- 2 gün önce
📌 Ukrayna’da Türkiye’ye güven yok, askerine talep var
📌 Macron’dan al haberi; Türk askeri Ukrayna yolcusu mu?
📌 Papa’nın ilk yurt dışı ziyareti Türkiye’ye
📌 2,5 milyar Hristiyan’ın gözü İznik’te; Papa’ya vinçli karşılama!
🎙 Barçın Yinanç ve Buse Söğütlü yorumladı.
📌 Macron’dan al haberi; Türk askeri Ukrayna yolcusu mu?
📌 Papa’nın ilk yurt dışı ziyareti Türkiye’ye
📌 2,5 milyar Hristiyan’ın gözü İznik’te; Papa’ya vinçli karşılama!
🎙 Barçın Yinanç ve Buse Söğütlü yorumladı.
Kategori
🗞
HaberlerDöküm
00:00Merhaba, bugün 26 Kasım Çarşamba. Ben T24 Dış Haberler Editörü Buse Söğütlü, dış politika analisti.
00:07Barçın İnanç ile birlikte bir dış politika ile işli dışlı programında daha karşımızdayız.
00:13Bir haftadır birdenbire ortaya çıkan ve büyük ihtimalle Avrupalıları da hazırlıksız yakalayan bir Ukrayna barış planıyla diplomasi dünyası çalkalanıyor.
00:24Rusya-Ukrayna savaşının sona erdirilmesiyle ilgili bu diplomatik rüzgar devam ederken Türkiye'de önemli bir konuğu ağırlamaya hazırlanıyor.
00:34Papa 14. Leo yarın bir Türkiye ziyaretine başlayacak ve 30 Kasım'a kadar Türkiye'de çeşitli temaslarda bulunacak.
00:41Bu ziyaretin hem diplomatik hem de dini mesajlarını konuşacağız bugün ama daha önce Ukrayna barış planıyla ilgili son gelişmeleri masaya yatıracağız.
00:50Zelenski'nin Perşembe gününe kadar, 27 Kasım'daki Şükran gününe kadar bir yanıt vermesi gerekiyordu.
00:57Donald Trump öyle bir ültimatom geçmişti.
00:59Dolayısıyla süre azaldı.
01:01Bir yandan hafta sonu Cenevre'de bu planın üzerine çeşitli değişiklikler yapıldı.
01:05Ve Cenevre'deki toplantının hemen ardından Fransa Cumhurbaşkanı Macron, Türk askerinin de Ukrayna'da olacağını söylediği bir açıklamada bulundu.
01:14Bu planlarda neler var, bizi neler bekliyor Rusya-Ukrayna barışı konusunda ve Türkiye'nin pozisyonu ne olacak diyelim ve biraz Rusya-Ukrayna planlarının ayrıntısına geçelim.
01:29Öncelikle tabloyu anlayabilmek için biraz Zelenski'nin, Volodymyr Zelenski'nin Türkiye ziyaretiyle başlatalım timeline'ı, zaman çizelgesini.
01:40Zelenski 19 Mart'ta, 19 Kasım'da Türkiye'ye geldi ve bu plan, ABD'nin 28 maddelik barış planı o gün basına sızdı.
01:50Erdoğan ve Zelenski bir görüşme gerçekleştirdiler ve aynı gün Pentagon heyeti de Kiev'deydi.
01:57Yüksek ihtimalle Erdoğan'la bu konu üzerine konuşulmuştur diye tahmin ediyoruz.
02:03Ondan sonra da bir plan daha böyle bir alınanıp kullanmaya başladı.
02:09Fakat oradaki şimdi planın ortaya çıkış şekline baktığımızda sanki Avrupalılar bir hazırlıksız yakalanmış, haberleri yokmuş gibi bir durum ortaya çıktı açıkçası.
02:25Dolayısıyla burada çok önemli iki konu var.
02:29Birincisi bu plan gerçekten Avrupalılarla eşküdüm içinde olunmadan, Avrupa ile haberleşilmeden mi kotarıldı?
02:37İkisi de ne ölçüde bu plan bir Amerikan-Rus ortak yapımı?
02:43Neden? Çünkü bir iddia var o da Marco Rubio, Dışişleri Bakanı, Amerikalı senatörlerle görüşürken aslında bu planı ağırlıklı Rusya hazırladı diyor.
02:54Sonra da Marco Rubio bunu yalanlıyor ama planın ilk orijinal haline baktığımızda, 28 maddelik planın ilk orijinal haline baktığımızda bunun Avrupa basınında bir Rusya'nın istek listesi olarak nitelendirildiğini anlıyoruz.
03:13Gerçekten daha çok Rusya'nın yararına olan bir plan gibi gözüküyor.
03:21Tabi bu aşamada planı kimler kotardığının üzerinde biraz daha durmamız gerekiyor.
03:28Şimdi Marco Rubio, Dışişleri Bakanı ama sonuç olarak siyasetçi olarak da bir geçmişi var.
03:33Benim tahminim Trump'ın ilk küçük ana çemberinde yer almadığını tahmin ediyorum.
03:40Ana küçük çemberinde kim yer alıyor?
03:43Özel müzakereci, Trump'ın işte golf arkadaşı, emlakçı Steve Witkoff var.
03:49Damadı Jared Kushner var.
03:52Bu Amerikan tarafı.
03:53Karşı tarafta da yine aslında çok da Rus diplomatlarının değil, daha çok Putin'e yakın, yakınlığında olan bazı kişilerin yer aldığını biliyoruz.
04:07Zaten bu planın kotarılmasında rol oynayanların, diplomatlar değil de her iki liderin yakınındaki danışmanların olması ise bunu da yani J.D. Vance'in zaten Twitter'ından anlıyoruz değil mi?
04:24Sosyal medya mesajından anlıyoruz.
04:26Evet arkadaşlarımızdan rica edebilirsek onu da ekranlara verelim.
04:29J.D. Vance bir paylaşım yaptı bütün bu diplomatik görüşmelerin ortasında ve sadece daha fazla para, daha fazla silah veya daha fazla yaptırım verirsek zaferin elde edileceği yönünde bir hayal var.
04:41Barış, başarısız diplomatlar veya hayal dünyasında yaşayan politikacılar tarafından sağlanamaz, gerçek dünyada yaşayan akıllı insanlar tarafından sağlanabilir diyor.
