- 2 gün önce
Kategori
🚗
Motorlu taşıtlarDöküm
00:00Le Mans'ı birinci bitirmek istiyorsanız önce bitirmeyi başarmalısınız.
00:03Bu cümle aslında Le Mans'ı tam anlamıyla özetliyor.
00:06Çünkü burada önemli olan hız değil, dayanıklılıktır.
00:08Avrupa'nın en popüler motorsporu çeşidi, Formula 1'in de atası olan Grand Prix'lerdir.
00:1324 saatlik Le Mans'da işte buna bir alternatif olarak çıkmıştır.
00:17İlk çıktığı yıllarda Grand Prix'lerde, pistlerde değil, bir şehirden diğerine yapılıyordu.
00:21Hatta meşhur bir Mille Miglia yarışı vardır.
00:24Türkçesi 1000 mil demektir.
00:26O da aynen böyle bir yarıştır.
00:28Breçya'dan çıkıp Roma'ya gidilir, Roma'dan da tekrar Breçya'ya dönülür ve bu rota toplamda 1000 mil'dir.
00:34İşte ismi de buradan gelmektedir.
00:36Le Mans'da ismini gerçekleştirildiği kasabadan almaktadır.
00:39Çünkü 1923'de ilk yarışlar başladığında Le Mans'da kasabanın halkı açık yollarında gerçekleşmekteydi.
00:45Daha sonradan da pis şekline dönmüş ve bugünkü modern bir tesis haline gelmiştir.
00:50Yarış genellikle Haziran ayında gerçekleşmekte.
00:52Akşamüstü saat 3-4 gibi başlar ve 24 saat boyunca sürer.
00:56Haziran'da hava sıcaklıkları arttığı için sıcakla baş etmek hem pilotlar hem de otomobiller için büyük bir sınavdır.
01:02Sıcak büyük bir sorun ama yer yer görülen yağmurda aynı derecede zorlayıcı olabiliyor.
01:07Özellikle eskiden bazı otomobillerin üstü tamamen açıktı.
01:10Bazıların ise tamamen kapalıydı.
01:12Günümüzdeki regulasyonlar gereği artık üstü açık otomobille yarışmak yasaktır.
01:16İşte bu üstü açık otomobillerin yağmurda üstü kapalı otomobillerin sıcakta yaşayabileceği problemleri de tahmin edebilirsiniz.
01:23Modern otomobiller ortalama bir yarışta toplamda 5000 kilometre yolu çok rahatlıkla yapabilmektedir.
01:28Bu da yine ortalamada 350-400 arası tur demektir.
01:32Bu konudaki rekor ise 2010 yılında 24 saatte toplam 5410 kilometre ile kırılmıştır.
01:38Hız elbette buradaki en önemli şey değildir.
01:41Hızlı giderken fren, lastikler, aracın mekanik parçaları, yakıt gibi bileşenleri idare edip kullanarak
01:47aracı mümkün olduğunca hızlı bir şekilde piste tutmaktır.
01:51Bu elbette çok zor olduğu için takımlar bir araç için 3 pilot kullanırlar.
01:55Bu pilotlar da değişimli bir şekilde yarışı kazanmaya çalışırlar.
01:58Her pilot ortalama 80-90 dakika araç kullanmaktadır.
02:02Daha sonra da minimum 30 dakikalık bir ara vermesi gerekmektedir.
02:05İşte bu tempoda pilotlar değişim yapa yapa 24 saati tamamlarlar.
02:09Bir pilot otomobilde yarışırken diğer 2 pilot da yemek yiyip dinlenip uyuyabilirler.
02:14Teknik olarak 4 sınıf yarış otomobili vardır.
02:17Ama pratikte 2 farklı türde araç yarışmaktadır diyebiliriz.
02:201. sınıf LMP1 ve LMP2 prototikler.
02:242. sınıf GTE Pro ve GTE AM ise Grand Touring Cars diye anılan standart otomobillerin modifiye versiyonları olarak diyebiliriz.
02:33Bu 4 sınıfa dahil araçların hepsi aynı anda yarışmaktadır.
02:37Yani aynı anda yapılan ama farklı farklı kategorilerdeki araçların kendi işlerinde yarıştığı tek bir yarış diyebiliriz.
02:43Ve bir de tabi ki de genel birinci oluyor.
02:45Ki bu çoğunlukla P1 kategorisinden çıkar.
02:48Bir de tabi ki de her sınıfın kendi birincileri oluyor.
02:50Şimdi hızlıca bu sınıfları tanıyalım.
02:52LMP1 yani kısaca P1 kokpitli Endurance yarış otomobilleridir.
02:56Bu arada Endurance kelimesini sık kullanacağım.
02:59Endurance yani İngilizcesi Endurance dayanıklılık demek.
03:02P1'in de kendi içinde iki alt kategorisi bulunmaktadır.
