00:00Şu anda değerli izleyiciler, Fırat Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Bölümünden Prof. Dr. Ercan Aksoy bizlerle telefon bağlantısında.
00:10Ercan Bey geçmiş olsun öncelikle, yayınımıza hoş geldiniz.
00:14Hoş bulduk, iyi günler, iyi yayınlar diliyorum ve geçmiş olsun dileklerimi getiriyorum ben de bölge insanına.
00:21Çünkü pek çok yerde hissedildi, Malatya, Elazığ, Diyarbakır, Adıyaman'a doğru.
00:27Şimdi efendim, 3000 yıldır kırılmayan bir Malatya fayı konuşuluyordu, 7.2'lik bir büyüklükten de bahsediliyordu.
00:35Bu fay, o fay mı? Öncelikle bu soruyla başlamak istiyorum.
00:39Tabii yerinde bir soru, aslında o fay hemen ben de kestirmeden mücadele vereyim sonra ayrıntılara girelim.
00:47Bu fay, o fay değil.
00:49Yani orada bahsedilen Malatya fayı Ziya Bey, hemen Kale ilçesinin yakınından geçip Malatya'ya doğru,
00:59üniversitesinin arkasından yani güney bölümünden Yeşilyurt'a doğru devam eden bir fay, o kırılmayan.
01:09Ama 3000 yıldan beri kırılmadığı da doğru değil.
01:13Yani şimdi Malatya fayı üzerinde tabii ki eski depremleri değerlendirmekte bazı güçlükler var.
01:20Ama 1905 depremi var örneğin.
01:24Bu, İzolu denilen yerde, yani İzolu eski ismiyle şimdiki Kale'nin olduğu yer.
01:31Ve Osmanlı'nın son zamanları büyük bir yıkımın hem Malatya'da hem Elazığ'da olduğu belirtiliyor kaynaklardan.
01:42Dolayısıyla yani 3000 yıldır deprem üretmiyor, o fay büyük bir depreme gebe ifadeleri doğru değil.
01:52Ama 1905'te kırıldığı için ne kadarlık bölümü kırılmadığı ve o kırılmayan bölüm ne kadar üretebilir onu bilemiyoruz Ziya Bey.
02:01Yani o konuda ben 1905'te eğer tarihi kaynaklar, veriler doğruysa o bölümün kırıldığını 1905'te büyük bir depremle ve yeni bir deprem üretmeyeceğini düşünüyorum.
02:16Peki bu kırılan bölümlerde, aslında bu kırılan bölüm, şöyle izin verirseniz çok kısa bir şey söylemek istiyorum.
02:24Bir Doğu Anadolu fay zonundan bahsediyoruz.
02:28Zon, kuşak, bölge anlamında geniş bir alanı kastetmek için kullanılıyor.
02:34Ve ana kırık Doğu Anadolu fay zonunun, yani şu anda deprem meydana gelen yerin biraz güneyinden geçiyor.
02:44Karakaya Baraj Gölü'nün olduğu yerden, yani Şiro Vadisi'ni izleyip Elazığ Hazar Gölü'nden gelen.
02:51Halbuki bu kale ile bu bahsettiğim ana kırık arasında.
02:55Şöyle düşünelim, bir tahta veya bir cam kırıldığı zaman bir ana kırık olur ama bununla değişik açılar yapan pek çok kırıklar daha gelişir, irili ufaklı.
03:06Evet.
03:07İşte bugün yaşadığımız deprem bunlardan birisi üzerinde meydana geldi.
03:12Bu da gayet doğal. 6 Şubat 2023'te biz çok büyük iki deprem yaşadık.
03:20Evet.
03:22Bu depremin bir takım yansımaları devam edecek.
03:25Yani fayların da hayatlarında diyelim aktif dönemleri var ve suskun dönemleri var Ziya Bey.
03:35Evet.
03:36Biz şu anda Doğu Anadolu fayının aktif dönemini yaşıyoruz.