04:52Yani siz böyle diplomatlara bakmayın asıl bunu hani hayatta böyle emlakçılık yaparak para kazanmış kişiler yapacak demeye getiriyor.
05:02Evet yani bu arada özellikle Rus tarafındaki ana müzakerecilerden biri olan Dimitriyev'in de profili şu açıdan ilginç.
05:13Kendisi aslında Kiev doğumlu ve Harvard mezunu ve aslında kendi eşi Trump'ın kızının kurucusu olduğu bir STK'nın da başkan yardımcısı.
05:26Yani bu Dimitriyev'in bu müzakereler konusundaki rolü hakkında uluslararası basında çıkan haberlerde şöyle ifadeler var yani Trump'ın dış politikayı algılama biçimine uygun bir isim.
05:38Çünkü işte Amerikan tedrisatından da geçmiş işte iş yatırımları da bir gayrimenkul yani varlık fonu yöneticisi olduğu için de Rusya'daki uygun denk düşen isimler bu sürece yürütüyorlar diplomatlardan ziyade.
05:53Yani Putin de kendi açısından Trump'a hitap edecek onun heyetine hitap edecek bir isim bulmuş ama onun dışında bir de Uşakov var değil mi?
06:03Yani Uşakov konusunda aslında şu çok bugün basına sızan bir telefon görüşmesi konuyla ilgili biraz fikir verebilir.
06:13Uşakov Putin'in dış politika danışmanı aslında Gazze Barış Planı'nın ardından Steve Witkoff'la birlikte yaptığı bir telefon görüşmesi bugün basına yansıdı.
06:26Buradaki işte Jared Kushner'ın, Uşakov'un, Witkoff'un Miami'de bir toplantıda bir araya geldiği ve Ukrayna Barış Planı'nın bu toplantıda ortaya çıktığı söyleniyor.
06:37Ve bu basına sızan bu telefon görüşmesinde de Uşakov'un yine Gazze Barış Planı'ndan yola çıkarak Trump ve Putin'in bir telefon görüşmesi yapması gerektiğini ve bu görüşmeye de Putin'in Trump'a barışa adanan bir ömür olarak teşekkür etmesi gerektiğini ifade ediyor Witkoff, Uşakov'a.
06:58Peki netleştirelim.
07:00Witkoff, Uşakov'a arıyor.
07:02Doğruyum değil mi?
07:02İkisinin arasında bir telefon görüşmesi var.
07:05Tamam. Ve Witkoff, Uşakov'a diyor ki bak nasıl olsa bir Gazze Savaşı'nda böyle bir şey elde etti.
07:09Evet.
07:09Bunun devamını getirelim.
07:10Bunun için de sen söyle Putin başkanı arası.
07:14Arası.
07:15Tebrik etsin oradan da bir yeni süreç başlatalım diyor.
07:18Evet.
07:18Doğru muyum?
07:19Yani zaten bizim ikimizin bu barış planı ile ilgili görüşmelerimiz var.
07:24Bunu artık böyle bir taşıyalım liderler seviyesine.
07:27Neyse sonuçta birazdan Türkiye bu işin neresindeyi de konuşacağız ama hani her tarafta emlakçılar varken Türkiye'de acaba hani böyle bir özel bir emlakçıyı ortaya sürer mi diye düşündüm ben bir ara ama ondan sonra düşündüm ki Türkiye'de iktidarın kendisi zaten büyük bir emlakçı olduğu için özel olarak emlakçı bir şahsiyeti gündeme getirmesine gerek yok herhalde bu noktada.
07:51Şimdi bu iş bu planın bir boyutu işte dar kapsamlı diplomat olmayan ve işte iki liderin çok yakınındaki kişiler tarafından kotarılması.
08:05İkinci boyutu ise bu planın Avrupa'dan anladığımız kadarıyla bu aşamada habersiz kotarılmış olması eşküdüm yapılmadan kotarılmış olması.
08:14Şimdi bu bu çok kritik bir şey bizim de Türkiye olarak sonuç çıkarmamız gereken bir süreç çünkü bugün Avrupa'ya bunu yapan Trump yarın Türkiye'de aynısını yapabilir.
08:26Yani yarın Türkiye'nin arkasından Rusya ile Karadeniz'de bir anlaşma sağlayabilir.
08:32Türkiye'ye haber vermeden Kafkaslar'da bir anlaşma sağlayabilir.
08:35Hiç oturup da ya işte Trump Erdoğan'ı çok seviyor hayatta kazık atmaz diye bakabileceğimiz bir durum yok.
08:43Bu size hatırlar mısın bilmiyorum.
08:44Meşhur bir Küba krizi vardır.
08:47Hani Türkiye Amerika arasındaki güven bunalımının ilk tohumlarının atıldığı krizlerden biridir.
08:53Soğuk savaş döneminde Rusya ile Sovyetler Birliği ile Amerika Türkiye'deki füzelerle ilgili bir pazarlık yapar ve bunu Türkiye'ye bile haber vermezler.
09:02Dolayısıyla bir noktada bu Amerika'nın Avrupa'ya haber vermeden Rusya ile iş pişiriyor olması hani Türkiye'nin de ben çok hoşuna giden bir durum olduğunu zannetmiyorum.
09:16Yani sırf bu yüzden de zaten Türkiye Avrupa grubunun da içinde yer almaya çalışıyor ki biliyoruz ki Avrupa'da büyük bir telaş içinde hemen sürece girmeye çalışıyor.
09:27Evet hemen 22 Kasım'da bu planın ayrıntılarının ortaya çıktığı günlerde G20 marjında Avrupalı liderler bir araya geldiler.
09:39Ve burada işte ABD planının geliştirilmesi ve üzerine konuşulması gerektiğine dair ortakta bir açıklama yanılır.
09:46Ama Türkiye ne toplantıda ne de bu ortak açıklamada yoktu.
09:50Bunun yerine Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen Erdoğan ile birebir bir görüşme yapmayı tercih etti.
09:56Ve sonrasındaki açıklamasında da Erdoğan'ın kişisel kararlılığını takdir ettiğini ifade etti.
10:02Rusya-Ukrayna Savaşı'nın barışa erdirilmesi konusunda bu da hani kişisel kararlılık konusu da önemli.
