- 10 saat önce
Gece Haberleri, 24 saatin tüm gelişmelerini ekrana getiriyor.
Kategori
🗞
HaberlerDöküm
00:00:00İzlediğiniz için teşekkürler.
00:00:30Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdülkadir Ruraloğlu patlamaların dış müdahaleyle olduğu değerlendiriliyor açıklamasını yaptı.
00:00:37Ukrayna Güvenlik Servisi donanma unsurlarıyla Karadeniz'de Rusya'nın gölge filosuna yönelik yapılan saldırı anlarını paylaştı ve bu saldırıları böylelikle resmen üstlenmiş oldu.
00:00:50İnsansız deniz araçlarıyla bu saldırıların gerçekleştiği belirtiliyor.
00:00:54Peki bu saldırıların arkasındaki asıl hedef neydi?
00:00:58Zamanlaması neyi anlatıyor?
00:01:00Karadeniz savaş denizi mi oluyor?
00:01:03Kuzeydeki gemi savaşları hangi sonuçları doğuracak?
00:01:07Bunu konuşacağız.
00:01:08Sayın Cumhurbaşkanım, Gazze zirvesinde Donald Trump'la birlikteydiniz.
00:01:17Yan yana somut bir adım çıkmasını bekliyor musunuz?
00:01:20Barış için, oradaki masum siviller için.
00:01:23Çok çok verimli, güzel bir toplantıyı bitirdik.
00:01:28Siz memnun musunuz?
00:01:29Ben memnunum.
00:01:30Sonucu da hayırlısı.
00:01:31Hayırlısı.
00:01:32CNN Türk'ün sloganına uygun bir soru oldu.
00:01:35İlk bilen siz olun.
00:01:42Hemen konuklarımı tanıtmak istiyorum.
00:01:44Cihan Günyel, Filizli Erve, Anar Ali bizimle birlikte stüdyoda.
00:01:48Hoş geldiniz.
00:01:49Hoş bulduk.
00:01:49Hoş bulduk.
00:01:50İyi yayınlar.
00:01:50Tabii konuşacağız.
00:01:51Neler oluyor Karadeniz'de?
00:01:53Ukrayna ne yapmak istiyor?
00:01:54Tabii ki Rusya'nın gölge filosu hedefte.
00:01:56Ama tabii Türkiye'ye yakın bir noktada bu saldırıların gerçekleşmesinin anlamına
00:02:00hepsini konuşacağız.
00:02:02Ama önce bir bandımız var.
00:02:04Saldırılarla ilgili gelişmeleri bir yakından izleyelim bakalım.
00:02:09Ukrayna bu saldırıları üstlendi ve görüntüler paylaştı.
00:02:13İzleyelim üzerine konuşacağız.
00:02:18Karadeniz'de, Kocaeli ve Kastamonu açıklarında,
00:02:21Ardarda iki gemide meydana gelen patlamalar.
00:02:24Mayın mı çarptı yoksa dronla mı saldırıya uğradı?
00:02:27Bu soruların yanıtı belli oldu.
00:02:29Ukrayna gemileri biz vurduk dedi.
00:02:34Ukrayna İstihbaratı deniz dronlarıyla yapılan saldırının görüntülerini yayınladı.
00:02:41Ukrayna Güvenlik Servisi ve Ukrayna Donanması'nın ortak operasyonunda
00:02:46C-Baby adı verilen deniz yıhaları,
00:02:48Cairo ve Virat isimli iki petrol tankerine hedef aldı.
00:02:51Ukrayna bu iki tankerin Rusya'nın uluslararası yaptırımlardan kaçınmak için kullandığı gemilerden oluşan
00:02:57ve gölge filosu olarak adlandırılan gemilerin bir parçası olduğunu dile getirdi.
00:03:05Ukrayna Donanması operasyonu başarılı bir vuruş olarak nitelendirirken,
00:03:10vurulan her iki tankerin de kritik hasar aldığını ve fiilen hizmet dışı kaldığını öne sürdü.
00:03:15Saldırının ekonomik etkisi hemen görüldü.
00:03:20Rusya'nın önemli petrol sevkiyat noktası olan Novorozisk Limanı'ndaki petrol sevkiyatları geçici olarak durduruldu.
00:03:29Hazar Boru Atı Konsorsiyumu müştereklerine yaptığı açıklamada uzak demirleme ekipmanlarının hasar gördüğünü belirtti.
00:03:36Rusya'da Ukrayna'ya yönelik saldırılarına ara vermedi.
00:03:43Kiyev ve çevresine yaklaşık 36 füze ve yaklaşık 600 drone fırlattı.
00:03:51Saldırılarda can kaybı yaşandı.
00:03:53Aynı zamanda ülkenin enerji altyapısı büyük hasar aldı.
00:03:56600 binden fazla kişi elektriksiz kaldı.
00:03:59Rusya'nın gölge filosuna ait iki tanker Ukrayna tarafından hedef alındı.
00:04:08Önce Karyos vuruldu.
00:04:10Tabii ki yapılan açıklamayla birlikte nasıl vurulduğu da ortaya çıkmış oldu.
00:04:15İnsansız deniz araçları vasıtasıyla ki Ukrayna'nın son dönemde aslında savaşın ortasından itibaren geliştirdiği saldırı yöntemlerinden biri insansız deniz araçları vasıtasıyla gerçekleştirdiği, özellikle Rus gemilerine gerçekleştirdiği saldırıları biliyoruz.
00:04:32Bu saldırılardan biri Karyos'a gerçekleştirildi ve gemi yandı, yangın çıktı, büyük hasar aldı.
00:04:39Bir diğer gemiye daha saldırı olmuştu.
00:04:42O geminin adı Virat.
00:04:43O gemide ilk gemi kadar çok büyük bir hasar olmadı.
00:04:48Ama sonrasında Ukrayna ikinci bir saldırı daha gerçekleştirdi.
00:04:52Yine insansız deniz araçları vasıtasıyla gemi yine yardım istemedi.
00:04:59Onu söyleyelim.
00:05:00Virat Türkiye'den herhangi bir yardımda talebinde bulunmamıştı ve personelin sağlığıyla ilgili herhangi bir sorun olmadığı söylenmişti.
00:05:09İkinci saldırının da gemiye çok büyük bir hasar vermediği yönünde bilgiler söz konusu.
00:05:14Cihan Bey, tabi burada gölge filodun biz programımızla da konuştuk.
00:05:18Rusya'nın yaptırımları kırmak için aslında arka kapıları kullandığı bir yöntem.
00:05:25Birçok ülkenin de dünyada bunu yaptığını biliyoruz.
00:05:29Aslında dün de bunu konuşmuştuk.
00:05:30Birçok ülkede bu filoların işleyişini görüyor, biliyor.
00:05:34Ama herhalde çözüm olamıyor.
00:05:37Bir yaptırım uygulanamıyor.
00:05:39Ama Ukrayna bambaşka bir yöntem denedi.
00:05:42Belki de bu trafiği Rusya'nın rahat bir şekilde işletmesinin önüne geçeceğinin sinyalini verdi.
00:05:48Ama burada önemli konulardan biri Türkiye'nin münhasır ekonomik bölgesi içerisinde bu saldırının gerçekleştirilmesi.
00:05:55Bu ne anlama geliyor?
00:05:58Ukrayna ile Türkiye arasındaki ilişkilerin iyi olduğunu biliyoruz.
00:06:01Türkiye'nin Rusya ve Ukrayna arasında bu savaşta iki ülkeyle görüşebilen, iki ülkeyle de iyi ilişkiler kurabilen yegane ülke olduğunu da biliyoruz.
00:06:10Bu Ukrayna'nın, Türkiye'nin bu kadar yakınında bu saldırıları gerçekleştirmesi.
00:06:15Hatta Virat'a ikinci bir saldırı daha yapması.
00:06:18Ne anlama geliyor?
00:06:19Sizce biraz eksende bir kayma mı var, bir değişiklik mi var ve Ukrayna'nın politikasında nasıl yorumlamak lazım?
00:06:26Burada açıkçası çok zamanı ilginç.
00:06:29Çünkü geçtiğimiz hafta biz Trump ve Putin'in, daha doğrusu Amerika ve Rusya tarafının bir 28 maddi üzerinde anlaştığını,
00:06:35bunun da hemen hemen Ukrayna'yı neredeyse bir egemen devlet değil de sanki paylaşım alanıymış gibi,
00:06:42bütün elini kolunu bağlayan bir anlaşma metni olduğunu biliyoruz.
00:06:45Daha sonrasında Avrupa devletleri araya giderek aslında bir revizyon yapılan anlaşmaya dönüşmüştü.
00:06:53Fakat tabii baktığımızda Ukrayna için ne olursa olsun çok da istediği bir sonucu yaratmayan,
00:07:01batıya bağımlılığını da gösteren bir süreç.
00:07:03Tabii bunun dışında baktığımızda Rusya'nın yine Trump ve ekibi tarafından,
00:07:08hem batı, yani batının yanına batı eksenine çekme ve bunun dışında da biraz meşruiyet kazandırdığını da gösterdik.
00:07:16Yani büyük aktörlerin kendi aralarındaki aslında anlaşmalarının bir nevi güçsüz bir ülkeye yansıması.
00:07:24Şimdi buradan baktığımızda tam bunun üstüne gelirken,
00:07:28şimdi ki yine şunu da unutmamak lazım,
00:07:31Zelenski Sayın Cumhurbaşkanımız da yine aslında gelip de görüşmüştü.
00:07:34Bunların üstüne şimdi Türkiye'yle olan ilişkisi siz de bahsettiğiniz noktada,
00:07:40Türkiye'ye çok yakın bir noktada Karadeniz'de bu saldırıları yapıyor olması da elbette ki tartışmaya açık.
00:07:48Bir de şu da var, Zelenski'nin yolsuzluk soruşturması ki,
00:07:53yardımcısı danışmanları da biliyorsunuz Yermak görevden alındı.
00:07:57Her birini düşündüğümüzde üzerinde aslında Zelenski'nin çok da baskı var.
00:08:01Acaba iç kamuoyundaki biraz hala mücadele ettiğini ve bunu göstermek üzerine,
00:08:08Türkiye'yle bile müttefikliğine zarar verici bir şekilde Karadeniz'de bu saldırıları üstlenmiş olması,
00:08:14acaba içerideki baskıyı dağıtmak,
00:08:17içeriye hala Rusya'ya karşı mücadele ettiklerini gösterme noktasında bir hareket mi önemli?
00:08:22Tabii bir de en azından benim düşündüğüm şu,
00:08:26İngiltere ve Batılı müttefiklerin buradaki rolü nedir diye.
00:08:28Çünkü hem Avrupa Birliği'nin geçtiğimiz günlerde yine bu gölge filolara bir yaptırım almıştı.
00:08:34Yani bu yaptırımı aldıkça gemileri aslında ekliyorlar Erhan Bey oraya.
00:08:38Sayıları da her geçen gün artıyor ama Sindebelit'in üzerine bir fayda da sağlamıyor.
00:08:42Yani başka gemilerle de bir şekilde Rusya bu sorunu çözüyor.
00:08:47Biraz acaba oranın telkinleriyle mi yaptı?
00:08:50Çünkü bu şöyle bir durum da var.
00:08:52Karadeniz aslında Montreux-Bazar Sözleşmesi'nden alacak olursak çok hassas, çok da stratejik bir noktadan bahsediyoruz.