03:392020'de Elazığ'da meydana geldi bir büyük deprem 6.8, arkasından 2023'te 6 Şubat depremlerini yaşadık.
03:48Büyük ihtimal bir 4-5 yıl daha bu aktif dönemi yaşayacağız ve o arada kırılmayan kollarda da böyle 6'ya yaklaşan 5-6.5'u bulabilecek depremleri yaşayacağız.
04:02Bu da gayet normal karşılamak lazım ve daha sakin kalmak lazım.
04:06Yani hep aklımda şu geliyor, 6 Şubat depreminde olduğu gibi büyük bir yıkım mı gerçekleşecek?
04:11Bu da bizi tabii ki haklı olarak korkutuyor.
04:15Yani bu aklımızın bir kenarında hep böyle olduğu için bugün Elazığ'da insanlar hemen sokaklara çıktı, çocuğunu almaya gidiyor falan bu da doğru değil.
04:26Yani yollar kilitleniyor, biraz sakin olmamız lazım.
04:31Sonuç olarak bir travma yaşadığı bölge, siz de çok doğru söylüyorsunuz.
04:35Travma yaşadığı bölge, vatandaşlar da haliyle o travmatik korkular canlanınca aynı fay hattı gibi insanların da fay hattı korkusu direkt sokağa geçiyorlar hocam.
04:47Şimdi esas konu, bunlar devam edecek dediniz.
04:52Yani bu aktiflik 4-5 yıl daha sürebilir, 6'ya kadar defa olabilir dediniz.
04:59Bunun tabii sürecini belli etmek imkansız haliyle.
05:03Ama sonuç olarak baktığımızda bu çok kısa aralıklarla olur mu?
05:09Yani fayları kontrol ettiğinizde, o bölgeyi incelediğinizde çok kısa aralıklarla olur mu gene hocam?
05:16Hayır, şunun için hayır diyoruz Özya Bey.
05:20Çünkü bakın 6 Şubat'ı yaşadık, çok kısa aralıklarla çok büyük artçılar meydana geldi.
05:28Hem artçıların aralarındaki süre gittikçe uzuyor.
05:33Bu da gayet normal.
05:35Yani böyle böyle suskunluk dönemine doğru gireceğiz.
05:38Umarız can yakıcı ve depremler meydana gelmez yani o süre içerisinde.
05:45Yani 6.5 falan aşarsa biliyorsunuz bizim ülkemiz aslında bunlar orta bir köke depremler.
05:50Yani bunlarda hayatın kesinlikle devam etmesi lazım.
05:54Ama biz de tabi sorun yapılarımıza güvenemiyoruz.
05:59İşte o psikolojik etki devam ediyor 6 Şubat'ın yıkıcı.
06:03Bir ara hatırlarsanız 1999 depremiydi böyle milat olan işte büyük bir marmara depremini yaşamıştık.
06:11Dolayısıyla insanlarımızı o psikolojiden kurtarmamız lazım.
06:17Yani yapılarımızı sağlam yapıp yerleşim alanlarımızı doğru yerlere seçip.
06:22Yaparsak bunlar bakın 6 Şubat depremlerinde pek çok bina yıkıldı.
06:27Tabi üzücü olan çok fazla can kaybımız oldu 50 bina aşan.
06:31Ama aynı bölgede ayakta kalan bina da vardı ziyade.
06:34Demek ki şimdi doğru yaparsak.
06:36Değil mi?
06:37Evet yani bunu gösteriyor değil mi?
06:39Yani şimdi doğa düzeni Allah'ın kurduğu düzen çalışıyor.
06:43Bunlar hani faylar hep biz günah keçisi ilan ediyoruz.
06:47Ama faylar olmasa yeraltı suları yüzeye gelemeyecek.
06:51Dağların arasında ova olmayacak.
06:53Yani bu taraftan da bakmak lazım.
06:55Kesinlikle zaten günahı işleyen faylar değil.
İlk yorumu siz yapın