10:10Hemen ardından 24 Kasım'da Erdoğan ve Putin'in bir telefon görüşmesi oldu.
10:1725 Kasım'da da yani dün de Erdoğan Gönüller Koalisyonu toplantısına video konferans yoluyla katıldı.
10:24Ve burada aslında Türkiye'nin ateşkes yani enerji altyapısı ve enerji altyapısı konusundaki ateşkes önerisini iletti.
10:33Ama ilk defa değil mi?
10:34İlk defa katılıyor.
10:36ABD Dışişleri Bakanı'nın da Rubio'nun da bu toplantıya ilk katılımı.
10:41O yüzden Türkiye'nin bu konuyu şu esnada ne kadar fazla ciddiye aldığında bir göstergesi tabii ki bu.
10:48Evet şimdiye kadar Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz katılırken Türkiye'de ilk defa Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan seviyesinde katıldı.
10:57Gönüllüler Koalisyonu'na Gönüllüler Koalisyonu Ukrayna'da barış olması durumunda bu barışın muhafazası Ukrayna'ya arka çıkılması için elini taşın altına koymaya gönüllü olanların koalisyonunu dememiz gerekiyor.
11:15Ve bu toplantılardan hemen sonra da Fransa Dışişleri Bakanı ne dedi eğer barış olması durumunda savaşta değil ama barış olması durumunda bir grup ülke biz katkıda bulunacağız.
11:29İşte asker olarak hem işte Türkiye Türk askeri olacak Fransız askeri olacak gibi bir de açıklama yaptı.
11:36Şimdi iki konuya dikkat çekmek istiyorum.
11:41Birincisi senin de vurguladığın üzere G20'de Avrupa Birliği genişletilmiş bir toplantı yapıyor.
11:50Türkiye Gönüllüler Koalisyonu üyesi ama ona rağmen Avrupa'nın genişletilmiş toplantısına dahil edilmiyor.
11:58Bu bir garip değil mi? Bizim bunu bir sorgulamamız gerekmez mi?
12:01Ama hemen akabinde Ursula von derleyen ayrı bir görüşme yapıyor.
12:05Bu bana ne diyor? Şunu söylüyor.
12:08Türkiye'ye güvenmediklerini düşünüyorum.
12:11Yani diyorlar ki Erdoğan Trump'a da çok yakın, Putin'e de çok yakın.
12:16Önce biz kendi aramızda bir tutum belirleyelim.
12:19Ondan sonra hani yandan da Türkiye'yi yan odada işte konuşalım Türkiye ile.
12:27Yani ben bunu açıkçası anlıyorum.
12:30Yani sen hem Gönüllüler Koalisyonu üyesi olacaksın hem de G20'de genişletilmiş Avrupa toplantısına Ukrayna konusunda katılmayacaksın.
12:40Ursula von derleyenle ayrı bir toplantı.
12:42Ben bunu başka türlü açıklayamıyorum.
12:44Türkiye'ye güvenmiyorlar ama bir taraftan da bu süreçte Türkiye'ye de ihtiyaç duyuyorlar.
12:51Çünkü Türkiye'nin gerekirse elini taşın altına koyabilecek bir ülke olduğunu, değil mi işte Ursula von derleyen böyle bir pohpohluyor sizin kişisel kararlılığınız vs.
13:02Türk ordusu, NATO'nun ikinci büyük ordusu sahada şeyi var, tecrübesi var.
13:08Burada Macron'un da böyle bir işte Türk askeri de görev alacak demesini de ben şuna bağlıyorum.
13:16Türk kamuoyunda biz bunu çok konuşmuyoruz.
13:19Halbuki Macron bu konunun Türk kamuoyunda konuşulmasını istiyor diye düşünüyorum.
13:23Bilerek söylemiyorum, spekülasyon yapıyorum.
13:26Çünkü Türkiye'nin bence Avrupa Birliği ve başta Fransa Türkiye'nin ikinciyle oynadığını düşünüyorlar.
13:34Yani bir taraftan ben hem Putin'e hem Trump'a yakın durayım ama bir taraftan da Avrupa'yla beraber olayım.
13:42Neden bir taraftan Avrupa'yla beraber olayım?
13:45Çünkü Trump'a da güvenemiyoruz bir taraftan.
13:48Yani Ankara'yı da sırtından vurup Trump'la Putin ayrı bir anlaşma yaparsa diye Türkiye açıkta kalmak istemediği için Avrupa'yla da yan yana durmak istiyor.
13:59Ama Avrupa'yla yaptığı toplantılarda da anladığım kadarıyla durumu da tam net olarak masaya yatırmıyor.
14:07Yani daha böyle bir ikircikli konuşuyor.
14:10Böyle olunca da bence Fransa biraz yani sanki Türk kamuoyuna bu konuyu bir tartışsın dercesine Türk askeri de Ukrayna'ya gidecek türünden bir cümle kullandı.
14:22Ve gariptir Ankara'dan hiç ses çıkarmadı.
14:26Kimse hayır ya böyle bir şey söz konusu değil demedi.
14:30Yahut da evet biz bunu düşünüyoruz.
14:32Hani Gazze'de çıkıp yorum yapılıyor değil mi?
14:35İşte her türlü katkıyı yapmaya hazırız.
14:37Bununla ilgili herhangi bir yorum gelmedi.
14:40Ben aslında Türkiye'nin normal şartlarda özellikle Ukrayna'da asker bulundurma konusuna mesafeli yaklaşacağını düşünenlerdenim.
14:53Özellikle Rusya'nın o bölgede NATO askeri istemediği bir durumda Türkiye bölgeye asker gönderir mi?
15:03Çok çok emin olamıyorum açıkçası.
15:06Böyle bir yükümlülük altına girmediğini düşünüyorum.
15:08Macron'un dediğim gibi bu konu biraz acaba hani konuşulursun Türk kamuoyunda.
15:15Bununla ilgili böyle bir açıklama yapmış olabileceğini düşünüyorum doğrusu.
15:19Milli Savunma Bakanlığı'nın yarın haftalık basın bilgilendirme toplantısı var.
15:23Belki orada bakanlık kaynakları bu konuyla ilgili bir açıklamada bulunurlar.
15:28Yani aslında Amerika planından türetilmiş bir Avrupa planından bahsediyoruz.