03:06Hibrit P1'ler ve hibrit olmayan P1'ler.
03:08Hibrit kategorisinde sadece fabrika takımları yarışabilmektedir.
03:11Hibrit olmayan kategoride de bağımsız takımlar yarışmaktadır.
03:14Bu kategoride takımlar benzin veya dizel ile çalışan motorları tercih edebilirler.
03:18Hibrit olmayan sınıftaki tek kural motor kapasitesinin 5.5 litri geçmemesidir.
03:23Ve bütün motorlar 4 zamanlı olmak zorundadır.
03:25Hibrit sınıfı araçlar minimum 875 kilogram.
03:28Hibrit olmayanlar ise minimum 830 kilogram olabilirler.
03:31Tüm araçlar aynı şekildeki ve aynı kapasitedeki yakıt tankını kullanmak zorundalar.
03:36Ayrıca yakıt akışı da kurallara bağlıdır.
03:38Tur başına belirlenen maksimum yakıt akışı değeri vardır.
03:41Ve takımlar her turda kullandıkları yakıt miktarını bu limitin altında tutmak zorundadırlar.
03:47Bundan bağımsız bir de anlık yakıt gönderiminin de bir limiti vardır.
03:50Yani siz bir teknoloji geliştirip, virajlarda böyle yakıtı koklayarak kullanıp, düzüklerde de böyle çırp diye yakıtı emip, ortalamada da limitlerin içinde kalamazsınız.
04:00Ara ara emdiğiniz yani bu çokça kullandığınız yakıtın da bir üst limiti vardır.
04:04Sadece sıralı şanzıman kullanılabilir ve maksimum 7 lira vites olabilir.
04:08Araçların boyutları da kurallarla belirlenmiştir.
04:11Aracın numarası da aracın yan tarafında kırmızı bir zemin üzerine beyaz rakamlarla yazılmak zorundadır.
04:16Aracın tüm mekanik parçaları bir karoser ile kapatılmak zorundadır.
04:20WEC yani World Endurance Championship, Dünya Endurance Şampiyonası'nda yarışan takımların sezon boyunca her araç için 5 motor kullanma hakkı vardır.
04:30Geçelim P2'ye yani LMP2.
04:33Kurallar 3 aşağı 5 yukarı P1'dekine benziyor.
04:35Takımlar bağımsız oldukları için kullandıkları motorları da kendileri üretmek zorunda değillerdir.
04:40Bu kategoride ortalama 20 araç yarışıyor ve çoğu da birbirine benzerdir.
04:44Fabrika takımlarının imkanlarına sahip olmadıkları için benzer ve ortak teknolojileri kullanmaktadırlar.
04:49Bana sorarsanız bu oldukça adil bir uygulama gibi geliyor.
04:52Formula 1'den örnek verecek olursak Mercedes, Ferrari veya McLaren gibi fabrika takımlarıyla
04:56Williams, Haas, Racing Point gibi takımların mücadele etmesi çok olası değil.
05:01Bunların hepsini beraber yarıştırıp ama ayrı ayrı değerlendirmek yarışa da bir heyecan katacaktır.
05:05Hem de alttaki takımların Red Bull gibi büyük sponsorları ikna etmesi daha kolay olacaktır.
05:10Neyse biz P2'ye geri dönelim.
05:11Devam.
05:12Buradaki motorlar 4.2 litre V8 ve maksimum 600 beygir ve araçlarda minimum 930 kilogram olmak zorundadır.
05:20Şasi konusunda da 4 farklı üreticiden birini tercih etmek zorundadırlar.
05:23P2 kategorisinde yarışan araçların da araç numaraları yan taraflarında mavi zemine beyaz rakamla yazılmaktadır.
05:30Şanzımanları sıralı 6 ileri olmak zorundadır.
05:32Yakıt tankı ve yakıt akışı ile alakalı P1'dekine benzer regulasyonlar da burada mevcuttur.
05:37Ortalamada P1 araçlarının 1 veya 2 saniye gerisinde kalırlar.
05:41Ama gerçekten bazı istisnalarda çok başarılı P2 araçlarının P1 araçlarını geçebildiği de görülmüştür.
05:47Geçelim GTE kategorisine.
05:49Güçlü sınıfla başlayalım yani Pro sınıfı.
05:51GTE Pro takımları da fabrika takımlarıdır.
05:53Prototip sınıfının aksine buradaki araçların homolik versiyonları olmak zorundadır.
05:57Örnek vermek gerekirse Porsche'nin aracı 911, Ferrari'nin aracı 488, Aston Martin'in aracı da Vantage'dır.
06:04Bu yüzden bu araçlarda prototiplerdeki gibi şasi, şanzıman veya motor tipi gibi regulasyonlar yoktur.
06:09Kullanılan motorların da homolik versiyonlarda kullanılanın aynısı olmak zorundadır.
