Unti-unting pagkakalbo sa Sierra Madre, siyasatin natin | Kapuso Mo, Jessica Soho - video Dailymotion

GMA Public Affairs

UNTI-UNTING PAGKAKALBO SA SIERRA MADRE NA ITINUTURING NA NATURAL FLOOD CONTROL NG BANSA, SIYASATIN NATIN. AT MAY KINALAMAN NGA BA ANG KONTROBERSYAL NA LUXURY CONDO SA CEBU NA SINISISI NG MGA RESIDENTE SA MATINDING PAGBAHA SA PROBINSYA?!   Mula 2003 hanggang 2020, kasing lapad na raw ng halos 6,000 na football fields ang nawalang kagubatan ng Sierra Madre. At hindi lang daw ito dahil sa illegal logging, bunsod din ng malawakang mga minahan.   Kung may mga negatibong epekto pala ang operasyon ng minahan sa Sierra Madre, na isa pa man ding protected area paano at bakit pinayagang mag-operate ang mga ito?   Samantala, nang bumuhos ang Bagyong Tino sa Cebu City, nilamon sila ng makapal, maputik, at kulay tsokolate na baha. At ang itinuturo nilang pinagmulan nito, ang high-end subdivision na itinatayo sa gilid ng isang kinalbong bundok, ang kontrobersyal na Monterrazas de Cebu!   Ang KMJS Special Report kaugnay ng naturang isyu, panoorin sa video na ito. #KMJS   "Kapuso Mo, Jessica Soho" (One at Heart, Jessica Soho) is the Philippines' top-rating news magazine program, hosted by one of the most-awarded broadcast journalists in the country, Jessica Soho. It features human interest stories, food, news personalities, travel, trends and pop culture.'KMJS' airs every Sunday, 8:15 PM on GMA Network. Subscribe to youtube.com/gmapublicaffairs for our full episodes. #KMJS

Transcript

00:00Ako ang inang Sierra Madre at pro-protectahan ko ang aking bansa sa kung anumang kapahamakan. Lumubay ka na!

00:11Ang social media accounts nitong mga nakaraang linggo pinaha ng skits at AI-generated videos tungkol sa Sierra Madre.

00:21Iingatan ko kayo hanggang dulo! Basta iingatan nyo din ako!

00:25Pero kung totoo man daw na makapagsasalita si Sierra Madre, marahil hihingi na raw ito ngayon ng tulong!

00:40Ang ilan kasi sa bahagi nito, halos makalbo na!

00:44Katunayan, ang nawalang kagubatan mula mga taong 2003 hanggang 2020 kasing lapad na raw ng halos 6,000 na football fields.

00:58At hindi lang ito dahil sa illegal logging.

01:02Ito isa sa mga troso na naanod mula sa bundok at ito talagang kitang-kitang pinutol.

01:10Bunso din ng malawakang mga minahan.

01:14Mula Maynila, bumiyahe ang aming team ng siyam na oras patungong probinsya ng Isabela.

01:26Ayon kasi sa datos ng MGB o ng Mines and Geosciences Bureau ng DENR noong December 2022,

01:34dito matatagpuan ang isa sa dalawang metallic mines na nag-ooperate sa Sierra Madre.

01:41Ang minahan ng nickel sa bayan ng Dinapigay, ang Dinapigay Mining Corporation.

01:48Ang barangay Dimalwadi, isa sa anim na mga barangay na sakop ng minahan.

01:53Ito rin ang pinakamalapit na barangay sa mining site.

01:57Sa satellite image namang ito, makikita ang lawak ng pinatag na bahagi ng kabundukan.

02:10Sa pagtatanong-tanong ng aming team, hati ang opinion ng mga residente tungkol sa operasyon ng minahan sa kanilang lugar.

02:17Pabor ako, ma'am. Doon ako kumikita, ma'am, pang buhay ko sa pamilya ko kasi di man ako nakapag-aral, ma'am.

02:22Tututul kami noon, ma'am, kaya lang, yung inihiling namin na fragile, nagbibigay sila.

02:28Kaya nga, hindi na kami uni-imi. Tapos yung mga bakod namin, school namin na ipapatayo mo.

02:33Yung mga mahihira, umangat din ng county, yung mga kapag-paaral ng anak.

02:38Kahit na may mining, hindi namin gaano nararamdaman yung pag-unlan.

02:43After 25 years, wala na sila. Paano na kami?

02:45Si Mang Rogelio, pabor daw dati sa operasyon ng minahan.

02:51Katunayan, minsan pa raw siyang nagtrabaho roon.

02:54Pangako nila, lahat ng privilegio may bibigay.

02:58At ang alam ko, maganda yan para umunlad ang barangay.

03:02Pero kalaunan, umalis din daw siya sa minahan nung siya'y naging senior citizen

03:06at piniling muling magbungkal ng lupa sa bukid.

03:10Dito na raw niya napansin ang epekto ng minahan sa binalikan niyang sakahan.

03:15Ang tubig kasi na dumadaloy sa kanilang irigasyon, naging kulay pula.

03:22Nahaluan na ng metal na laterite na nagmula rin sa mga minahan.

03:28Yung laterite, pag pumapasog sa irigasyon na namin dito dumadaan,

03:32meron din kaming canal dun.