15:33Biraz bu iki plan arasındaki ayrım noktalarına dikkat çekelim.
15:38En büyük fark tabii ki güvenlik garantileri ve toprak paylaşımı konusunda.
15:43Amerikan planında işte bu Rusya'nın mükafatlandırılması olarak değerlendirilmesine yol açan toprak paylaşımı konusu,
15:52Ukrayna'nın Donbass'ın kontrolünden vazgeçmesi,
15:56Kırım'ın, Lugansk'ın ve Donetsk'in yani Rusların fiilen kontrolü altında bulunan yerlerin uluslararası olarak tanınması,
16:05Herson ve Zaporizya'daki Rus birliklerinin temas çizgisinde dondurulması ve böylece de bu hattın fiili sınır olarak belirlenmesi,
16:16ordunun yarı yarıya inmesi ki Amerikan planında bu 600 bin Ukrayna askeri olarak geçiriliyor,
16:24NATO'nun Ukrayna'ya birlik konuşlandırmaması,
16:27Ukrayna'nın, ABD'nin güvenlik garantileriyle yoluna devam etmesi ve bunun karşılığında Amerikan tarafının tazminat almasını öngörüyor.
16:36Tabii ki anayasaya, Ukrayna anayasasına NATO'ya üye olunmayacağına dair madde eklenmesi,
16:43çok kısa bir süre içerisinde Zelenski'nin seçime gitmesini öngören maddeler var.
16:51Fakat Cenevra'da Avrupalıların bir araya gelerek hazırladığı planda da biraz daha Kiev'in, AB'ye ve NATO'ya katılımının kendisinin karar vermesi gereken noktalar olduğu ifade ediliyor.
17:04Ordu sayısının 800 bine düşürülmesine işaret ediliyor.
17:10NATO'nun 5. maddesine benzer bir güvenlik garantisi öngörülüyor.
17:15Bu madde neydi?
17:16Birimize yapılan saldırı, hepimize yapılmış saldırıdır ilkesiyle hareket edilmesini öngörüyor.
17:22Olası bir Rus tehdidi ve saldırısı karşısında.
17:26Bazı bölgelerin fiilen Rusya'ya ait olmasının kabul edilmesi dışında,
17:30bunun yanı sıra temas hattından başlaması müzakerelerin,
17:34yani sahadaki gerçekliğin masaya yansıtılmasını öngörüyor.
17:39Tabii ki dondurulmuş Rus varlıklarının bir kısmının da Rusya'daki, Ukrayna'daki mali meseleyi çözmek için kullanılması ifade ediliyor.
17:49Diyelim buradan biraz daha Türkiye'nin bu plana yönelik, somut anlamdaki bu plana yönelik pozisyonundan devam edelim.
17:56Erdoğan G20 dönüşünde uçakta bir açıklamada bulundu.
18:02Erdoğan'ın bu planla ilgili ilk açıklamasıydı ve bu planla anlaşmanın mümkün olabileceğini söyledi.
18:07Ama bunun nasıl yapılacağı konusunda konuşulması gerektiğini söyledi.
18:14Pozitif gündemle başlayan müzakerelerle her şey mümkündür dedi diyelim.
18:18Sözü size bırakayım.
18:19Yani bence plana böyle çok canhıraş, büyük bir heyecanla sahip çıkmadı diye düşünüyorum.
18:26Çok ortadan konuştuğunu düşünüyorum açıkçası.
18:31Bu da bana yani her iki versiyonla yani Amerikan versiyonuyla Avrupa versiyonuna dair Türkiye'nin ciddi rezervleri olduğunu düşündürtüyor açıkçası.
18:43Ama orada bir de ortada yani dikkat çekeceğimiz bir nokta var.
18:47O da zannediyorum Gönüllüler Koalisyonu toplantısında özellikle işte bu iki taraf arasındaki görüş ayrılığının giderilmesi için Ukrayna ile Rusya İstanbul'da bir araya gelmelidir demiş.
19:03Yani gerçekten açıkçası biraz kabak tadı veriyor.
19:06Her defasında ya biz bunları İstanbul'da birleştirelim demek bence Avrupalıları da artık irite ediyordur.
19:14Onun da altını çizmek gerekiyor.
19:16İkide bir de yani artık insanlar şey diye düşünüyordur.
19:20Bu gerçekten barış mı istiyor yoksa hani aradan çıkıp böyle reklamını mı yapmak istiyor diye düşündürtüyor bu sürekli sürekli İstanbul vurgusu.
19:31Evet yani bu konudaki son açıklamalar Ukrayna lideri Zelenski'nin bir ilerleme sağladık.
19:38Görüşmeler devam ediyor.
19:40Trump'la konuşmamız gereken önemli kısımlar var diyor.
19:44Trump'ın da son açıklaması ben Steve Witkoff'u görevlendirdim.
19:48Moskova'da Putin'le görüşecek dedi.
19:51Bugün de basına yansıyan haftaya Steve Witkoff'un Moskova'ya gideceği yönünde haberler.
19:57Ve Zelenski'nin Beyaz Saray ziyareti de konuşuluyordu.
20:02Aslında Trump bu konuda dedi ki anlaşma kesinleştiğinde ya da son aşamalarındayken bu görüşme olabilir dedi.
20:09Diyelim bu dosyada gelişmeler çok hızlı.
20:11O yüzden de önümüzdeki yayınların konuslarından birisi de olmaya devam edecek gibi görünüyor diyelim.
20:17Ve Türkiye'nin önemli misafiri Papa'ya gelelim.
20:22Papa 14. Leo ilk Türkiye ziyaretini yapacak.
20:27Yarın Türkiye'de olacak.
20:2830 Kasım'a kadar İstanbul'da, Ankara'da ve İznik'te hem toplantılara katılacak hem çeşitli dini liderlere konuşacak.
20:39Ama Papa 14. Leo'nun Türkiye'ye ziyaretini anlamak için 1054 yılına geri gitmemiz gerekiyor.
20:45Bundan tam 971 yıl öncesine.
20:48Bu tarihte 1054 yılında Hristiyanlık önemli bir ayrışma, bir yarılma yaşadı.
20:55Roma Katolik Kilisesi ile Doğu Ortodoks Kilisesi.
