รายการ Intelligence ประจำวันที่ 26 มกราคม 2556

คนไทยเล่นเฟซบุค 18 ล้านคน มีแฟนเพจมากถึง 3 แสนเพจ มากที่สุดในภูมิภาคนี้ โดยฟิลิปปินส์ตามมาอันดับ 2 มีเพียง 2 หมื่นกว่าเพจเท่านั้น เพราะเหตุใด

อาทิตย์ สุริยะวงศ์กุล ผู้ประสานงานเครือข่ายพลเมืองเน็ต กับเทวฤทธิ์ มณีฉาย ผู้สื่อข่าวประชาไท ผู้จัดกิจกรรมโหวต 10 แฟนเพจแห่งปี ชี้ว่านี่คือภาพสะท้อนสังคมไทย ซึ่งคนรุ่นใหม่กดไลค์แฟนเพจอย่าง Drama Addict สมรัก พรรคเพื่อเก้ง “โหดสัส V2” ฯลฯ ที่นำเสนอความคิดแปลกใหม่ เล่นตลก จิกกัด ประชดประชัน ท้าทายความเชื่อเดิมๆ ความเป็นไทย อำนาจ และสิ่งศักดิ์สิทธิ์ทั้งหลายที่สังคมไทยห้ามแตะต้อง แม้ไม่ถึงกับตรงไปตรงมา เช่นเลี่ยงการวิพากษ์ศาสนา ไปเป็นการอำพระ

วัฒนธรรมไทยที่มีข้อจำกัดมากมายทั้งทางกฎหมายและทางสังคม ทำให้คนไทยหลบเลี่ยงการเผชิญหน้าตรงๆ ไปสื่อสารด้วยการประชดประชัน คนไทยจึงมีลักษณะเจ้าถ้อยลีลามาแต่โบราณ เฟซบุคคือพื้นที่สาธารณะ ซึ่งเข้ามาลดทอนความเป็นเจ้าของ ทลายกำแพงศักดิ์สิทธิ์ต่างๆ โดยใช้ภาพหรือถ้อยคำสั้นๆ ที่โดนใจ “ช็อตเดียวเอาอยู่” แล้วแชร์ต่อๆ กันไป

ในด้านหนึ่ง ผู้ใช้เฟซบุคมักได้ยินแต่เสียงตัวเอง เพราะโดยปกติ จะมีแต่คนที่เห็นด้วยมากดไลค์ คนส่วนใหญ่หลีกเลี่ยงการโต้แย้งอย่างตรงไปตรงมา เสรีภาพควรมาคู่กับความรับผิดชอบ แต่ขณะเดียวกันความคิดใหม่ๆ ก็ไม่ควรถูกจำกัดสิทธิเสรีภาพ หรือถูกตีกรอบให้เหมือนกัน ไม่ว่าด้วยมาตรการทางกฎหมาย หรือทางสังคม ที่บางครั้งกลายเป็นการ “ล่าแม่มด” ในโลกออนไลน์