00:09:02Yani jeostratejik olarak evet Rusya'nın en önemli noktalarından biri ama bizi de ilgilendiren bir jeostratejik açıdan değerlendirmenin olduğu önemli bir aslında kara suları.
00:09:13Bunu belirtmek gerekir ki siz aslında programa girerken şunu söylemiştiniz.
00:09:18Karadeniz'de mi savaş açılıyor?
00:09:19Aslında savaşın ilk günü itibariyle de Karadeniz'de savaş vardı.
00:09:22Hatırlarsanız dönem dönem mayınlar da bizim kara sularımıza, bizim sahillerimize vurmuştu.
00:09:28Kerçboğazındaki saldırıları var Ukrayna'nın.
00:09:31Keza yine hatta Ekim 22 yanlış bilmiyorsam insansız deniz araçlarıyla ilk yapılan da saldırı Kerçboğazı'nda yapılmıştı.
00:09:42Yine Sivastopol yanlış hatırlamıyorsam Novorosik limanlarına yapılmıştı.
00:09:47Ve aynı zamanda da yine Kerçboğazı'nda Rusya'nın inşa ettiği köprüye de insansız deniz araçlarıyla saldırı düzenlenmişti.
00:09:54Yani savaşın doğasının değiştiğini görüyoruz burada.
00:09:57Fakat Karadeniz'in güvenliğini riske atıyor mu?
00:10:01Evet riske atıyor, bir tehlike oluşturuyor.
00:10:04Bir de Sayın Cumhurbaşkanımız Putin'le tahıl koridorunu tekrardan konuşmuşken
00:10:08yine hem Ukrayna belki de Rusya'nın buradan tahıl Karadeniz üzerinden dünyaya açılacakken
00:10:18yine bu saldırıların olmuş olması bunu da riske atıyor, bunu da görmek gerekiyor.
00:10:23Ben biraz süreçte aslında bu yarar sağlar mı Ukrayna'ya sağlamaz mı diye baktığımızda
00:10:29Türkiye'nin herhangi bir şekilde vereceği tepki ki müttefiklik ilişkisine zarar verme anlamında
00:10:36çok riskli bir eyleme girişliklerini düşünüyorum.
00:10:40Bunu muhtemelen Trump da çok kabul etmeyebilir, onun da üstüne şimşekleri çekebilir.
00:10:45Ve biz bu iki saldırıyı konuşurken aynı zamanda şu saldırıda gerçekleşmiş aynı gün.
00:10:53Hazar petrol hattına da, yani Novorosik Limanı'na gelen Erhan Bey,
00:10:58Kazakistan'ın ham petrolünün geldiği ve Rus limanları üzerinden de dünyaya açıldı ki
00:11:04yüzde birini oluşturuyor.
00:11:06Ve çok ilginç bir şey söyleyeyim, burada belki şu mesajı da vermiş olabilirler.
00:11:10Bu Hazar petrol hattının konsorsiyumunda Amerikalı iki şirket de yer alıyor.
00:11:14Yani bu Trump'ın da çok hışmırı çekecektir.
00:11:17Çünkü bu saldırı sonrası hem şimdi Novorosik Limanı'nda baktığımızda
00:11:20durmuş durumda liman işletmesi, bununla beraber de hasar aldı.
00:11:26Yani bu boru hattının ve bir tamirat süreci geçireceği belirtiliyor.
00:11:30Sanki birden fazla mesaj gibi okumak da gerekebilir.
00:11:34Biraz daha şunu biliyoruz, bu gölge filolar Avrupa Birliği'nin,
00:11:38yani Avrupalıların çok üstünde durduğu bir konu.
00:11:40Sanki oraya biraz mesaj, biraz içeride yaşananlara, kendi halkına
00:11:45hala biz Rusya'yla mücadele ediyoruz mesajı ama bir anlamda Türkiye'yle
00:11:51ve bununla beraber Amerika'yla da aslında ilişkileri zedilebilecek.
00:11:57Derseniz zaten Amerika'yla ilişkiler olabildiğince gergin durumda ama
00:12:01Türkiye'nin müttefikliğini kaybetmek Ukrayna'ya çok bir şey kazandırmayacaktır.
00:12:04Kaldı ki Karadeniz'i böyle tehlikeli bir hale getirmekte,
00:12:09diğer ülkeler açısından da, yani sadece Türkiye değil,
00:12:12Romanya, Gürcistan ve hatta Bulgaristan açısından da tehlike teşkil ediyor ki,
00:12:17belki önümüzdeki süreçte bu yaşanan gelişmeler sonrası,
00:12:21yani Filiz Hocam burada ama Möntürebazlar Sözleşmesi'nden kaynaklı olarak
00:12:25daha başka gerilimlerde de görebiliriz.
00:12:28Ben biraz hem içeriye hem de Batı'ya baktığımızda sanki Zelenski'nin adım attığını düşünüyorum.
00:12:34Fakat Türkiye ile ilişkilerini bozabilecek şekilde bu adımı atması da çok riskli.
00:12:40Kaldı ki Hazar boru hattına saldırması da Trump'un ve Amerika'nın şimşeklerini daha fazla üstüne çekecektir.
00:12:46Belirttiğim üzere burada da Amerikalı şirketler işletmesinde, konsorsiyumda yer alıyorlar
00:12:50ve dünya petrol dünyaya sevkinliği %1'ini oluşturuyor.
00:12:56Belki %1 çok böyle ufak bir rakam gelebilir ama
00:12:59yani şeye vurduğumuzda bunun ekonomik getirisine baktığımızda çok büyük rakamlardan bahsediyoruz.
00:13:06Trump'ın da burada tepkisini çekebilir yani Erhan Bey.
00:13:11Evet tabii burada Rusya çok önemli enerji ihracatçısı ülkelerden biri.
00:13:17Savaş öncesinde, yaptırımlar öncesinde zaten Avrupa Birliği ile de özellikle çok büyük alışverişlerinin olduğunu biliyoruz.
00:13:23Ama bu savaş sonrasında gelen yaptırımlarla büyük oranda, %90 oranında bu satış avantajını yani gelirini kaybetmiş durumda.
00:13:32Ama yine de dünkü programda da aslında rakamlarla izleyicilerimize aktarmıştık.
00:13:37Yine de Avrupa özellikle doğalgaz anlamında Rusya'ya bağımlı petrol anlamında da aslında alışverişleri var.
00:13:44Dolaylı yollardan da bunu yapan ülkeler var.
00:13:46Avrupa Birliği ve İngiltere'yi de bunun içine katabiliriz.
00:13:49Rusya'nın petrollerini taşıyan bu tankerlerin yani gölge falan olmayan legal tankerlerin yaklaşık %76'sının İngiltere'ye kayıtlı tankerler olduğu gerçeğini de göz önüne almak gerekiyor.
00:14:07Gerçekten çetrefilli bir ilişki söz konusu.
00:14:11Çünkü Avrupa Rusya'nın doğalgaz ve petrolünün yerine yeni bir şey koyamadı şu ana kadar.
00:14:172027 yılına kadar bu bağımlılıktan kurtulma hedefini de ortaya koymuşlardı.
00:14:21Şimdi bu gölge filolara yapılan saldırı belki de Rusya'ya şöyle bir mesaj sizin de belirttiğiniz gibi.
00:14:27Yani biz yaptırımlarla gerekli önlemleri alıyoruz.
00:14:30Sen başka yöntemlerle yine para kazanmaya ve savaşı finanse etmeye devam ediyorsun ama biz buna da izin vermeyeceğiz.
00:14:36Ama burada bu sadece Ukrayna'nın kararı bu.
00:14:38Bu işin içinde Avrupa Birliği'nin başat ülkelerinin dahli var mı ki bu tip insansız deniz araçlarının gelişimi konusunda finansman desteği konusunda Avrupa ülkelerinin önemli desteğinin olduğunu biliyoruz.
00:14:52Bu saldırılarının arkasında Ukrayna'nın kulağına fısıldayan ülkeler olabilir mi Filiz Hanım?
00:14:59İngiltere ve Fransa.
00:15:01Evet belki de Almanya bilmiyoruz.
00:15:03Diğer tarafta tabii.
00:15:04Yani Boris Johnson'ın Zelenski'yi ateşkesi İstanbul'da Mart ayındaydı o zaman 2022-29 Mart'ında anlaşıp gittikten sonra daha sonra Putin'in açıklamalarında öğrendik ki Boris Johnson Zelenski'yi aramış ve masadan kalk anlaşmayı imzalama demiş.
00:15:20Yani bu tür bir şeyin arkasında saldırıların arkasında da çıkarlarsa şaşmayız.
00:15:25Çok özledim hocamın arasına lafının arasına girdim.
00:15:28Şöyle bir durum var Eren Bey özellikle Avrupa yani kıta Avrupa'sında İngiltere'de bunun içine dahil ama Ukrayna'yı ön cep olarak görüyorlar ve Rusya'yı olabildiğince oyalayıp savaşta tutup bu süre zarfı içerisinde de kendi savunmalarını güçlendirmek,
00:15:43caydırıcı güç kapasitelerini arttırma peşindeler.
00:15:46Aslında biraz da Ukrayna'yı bu nedenle de bu kadar çok destekliyorlar.
00:15:49Evet burada tabi ki Amerikan Başkanı Donald Trump'ın 28 maddelik planı son dönemde Ukrayna Rusya savaşını bitirme konusunda konuşuluyordu.
00:16:00Masaya geldi Ukrayna'nın istemediği bir anlaşma olduğu çok net bir şekilde belli.
00:16:05Rusya bu durumdan memnun Amerika bir dayatma içinde Avrupa ülkelerinin de bu işten memnun olmadığını anlıyoruz tepkilerden.
00:16:12Burada Ukrayna ve yanındaki Avrupa ülkelerinin rutini değiştirme çabası olabilir mi? Nasıl yorumluyorsunuz?
00:16:17Bir kere Cihan Hocam'ın katkısı için teşekkür ediyorum.
00:16:22Kesinlikle de Avrupa güvenlik stratejisine Ukrayna üzerinden kurabilmek için zamana ihtiyacı var.
00:16:30Bu bir zaman kazanma olarak değerlendirilebilir ama Ukrayna'nın gerçekten bir Avrupa'nın tam bir güvenlik desteği olmadan da bu savaşı sürdürmesi tamamen Ukrayna'nın aleyhine gelişen bir durum.
00:16:45Kısa bir hatırlatma yapayım.
00:16:4723 Kasım'da Cenevre görüşmeleri vardı ve Trump tarafından Ukrayna'ya 27 Kasım'a kadar kabul için süre verilmişti.
00:16:59Ve bugün gerçi yani dün Kiev'e yapılan saldırıların ardından ki yine saldırılar daha öncesinde de yoğun bir şekilde devam ediyordu.
00:17:11Bugün Ukrayna tarafından yapılan saldırılar aslında bir nevi Ukrayna'nın bu barış planını reddettiğinin göstergesi oldu.
00:17:22AB'nin yaklaşımına değerlendirdiğimde AB bu süreç içerisinde sınırların zorla değiştirilmesine karşı olduğunu ama aynı zamanda da silah desteği kesilmesinden endişe duyduğunu belirtti.
00:17:39Ama bu tamamen birbiriyle çelişen iki farklı cümle yani sınırları zorla değiştirme ama silah yardımı da olmazsa o zaman bu da Ukrayna için sıkıntılı bir durum olacak.
00:17:55Çünkü aslında sorun Ukrayna değil Avrupa'nın güvenlik krizi.