20:58Ve birlik aslında 1965 yılında dönemin papası 6. Paul'la Patrik Atenagoras karşılıklı olarak Papa ve Patriklik arasındaki aforozları kaldırsa da kiliseler resmen birlik haline gelmediler.
21:17Bunu aklımızda tutalım.
21:192014 yılında Papa Francis Türkiye'ye ziyareti yaptı ve Patrik Batelemos'la bir görüşmede bulundu.
21:28Ve Bartlemos Papa Francis'i İznik'te 1. İznik Konsili'nin 1700. yıl dönümünün anma törenlerine davet etti.
21:39Dolayısıyla aslında Papa 14. Leo'nun bugün yarın başlayacak olan Türkiye ziyaretinin sehvende olsa kararı 2014 yılında alınmıştı.
21:49Peki niye İznik Konsili seçildi bu Hristiyan birliğinin mesajını vermek için?
21:55Çünkü bir İznik Konsili Hristiyanlığın aslında temel kurallarının belirlendiği bir meclis olmakla birlikte o 4. yüzyıldan itibaren de Roma'daki Batı ve Doğu Roma'daki bu siyasi ayrışmaların dini ayrışmaya yansıdığı yıllarda toplanmıştı.
22:16Dolayısıyla bu Hristiyan birliğini temsil eden önemli toplantılardan birisi birincisi de 320 yılından sonra 325 yılında yapıldı.
22:25Papa 14. Leo programı esnasında İznik'te de önemli.
22:30Burada bir anma törenine katılacak ve burada önemli bir konuşma yapacağı söyleniyor.
22:35Şimdi ziyaret programından öne...
22:39Şimdi ben seni burada bir durdurayım.
22:40Burada bir parantez açalım.
22:42Tekrar şöyle bir özetlemek gerekirse.
22:45Birincisi Hristiyan dünyasındaki bu büyük ayrışma İstanbul'da yaşayan, merkezi İstanbul'da olan Patrik Patrin 1965 yılında değil mi?
23:01Papa ile bir araya gelerek bu küslüyü gidermesiyle başlıyor.
23:05Ondan sonra da senin de söylediğin gibi daha sonra Patrik Bartolomeus bir önceki papayı ziyaretinde neden Türkiye'ye gelmiyorsun 1700. yılı beraber kutlayalım diyor.
23:22İznik konsilinin 1700. yıl dönümünü.
23:25O zaman da papa diyor ki ömrüm vefa ederse tabii diyor.
23:30Ve dolayısıyla bir önceki papanın neredeyse ihtimalen hayatındaki son ziyaretlerden biri Türkiye'de olacakken ömrü vefa etmiyor.
23:40Bunun üzerine yeni bir papa seçiliyor.
23:42Bu yeni papa Amerikan asıllı.
23:45Ve dünyada iki buçuk milyar insanın ruhani lideri olan papa göreve geldikten sonra bu göreve geldikten sonraki ilk ziyaretini Türkiye'ye yapıyor.
24:00Şimdi ve senin anlattığın gibi İznik konsili de Türkiye yani Hristiyan dünyası için çok önemli bir çerçeve çiziyor.
24:16Çok önemli bir tarihi girdi bizim için.
24:19Şimdi ben buna baktığımda ne görüyorum?
24:23Türkiye sevse de sevmese de yani İslamiyet'in değil ama Hristiyanlığın çok önemli özel tarihi süreçlerine şahitlik etmiş bu topraklar.
24:37İşte İznik diye bir yerde Hristiyanlığın temel ilkelerinin saptandığı bir toplantı oluyor.
24:45Onun dışında gene Ortodoksların ruhani lideri İstanbul'da yaşıyor.
24:55Ne kadar 300 milyon Ortodoksun dünyada yaşayan 300 milyon Ortodoksun ruhani lideri Patrikhane'nin merkezi İstanbul'da.
25:07Patrik Bartolomeos İstanbul'da yaşamasa yani belki de papaya gitmeyecek yahut da İznik konsili burada olmasa işte papa ilk ziyaretini Türkiye'ye yapmayacak.
25:22Dolayısıyla her ne kadar Türkiye'nin nüfusunun %99.9'u Müslüman olsa da Hristiyanlık açısından çok önem verilen olaylar ve kurumlar Türkiye'de.
25:39Yani bizim de buna olumsuz bakmamız yerine olumlu bakmamız gerekiyor.
25:43Çünkü zaten İslamiyet Hristiyanlığı tanıyor.
25:47Zaten Müslümanlar Hristiyanlığın peygamberlerini de kutsal olarak görüyorlar.
25:53O nedenle de bunu aslında çok önemli bir şans olarak görmemiz gerekiyor.
25:59Ben bu noktada hani Patrikhane'nin bu ekumeniklik sıfatının tartışılmasını da açıkçası hani önümüzdeki dönem umarım geride bırakacağımız bir tartışma olarak görürüz diye ummak istiyorum.
26:14Çünkü gerçekten biz Türkiye'de her ne kadar Patrikhane'nin muhatabı Fatih Kaymakamı'dır deyip bu kurumu önemsizleştirmeysek de
26:27yani eğer dünyadaki 300 milyon Ortodoks bizim için ekumenik evrensel Patrik'tir, bizim için ruhani liderimiz dedikleri bir ortamda
26:40Patrikhane'yi bu kadar önemsizleştirmenin ben açıkçası anlamsız olduğunu düşünüyorum.
26:46Patrik her gittiği yerde üst düzeyde kabul görüyor.
26:50Ve aslında Türk diplomasisinin soft power'ı olabilecekken biz açıkçası Patrikhane'yi önemsizleştirmeyi daha böyle bir marifet sayıyoruz.
27:03Ne yazık ki diyeyim.
27:05Birazdan belki Papa 14. Leo'nun ziyaretinin kalanındaki önemli dikkat çekici yerlere değiniriz ama biraz geldiği politik kontekste de bakmak istiyorum.
27:14Çünkü sadece Türkiye'ye gelmiyor.
27:16Türkiye ziyaretlerinin hemen ardından Lübnan'a gidecek.
27:19Bu ziyaret Orta Doğu'da önemli gelişmelerinde yaşandığı, saldırıların yoğunlaştığı, Hristiyanları da hedef alan saldırıların yoğunlaştığı bir dönemde.
27:30Ve Papa ilk Ankara'ya gelecek ve burada Erdoğan'la da bir görüşmesi olacak.