06:14Atmosferik motorlar maksimum 5,5 litre, her türlü beslemini motor kullananlar da maksimum 4 litrelik motor kullanılabilirler.
06:20Bu kategoride aracın minimum ağırlığı 1245 kilogram olabilir.
06:24Karbon, fiber, magnezyum, titayun gibi malzemelerin aracın karosöründe kullanılması yasaktır.
06:29Sadece spoiler ve jantlarda bu malzemelerin kullanımına izin verilir.
06:32Bu kategoride sürekli 4 çekerde yasaklanmıştır.
06:35Araçların farları prototip araçlardan ayrışması için sarı olmak zorundadır.
06:39Ve aracın numarası da yeşil zemine beyaz rakamlarla yazılır.
06:43Yarışan araçlar üretilen araçlarla aynı olmak zorunda olduğu için 2 yılda bir takımların araçlarını modifiye etmesine izin verilir.
06:49Satıştaki güncel araçla aynı araç olması için gerekli değişiklikleri bu sayede yapabilirler.
06:54Prototip araçlardan çok daha yavaş araçlardır.
06:57Prototiplerle GTE Pro kategorisindeki araçlar arasında tur başına ortalamada 10 saniye gibi bir fark oluşur.
07:03GTE Am.
07:04Oğlum ne gidiyorsun aklına hemen sik soka çalışmasın ya.
07:06Tabi ki de amatörün kısaltması o.
07:08Devam.
07:08Buradaki çoğu regulasyon Pro ile aynıdır.
07:10Buradaki takımlar bağımsız takımlardır.
07:12Ve de fabrika takımlarının yani Pro kategorisindeki takımların ürettikleri araçları kullanırlar.
07:17Buradaki tek kural kullandıkları araçlar Pro kategorisindeki takımların önceki sezonlarda kullandıkları araçlardan birisi olması zorunluluğudur.
07:25Yani gidip güncel sıfır böyle çıtır pro aracı parasını verip üreticisinden satın alıp yarışamazlar.
07:31Amatör kategorisindeki bir başka kural da pilotlardadır.
07:34Pro kategorisindeki takımlar FIA'nın belirlediği her klasmandan pilot seçebilirken amatördeki takımlar alt klasmandan pilotlarla çalışabilmektedirler.
07:42FIA'nın da 4 farklı klasmanı vardır.
07:44Pilotları başarısı ve yaşına göre bronz, gümüş, altın ve platinum diye 4 ayırırlar.
07:50P1 kategorisinde bronz dışındaki her klasmandan pilot yarışabilir.
07:54P2'de aracın pilotlarından en az biri gümüş veya bronz klasmandan olmalı.
07:59GTA Pro'da dediğimiz gibi tüm klasmanlardan pilotlar yarışabilir.
08:03GTA Amatör'de ise pilotlardan biri bronz olmak zorundadır.
08:06Biri de bronz veya gümüş olmak zorundadır.
08:09Elbette her pilotun aracı minimum ve maksimum sürme süresi vardır.
08:13Bu süreler de pilotların klasmanına göre değişiklik gösterebilir.
08:16Hem rekabeti dengelemek hem de takımların tek bir pilotla yarışı tamamlamasını önlemek için böyle bir kural konulmuştur.
08:22Yarış Formula 1'deki gibi 3 güne yayılarak yapılmaktadır.
08:25Birinci gün pist 2 kere antrenmana açılır.
08:28Gündüz ve gece testleri yapılır.
08:30İkinci gün 3. bir test daha yapılır ve daha sonra da sıralama turları başlar.
08:34Prototip ve touring araçlar ayrı ayrı sıralama turları atarlar.
08:37Her kategorinin toplam 20 dakikası vardır.
08:40Ve aynı Formula 1'deki gibi en iyi süreyi yapanlar gridde en ön sırayı alırlar.
08:44Ve 3. günde yarış başlar.
08:46Daha önce dediğim gibi genellikle akşam 3 saatlerinde başlar.
08:49Yarış süresi boyunca takımlar limitsiz bir şekilde pit yapabilirler.
08:53Formula 1'in aksine herhangi bir pit stop değil saniyeler dakikalarca bile sürebilir.
08:58Bir pit stop sırasında takımlar pilotu, lastikleri frenleri değiştirebilir, aracı temizleyebilir,
09:04aerodinamik parçalarının ayarlarını değiştirebilir, kırılan veya bozulan parçaları değiştirebilirler.
09:09Genel inanış, lomanı kazanan takımların pitte en az süreyi geçiren takımlar olduğu yönündedir.
09:14Bu sadece aracın sorunsuz bir şekilde yarışması sonucu, pite daha az gelmesi değil,
09:19aynı zamanda daha kısa sürelerde tamirat ve değişikliklerin yapılmasıyla
09:23aracın performansının daha uzun süreler maksiyonunda tutulmasına yol açmaktadır.