00:18:00Avrupa'nın güvenlik krizi deyince ilk işte her ne kadar Rus esasında Ukrayna'nın yanında İngiltere olsa da çünkü biliyorsunuz son bir yıl içerisinde bir şey imzalandı.
00:18:15Yüzyıllık bir güvenlik anlaşması imzalandı İngiltere ile Ukrayna arasında.
00:18:20Ama Ukrayna İngiltere tarafından bu desteği çok açıktan görmedi.
00:18:27Pazartesi günü bildiğim kadarıyla Zelenski'nin Macron ile görüşmesi olacak ve Fransa'nın özellikle daha özer bir strateji hazırlaması, güvenlik stratejisi içerisine girmesi.
00:18:41Avrupa Birliği dışında ülkelerin, devletlerin kendi önlemlerini kendileri alacakları anlamına geliyor.
00:18:51Yani ilk olarak Ukrayna Savaşı'nın ilk başladığı yıllarda İngiltere ve Almanya'nın Ukrayna'ya desteği vardı.
00:19:00Ama zaman içerisinde Trump'ın ABD tekrar ABD başkanı olmasıyla birlikte Avrupa güvenlik konusunda yeni bir mimari arayışına girdi.
00:19:12Şimdi ben biraz şeyden bahsetmek istiyorum bu Rusya'nın isteklerinden bahsetmek istiyorum.
00:19:20Rusya'nın istekleriyle aslında bu barış planı arasında da çelişen şeyler vardı.
00:19:27Yani tamamen Rusya'nın lehine bir barış planı değildi.
00:19:31Evet ağırlıklı olarak Rusya'nın lehineydi.
00:19:34Ama Ukrayna tarafından çok fazla tabiz verilmesi gerekiyordu.
00:19:40Birine bir uluslararası hukuk sistemine de zarar verecek bir barış planı da söz konusuydu.
00:19:46Biliyorsunuz Gazze'de de bir barış planı, bir barış kurulu kurulması planlanıyor.
00:19:52Ukrayna'ya da böyle bir müdahale var ve tamamen devletler bir araya gelip uluslararası hukuku bypass etmeye çalışıyorlar.
00:20:01Sınırlarını zorla değiştirilmesi bu anlamda uluslararası hukuk açısından aslında anlaşmayla bile olsa ortadan kaldırılmaması gereken bir hassasiyet gösterilmesi gerekiyor.
00:20:13Bu konuda sınırlarını zorla değiştirilmemesi konusu.
00:20:17ABD kendi de kendi duruşu güvenliğe çok fazla kaydı.
00:20:24Ama kendisinin de güvenliğini geliştirmesi açısından bir zamana ihtiyacı var.
00:20:30Şimdi Rusya'nın taviz vermeyeceği dört ana başlıktan bahsetmek istiyorum.
00:20:36Bir kere Rusya Ukrayna'nın tarafsız statüsünü korumasını istiyor.
00:20:41Bu planda, bu barış planında AB üyeliği özellikle gündeme gelmesi Rusya'nın kesinlikle kabul etmeyeceği bir başlık olacak.
00:20:52Buna eksi yazıyoruz.
00:20:54Silahsızlanma, tamamen silahsızlanma istiyor.
00:20:58Ama Trump diyor ki, evet sen NATO'ya üye olma ben senin garantörün olacağım, güvenliğini garanti edeceğim.
00:21:07Ne demek?
00:21:07Yani ben sana silah desteği de verebilirim, senin yanında da olabilirim.
00:21:11Bu çok bir şey değiştirmiyor.
00:21:13NATO'ya üye olmamışsın, onun yerine Amerika ben senin güvenliğinin garantörü olacağım diyor.
00:21:20Bu açıdan da baktığımızda Rusya için olumsuz bir plan olduğunu görüyoruz.
00:21:25Toprak kazanma konusunda Rusya'nın taviz vermeyeceğini biliyoruz.
00:21:31Ve Rusya'nın istediği bir diğer konu Ukrayna'nın Rusya'ya entegre olması, siyasi ekonomik sosyal açıdan entegre olması ve kültürel kazanımlar yani Rus dilinin ana dil olması gibi o soslarda Rusya'nın beklentileri var.
00:21:50Şunu söyleyebilirim, eğer Avrupa Birliği Rusya'ya karşı ikiricikli tavrını değiştirmediği müddetçe ya da AB'de yaptırımlar kalkmadığı müddetçe Rusya'nın bu anlaşmaya zaten yanaşması söz konusu olmayacaktı.
00:22:09Şimdi biz Cenevri görüşmelerinden bahsediyoruz.
00:22:13Cenevri görüşmelerinde kim vardı?
00:22:15AB'de vardı, AB vardı, Ukrayna vardı ama Rusya yoktu.
00:22:20Şimdi taraf olan zaten kabul etmesi gereken taraflardan biri Rusya.
00:22:27Rusya olmadığı için zaten bu barış planının da çok da fazla gerçekleşmesi ihtimali azdı.
00:22:36Ukrayna'nın bu saldırısıyla birlikte 27 Kasım'a kadar kendisine süre verilmişti.
00:22:44Bu barış planının da rafa kalkmış olduğunu, şimdilik rafa kalkmış olduğunu görüyoruz.
00:22:51Evet, Cihan Hocam az önce Montro Boğazlar Sözleşmesi'nden bahsetti.
00:22:58Montro Boğazlar Sözleşmesi'nde Türkiye'nin büyük bir stratejik önemi var.
00:23:02Çünkü diğer bu uluslararası boğazlardaki Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi'ne göre
00:23:11kıyıdaş devletlerin, kıyı devletinin yetkileriyle Türkiye'nin boğazlardaki hakimiyeti söz konusu olduğunda
00:23:19Türkiye'nin burada stratejik olarak bir önemi var.
00:23:23Bu savaş başladığı zaman biliyorsun, hatırlarsınız.
00:23:26Hemen biz devlet olarak boğazları kapattığımızı ilan etmiştik.
00:23:31Bu kimin işine yarıyordu?
00:23:33Rusya'nın işine yarıyordu.
00:23:35Aslında Montro Boğazlar Sözleşmesi Rusya'nın lehine olan bir durumdu.
00:23:41Çünkü Ukrayna ile arasında savaş başladığı zaman NATO'yu Karadeniz'den uzak tutan aslında Montro Boğazlar Sözleşmesi'ydi.
00:23:52Çünkü savaş zamanında ve barış zamanında farklı kurallara tabi ve bir süre kısıtlaması getiriyor.
00:24:00Yani içeriye girecek, Karadeniz'e girecek gemilere süre kısıtlaması getirdiği için NATO'nun da bir oradaki bir olaya müdahale edip geri çıkabilmesi,
00:24:11lojistik destek vs. verebilmesi için Ukrayna'ya Montro Boğazlar Sözleşmesi ciddi anlamda bir engel oluşturuyordu.
00:24:21Bu da NATO'nun bu savaş başladığı zaman Ukrayna'ya destek stratejisini tamamen alt üst etmişti, değiştirmişti.
00:24:33Montro Boğazlar Sözleşmesi'nin varlığı zaten az önce dediğim gibi Rusya için bir şeydir, güvencedir.
00:24:42Günün sonunda baktığımızda barış planı aslında sadece gerçekten %100 bir şekilde Rusya'nın lehine hükümler içermediği için bahsettiğim tarafsızlık ve silahsızlanma konusunda
00:24:59ve Rusya'ya entegre olma konusunda Rusya'nın kırmızı çizgileri olduğu için zaten Rusya İstanbul görüşmelerinde Cihan Hocam oradaydı, bizzat takip etmişti görüşmeleri.
00:25:13Rusya'nın da Putin'in katılmaması zaten Rusya'nın yanaşmayacağını gösteriyordu.
00:25:21Şimdi barış planı da sürüncemede kaldığına göre artık bu konuda yapılması gereken tamamen Ukrayna'nın Avrupa'dan bir güvenlik desteği alması.
00:25:36Eğer bu güvenlik desteğini almazsa Ukrayna için daha çok toprak kaybedileceği anlamına, daha aleyhine durumların gelişeceği anlamına geliyor.
00:25:46Evet Anar Ali barış planı ortadayken Ukrayna'nın Amerika Birleşik Devletleri'nin önüne koyduğu o barış planını kabul edip etmeyeceği merakla beklenirken bu aslında biz bu planı reddediyoruz'un dünyaya ilanı olabilir mi?
00:26:01Evet yani tam da o. Çünkü bunun daha önce bir örneğini yine yaşamıştık.
00:26:06Trump'la Zelenski Beyaz Saray'da görüştükten sonra tüm kamuoyunun önünde ona bir ifade kullanmış.
00:26:12Senin elinde artık kart yok. Anlaş. Bu ifadelerden sonra kısa bir süre sonra 1 Haziran'da Ukrayna Örümcek Ağı operasyonunu gerçekleştirmişti hatırlarsanız.
00:26:23Rusya'nın derinliklerinde Rusya'nın elindeki stratejik bombardıman uçaklarının, Sovyet bakiyesi bombardıman uçaklarının yüzde kırkını imha etmişti.
00:26:33Yani o ne demekti? Yani bizim elimizde daha fazlasıyla kart var ve ki o saldırının da ciddi anlamda vur emri kıta Avrupa'sından gelmişti.
00:26:42Çünkü Avrupalılar Trump'ın Zelenski üzerinde kullanmaya çalıştığı o zorbalığa karşı ciddi bir tepki ortaya koydular ve kısa bir süre sonra Rusya tarihinde olmayacak bir saldırı gerçekleştirdi.
00:26:56Ukrayna istihbaratı yine silahsız silahlı insansız hava araçlarıyla yine geldiğimiz nokta itibariyle Ukrayna'ya dayatılmaya çalışılan bir kapitülasyon taslağı var.
00:27:07Bu bir barış taslağı değil, bir anlaşma taslağı da değil. Bu bir ülkenin egemenlik sınırlarını ihlal eden Avrupa'nın siyasal haritasını zorla, kaba kuvvetle değiştirmeye yönelik Ukrayna üzerinde bir baskı.
00:27:25Yani Rusya'nın işgalciliğini, Rusya'nın yayılmacılığının bedelini Ukrayna'ya ödetmeye çalışıyor.
00:27:32Ve bu görüşme, Cenevre'deki görüşmeler, Abu Dhabi'deki görüşmeler vs. sonrasında Ukrayna Karadeniz'de yine Rusya'nın gölge filolarına yönelik böyle bir kamikaze saldırısı gerçekleştirdi.
00:27:44Bakın Ukrayna ordusu 2022'den bu yana muazzam bir şekilde gelişim gösteren bir ordu.
00:27:512022'de hatırlarsanız Karadeniz'deki filoyu, amiral filoyu Moskova'ya batırmıştı.
00:27:56Çok büyük bir ses getirmişti. Örümcek Ağı operasyonu örneği var ve son iki ay içerisinde Rusya'nın içerisinde yaklaşık 30'a yakın petrol ve doğalgaz rafineri tesisini yok etti.
00:28:10Siz Rusya petrol çıkarabilir, doğalgaz çıkarabilir ama bu rafineri tesisleri olmazsa bunların hiçbir anlamı yok.
00:28:17Yani bundan dizel üretilemez, benzin üretilemez, uçak için yakıt üretilemez vs.
00:28:22Yani stratejik ana noktaları Ukrayna istihbaratı hedef alıyor.
00:28:27Şimdi bu gölge filolarının hedef alınmasını da bu anlamda değerlendirmek lazım.
00:28:31Çünkü bu gölge filoları Hindistan'la Novorasisk Limanı arasında petrol taşıyor.