27:37Orada bir konuşma yapması da bekleniyor.
27:39Muhtemelen Erdoğan'la Gazze konusu, Orta Doğu'daki durum ele alınacaktır.
27:45Burada tabii ki Papa'nın hem 1,5 milyar katoliğinin temsilcisi olması dolayısıyla da hem de Vatikan'ın devlet başkanı olması dolayısıyla da diplomatik mesajları çok önemli oluyor.
27:58Ve izlenen mesajlar haline geliyor ki Papa 14. Leo'nun geçtiğimiz ay Vatikan'da Filistin'de başkanı Mahmut Abbas'la da görüştüğünü burada not edelim.
28:07Gazze konusunda İsrail'in saldırıları konusunda oldukça eleştirel bir tutumda takınıyor.
28:14Bütün bu görüşmelerinde iki devletli çözüm vurgusu da yapan bir isim.
28:20Yani sizin bu konuda Erdoğan'la Papa arasında Gazze konusunda nasıl ele alınabileceği konusundaki yorumunuz nedir?
28:28Yani tabii benim tahminim özellikle Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Papa'nın Filistin ve Gazze yani sadece Gazze değil ama Filistin'i de çerçevenin içine sokmamız gerekir.
28:42Onlarla ilgili herhalde mesajlarına teşekkür edecektir.
28:48Bu konuda daha ısrarlı olmasını isteyecektir ihtimalen.
28:54Ama benzer şekilde de bence Patrik de Orta Doğu'da Hristiyanlarla ilgili bir takım mesajlar vermesi beklenebilir Cumhurbaşkanı Erdoğan'a.
29:06Çünkü son 30 yılda Orta Doğu'da yaşanan büyük savaşlar nedeniyle Hristiyanların önemli bir bölümü ülkeyi terk etmek zorunda, ülkelerini terk etmek zorunda kaldılar.
29:23İşte bu kökten cinci, İslamcı terör örgütlerinin tehditleri nedeniyle de Hristiyanlar yaşadıkları ülkeleri terk etmek zorunda kaldılar.
29:34Ama tabii yönetimlerin baskısı sonucu da gitmek durumunda kaldılar.
29:41Azalan bir Hristiyan nüfus var.
29:44Zannederim Papa bu azalan Hristiyan nüfusa dikkat çekerek bundan sonra Hristiyanların yerlerinden, yurtlarından olmaması için de Türkiye'nin tahmin ederim desteğini isteyecektir.
29:58Bu anlamda da özellikle mesela Suriye'de Ankara'nın Şam'daki yeni rejim üzerindeki etkisini dikkate alarak Suriye'deki Hristiyanlarla ilgili Ankara'nın da desteğini beklediklerini söyleyeceğini tahmin ederim.
30:16Yani dolayısıyla daha çok Orta Doğu üzerinde yoğunlaşmakla beraber Cumhurbaşkanı da Avrupa'da yükselen İslam karşıtlığını gündeme getirecektir diye tahmin ederim.
30:31Göçmen karşıtlığının aynı zamanda İslamofobiye dönüşmesi, Avrupa'da artan faşizan ve aşırı sağcı eğilimlerin Avrupa'da yaşayan Müslümanlar üzerindeki tehdidini gündeme getirip
30:51işte Papa'dan da hani siz de yanı başınızda yaşanmakta olan ve Müslümanların artık çok tedirginlik hissettiği gelişmelere de bigane kalmayın demesini ben beklerim açıkçası Cumhurbaşkanı'nın.
31:07Evet, Papanın ziyaretiyle ilgili takip edilmesi gereken bir diğer noktada daha önceki papaların Türkiye ziyaretleriyle kıyaslayınca hangi camide camiyi ziyaret edecekler ve bu camide bir ortak doğa yapılacak mı ve bunları nasıl takip etmeliyiz?
31:28Hemen şöyle hatırlatalım, 2006 yılında Papa XVI. Benedik Türkiye ziyareti sırasında İstanbul müftüsüyle, dönemin İstanbul müftüsüyle birlikte Süleymaniye'de bir ortak doğa düzenlemişti.
31:41Papa Francis de yine 2016'daki, 2014'teki Türkiye ziyaretinde Sultanahmet'te dönemin İstanbul müftüsüyle bir doğa düzenlemişti.
31:51Dua düzenlemedi diyelim de, yani dua düzenledi diye mi geçiyor haberlerde. Sanki böyle spontan ikisi de aynı anda bir dua ettiler diye hatırlıyorum.
32:02Yani böyle önceden planlanmış bir şey miydi diye aklımda kalmamış açıkçası doğrusunu söylemek gerekirse.
32:08Bu sef, yani önceki şeyleri, yani şu anki Papa XIV. yılının ziyaretinde Sultanahmet Camii'ne gideceği net.
32:16Burada bir ortak doğa olacak mı olmayacak mı bunu bilmiyoruz ama biz bütün bunları, Papa'nın programını, ziyaretleri vs. konuşurken,
32:24Ayasofya'daki restorasyon çalışmaları sırasında her biri 45 ton ağırlığında olan iki vincin Ayasofya'nın içine sokulması ile ilgili bir tartışma başladı.
32:36Tarihçi İlber Ortaylı Ayasofya'nın bu kadar ağır tonajlı iki vinci kaldıramayacağını ve eğer Ayasofya'ya bir şey olursa bundan da Türklere sorumlu tutacaklarına dair böyle bir uyarıda bulunduğu bir sosyal medya paylaşımı yaptı.
32:53Ayasofya konusu da şöyle, biliyorsunuz Ayasofya Türkiye'de artık cami statüsünde.
33:01En son Papa Jean Paul 1979'daki ziyaretinde Ayasofya'yı ziyaret ediyor.
33:08Ve ondan sonra Ayasofya'da bir Papa bir görüntü vermiyor diyelim.
33:14Bir diğer önemli nokta da Papa 14. Leon'un Volkswagen Arena'da halka açık, ilk kez halka açık bir ayin düzenleyecek olması.
33:22Yani bir kilisede ya da bir dini mekanda değil, halka açık olarak büyük bir mekanda bir ayini yönetecek olması.
33:315 bin kişilik bir mekanmış değil mi?