09:28Örnek vermek gerekirse, şu meşhur videonun sonunda da bahsedeceğim 66'daki Ferrari ve Ford kapışmasında
09:35Ford'un başarısının ardındaki sırlardan biri de
09:38aracın frenlerini çok hızlı bir şekilde değiştirmenin bir yolunu bulmuş olmalarıydı.
09:43Ford vs Ferrari filminde de bu detayı işlemişlerdir.
09:46Ford mühendislerinin bulduğu yöntem,
09:48aracın fren disklerini veya balatalarını değiştirmek yerine
09:51komple alt salıncağı rodlarla birlikte değiştirme yöntemiydi.
09:54Bu parçayı kolay bir şekilde takılıp sökülebilir bir hale getirerek
09:58frenleri normalden çok daha hızlı bir şekilde değiştirmeyi başardılar.
10:01Bu pit stop konusundaki en manyak hikayeyi de 2000 yılında Audi yazmıştır.
10:05O dönem, Loman'ın henüz yenisi olan Audi takımı,
10:0824 saat boyunca dayanacak bir şanzuman ve alt takım yapmanın,
10:12kısa sürede imkansız olduğunu fark ediyor.
10:1424 saat boyunca dayanacak şanzuman yapamıyorsak,
10:16o zaman çok kısa sürede değiştirebileceğimiz bir şanzuman yapalım diyorlar
10:20ve bunu başarıyorlar.
10:212000 yarışında Audi pit ekibi,
10:23tüm araçların şanzumanlarını yarış sürerken birden fazla defa değiştirdiler.
10:28Bu değişimlerin hepsi de 7 dakikanın altındaydı.
10:31Ve en hızlı değişimi de 5 dakikada yapmışlardı.
10:34Yanlış duymadınız, 5.
10:35saatlerdir yarışan bir otomobil pit'e giriyor,
10:38motoru durduruyor ve aracın komple arka takımı şanzumana kadar söküp,
10:43yenilerini takıp çalışır hale getirip,
10:455 dakika içerisinde de piste geri gönderiyorlar.
10:48Ve şimdi sıkı durun,
10:49yarışı da bu sayede kazanıyorlar.
10:51Her ne kadar bu taktik sonradan yasaklansa da,
10:54Audi yıllar boyunca sürecek dominasyonun ilk galibiyetini,
10:57işte tarihe geçen bu pit stoplar sayesinde kazanmıştır.
11:01Madem hikayelere daldık öyle bir kendimizce,
11:03o zaman buradan devam edeyim ben.
11:04Devam.
11:05Şimdi bugün her takım 3 pilotla yarışıyor.
11:07Bunların da minimum, maksimum sürüş süreleri belli dedik ya.
11:10Eskiden böyle bir kural yokmuş.
11:111950 yılındaki yarışta,
11:13bir Renault Baye'nin sahibi Fransız bir yarışçı,
11:16yarışın 23 saat 15 dakikasını tek başına geçmiş.
11:20Yarışın ortalarında sadece 2 turluğuna ihtiyaç ve yemek arası varmış.
11:24Ve bu turlarda da aracı oğlu kullanmış.
11:27Ve sonunda da yarışı kazanmış.
11:291969'a geliyorum.
11:30Bu sefer pistte bir protesto var.
11:32Efsane bir Belçikalı yarışı Jackie X,
11:35Le Mans'la özdeşleşmiş olan start ritüelini protesto etmişti.
11:39Peki nedir bu start ritüeli?
11:40Araçların pitte yan yana sıralanması,
11:42pilotların da yolun karşı tarafında,
11:44pit duvarının önünde,
11:46Menemen tesisi gibi yarışın startını beklemesiyle oluşuyordu.
11:49Fransız bayrağının sallanmasıyla start verilir,
11:52ve pilotlar koşarak araçlarına biner,
11:54araçları çalıştırırlar ve kendilerini yola atıp yarışa başlarlar.
11:58İşte bu hengame o kadar saçma bir hal almış ki,
12:01pilotlar o telaşla güvenlik önlemlerini yarım yamalak tamamlayarak yola fırlar olmuşlar.
12:05Hatta ilk 1-2 turu kemirini bile bağlayamadan yarışan pilotlar oluyormuş.
12:09Elbette kaçınılmaz şey gerçekleşiyor.
12:11Bunun bir sonucu olarak da yarışın ilk 1-2 turunda gerçekleşen kazalarda hayatını kaybeden pilotlar oluyor.
12:1769 yılında Jackie X bunun saçma olduğunu ve pilotların hayatını tehlikeye attığını öne sürerek,
12:23bu ritüeli aracına sakin sakin yürüyerek ve yavaş ve temkinli bir şekilde emniyet kemerini bağlayarak,
12:29yani yarışa geç başlayarak yapmıştır.