00:28:36Ve seçilen Karadeniz'deki lokasyon çok ilginç.
00:28:4035 mil.
00:28:41Türk karasuları değil orası.
00:28:43Bitişik bölgede değil.
00:28:44Dolayısıyla açık denizlerde yani uluslararası açık denizlerde hedef alınan bir gemi.
00:28:51Dolayısıyla bu Ukrayna-Türkiye ilişkilerini olumsuz etkileme anlamında ben oradan olumsuz etkileyeceğini düşünmüyorum.
00:28:58Çünkü spesifik orası seçilen mekan, uluslararası sular orası.
00:29:01Bu anlamda önemli.
00:29:03Türkiye'nin münhasır ekonomik bölgesi içinde olması bir anlam ifade etmiyor.
00:29:09Şöyle münhasır ekonomik...
00:29:10Diğer tarafta şunu da ekleyelim çok özür dilerim.
00:29:12Tabii ki Türkiye'nin müdahale ettiği Virat isimli bir gemi Türkiye'ye kurtarma ekiplerini gönderiyor.
00:29:19Yardım etmek istiyor.
00:29:22Bu talebi değerlendiriliyor.
00:29:24Sonra bu gemiye bir saldırı daha düzenliyorsun.
00:29:28Türk gemileri yakınındayken.
00:29:29Orada hedef tamamen Rus şeyi ama.
00:29:33Yani Türkiye şöyle.
00:29:34Şimdi eğer münhasır ekonomik bölge, Türkiye'nin evet doğru 200 mil'e kadar Türkiye'nin münhasır ekonomik bölge alanı.
00:29:42Ama orada Türk devletine ait bu münhasır ekonomik bölge içerisinde bir platform, Türkiye tarafından inşa edilen benzeri platform veya benzeri bir yapı olması durumunda, evet bu doğrudan Türkiye'ye de yönelik bir tehdit olabilir.
00:29:58Ama açık denizlerde, uluslararası açık denizlerde gerçekleşmesi itibariyle Rusya, Ukrayna, Türkiye ilişkilerinin olumsuz etkileneceğini düşünmüyorum.
00:30:09Burada özellikle şu görüntülerden de görüyoruz.
00:30:13O Ukrayna istihbaratı tarafından işte bunlar Black Sea Baby, deniz çocuğu, kamikaze bir yüzen insans araç.
00:30:28İnsansız deniz aracı ve radarlar tarafından tespit edilemiyor.
00:30:302022 senesinde Ukrayna istihbaratı tarafından üretildi.
00:30:346 metre bir uzunluğu var ve 850 kilograma yakın patlayıcı taşıyabiliyor.
00:30:40Ve dediğiniz gibi de radarlar tarafından yakalanamıyor.
00:30:43Böyle bir özelliği var.
00:30:44Ukrayna ordusu bu anlamda kendini çok çok geliştirdi.
00:30:49Şimdi Türk ordusundan sonra NATO'nun Avrupa içerisinde muharebe kabiliyeti en yüksek ordu belki de Ukrayna ordusu.
00:30:56Evet İngiltere var, Fransa var, o ülkelerin hava savunma sistemleri var, uçakları var ama 2. Dünya Savaşı'ndan sonra bu ülkelerin bir muharebe kabiliyeti yok.
00:31:05Herhangi bir çatışmada, herhangi bir devletle karşı karşıya gelmişliği yok.
00:31:08İstisna burada NATO ülkeler içerisindeki Türk ordusu.
00:31:12Çünkü sürekli teyakküz içerisinde Suriye sahasından dolayı, Irak sahasından dolayı.
00:31:16Bunun ikinci örneği aslında Ukrayna ordusu.
00:31:18Ve 2024 senesinde Ukrayna savunma bütçesi 64 milyar dolar.
00:31:24Bu çok muazzam bir rakam.
00:31:25Niye muazzam?
00:31:26Çünkü dünyanın ikinci büyük ordusu olarak nitelendirilen Rus ordusunun savunma bütçesi 148 milyar dolar.
00:31:33Neredeyse yarısı kadar.
00:31:35Şimdi Putin'in en önemli endişelerinden biri şuydu ki,
00:31:38NATO'nun eğer Ukrayna'nın NATO'ya girmesi durumunda,
00:31:42NATO'nun Rusya'nın burnunun dibine kadar geliyor olması.
00:31:46Ama şimdi şöyle bir şey var.
00:31:482022'deki işgalden sonra Putin istese de istemese de Avrupa'nın bu en önemli muharebe kabiliyeti yüksek olan ordusuyla sonsuza dek yaşamak mecburiyetinde artık.
00:32:01NATO'ya girse de girmese de bu böyle.
00:32:03Ki NATO meselesi de Rusya'nın Ukrayna'yı işgal etmesi için aslında sadece bir araç.
00:32:10Çünkü mesele eğer NATO'nun Rus sınırlarına komşu olması meselesi ise,
00:32:17Finlandiya bir NATO ülkesi, Norveç bir NATO ülkesi, kurucu NATO ülkesi,
00:32:22Letonya bir NATO ülkesi, Polonya bir NATO ülkesi ve bunların hepsi Rusya'nın sınır komşuları.
00:32:28Demek ki mesele NATO değil.
00:32:29Mesele Rusya'nın, maksimalist Rusların Ukrayna'ya bakış açısı.
00:32:34Yani Ukrayna'yı bağımsız bir devlet olarak, egemen devlet olarak görmüyorlar.
00:32:40Şu anki yönetimin en önemli sorunu bu.
00:32:43Çünkü Ukrayna'yı hem siyasi olarak hem ekonomik olarak hem de askeri olarak tahakküm altına almak istiyorlar.
00:32:49Ve bu gerçekleşmediği için 2014 senesinden itibaren Ukrayna topraklarına yönelik bir saldırı, bir işgal söz konusu.
00:32:57Burada tabii 2014'te Kırım işgal edildiğinde Avrupalılar'ın tepkisi çok zayıf kaldı.
00:33:05Eğer Kırım işgal edildiğinde bugünkü gibi Ukrayna'ya siyasi ve askeri bir destek gösterilseydi,
00:33:11Rusya bu denli zıvanadan çıkmayabilirdi.
00:33:14Ama o dönem Avrupa devletleri, Avrupalı siyasetçiler Rusya'yla benzeri bir çatışmaya girmekten çekindiler
00:33:22ve meseleyi bir sülh, barış anlaşmasıyla çözmeye çalıştılar.
00:33:26Ama bugün artık Avrupalıların meseleye bir barış anlaşması perspektivinden değil, güvenlik perspektivinden bakıyorlar.
00:33:34Yani Ukrayna'nın güvenliğini Avrupa'nın güvenliğiyle özdeşleştirmişler.
00:33:39Bu anlamdaki bütün barış antlaşmalarının, Rusya'nın dayatmaya çalıştığı barış antlaşmalarına,
00:33:45ki o da ateşkes barış antlaşması da değil, demin de söyledim bunların hepsi aslında birer kapitülyasyon ve garantisi yok.
00:33:53Yani bunları kabul etmesi durumunda, ateşkes sağlanması durumunda bile ileride eğer Ukrayna'ya yönelik ciddi bir güvenlik garantisi verilmediği takdirde
00:34:04Putin'in, Rusya, Ukrayna'nın topraklarına ilerleyemeyeceğinin veya başka bir Avrupa topraklarına ilerlemeyeceğinin hiçbir garantisi yok.
00:34:16Bunu belirtmek lazım.
00:34:18Tabii başa dönecek olursak net bir şekilde söyleyebiliriz ki bu aslında Trump'ın hazırlamış olduğu berbat taslağa verilmiş en güçlü yanıt.
00:34:29Şimdi Ukrayna heyeti Florida'ya hareket etti.
00:34:32Rustem Umerov liderliğinde.
00:34:34Tekrar Steph Wittkov ve Trump'ın damadıyla bu taslak üzerinde görüşecekler.
00:34:40Ama orada şunu belirtmek lazım.
00:34:42Eğer herhangi bir toprak talebi o taslağın içerisinde yer alacaksa Ukrayna tarafı yine bunu kabul etmeyecek.
00:34:50Çünkü Zelenski'nin ulusa seslenişte bir ifade kullanıldığı çok tarihi bir dönemeçten geçiyoruz.
00:34:56Ya Amerika ile müttefikliğimizi kaybedeceğiz ya da bu taslağı kabul edeceğiz.
00:35:01Böyle bir ikilem içerisindeyiz.
00:35:04Dayatılmaya çalışılan aslında bu.
00:35:07Bu anlamda aslında Ukrayna bu saldırıyla bu çok büyük çaplı bir saldırı.
00:35:13Bu saldırıyla Trump'ın da hazırlamış olduğu taslağı kabul etmeyeceğini gösterdi.
00:35:19Ki bu Trump'ın hazırladığı taslak olmadığını da olmadığına dair daha doğrusu.
00:35:24Amerikan kamuoyu dahil bunun aslında Rusların direktifiyle hazırlanan bir taslak olduğunu da okuyoruz.
00:35:29Ki çünkü sadece bir taslak bu kadar Rusya'ya yanlısı bir taslak olur.
00:35:35Yani hiçbir Ukrayna'nın burada toprak meselesi konusunda hassasiyetleri gözetilmez.
00:35:40Çünkü biliyoruz ki Steff Vítkov ve yine Putin'in danışmanlarından Kirill Dmitriev'in birkaç ay önce bir araya gelip birkaç hafta Kirill Dmitriev çok önemli bir isim.
00:35:52Sürekli şu an Twitter'da Amerikalı siyasetçilerin tweetlerini retweet ediyor.
00:35:58Barış yanlısı taslağı kabul etmesine yönelik görülmüş bir şey değil.
00:36:03Bir Rus bürokrat Amerikalı politikacıların yazdıklarını retweet ediyor.
00:36:09Bu ilişkilerin ne kadar karmaşık ilişkiler olduğunu bize gösteriyor.
00:36:13Bu anlamda önümüzdeki süreçte artık bu müzakereler evet çünkü Ukrayna şuna bakıyor Amerika'nın desteği çok çok önemli.
00:36:23Askeri desteği, istihbarat desteği ama Amerika olmasa da daha doğrusu Trump en azından desteğini bu aralar azaltsa hadi diyelim kesse Avrupalılar daha çok sağa inecekler.
00:36:37Bu saldırı aslında Avrupalıların onayı siz söylediğiniz gibi onayı, dahli ve vur emri olmadan gerçekleşebilecek bir saldırı değil.
00:36:48Putin'i ölen Rus askerleri hiçbir şekilde umurunda değil.
00:36:52Ukrayna savaşından bu yana açık kaynaklara baktığınız zaman yüz binlerce Rus askeri bu savaşta hayatını kaybetti.
00:36:59Bakın Putin bunların umurunda olabilecek bir lider değil ama...
00:37:03Trump'a göre bir milyon kişi.
00:37:04Evet ama 6-7 tane böyle tanker Putin'in canını çok fazla yakar.
00:37:09Çünkü şu an Rus ekonomisini ayakta tutan Hindistan'a ve Çin'e sattığı petrol ve bu tankerler.
00:37:16Bu saldırılar devam ettiği sürece ve Rusya'nın içerisindeki petrol rafineri tesisleri işte bu Putin'i fazlasıyla rahatsız eder ki devamı da gelecektir diye düşünüyorum.
00:37:26Evet tabi burada Cihan Bey Karadeniz'in güvenliği de bu saldırılarla birlikte masaya yatırılmış durumda.