33:34Türkiye'de ise aşağı yukarı Hristiyanların sayısı 36 bin mi olarak aşağı yukarı öyle veriliyor ama normalde tabii Papa geldiğinde yurt dışından da aslında gelenler olur.
33:52Sadece, sade vatandaşlar değil ama anladığım kadarıyla bazı ülkelerden resmi heyetler de gelecek diye anlıyoruz.
34:00Amerika'dan bu anlamda büyükçe bir heyetin geleceğini biliyoruz.
34:04Bir de sen galiba yayından önce söylemiştin, Yeni Şafak'ta yazmış değil mi?
34:09Evet.
34:09Normalde Diyanet İşleri Başkanı ile görüşmüş daha önce ama bu sefer...
34:14Yani Benedikt'te, Francis'te ziyaretleri kapsamında hep Diyanet İşleri Başkanlığı'nı ziyaret etmiş ve burada görüşmeler yapmış.
34:23Fakat bizim önümüzdeki planda Papa 14. Leon'un böyle bir programı yok.
34:28Dolayısıyla Yeni Şafak'ta bunun eleştirildiğine dair bir değerlendirme yazısı da çıktı.
34:33Ama hani son anda bir değişiklik olur mu ya da son anda bir ekleme olur mu onu da takip edeceğiz.
34:40Diyelim yani bunu tabii ki ziyaret sonlandıktan sonra verilen mesajları da, mesajlar üzerine de konuşmamız gerekir ama...
34:48Bu bölümün sonunda biraz bu hafta aşılan önemli bir eşikten bahsetmek istiyorum.
34:58Terörsüz Türkiye sürecinde komisyon üyeleri, PKK lideri Abdullah Öcalan'a gittiler.
35:04Orada bir görüşme gerçekleştirildi.
35:05Aslında görüşmenin içeriğinde Suriye'yle ilgili fikir alışverişinde bulunulduğu da açıklandı.
35:11Aynı gün Suriye Demokratik Güçleri Genel Komutanı Mazlum Abdi'nin Mezopotamya Ajansı'na bir röportajı yayınlandı.
35:19Ve burada İmralı'ya ziyaret ihtiyacı duyduklarını, davet edilirse Türkiye'ye gelebileceğini ve Türkiye'yle görüşmelerin güçlenmesi gerektiğine dair mesajlar verdi.
35:28Hemen ardından AKP sözcüsü Ömer Çelik'te bir açıklama yaptı ve dedi ki PKK terör örgütünün Suriye kolu SDG'dir.
35:38Ve biz terörsüz Türkiye yaklaşımı dahilinde Türkiye için bir tehdit olmaktan çıkması gerektiğini düşünüyoruz dedi.
35:47Peki bir de benim de tabii aklıma şöyle bir şey de takılıyor.
35:49Bütün bu geliş gidişler, bu görüşmeler, bu müzakereler ve bir sürecin işletilmesi devam ederken
35:56bir yandan da bugün bizim hemen yayına girmeden önce öğrendiğimiz bir haberle
36:01işte Fatih Altaylı'nın hapis cezası aldığını ve hakkındaki tutuklama kararının kaldırılmadığını, tahliye edilmeyeceğini öğrendik.
36:10Biraz böyle ikisini aynı anda ikisini arda arda sizden değerlendirmenizi isteyeceğim.
36:15Yani işte Türkiye'de genel anlamda demokratik standartlar oluşturmadıktan sonra herkesin sorduğu soru bu.
36:27Yani barışı nasıl inşa edeceğiz?
36:29Yani hani Türkiye'nin batısında ayrı, Türkiye'nin doğusunda ayrı böyle bir şey olur mu diye.
36:35Ama şeye geri dönmek öncelikle tabii hani meslektaşımıza geçmiş olsun demek durumundayız.
36:41Çünkü gerçekten açıklamasındaki bir cümle alınıp yani hiç normal şartlarda evrensel hukuk kuralları gözetildiğinde
36:56böyle bir sonuçla karşılanmaması gereken bir ifade açıkçası.
37:02Ama işte zaten dönüp dolaşıp bu noktaya geliyoruz.
37:05Türkiye'de gerçek anlamda demokrasi yokken nasıl barış inşa edilecek?
37:12Ama onun dışında eğer hani SDG meselesine geri dönmek gerekirse iki noktaya işaret etmek gerekir diye düşünüyorum.
37:21Birincisi Mazlum Abdi'nin geçen hafta Barzanilerin düzenlediği bir uluslararası konferansa gidip orada konuşma yapması çok dikkat çekici.
37:35Neden?
37:36Çünkü uzun süre Barzani fraksiyonuyla PKK arasında çok ciddi bir ayırım vardı.
37:44Hatta yani geçmişte PKK ile KDP'nin silahlı çatışmaya girdiğini biliyoruz.
37:51Ve yakın geçmişe kadar da hala Barzani'nin KDP'si ile PKK'nın arasında soğuk rüzgarlar olduğunu bilirken
38:01Mazlum Abdi'nin Barzanilerin ev sahipliği yaptığı bir toplantıya girmesi çok manidar.
38:09Neden manidar?
38:10Çünkü Barzani Ankara'dan bu anlamda yeşil ışık almadan böyle bir şey yapamazdı.
38:15Demek ki Ankara buna bir noktada yeşil ışık yaktı.
38:18Şimdi Ankara buna yeşil ışık yakmışken AK Parti'den daha akabinde SDG bizim için PKK'dır demek bir çelişki oluşturuyor.
38:30Bunu nasıl açıklayabiliriz?
38:32İki şekilde açıklayabiliriz.
38:33Ya Ankara'da bir görüş ayrılığı var ki zaman zaman deniyor ki MİT Başkanı İbrahim Kalın bu barışın ilerlemesinden yana
38:43ama Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ın ciddi rezervleri var o nedenle daha sert açıklamalar yapıyor deniyor.
38:50Belki böyle bir gerçekten Ankara'da illa Fidan Kalın anlamında değil ama başka güç merkezleri arasında bir ayrım olabilir.
38:58İkincisi ise böyle bir ayrım yok ama gidişata göre durum almak üzere bir taraf işin olumlu tarafına konsantre oluyor.
39:10Diğer taraf işin olumsuz tarafına konsantre oluyor.
39:13Dolayısıyla gidişata göre böyle olumluya kayacaklar ya da olumsuza kayacaklar gibi duruyor diyelim.