12:3269 yarışının 2. turunda ne yazık ki bir kaza yaşanıyor,
12:35ve yine telaştan kemerini düzgün bağlamamış bir yarışı hayatını kaybediyor.
12:39Ve bizim Jackie X de o yarışı birinci bitiriyor.
12:4270 yılında da organizatörler bu ritüeli sonlandırıyorlar.
12:45Ve pilotlar yine pitten ama bu sefer araçların içinde start alıyorlar.
12:50Jackie X'i almışken onunla alakalı bir de bilgi verelim.
12:52X'in toplam 6 Le Mans birinciliği vardır.
12:55Çok uzun bir sürede kimse onun bu rekor galibiyet serisine yaklaşamamıştır.
12:59Ta ki Danimarkalı Tom Christensen ilk Le Mans galibiyetini 1997 yılında alana kadar.
13:0597'den 3 yıl sonra da seyresini başlattı.
13:082000, 2001 ve 2002 yıllarında Audi ile birlikte üst üste 3 sene birinci bitiren ekipte olunca,
13:14X'in 3 sene arda arda birinci olma ünvanına ortak oldu.
13:182003'te bu sefer Bentley ile birinci oldu.
13:202004'te bu sefer yine bir Audi ile birinci oldu.
13:23Ve X'in şampiyonluk sayısını yakaladı.
13:262005'te yine bir Audi ile şampiyonluk elde etti.
13:28Ama bu sefer takım bir Amerikan takımıydı.
13:31Ve X'in bu inanılmaz rekorunu kırarak Le Mans'in en başarılı pilotu ünvanına elde etti.
13:37Yeter mi?
13:37Yetmez tabi ki de.
13:382008 yılında Audi takımına geri döndü.
13:41Ve Audi R10 TDI ile yine şampiyon oldu.
13:43Ve 2013'te 9. galibiyetlerini alarak motor sporları efsaneleri arasındaki yerini aldı.
13:49Ne demiştik?
13:50Le Mans'da amaç yarışı bitirmektir.
13:52Ama her takımın amacı yarışı bitirmek değil elbette.
13:551988'de Roger Dorsey adındaki bağımsız bir yarışçı,
13:58Project 400 adındaki aracıyla yarışa katıldı.
14:01Amacı da efsanevi 6 km uzunluğundaki Mülsen düzlüğünde hız rekorunu kırmaktı.
14:07Yani onun aracı hızı dayanıklılığa tercih etmişti.
14:10Araç yarışta sadece 53 tur dayanabilmişti.
14:12Ama yapılan ölçümler göstermişti ki bu sene saatte 407 km hızla geçmeyi başarmıştı.
14:18Bu düzlük o kadar meşhur ve o kadar tehlikeliydi ki,
14:2190 yılından itibaren 2 adet şikan eklenerek araçların kontrolsüz hızlara çıkması engellenmiştir.
14:27Piste yapılan değişikliklerden bahsetmişken,
14:2970'li yıllarda piste sadece 12 viraj varmış.
14:32İngiliz pilot Jackie Oliver da bu dönemde 3 dakika 18.4 saniye ile bir pist rekoru kırmış.
14:39Yıllar yıllar içerisinde piste yapılan değişikliklerle birlikte herkes bu rekorun bir daha kırılamayacağını düşünüyormuş.
14:44Nedeni de 12 olan viraj sayısının eklenen şikanlarla ve değişen pistle birlikte 38'e çıkmasıdır.
14:50Ama 2015'te Audi R18 e-tron Quattro ile yarış sırasında bu rekoru sadece kırmamış,
14:57yarış içinde kendi rekorunu bir kere daha kırarak süreyi geliştirmiştir.
15:01Yeni rekor 3 dakika 17.6 saniyedir.
15:05Yani 1971'dekinden 26 adet fazla viraj dönmesine rağmen,
15:09turu 1.5 saniye daha hızlı dönmüştür.
15:11Munsen düzlüğü ve prototip araçlar tehlikeli bir karışımdır.
15:15İşte bu karışımın da ne yazık ki bir sonucu da kazalar.
15:18Motorsporları tarihinin en büyük ve ne yazık ki en katastrofik kazası,
15:221955 yılında Mercedes, Jaguar ve Austin Haley takımlarının pilotlarının pit girişinde karıştıkları kazadır.
15:29Jaguar pilotu Houghton, piste girmek için yavaşladığı sırada,
15:32200 km hızla arkasından gelen Mercedes pilotu Pierre Loweck,
15:37ona çarpmamak için bir manevra yapar ve arkasından gelen Lance McLean ile çarpışırlar.
15:42Çarpışmanın şiddetiyle araçlar parçalanan olarak havalanırlar
15:45ve bu parçalar hemen yolun kenarındaki kalabalığın üzerine de şaraplen parçaları gibi düşer.