00:37:34Çünkü Karadeniz tabi kıyı ülkeleri göz önüne aldığımız zaman onların dünyayla bağlantısını sağlayan bizim boğazlarımız vasıtasıyla bir deniz.
00:37:43Rusya, Ukrayna, Türkiye, Bulgaristan, Romanya, Gürcistan, Karadeniz'e kıyısı olan ülkeler ve aslında bu ülkeler deniz yetki alanları konusunda bir anlaşma sağladılar.
00:37:54Yani Ege'ye ya da Akdeniz gibi böyle sıkıntılı, sorunlu ülkeler arasında problem doğuracak bir denizden bahsetmiyoruz.
00:38:02Bu anlamda huzurlu bir yerde ama tabi ki Ukrayna Rusya savaşına kadar şimdi burada ülkelerin bir araya gelip Karadeniz'in güvenliğinin sağlanması,
00:38:14ticaret rotalarının güvenliğinin sağlanması için yeniden bir diyalog içine girmeleri gerekir mi?
00:38:20Çünkü bu durum yani aslında ilk saldırının ardından gemiyi batıramamış ya da hareket edemez hale getirememiş olmanın verdiği bir psikolojiyle yeni bir saldırının gerçekleşmesi.
00:38:35Ukrayna'nın bu saldırının arkasında durduğunu ve sonrasında daha fazla saldırı gerçekleştirebileceğinin de bir göstergesi aslına bakarsanız.
00:38:43Ve kimliğini de gizlemedi, çok net bir şekilde imzasını da attı, görüntüleri de paylaştı.
00:38:49Bu durumda Karadeniz'de bu tip ticaret gemilerine yönelik saldırılar olabilir mi?
00:38:54Tamam gölge filo bunlar kayıtlı gemiler değil aynı zamanda yaptırım lisesinde olan gemiler.
00:38:59Onu da belirtmemiz gerekiyor ama diğer legal ticaret yapan gemilerin güvenliğini kim sağlayacak böyle bir ortamda?
00:39:10Sizce Karadeniz ülkelerinin bir araya gelip bu konuyu masaya yatırması gerekecek mi?
00:39:14Açıkçası siz de belirttiniz Karadeniz'de şimdi Soğuk Savaş sonrasında atılan adımlar da oldu.
00:39:22Örneğin kıyıdaş ülkeler arasında sahil güvenlik anlaşması var.
00:39:27Bununla ilgili adımlar atıldı veyahut da ekonomik yine Karadeniz ekonomik iş birliği gibi birçok forumda bir araya gelmiş.
00:39:33Sonra sınav baktığımızda da bir istikrarı oturtturmuş göreceli olarak en azından kıyıdaş ülkelerin burada bir nasıl söyleyelim bir istikrar bir güven ve bununla bağlantılı olarak da birbirleriyle aslında bir anlamda da ekonomilerini veyahut da bunun üzerinden entegrasyonunu geliştirmeye çalıştığı bir süreç.
00:39:58Tabii Karadeniz'in başka bir önemi de vardı. Özellikle 11 Eylül 2001 saldırıları sonrası Afganistan'a Amerika'nın müdahale etmesi Karadeniz'i çok stratejik bir noktaya getirmiş.
00:40:10Çünkü Almanya'daki Avrupa'daki yüzlerinden aslında Karadeniz üzerinden Afganistan'a da ekipman lojistik de taşıyordu.
00:40:18Geleceli olarak evet baktığımızda en azından Soğuk Savaş sonrası atılan adımlarda ülkelerin bir iş birliğine gittiğini görüyoruz.
00:40:26Tabii sonraki sürece bakmak lazım 2001 saldırıları sonrası ise aslında enerji güvenliği, insan kaçakçılığı, yine terör geçişi gibi birçok konuda aslında Karadeniz'in stratejik öneminden kaynaklanan aslında adımlar da atılmıştı.
00:40:44Fakat şimdi oradan bu noktaya geldiğimizde ki 2022'deki aslında Rusya'nın Ukrayna'ya başlattığı askeri harekat sonrası Karadeniz güvenliğinin bir anlamda riske girdiğini gördük.
00:40:56Şimdi belki şunu da konuşmak gerekiyorsan Karadeniz'den ayrıymış gibi düşünüyoruz ama Azak Denizi, Kerçboğazı ki Kerçboğazı'nda saldırılar düzenlendi ve
00:41:07şimdi burada aslında Ukrayna Rusya'ya ait birçok gemiyede aslında insansız deniz araçlarıyla saldırı düzenledi.
00:41:16Savaşın kendi bir nasıl söyleyelim konvansiyonel savaşın içinde bir teknolojik evrimden geçiyoruz.
00:41:22Savaşın, konvansiyonel savaşın şekli değişiyor ve bununla ilgili zaten baktığımızda Avrupalılar da kendini bir anlamda bu yeni savaşa adapte etmeye çalışırken
00:41:34ama Karadeniz'in de bu çatışma alanlarından birini oluşturduğunu da görmek gerekir.
00:41:40Farklı stratejiler de var.
00:41:41Mesela örneğin Rusya'nın özellikle Odessa tarafını alıp hem Moldova'nın Transdiniyester bölgesine açılmak,
00:41:49aslında Ukrayna'yı biraz denizden izole etmek gibi de adımlar oluyor.
00:41:53Ukrayna da buna karşı adım atıyor.
00:41:55Şimdi riske atar mı? Elbette.
00:41:57Yani bundan önce de her iki taraf daha çok aslında böyle baktığımızda
00:42:02Kerçboğazı Azak Denizi üzerinde çok fazla insansız deniz araçlarını kullandı ama
00:42:07bu bırakılan denize mayınlar elbette problem yaratmıştı.
00:42:12Şimdi şu olabilir Erhan Bey, elbette ki Ukrayna gelen istihbaratlar üzerinden
00:42:19Gölge Filo'daki gemileri tespit edip ki bu da muhtemelen Avrupalıların verdiği bilgiler
00:42:24onlara saldırı düzenleyecektir.
00:42:27Fakat bu şu anlama gelmeyecektir.
00:42:29Herhangi bir şekilde bu istihbaratlar tam net bir şekilde verilip ona göre düzenlenecek.
00:42:36Yani çok basit bir örneği var.
00:42:38Siz belki benden de iyi biliyorsunuz.
00:42:40İkinci Dünya Savaşı'nda da birçok aslında sivil taşımacılık gemilerinin vurulduğu, batırıldığı
00:42:47Mesela Alman U-Botları vasıtasıyla.
00:42:50Evet.
00:42:51Şimdi benzer bir şekilde haklısınız.
00:42:55Şimdi böyle bir risk kısmı var.
00:42:58Yanlış bir istihbarat veyahut da gece yapılan açık görüş olmayan saldırılarda bu risk olacaktır.
00:43:04Yani bu risk ortadan kalkar diye bir durumdan bahsedemeyiz.
00:43:07Bir de burada şöyle bir tartışma da artık yaşanmaya başladı.
00:43:10Özellikle insansız deniz araçlarında, Ukrayna'nın da, şimdi Rusya'nın da çok fazla bu konuda
00:43:163. yılını bitirip 4. yılı giren savaşta bu teknolojileri çok fazla ilerlettiler Erhan Bey.
00:43:21Yani biz artık ya siyah savaşlarından, drone savaşlarından bahsediyoruz.
00:43:25Sadece havada değil, işte denizde de insansız deniz araçları şeklinde gidiyor ki
00:43:30bunların şu an itibariyle bildiğim hem Ukrayna tarafı hem de Rusya tarafı
00:43:35kaçar adet olduklarını bildirmiyorlar.
00:43:37Sadece bir ara resmi olarak Ukrayna'nın açıkladığı maliyetinin 250 bin dolar oldu.
00:43:43Bir insansız deniz aracının.
00:43:44Yani her iki tarafta tam ellerinde ne kadar mevcut.
00:43:47Bununla ilgili bir açıklamaları.
00:43:48bir şekilde herhalde bu birbirlerine karşı anladığım kadarıyla bu kozu göstermemek adına açıklamıyorlar.
00:43:55Fakat teknoloji ilerliyor.
00:43:57Buradaki bir başka tartışma noktası da bugün yine baktığımda Batı medyasında da bazı kaynaklarda
00:44:04bunların yapay zeka ile kullanılıp kullanılmadığı.
00:44:07Çünkü yapay zeka ile kullanılırsa bunun çok farklı hem insansız deniz araçları hem de aslında insansız av araçları üzerinde çok ciddi problemler yaratabileceği insan odaklı olmayınca
00:44:22bunların hedefe kitlenmesi ve vurması çünkü şimdi yapay zekadan bahsediyoruz ki herhangi bir duyguya veyahut da son anda alabilecek bir inisiyatife sahip değil.
00:44:31hedefi belirip rotayı çizdikten sonra o saldırıyı gerçekleştirebilir.
00:44:37Şunu da maalesef sebebiyet veriyor.
00:44:40Şimdi bu ülkeler evet Karadeniz'de bir ticaret yapıyor veyahut da kendi askeri filoları var.
00:44:46Ama aynı zamanda belki de turizm veyahut da sivil taşımacılık anlamında da Ukrayna'yı riskli özür dilerim.
00:44:54Karadeniz'de riskli bir hale getiriyor.
00:44:55Bunu da görmek lazım.
00:44:56Yani bunun şunun garansini veremeyiz.
00:44:58Yani hiçbir şekilde sivil veyahut da gölge filo da olmayan veyahut da ne Ukrayna'ya veyahut da Rusya'ya ait olmayan
00:45:05örneğin Gürcistan, Türkiye, Bulgaristan veyahut da Romanya'ya ait herhangi bir gemide vurulabilir.
00:45:11Şimdi bunun olması durumunda da ülkelerin o anki verecekleri reaksiyon da önemli.
00:45:17Şimdi Karadeniz'de tansiyon açıkçası yükseliyor yükselmiyor değil.
00:45:21Mesela biz bunları konuşmuyorken yani konuşuyorken daha doğrusu neyi konuşmuyoruz?
00:45:26Romanya'da NATO'nun en büyük üssü yapılıyor.
00:45:31Muhtemelen 2030 gibi hizmete girecek.
00:45:33Köstenci Limanı var.
00:45:35Şimdi bunların her biri gerginliği arttıran Karadeniz'deki belki de önümüzdeki süreçlerde de krizleri de tırmandırabilir.
00:45:44Tabii bu savaşın gidişatıyla da çok bağlantılı.
00:45:46Ama burada herhangi bir şekilde bir barış anlaşması çıksa da Erhan Bey benim kendi öngörüm buradaki kıyıdaş ülkelerin ne olursa olsun ileride özellikle NATO üyesi ülkelerin, Bulgaristan veyahut da Romanya'nın atacağı adımların belki de bir Karadeniz'i uzunca bir süre çok güvensiz bir deniz haline getirebilir.
00:46:10Her bir tarafı da çok daha fazla örneğin NATO en büyük üssünü yapıyorsanız Rusya'da çok farklı Karadeniz kıyısında askeri üsslere girişebilir ki bu da bu kadar.
00:46:25Siz aslında askeri veyahut da güvenlik anlamında buralara yığıma yaparsanız bu da burada başka çatışma risklerinde doğurabilir.
00:46:34Bunlar önümüzdeki süreçte olası gibi görünebilir.
00:46:38Fakat şunu da son uzatmadan kesinlikle bunun herhangi bir sivil veyahut da iki ülkeye ait olmayan gemilere eskaza olmayacaktır diye miyiz?