39:21Bu noktada şimdilik bırakalım.
39:23Çünkü daha ayrıntılı konuşacağımız gelişmeler elbette olacak.
39:27Evet o zaman haftanın diğer önemli gelişmeleriyle devam edelim.
39:32Dün 25 Kasım'da Kadınlar İstiklal Caddesi'nde aslında valiliğin yasaklama kararına rağmen toplandılar.
39:40Ekranda gördüğünüz bu çarpıcı fotoğraf ortaya çıktı.
39:44Türkiye'de kadına yönelik şiddet her yerden fırlarken her yerden bu haberler gelirken
39:50yalnızca şiddete uğramamak için sokaklara çıkan kadınların karşısına konulan tablo bu.
39:56Bunu sizlere aktarmak istedik.
39:58İkincisi, dün çok ilginç bir İslam Cumhuriyet Başsavcılığı'nın Twitter hesabı üzerinden
40:05bizlere aktarılan bir Birleşik Arap Emirlikleri operasyonu vardı.
40:11Dün yani 25 Kasım sabah saatlerinde Birleşik Arap Emirlikleri'ne siyasal ve askeri casusluk iddiasıyla
40:174 kişi hakkında gözaltı kararı verildiği duyuruldu Başsavcılığı'nın Twitter hesabından.
40:24Ve Türkiye'de bulunan bir GSM firmasının bağlantılarını kullanarak, sahte profiller oluşturarak
40:30ülkede faaliyet gösteren ve kritik önemdeki savunma sanayi kuruluşlarına görev yapan
40:37yönetici pozisyondaki personeller, dışişleri bakanlığına ait bir telefon
40:41ve bazı yabancı ülkelerin resmi görevleriyle irtibata geçerek bu kişilerin casusluk yapmaya çalıştığı söylenmişti Başsavcılık açıklamasında.
40:51Aslında oradaki kritik nokta Birleşik Arap Emirlikleri'yle bağlantı var mı, yok mu?
40:56Yani onun detaylarına inşallah hani muhabir arkadaşlarımız daha ayrıntılı olarak gireceklerdir.
41:03Ama bizim açımızdan burada önemli olan önce Birleşik Arap Emirlikleri bağlantı dendi.
41:08İkinci açıklamada Birleşik Arap Emirlikleri'yle ilgili bir açıklamaya yer verilmedi.
41:14Üçüncü açıklamada Allah billah Birleşik Arap Emirlikleri yok dendi.
41:18Dolayısıyla yani burada işin detaylarını hani kim ne yaptı, hangi telefonu aldı, kim nereden nereye gitti
41:26bunu umuyorum ki muhabir arkadaşlarımız peşine düşecektir.
41:30Bizim açımızdan önemli olan önce Birleşik Arap Emirlikleri suçlanıyor.
41:34İkinci açıklamada da bahsedilmiyor.
41:36Üçüncüsünde de valla hiç alakası yok diyor.
41:40Bu bize inanılmaz ve olağanüstü bir kurumsal çöküş hikayesi anlatıyor demek gerekiyor.
41:46Yani sadece birkaç saatte bunun test edilmesi.
41:48Yani Birleşik Arap Emirlikleri almış telefonu artık kime nasıl fırçalamışsa
41:53üçüncü açıklama o telefonun üzerine gelmiş gibi gözüküyor.
41:59Yahut da Birleşik Arap Emirlikleri hiçbir şey söylemeden kurumlar kendi arasında
42:04baya bir yani şey yapmışlardı diye düşünüyorum.
42:09Yani artık ortalıkta sandalyeler mi uçuştu, küfürler mi uçuştu bilmiyorum ama bir şeyler uçuştu.
42:15Kimsenin başına bir şey gelmeden halledilmiştir umarız.
42:19Diyoruz ve bir noktada.
42:20Venezuela'da hemen çok kısa bugün süremizi biraz açtık gibi ama
42:24Amerika Birleşik Devletleri Venezuela Devlet Başkanı Maduro'nun başına 50 milyon dolar ödül koydu
42:30ve Maduro'yu terör örgütü lideri ilan etti.
42:32Bu lider, Maduro'nun güneşler karteli uyuşturucu kaçakçılığı çetesinin lideri olduğu ifade ediliyor.
42:41Amerika Birleşik Devletleri tarafından ve Amerikan tarihinin en büyük ödülü
42:45yani birinin başına konan en büyük ödülü olduğu söyleniyor.
42:49Biliyorsunuz Maduro Erdoğan'ın yemin töreni esnasında Türkiye'ye gelmişti.
42:53Venezuela ve Türkiye iyi ilişkilere sahip burada bir haber dikkat çekici.
42:59Maduro'nun potansiyel sürgün yerleri arasında Türkiye'nin olabileceğine dair haberler çıktı.
43:07Daha önce de Trump CIA'nin Venezuela'daki hedeflere bir operasyon yetkisi olabileceğini söylemişti.
43:15Bu konuda ilginç gelişmeler var diyelim ve radarla devam edelim.
43:2928-30 Kasım'da CHP olağan kurultayı yapılacak.
43:341 Aralık'ta Agit Minsk grubu faaliyetlerini resmen sona erdirecek.
43:39Minsk süreci 1992 yılında Azerbaycan-Karabağ çatışmasının çözümü amacıyla başlatılmıştı.
43:47Liderlerin Paşinyan ve Aliyev'in 8 Ağustos'taki Beyaz Saray ziyaretinde bu grubun faaliyetinin resmen sonlandırılması talep edilmişti.
43:56Ve 1 Aralık'ta sona erecek. 2 Aralık'ta tutuklu gazeteci Furkan Karabay ilk kez hakim karşısına çıkacak.
44:044 Aralık'ta da BM Genel Sekreteri Kıbrıs Özel Temsilcisi Holgin adaya bir ziyaret gerçekleştirecek.
44:10Burada KKTC Cumhurbaşkanı Tufan Erurman'la da bir görüşme yapması bekleniyor.
44:16Erurman bildiğiniz gibi geçen hafta Rum Lider Hristodolidis'le bir görüşme yapmıştı.
44:20Diyelim ve bu haftalık yayını kapatalım. İyi haftalar.
44:25İyi haftalar.
İlk yorumu siz yapın