15:51Ne yazık ki kaza yerine 80 seyirci hayatını kaybeder.
15:53180 kişi de yaralanmıştır.
15:55Mercedes hemen yarıştan çekilir.
15:57Ama yarış hakemleri yarışı devam ettirir ve Jaguar da yarışa devam etme kararı alır.
16:01Ve yarışı birinci bitirirler.
16:03Daha sonradan yarışın organizatörlerine yarışı neden iptal ettirmeklerini sormuşlar.
16:07Onlar da yarışın iptal edilmesi durumunda bütün seyircilerin yollara düşeceğini
16:11ve bunun da ilk yardımı zorlaştıracağı için böyle bir kararı vermediklerini açıklamışlar.
16:16Lohmann her zaman tehlikeli bir yarış olmuştur.
16:18Zihinlerde de bir şekilde havalanarak uçuşan garip prototip araçlarla da özdeşleşmiştir ne yazık ki.
16:23Bu araçlarda her şey o kadar uç seviyede geliştirilmiştir ki,
16:27bir şeylerin ters gitmesi durumunda her şeyin darmadağın olması çok şaşılacak bir şey değildir.
16:31Tıpkı 1999'da yaşananlar gibi.
16:341999'da Mercedes, Toyota, Nissan, BMW, Audi takımlarının hepsi Lohmann'da yarışıyorlardı.
16:40Beklenmedik olan şey bunların içerisinde belki de en az iddialı olan takım yani BMW'nin birinci olmasıdır.
16:45Bu birincilik elbette büyük favori Mercedes'in bir aracının yarış sırasında şahlanarak havalanması
16:50ve taklalar atarak ormanlık alanında parçalanmasında payı vardır elbette.
16:54Bu kaza nasıl olmuş diye merak ediyorsanız benim de severek takip ettiğim
16:58Anlatan Adamlar kanalında bu kazanın arka tarafındaki dinamikleri inceledikleri güzel bir video var.
17:03Onu da şuraya bırakıyorum.
17:04Beklenmedik galibiyet denince de akla 1991 gelir.
17:07Mazda, 91 Lohmann'a katılma kararı aldığında onları ve rotary motorlarını hiç kimse ciddiye almıyordu.
17:14Rakipleri Jaguar, Mercedes ve Porsche gibi Lohmann'ın gedikleri olduğunu düşünürsek,
17:18Mazda'nın Lohmann'da kazanma ihtimali neredeyse sıfırdı.
17:21Ama işler Mazda için çok iyi gitti ve Lohmann'ı kazandılar.
17:252018'deki Toyota birinciliğine kadar Lohmann'ı kazanmış tek Japon üretici olma ünvanını ellerinde tuttular.
17:31Peki bu başarıyı neden devam ettiremediler?
17:33Çünkü rotary motor o kadar sorunsuz ve mükemmel çalışmıştı ki 1991'den sonra yasaklandı.
17:40Ve Mazda'nın da Lohmann hikayesi de ne yazık ki 91 yılı şampiyonluğuyla kısıtlı kaldı.
17:44Bir başka beklenmedik ama bugün bakıldığına hiç de şaşırtıcı olmayan başarı ise 1995'de gerçekleşti.
17:51LMP1 kategorisinde yarışma kararı alan İngiliz üretici McLaren,
17:56yarışa yeni süper otomobili McLaren F1 ile katılacağını açıkladı.
18:00Bu araç mükemmel bir araçtır ama günün sonunda bir yol aracıdır.
18:04Prototip modeller gibi bir yarış otomobili değildir.
18:07Evet bir yol arabasıydı ama gelmiş geçmiş en mükemmel yol arabası olduğunu Lohmann'ı kazanarak ispatladı.
18:13McLaren ile alakalı da daha önceden çektiğim bir video var.
18:16Onun linkini de buraya bırakıyorum.
18:18Devam.
18:182016 yılında ise Lohmann'ın belki de en trajik hikayelerinden biri gerçekleşmiştir.
18:23Lohmann'da Toyota laneti diye bir şey vardır.
18:26Toyota yıllar içerisinde birçok defa Lohmann'ı denemişse de kazanmaya çok yaklaşmış olsa da hiçbir zaman kazanmayı başaramamıştı.
18:34Dayanıklılığıyla nam salmış bir markanın Lohmann'ı kazanamaması kadar ironik bir şey yok herhalde.
18:392016'da da rekabetin Porsche ve Audi arasında geçmesi bekleniyordu.
18:43Ama hiç beklenmedik bir şekilde Toyota yarışı domine etti ve Almanları arkasında tutmayı başardı.
18:49Tam her şey bitti laneti de bu sene kırıyoruz derken Koziki Nakashima'nın kullandığı Toyota LNP1 start finish düğüzünde yarışın bitmesine sadece 3 dakika kala bozulup yolda kalır.