00:46:49Ya şöyle yanlış istihbarat üzerinden veyahut da çok netleştirilememiş hava durumları veyahut da gece operasyonlarında şu ana kadar olmadı ama keza bir kazaya sebebiyet verebilirler.
00:47:03Kaldı ki mayınlar kullanıldıysa o da daha büyük bir tehlike ki Allah'tan kıyımıza kadar vuran mayınlar oldu onlara herhangi bir şekilde herhangi bir gemi çarpmadı.
00:47:13Bunların da bir yerde savaş da varsa kabul etmek gerekiyor Eren Bey orada da maalesef riskleri de yükseltiyor.
00:47:20Ama tabii ki iki ülke açısından hem Rusya hem Ukrayna açısından Karadeniz'i daha geniş kapsamlı bir şekilde bir savaş alanı olarak görmeleri tüm Karadeniz kıyısındaki ülkeler için bir problem.
00:47:33Tabii Karadeniz sadece Karadeniz kıyısını Karadeniz'e kıyısı olan ülkeler açısından ekonomileri açısından önemli değil.
00:47:39Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü var biliyorsunuz 1990 yılında kurulmuş.
00:47:43Aslında o örgütün üyelerine baktığımızda Karadeniz'in sadece Karadeniz'den ibaret olmadığını net bir şekilde görüyoruz.
00:47:50Üyeleri şöyle bir sayalım.
00:47:50Tabii ki Türkiye, Rusya, Ukrayna, Romanya, Gürcistan, Bulgaristan gibi kıyı ülkeleri var.
00:47:59Ama diğer tarafta Arnavutluk, Azerbaycan, Ermenistan, Kuzey Makedonya, Moldova, Sırbistan, Yunanistan gibi üye ülkeler var.
00:48:09Neden? Çünkü Karadeniz çevresinde aynı zamanda Karayolu'yla Karadeniz'e bağlanarak limanlar vasıtasıyla ticaret yürütebilecek ülkelerin aslında çıkış noktaları birçoğunun çıkış noktaları.
00:48:21Her ne kadar Yunanistan gibi ülkelerin başka alternatifleri olsa da yani bu bölge ülkeleri açısından da çok büyük bir ekonomik nokta, ekonomik bölge ve bugüne kadar hep sorunsuzluğuyla biliniyordu.
00:48:32Yani sizin de bahsettiğiniz gibi Montrebo-Boğazlar Sözleşmesi'nin belirleyiciliği çok netti.
00:48:41İşte münhasır ekonomik bölgelerin paylaşılmasında herhangi bir sorun olmaması önemliydi ama bir anda iş başka bir noktaya geldi.
00:48:48Gemilerde tonaj var. Çok özür dilerim.
00:48:49Yani belki bunu bir ülke arttırdığı zaman diğer ülke de tonaj arttırabiliyor ama şöyle bir durum.
00:48:55Gemi anlamında, savaş gemisi anlamında belki tonaj arttırmayabilirler.
00:48:58Fakat Karadeniz'de işte örneğin NATO nasıl burada bir ürün kuruyorsa Amerika'da, özür dilerim Rusya'da kendi kıyılarında belki gemi değil ama çok büyük başka askeri.
00:49:08Şimdi günümüzde de o kadar çok şey değişti ki buraları herhangi bir orta menzilli, uzun menzilli füze sistemleriyle bile yerleştiriyor olmanız.
00:49:16Zaten belki de bir gemiden daha fazla önem teşkil ediyor olacak ki bu da ayrı bir problem aslında Erhan Bey.
00:49:22Evet Akdeniz'deki istikrarsız durumu zaman zaman programlarımızda konuşuyoruz.
00:49:26Türkiye'nin de özellikle Karadeniz üzerinde geleceği düşünerek önemli yatırımlar yaptığını biliyoruz.
00:49:34Gaz sahaları ile ilgili, petrol aramaları ile ilgili, enerji için Türkiye'nin önemli beklentilerinin olduğu bir yer ve Akdeniz'deki istikrarın aksine Karadeniz'de bir istikrar var.
00:49:44Her zaman bunu konuşuyoruz ama işte bu saldırılarla birlikte bu işin başka bir noktaya gelebileceğini görüyoruz.
00:49:49Efliz Hanım tabii burada tüm konuklarımız siz de anladığım kadarıyla bu saldırının Rusya'nın, Amerika Birleşik Devletleri ve Rusya'ya bu 28 maddeyi biz kabul etmeyeceğiz.
00:50:00Sizin de belirttiğiniz gibi bir kapitülasyon, belki de bir sev gibi de yorumlanabilir.
00:50:04Gerçekten çok ağır maddeler içeriyor Ukrayna açısından.
00:50:07Zaten Ukrayna Devlet Başkanı Zelenski de ulusal seslenişinde sizin de belirttiğiniz gibi çok net bir şekilde ifade etti.
00:50:15Ya bu acı reçeteyi kabul edeceğiz ya da çok önemli bir dostumuzdan olacağız dedi.
00:50:19Yani Amerika Birleşik Devletleri'ni karşımıza almamız gerekiyor ifadelerini kullandı.
00:50:22Ama burada galiba Avrupa ülkeleri ile birlikte yapılan müzakereler sonucunda çok net bir şekilde Amerika Birleşik Devletleri ve Rusya'ya hayır biz bunu kabul etmiyoruz savaşa devam edeceğiz dedi.
00:50:32Aslında bu savaşa devam edeceğiz mesajını net bir yolla ifade etti.
00:50:37Yani Rusya'ya şunu söyledi, senin savaşı finanse ettiğin, ekonomini ayakta tutmaya çalıştığın bu gölge filoları ben izin vermeyeceğim, savaşı finanse etmene izin vermeyeceğim.
00:50:50Daha savaşımız uzun, hadi bakalım nasıl para bulacaksın mesajını verdi.
00:50:55Peki burada Ukrayna bu savaşı daha ne kadar sürdürebilecek?
00:50:59Ya da Avrupa ülkeleri ki Amerika Birleşik Devletleri artık destek vermeyecek çok net bir şekilde belli.
00:51:04Ukrayna'yı finanse etmeye, Ukrayna'nın ordusunu finanse etmeye daha ne kadar devam edecek?
00:51:10Belli ki daha uzun bir süre bunu yapmayı göze almışlar. Katılıyor musunuz?
00:51:14Evet katılıyorum.
00:51:16Şimdi bu saldırıyla Ukrayna Rusya üzerinde petrol endüstrisi üzerinde bir baskı oluşturmaya çalışıyor.
00:51:24Ve birebir yoğun saldırılar bu anlamda devam ediyor.
00:51:30Az önce de dediğim gibi sürecin uzaması Ukrayna'yı daha çok geriye götüreceği bir gerçek.
00:51:37Çünkü Ukrayna'nın şu aşamada ne ABD'ye ne AB'ye güvenmesi bir devlet stratejisi olarak doğru bir akıl değil, doğru bir strateji değil.
00:51:48Ama bu anlaşmayı kabul etmesi de zaten yani savaşı kaybetmesiyle aynı değil mi?
00:51:54Savaşı toptan baştan kaybettiğimi kabul ediyorum.
00:51:56Rusya gel işte istediğin her şeyi yap.
00:51:59Ülkem üzerinde hüküm sahibi ol.
00:52:01Seçimleri yaptır.
00:52:03Yeni istediğin gibi bir yönetim belirle.
00:52:06İşbelle barış.
00:52:07Evet yani toprakları al.
00:52:10Şu an elinde olan toprakların üstüne istediğim bazı topraklar var.
00:52:13Onları da vereyim.
00:52:13Tamam okey üstüne Rusça ana dili olsun.
00:52:19Ekonomik olarak baskı altında tutmanın yanında kültürel olarak da baskı altında tut.
00:52:24Belki de bundan 20 yıl sonra da ilhak.
00:52:27Şimdi Ukrayna bunu mu kabul etsin?
00:52:30Ukrayna bunu kabul etmesin.
00:52:32Tabii ki zaten bir devlet başkanı zaten bunu kabul etmemele toprak verme yetkisi diye bir şey yok.
00:52:39Sonuçta toprak bütünlüğü, devletlerin egemenliği, bağımsızlığı ve bütünlüğü uluslararası sistem tarafından en çok kabul edilen en temel taşlardan biridir.
00:52:54Bunun aksine olan bir anlaşmanın ne Ukrayna tarafından ne aslında Trump dayatması tarafından da kabul edilmesi asla beklenemez.
00:53:04Ukrayna'nın münhasır ekonomik bölgemizde gerçekleştirmiş olduğu saldırı Türkiye açısından da bir şey oldu.
00:53:18Risk doğurdu demeyeceğim.
00:53:20Çünkü biz zaten kendi bölgemizde kendi güvenliğimizi sağlarız.
00:53:27Şimdi neden Birleşmiş Milletler güvenlik sistemi çöktü dedikten sonra ikili işbirlikleri arttı?
00:53:35Çünkü artık devletler şunu gördüler.
00:53:37Uluslararası sistem ciddi bir hasara uğradı.
00:53:41Uluslararası hukuk kuralları ihlal ediliyor.
00:53:43O zaman biz stratejik düzeyde işbirlikleri yapalım.
00:53:46Bakın bu işbirlikleri yapılırken ekonomi ve güvenlik konusu birlikte anılıyor.
00:53:52Yani iki devlet sadece güvenlik anlamında değil ekonomik anlamda da stratejik işbirlikleri gerçekleştiriyor.
00:54:00Çünkü savunmanı finanse edilmesi konusu da gerçekten önemli.
00:54:04Her ne kadar münhasır ekonomik bölge biz münhasır ekonomik bölgemize 1986 yılında bakanlar kurulu kararıyla Karadeniz'de karasularımızın dışında 200 milli olarak olduğunu kabul ettiğimizi ilan etmiştik.
00:54:22Burada yapılmış olan Ukrayna tarafından yapılmış olan saldırı deniz güvenliği çevresel riskler ve ticari akış konusunda bir risk meydana getirdi.
00:54:38Şunu söyleyebilirim biraz uç bir yorum olacak ama ekonomik şiddet ekonomik saldırı Türkiye'nin uğramış olduğu.
00:54:48Şimdi bir devletin kendi münhasır ekonomik bölgesi üzerinde gerek deniz yatağında deniz üstünde işte şeyi vardır.
00:55:01Evet diğer devletlerin zararsız geçiş hakları vardır ama burada deniz altında ve deniz üstündeki hak ve yetkiler ilgili devlete münhasır ekonomik bölge konusunda yetkisi olan devlete aydır.
00:55:16Şimdi bu yapılan saldırıyı göz önüne aldığımızda belki Türkiye orada bir şey yapacaktı bir yeni bir platform kuracaktı ya da ticari gemiler gönderecekti.
00:55:29O an orada ticari gemilerimiz olabilirdi.
00:55:32Bu bizim eylem özgürlüğümüzü kısıtlamaya yönelik bir harekette Ukrayna'nın yaptığı.
00:55:40Eğer sen bir devletin herhangi bir konuda eylem özgürlüğünü kısıtlarsan o zaman egemenlik hakkını hilal etmiş olursun.
00:55:48Ben buradan ekonomi, eylem özgürlüğü ve egemenlik ihlali bağlantısını kuruyorum sonuç olarak.
00:55:58Zaten Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada da Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin bu konuda hassasiyet, bu konuya hassasiyetle yaklaştığı bildirildi.
00:56:10Biliyorsunuz kelimelerin şeyleri vardır hani bir dili vardır, bir ifade tarzı vardır.
00:56:19Bizim için hassasiyet demek bir sonraki aşamasına tepki vereceğimiz anlamına geliyor daha doğrusu.
00:56:25Ben bunu böyle anlıyorum.
00:56:26Eğer Türkiye Cumhuriyeti Devleti benim ekonomik bölgemde sen böyle bir saldırı yapıyorsan ve benim yetkili olduğum alanda benim ekonomik eylem özgürlüğümü de sınırlıyorsan.
00:56:36O zaman sen benim egemenlik ihlalimi, egemenliğimi ihlal ediyorsun, dikkat et uyarısıdır.
00:56:45Bu anlamda Ukrayna'nın daha önce Karadeniz girişiminde Türkiye'nin oynadığı ara buluculuk rolü, Türkiye'nin Ukrayna'ya yapmış olduğu İHA desteğini unutup henüz gerçekleşmeyen bir Avrupa desteğine güvenip,
00:57:03Türkiye'nin MEP alanı içerisinde bu saldırıyı gerçekleştirmesi aslında ne kadar yanlış bir adım atmış olduğunu gösteriyor Ukrayna'nın.
00:57:18Evet tabi Avrupa ülkelerinin desteklerinden bahsediyoruz.
00:57:22Avrupa Birliği liderlerinin son dönemde Avrupa içinde de tartışmalara neden olan bir yardım planı da söz konusu.
00:57:30Ukrayna ekonomisi ayakta tutacak acil bir finansman çözümünün devreye sokulması fikri üzerinden bir kredi mekanizması kurmaya çalışıyorlar.
00:57:40Mali durumunu desteklemek için burada Belçika Başbakanı'ndan sert bir tepki geldi.
00:57:47Anar Ali Avrupa içinde de Avrupa Birliği ülkeleri içerisinde de Ukrayna'ya verilen destek konusunda bazı çatlak sesler duyuluyor.
00:57:55Zaten Avrupa Birliği'nin yakın zamanda dönem başkanlığını yapan ve Avrupa Birliği'nin liderlerine Avrupa Birliği'nin önemli kurmay isimlerini bir an önce şu 6 ay bitse de kurtulsak dedirten Macaristan örneği var.
00:58:12Macaristan'ın duruşu zaten çok net ama Belçika'dan da bir çatlak ses geldi ve tazminat kredisi planını tehlikeli ve yanlış olarak nitelendirmiş.
00:58:22Tabi burada biraz önce Filiz Hanım'a sorduğum sorudan hareketle gidelim.
00:58:26Yani Avrupa tamam Ukrayna'ya bu işareti vermiş.
00:58:30Bu saldırı öncesinde belki koordinasyon içindelerdi.
00:58:34Belki de bu dünyaya bu planı kabul etmediklerini ilan etmek için bu saldırıyı seçtiler ama
00:58:40arkasında durmak da biraz Avrupa için pahalıya patlamaya başladı.
00:58:46Yani destek veriyor Rusya'nın düşmanlığını artırıyor Avrupa üzerindeki Avrupa ülkeleri üzerinde biliyorsunuz dronlu faaliyetleri Rusya'nın Avrupa ülkelerini bir rahatsız ediyor.
00:58:59Birçok havalimanında uçuşların zaman zaman aksamasına neden oluyor.
00:59:04Belli ki Rusya da Avrupa ülkelerini rahatsız etmek için faaliyetler sürdürmeye devam ediyor.
00:59:09Ya da gelecekte olacak bir savaş için şimdiden önlemlerini almaya başladı.
00:59:12Şimdi Avrupa ülkeleri bir Rusya'nın düşmanlığını artırıyor ki paralara gidiyor çok net bir şekilde.
00:59:21Diğer taraftan da hala Rus gazına mahkum durumdalar.
00:59:272027'ye kadar bu bağ koparmayı planladılar ama işte oradan da bunu 2028'e 2029'a uzatalım sesleri çıkmaya başladı bile.
00:59:35Bunun planlanmasının çok zor olduğu belli.
00:59:38Avrupa bu duruşunun arkasında durabilecek mi?
00:59:41Birlik olarak tüm ülkeler olarak durabilecek mi?
00:59:43Yani karşısında bir Rusya var, savaşı kaybetmekte olan bir Ukrayna var.
00:59:48Ne kadar finanse edebileceksiniz?
00:59:50Ne yapacak Avrupa?
00:59:51Etmek zorunda.
00:59:52Yani Avrupa ülkeleri evet çatlak sesler çıkacaktır.
00:59:55Macaristan gibi işte Estonya'da yeni seçimler oldu.
00:59:58Orada seçilen hükümetin biraz tepkisi var.
01:00:01Özellikle kış aylarında biz Avrupa bazı doğal gaza erişiminde sıkıntı yaşayan ülkelerden böyle çatlak sesler göreceğiz.
01:00:09Çünkü kış aylarında böyle bir sıkıntı oluyor Avrupa ülkelerinde.
01:00:13Slovakya, Macaristan zaten bu sıkıntı ülkeler Avrupa ülkeler.
01:00:16Evet ama bunlar Avrupa Birliği'nin lokomantif ülkeleri değil.
01:00:20Karar verici ülkeleri değil.
01:00:22Önemli olan orada başat aktörler.
01:00:24Özellikle İngiltere'nin, Fransa, Almanya, İspanya'ya da dahil edebiliriz.
01:00:29Bu ülkelerin tutumu çok çok önemli.
01:00:31Ve bunlar meseleye bir Avrupa'nın güvenliği ve hatta biraz daha iddialı olacak ama varoluşsal bir mesele olarak bakıyorlar.
01:00:40Çünkü 2. Dünya Savaşı'ndan sonra inşa edilen müesses nizam, Birleşmiş Milletler, Güvenlik Konseyi yapısı ve Avrupa'daki sınırların zorla, kaba kuvvetle değiştirilememesi üzerine kurulan bir statikonun 2014'ten itibaren Rusya tarafından değiştirildiğine şahitlik ediyoruz.
01:01:01Bu statiko yıkıldı mı? Belki dünyanın haberi yok bundan ama yıkıldı diyebilir mi?
01:01:05Avrupa'da 2014'te yıkıldı.
01:01:06Genelde tarihte biliyorsunuz olur ama sonrasında ortaya çıkarma sonuçlarıyla tarihçiler değerlendirir.
01:01:12O dönemlerin, tarihlerin adlarını ona göre verirler ama şu anda biz yaşadığımız anda belki farkında değiliz ama gerçekten yıkıldı mı? Avrupa bunun mu farkında?
01:01:20Avrupa'da, Avrupa siyasi haritasının 2014'te bir sınır değişikliği oldu.
01:01:25Bir ülke zor kullanarak, kaba kuvvetle, işgalle başka bir ülkeye yönelik sınırlarını genişletti.
01:01:33Yetmedi Donetsk ve 2022'de bu da yetmedi.
01:01:37Yani Ukrayna 600 bin km'lik bir ülke ve bu ülkeyi 2022 senesinde işgal etmeye çalıştı Rusya.
01:01:45Dolayısıyla bu müesses nizam bir anlamda ciddi bir anlamda darbe yedi.
01:01:51Avrupalılar da maalesef demin de o örneği verdim 2014'te gerekli refleksi gösteremediler.
01:01:58Bugün onu yapmaya çalışıyorlar.
01:02:00Şunun farkında Avrupalılar eğer biz bunu kabul edersek Trump'ın ve Rusya'nın birlikte el ele hazırlandığı ve onların önüne attığı taslağı kabul edersek bu emsal teşkil eder.
01:02:10Yani yarın Avrupa'da revizyonist ülkeler var.
01:02:14Sırbistan, Ermenistan, Yunanistan bunlar da Balkan'ın ülkeleri birbirinin gırtlağına yapışacak durumda birbirine nefret ediyorlar.
01:02:22Yarın bir uluslararası konjöktür o kadar müsait olur ki başka ülkelere yönelik topraklarını genişletirler.
01:02:30Ve Trump'ın da dediği gibi ve işgali uğrayan ülkeye dayatırlar.
01:02:34Derler ki bunu fiili olarak bu ülkenin toprağı olarak tanı.
01:02:37Bu muazzam bir çöküşü beraberinde getirir Avrupa siyasi haritasında.
01:02:43Mesela o zaman eğer Rusya'nın bu işgalciliğini ve Trump'ın bu planı kabul edilse Avrupa ülkelerinden ve dünyanın diğer ülkeleri tarafından o zaman İsrail'in de,
01:02:52İsrail'de şunu çıkar der.
01:02:54Tamam da siz orada Rusya'ya Avrupa içerisinde bu sınır değişikliğini destekliyorsanız da o zaman benim işgal ettiğim Suriye toprağını da,
01:03:02işgal ettim Filistin toprağını da, Lübnan'da askerlerim var oralarda fiili olarak İsrail toprağı olarak tanıyın.
01:03:08Tamam dejure olarak tanımayın.
01:03:11O taslakta yer alan defakta olarak tanımayın bana yeter.
01:03:14Bu korkunç bir emsal teşkil eder.
01:03:17Bu bir.
01:03:17İkincisi Ukrayna evet.
01:03:20Dünyada bunun arkasından gelecek çok da ülke var söylediğiniz gibi.
01:03:23Sadece Avrupa üzerinde ya da Ortadoğu'nda.
01:03:25Yani sayısız örnekler var.
01:03:27Bizim komşularımızda bile bakın Yunanistan, Ermenistan küçücük bir ülke anayasasında Türkiye'nin Batı Doğu Türk topraklarını,
01:03:36Batı Ermenistan'ın bir parçası olarak nitelendiriyor.
01:03:39Ve bu küçümselecek bir şey değil.
01:03:41Fırsat düştüğünde 1990'da Azerbaycan topraklarının %20'sini bu ülke işgal etti.
01:03:4730 sene 2020 senesine kadar elinde tuttu.
01:03:50Küçücük bir ülke.
01:03:51Yani fırsat düştüğünde, uluslararası konjöktür müsait olduğunda bu revizyonist ülkelerin yapabileceklerini tahmin edemeyiz.
01:03:59Tek başına yapamazlar.
01:04:002-3 ülke bir araya gelir, başka bir ülkenin toprağını işgal eder.
01:04:03Ve iki tane savaş geçirmiş bir dünya söz konusu.
01:04:07Birinci Dünya Savaşı sırf bu yüzden, İkinci Dünya Savaşı yine bir sınır değişikliği yüzünden.
01:04:12Dolayısıyla bu sebeple Avrupalıların direnmesi bu anlamda normal, haklı.
01:04:17Avrupa ülkelerinin gayri ahlaki politikalarını, çifte standart politikalarını, farklı konulardaki ikiyüzlüklerini saatlerce konuşabiliriz, eleştirebiliriz.
01:04:26Bu ayrı bir konu.
01:04:28Ama Ukrayna'nın toprakların işgal edilmesinin fiili olarak onlara dayatılması çok ayrı bir şey.
01:04:35Bu anlamda Avrupa ülkelerin tutumu doğru.
01:04:37Ama diğer taraftan askeri olarak da Rusya'ya herhangi bir müdahalede ya da zorlayıcı bir...
01:04:41Yapamıyorlar.
01:04:43Yapamıyorlar.
01:04:43Belerde bulunamıyorlar.
01:04:44Bulunamıyorlar.
01:04:45Ukrayna ordusu kendisi direniyor.
01:04:47Bu da Rusya'nın şu tezini çürütüyor.