19:01Porsche'de hiç beklemediği bir şekilde yarışı 18. defa birinci bitirir.
19:06Toyota elbette işin peşini bırakmıyor.
19:082018 ve 2019'da Sebastian Buemi, Fernando Alonso ve Kazuki Nakashima'dan oluşan bir takımla birinci oldular.
19:16Ama şunu da eklemek lazım.
19:18Bu yıllarda ne Audi ne de Porsche takım olarak Lohmann'a katılmamıştı.
19:22Hatta Toyota dışında büyük bir fabrika takımı da yarışlara katılmamıştı.
19:25Şimdi geldik en meşhur Lohmann hikayesine.
19:291966'tır Lohmann.
19:30Şimdi burada duruyorum ve size bir şans veriyorum.
19:33Eğer bu hikayeyi bilmiyorsanız ve öğrenmek istiyorsanız bu videoyu burada durdurup gidip bir yerlerden Ford vs Ferrari filmini bulup izleyebilirsiniz.
19:42Finn oldukça gerçekçi ve tüm hikayeyi bir görsel şölen şeklinde anlatıyor.
19:47O yüzden spoiler verdin bilmem ne yaptın demeyin.
19:49Burada tarih anlatıyoruz.
19:50Tarihin de spoilerı olmaz.
19:52Evet ya özlü bir söz söyledim değil mi?
19:54Acaba bunu şey tarihe yazdırsam mı ya?
19:56Ne diyorsun?
19:57Konuşsana yavşak.
19:58Evet.
19:59Ne var oğlum?
19:59Bir kere de ben özlü söz söyledim.
20:01Beğenemedin mi?
20:01Devam.
20:02Hikaye aslında 1963'te başlıyor.
20:04Ford'un başında Henry Ford 2 yani kurucu Henry Ford'un torunu vardır.
20:09Ve General Motors'la olan rekabetle öne geçebilmek için motor sporlarında başarılı olmak gerektiğini düşünmektedir.
20:15Ancak Amerika o dönemde motor sporlarında Avrupa'nın bir hayli gerisindedir.
20:19Bu durumda da en mantıklı seçenek gidip Avrupa'dan bir takımı satın almaktır.
20:22Doğru söylüyorsun kardeşim tam Amerikan tarzı bir yaklaşım.
20:25Bükemedin bileği satın alacaksın.
20:27Henry Ford da aynen böyle yapmış.
20:28Devam.
20:29Ferrari'nin kurucusu Enzo Ferrari takımın ve şirketin başındadır.
20:33Seri üretim otomobiller hiçbir zaman Enzo'nun önceliği olmamıştır.
20:36Yarış takımını finanse edebilmek için de otomobil sattığını hiçbir zaman saklamamıştır.
20:40Bu bakış açısıyla yönetilen şirket pistlerde her ne kadar çok başarılı olsa da ekonomik olarak iyi bir durumda değildir.
20:45Bu koşullar altında da Ford'tan gelen teklife Enzo olumlu yaklaşır.
20:49Ford'un adamları ve Ferrari'nin avukatları uzun görüşmelerin sonucunda anlaşmayı bir noktaya getirirler.
20:54Masada konuşulan para onlarının parasıyla 15 milyon dolardır.
20:57Herhalde bugünün parasıyla büyük bir rakamdır dedim ama bugünün parasıyla da büyük bir rakam değilmiş onu gördüm.
21:02125-150 milyon dolar arası bir paraya tekabül ediyor.
21:05Neyse artık anlaşma olduğu imzaya kaldı denilecek noktada Enzo Ferrari anlaşmanın şartlarında sadece şirketi değil,
21:11yarış takımının da kontrolünü Ford'a verdiğini fark eder.
21:14Ve masadan kalkar.
21:26Ford bu davranışı küçük düşünce olarak görür ve Ferrari'ye verecek en güzel cevabın onları kendi sahalarına yenmek olduğuna karar verir.
21:33Ve intikam için seçtiği sahada Le Mans olur.
21:35Ford bütçe vanalarını açmış, Le Mans programı için oluk oluk para harcamaya başlamıştı.
21:39İlk defa 1964'te yarışa katıldılar ama tek bir otomobilleri bile yarışı bitirememişti.
21:44O yılın galibi de elbette Ferrari'lerdi.
21:46Başarısızlığa tahammül olmayan Henry Ford, Le Mans programının başına bir kadın ismine sahip Carol Shelby'i getirir.
21:52Shelby o devirde Le Mans'ı kazanmış tek Amerikalı pilottur.
21:55Yaşadığı bir sağlık problemi sonrası yarışması yasaklanmış, o da gidip kendi spor arabalarını üretmeye başlamıştı.
22:00Ford'un Le Mans aracı GT40, Lola ismindeki bir şirkette ortak geliştirdikleri bir araçtı.
22:05Ve aracın yol tutuşunda ciddi problemler vardı.
22:07Shelby aracı geliştirmek için Can Myes adındaki hem mekanik hem de yarış pilotu olan biriyle el sıkıştı.
22:12Aslında Myes'in ile Shelby Cobra AC aracını geliştirirken beraber çalışmışlardı.
22:16Shelby Myes'in potansiyelini fazlasıyla biliyordu.
22:1965 yılına Shelby'nin ve Myes'in hazırlıkları araçla gittiler.
22:22Ama Ford şirketi yarışta birkaç hafta kala araçtaki motoru değiştirmeye karar verdi.
22:26Ve ne yazık ki yarışa hazır olmayan bu motor yüzünden tüm araçlar yine finish göremedi.
22:30Ford finish göremedi ama podyumda yine Ferrari vardı.
22:335 yıldır üst üste birinci oluyorlardı.
22:35Myes ve Shelby'nin programı olan aidiyeti bu noktadan sonra üst seviyeye çıktı.
22:39Ve 66 yılı aracı üzerinde saplantılı bir şekilde çalışmaya başladılar.
22:42Ekranda da gördüğünüz gibi bantlarla pamuk parçalarını araca yapıştırarak aracın üzerindeki hava direncini gözlemlediler.
22:48Ve çok basit müdahalelerle araca fazladan 76 beygir kazandırdılar.
22:52Ayrıca magnezyum jantlar daha iyi yol tutuşa sahip lastikler ve daha önceden de bahsettiğim o meşhur hızlı değiştirilebilen fren sistemini eklediler.
22:591966 WEC takviminde Le Mans'dan önce koşulan 24 saatlik Daytona ve 12 saatlik Seabring Endurance yarışlarını Ford'un GT40'ı kazanmıştı.
23:08Her ikisinde de aracın pilotu Ken Miles'dı.
23:10Seabring ve Daytona yarışlarındaki birincilikten sonra olası bir Le Mans birinciliği Ken Miles'a Triple Crown yani 3 Touch denilen ünvanı kazandıracaktı.
23:18Ford yarışa 3 araçla girdi.
23:20Bir araçta Ken Miles ve Danny Holm, diğerinde Dan Granham ve Jerry Grant.
23:24Üçüncü araçta da yeni Zelandalı Bruce McLaren, Kıps ve Chris Amon yarışıyordu.
23:28Ferrari'de yarışa 6. defa kazanacağına emin olarak sadece 2 araçla gelmişti.
23:33Aslında yarış sırasında öyle çok büyük bir çekişme olmadı.
23:35Yarışın ortalarında Ford'un yarışı kazanacağına garanti gözüyle bakılıyordu.
23:39277. tur itibariyle her iki Ferrari aracı da Ford'lara yetişelim derken yarış dışı kalmıştı.
23:44Ve Ford'lar bu noktadan sonra rahat bir yarış çıkarmaya başladı.
23:47Ken Miles en öndeki pilottu.
23:49Arkasında da Bruce McLaren geliyordu.
23:51Ken Miles rekorları kıra kıra Triple Crown'la gidiyordu.
23:54Ama son tur yaklaştığında Henry Ford Enzo Ferrari'yi aşağılamak için
23:57ve tam anlamıyla gövde geç süresi yapmak için 3 Ford'un finish çizgisinden yan yana geçmesini emretti.
24:03Bunun üzerine Ken Miles'ı yavaşlayarak diğer Ford'ların yanına gelmesine izin verdi.
24:063 Ford finish'ten neredeyse yan yana geçtiler.
24:09Ken Miles yarışı önde bitirmesine rağmen,
24:11hani şu araçların pitten yaptığı kalkışı hatırlıyor musunuz?
24:14İşte orada Miles önde Bruce McLaren'ın 4. sırada başladığı için
24:18yarış hekemleri Bruce McLaren'ın daha uzun mesafe kat ettiğini söylediler
24:22ve birinciliği ona verdiler.
24:23Ken Miles kalbi kırık da olsa çalışmaya devam etti.
24:26Ve Ford'un bir sonraki yıl Le Mans'a katılacağı aracı üzerine çalışırken
24:29geçirdiği bir kazanç sonucunda hayatını kaybetti.
24:32Ford GT40'da 67, 68 ve 69 yılında Le Mans'ı birinci bitirerek
24:36Ford'un adını Le Mans tarihine yazdırdı.
24:38Tıpkı ilk başta dediğim gibi
24:39Le Mans'ı kazanmak için en hızlı olmanızın bir anlamı yok.
24:42Her anlamda en dayanıklı olmalısınızdır.
24:43Aynen dedemin dediği gibi
24:45dayanıklılık da konsantre sabırdır.
24:47Başanmak için sabırlı olanlar günün sonunda istediklerini elde ederler.
24:50Bayan.
İlk yorumu siz yapın