01:04:49Rusya hangi propaganda, KGB, bu anlamda manipülasyon ustası bir ülke Rusya, bunu çok iyi yapıyor.
01:04:56Yedi düvele karşı savaştığını propagandasını yapıyor Putin iç kamuoyunda.
01:05:00İşte Amerika bizim karşımızda, Avrupa ülkeleri karşımızda.
01:05:03Halbuki sahada savaşan Ukrayna askerler.
01:05:07Ama evet askeri destek alıyorlar, silah alıyorlar, istihbarat desteği alıyorlar, lojistik desteği alıyorlar.
01:05:13Doğal olarak sapan taşıyla savaşacak bir halleri yok.
01:05:16Aynı desteği Rusya'da Kuzey Kore'den alıyor.
01:05:19Kursk bölgesinde asker getirtti, Kuzey Kore askerleri savaştı.
01:05:24İran'dan şahit füzelerini alıyor.
01:05:26Çinli askeri işbirliği yapıyor.
01:05:29Karşılıklı askeri işbirliğini her ikisi yapıyor.
01:05:31Bu anlamda Rusya şöyle bir şey yok.
01:05:33Bütün Avrupa ülkeleri Rusya'nın karşısında fiili olarak tek bir Fransız askeri, İngiliz askeri Ukrayna sahasında Ruslara karşı savaştığını gördük mü biz?
01:05:42Yok, savaşan Ukrayna askeri.
01:05:44Toprak kaybediyor Ukrayna ama şöyle bir strateji istiyor savaş doktrini Ukrayna ordusu.
01:05:49Kaybettiği her santim toprak için Ruslara çok çok ağır bedeller ödetiyor.
01:05:55Bakın Pogrovsk bölgesi günlerdir konuşuluyor.
01:05:57Pogrovsk bir il değil, bir vilayet değil.
01:06:02Rusya'nın %70'ini işgal ettiği Donetsk'in Ukrayna'nın elinde kalan 65 bin nüfusu olan bir ilçe.
01:06:10Donetsk ablastının yani vilayetinin bir ilçesi.
01:06:14Ruslar 18 aydır burayı ele geçiremiyor.
01:06:1810 binlerle asker etkisiz hale getirdi Ukrayna ordusu.
01:06:23Sadece burayı ele geçiremiyor.
01:06:25Ve kaybettiği her santim içinde Rus ordusuna ağır bedeller ödetiyor.
01:06:29Şimdi şöyle bir algı vardı bu savaş öncesinde.
01:06:31Dünyanın en büyük ikinci ordusu, dünyanın en büyük ikinci ordusunun tankerleri böyle patlatılır mı?
01:06:39Amerika Birleşik Devletleri İran'ı şey B-12 bombalarıyla vurdu.
01:06:4550 tane Orta Doğu'da üssü var.
01:06:48Bir tanesine cesaret edip bir tane sapan taşı atabildi mi?
01:06:52İşte süper güç caydırıcılığı ortadan kalkıyor Rusya'nın.
01:06:56Rusya'nın vurulabilirliği, Rusya'nın askeri anlamda yenilebilirliğini Ukrayna ordusu aslında gösteriyor.
01:07:023 senede savaş tıkanmış durumda.
01:07:04Herkes şunu söylüyor, Ruslar paldır kültür Ukrayna sahasında ilerliyor.
01:07:09Haritalar var yani sahadaki veriler şunu gösteriyor.
01:07:11Son 29 ayda Rusların Ukrayna alanında ilerlediği mesafe 1000 kilometrekarelik bir alan.
01:07:20Bu da Ukrayna toprağının toplamının %1'ine denk geliyor.
01:07:23Niye peki ilerleyemiyor?
01:07:25Ukrayna da şunu söylüyor.
01:07:26Diyor ki siz Amerika'ya Trump'a diyor ki bak bize diyorsunuz ki sizin için zor şartlar var.
01:07:31Kaybediyorsunuz ama sağ gerçekleri bu değil.
01:07:34Rusların da burada bu savaşı sürdürebilecek bir şeyi yok.
01:07:38Uzun süre devam ettirebilecek bir potansiyeli yok.
01:07:41Hele ki bu tanker savaşları eğer hızlı bir şekilde ve devamı gelirse çıkabilecek bir durumu yok Rusya'nın.
01:07:50Dolayısıyla bu işgalle barışmak meselesi çok önemli.
01:07:53Yani Ukrayna'ya şu dayatılmaya çalışıyor sen işgalle barış.
01:07:57Ama son olarak şunu seyreyim.
01:08:00Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir.
01:08:02Ukrayna'da politika yapmak isteyen, siyasi hayatına devam etmek isteyen hiçbir politikacı bu taslağı kabul ettiremez.
01:08:13Eğer kabul ettirmek istiyorsa Zelenski gitsin referanduma.
01:08:16Çünkü uluslararası alanda bir ülkenin iç hukukta da, uluslararası hukukta da sınır değişikliğin en önemli koşu sen bunu referanduma, millete sorman lazım.
01:08:26Bu senin babanın tapulu malı değil.
01:08:28Dolayısıyla Ukrayna halkı hele ki bu 11 senedir Ruslardan bu kadar çekmiş bir Ukrayna halkı Rus nefretinin ayyuka çıktığı bir dönemde böyle bir barış taslağını referandumunu onaylamaz.
01:08:40Ve hiçbir politikacı da bunu Ukrayna halkına sunmaz.
01:08:45İstifa eder, siyasi kareğini bitirir ama bunu Ukrayna halkının önüne getirmez.
01:08:49Dolayısıyla Rusya'nın bu maksimalist bakış açısı devam ettiği sürece bir ateşkesle imzalanmaz.
01:08:57Barış taslağı da çıkmaz.
01:08:59Şu olabilir, temas hattında ateşkes sağlansın, hiçbir toprak takası meselesi gündeme gelmesin, bunu sonraya zamana yayıp konuşalım.
01:09:08Bu olabilir, makul olan bu.
01:09:10Ama yoksen şu toprakları fiili olarak, Rus toprağı olarak tanı, dayatmasını hiçbir egemen devlet kabul etmesi mümkün değil.
01:09:19Yani bu hayatın doğal akışına aykırı bir şey.
01:09:21Evet son 4 dakikada Cihan Bey sözü size verelim.
01:09:24Tabii sizin de belirttiğiniz gibi savaş Ukrayna açısından olumsuz gidiyor.
01:09:28Rusya önemli kazanımları elde etmiş durumda ama Rusya'nın da operasyonlarını çok istediği gibi hızlı bir şekilde yapamadığı ortada.
01:09:36Aslında bu taslakla ilgili yaptığı açıklamada Putin de ona benzer ifadeler kullanmıştı.
01:09:42Bizim istediğimiz toprakları alabiliyoruz.
01:09:45Biraz uzun sürüyor ama sürsün, bedeli fazla oluyor, olsun önemli değil.
01:09:49Savaş'a devam etmek istiyorlarsa biz özel harekatımızı devam ettiririz.
01:09:55İstediğimiz yerleri de yavaş yavaş da olsa alırız dedi.
01:09:58Ama sizin dediğinizde de örtüşü aslında.
01:09:59Yani Rusya tahmin ettiği gibi, istediği gibi hızlı bir şekilde hareket edemiyor.
01:10:04Ukrayna üzerinde elde ettiği topraklar için çok fazla kayıplar da verdiğini söyleyebiliriz.
01:10:10Peki bundan sonra ne olacak?
01:10:11Son 3 dakikada onu soralım Cihan Bey.
01:10:13Bundan sonra tabii şöyle bir durum da var.
01:10:16Net bir şey söylemek mümkün değil.
01:10:18Ama örneğin Ukrayna'nın savunması veyahut da direnci önemli bir etken olacaktır.
01:10:25Netice itibariyle sizi direndikçe karşı taraf direnci nasıl gidecek?
01:10:31Evet Putin bu açıklamaları yapıyor ama önemli bir faktör.
01:10:34Örneğin Amerika olmasa bile Avrupalıların vereceği destek yine bu noktada önemli.
01:10:40Şimdi şunu da unutmamak lazım.
01:10:42Trump da sonsuza kadar Amerika'da başkanlık koltuğunda oturmayacak.
01:10:46Birincisi bir senesini geçti dersek kaldı 3 sene.
01:10:49Eğer 3 sene sonra çok farklı bir Amerikan politikasıyla tekrar karşı karşıya da kalabiliriz.
01:10:56Fakat şöyle bir durum da var.
01:10:58Şimdi Rusya'nın tezleri anlamında hep şunu konuşuyoruz.
01:11:03Bu savaş üzerinden Ukraynalılarla artık o kendilerinin yani iddia ettiği kardeşlik bağı aynı ulus.
01:11:10Fakat yani bu bu süreçte başlamış bir şey değil ki.
01:11:13Yani 2. Dünya Savaşı öncesine Bolşevik devriminin arkasına bakalım Stanin'in politikaları.
01:11:18Holomodor katliamı 3,5 milyon insanın ölmesi zaten Ukraynalıların bugüne kadar unutmadığı ve Rusya'nın bir parçası olmadığı.
01:11:28Zaten yaklaşımı mevcut üstüne bu geldikten sonra yani burada şöyle bir şey var Eren Bey.
01:11:33Katılırsınız katılmazsınız yani değerli hocalarım da bilmem katılırlar mı ama siz buradan nasıl bir barış anlaşması çıkartırsanız çıkartın.
01:11:42Bu Ukraynalıların hiçbir zaman unutmayacağı bir anlaşma olacak ki sorunu da çözmez.
01:11:47Zaten ortalıkta ortada çok adil bir durumdan bahsetmiyoruz.
01:11:51Avrupalılar şu şekilde yani bir sipariş listesi olarak adlandırıyorlar Rusya'nın sipariş listesi.
01:11:56Ya bir başka şeyler de var bakın şunu konuşmuyoruz istediği bölgelerin hepsi Ukrayna'nın sanayi bölgesi.
01:12:02Buraları aldığı zaman Ukrayna tamamen bir tarım toplumuna dönüyor.
01:12:05Ya bunu kabul edebilecek hiçbir devlet olmaz.
01:12:08E şimdi diyelim ki kabul etti yani demin şimdi Anar hocam bahsetti oraya girmeyeyim yani iç hukukta hangi toplum bunu kabul eder yani hangi yönetici velhasılı diyelim kabul etti.
01:12:18Ya o kadar kendinizi ne hale getiriyorsunuz biliyor musunuz?
01:12:21Yani uluslararası sistemde devletlerin bir güç mücadelesi vardır, güç kapasitesi vardır.
01:12:25Tamamen bunu yok ediyorsunuz.
01:12:27Tarım toplumuna dayalı artık bütün sanayi gücü gitmiş bir ülke bir gelecek nasıl kurabilir?
01:12:33Kuramayacaktır ki bunu da çok kolay kabul etmeyecektir.
01:12:36Ya bu son söz şu söyleyeyim bari.
01:12:41Ya bu çok kolay değil böyle çok Ukrayna'nın da istediği taleplerin de hayata geçirilmesi şimdilik sorunu çözermiş gibi görünür.
01:12:48Ama bu sorunu çözmez daha da derinleştirir.
01:12:50Cihan Günyal, Filizdeğer ve Anar Ali çok teşekkür ediyoruz.
01:12:54Biz de çok teşekkür ediyoruz.
01:12:54Programa katkılarımızdan dolayı noktaladık efendim.
01:12:57İyi geceler.
İlk yorumu siz yapın