03:34Sa kabilang yun, siya ang nagkukuha na namin ng tubig pero galing din dito.

03:38Yung basura ng mina, maabot sa aming mga tubigan.

03:42Pag umabot sa aming mga tubigan, nababansot yung aming mga pananim.

03:47Lumalason sa palay.

03:49Nandito po ma'am yung aming inani noong October.

03:53Lumiit din daw ang naiuwi niyang kita.

03:56Maabot ako ng 104 doon noong una.

04:00Pero sa ngayon, pinakamataas ko na lang, 70 pababa na.

04:04Parang nakuha na namin ng apikto dyan sa mining.

04:08Sa aming pananaliksik na pagalamang July 2007,

04:12nung inisyuhan ng MGB ng DENR,

04:15ang nooy Platinum Group Metals Corporation ng MPSA

04:20o Mineral Production Sharing Agreement.

04:23Kasunduan sa pagitan ng gobyerno at ng isang mining company

04:27na nagbibigay pahintulot na mag-explore, mag-develop

04:32at mag-produce ng mineral resources sa isang lugar.

04:36Naipasa ito sa Geogen Corporation noong 2009

04:40hanggang nakuha ng DINAPIGE Mining Corporation noong 2015.

04:45Kaya pinayagan itong magsagawa ng mining exploration activities sa Isabela

04:50sa loob ng 25 taon o hanggang 2032.

04:552021, noong nag-full swing ang operasyon ng minahan

05:00pero makalipas lang ang apat na taon,

05:03ganito na kalaki ang ipinagbago ng bahaging ito ng Sierra Madre.

05:10Samantala, ilang kilometro lang ang layo mula sa barangay Dimalwadi,

05:15narating din ang aming team ang entrada papasok sa minahan ng DMC

05:18o ng DINAPIGE Mining Corporation.

05:22Sinubukan naming makipag-ugnayan sa kanilang opisina

05:25pero hindi nila kami pinahintulutang makapasok sa minahan.

05:29Gayunman, nagpaunlak ng panayam ang kinatawa ng DMC.

05:33Noong 2020, noong na-secure na rin po namin yung mga permits,

05:36environmental protection and enhancement program

05:39and environmental impact assessment.

05:41E doon na rin po kami nag-start para sa pagmimina.

05:44Gusto ko rin po i-klaro na wala po kami sa loob po ng Sierra Madre.

05:49Meron po kaming 1.1 kilometers simula po sa buffer zone

05:54doon sa protected area ng Sierra Madre.

05:56Pero para sa Greenpeace East Asia,

05:59kaduda-duda ang operasyon ng DMC sa Isabela.

06:03Alam natin na ang mga malalaking kumpanya na ito,

06:06ang pakinabang ng mga mina ito is of course profit.

06:09Kapag umalis na yung kumpanya, kapag namina na lahat,

06:12wala na matitira sa kanila.

06:13Tapos degraded pa yung environment.

06:15Lose-lose situation.

06:16Hindi naman natin sila masisisi kung ganyan yung magiging impression nila.

06:20Karoon naman po ng assessment po ang MGP

06:22together with the third party

06:24na nasa 86% naman po yung pabor

06:27para mag-mina ko kami.

06:29Grabe o, tinira nila yung bundo ko.

06:32Ang tanong ngayon,

06:33kung may mga negatibong epekto pala

06:35ang operasyon ng minahan sa Sierra Madre

06:38na isa pamanding protected area,

06:41paano at bakit pinayagang mag-operate ang DMC doon?

06:46Sinubukan ng aming team na kunin ang panig ng MGB-DENR

06:51na siyang nag-issue ng pahintulot sa DMC.

06:54Pero tumanggi silang magpaunla ng interview.

06:58Ay, mahalaga sa amin yan, ma'am.

07:00Pag may bagyo, ito nakakaharang sa amin

07:02para hindi masalanta yung aming mga bahay,

07:07mga ari-arayan,

07:08pati yung aming mga pananong.

07:09Kung ang mga probinsyang sinasandigan

07:13ng Sierra Madre sa Luzon

07:15ay madalas nasasalag mula sa bagsik ng mga bagyo,

07:20sa barangay Guadalupe naman sa Cebu City,

07:25ibang kwento ang nangyari.

07:27Hindi na nakapigil ang mga bundok

07:29sa rumaragasang ulan,

07:31kaya nung bumuhos si Bagyong Tino,

07:33nilamon sila ng baha

07:35makapal, maputik,

07:38at kulay tsokolate.

07:43Ang malaking bahagi ng pader

07:45ng bahay ni Lucilo

07:46nagtibag sa lakas ng ragasa ng baha.

07:49Pusog ang ulan ba?

07:50Kami nag-leaky man siya,

07:53nag-gawas ang tubig,

07:54wala na kayong magawa.

07:55Mabilis akong pag-awas tubig.

07:57Sa una,

07:58mabahaan me da rin,

07:59normal lang ang tubig.

08:01Karong kayo,

08:01dili naman,

08:02anapog namanggil siya.

08:03Kung ano man siya,

08:04amuro man siyang ikuano ka ng may nani,

08:06balding.

08:07Kaya di mangi siya mo gawas

08:08kung wala pa niya ang pressure washer.

08:11Ang putik kasi,

08:12parang may halo raw na

08:14anapog o weathered limestones

08:16o yung mga batong kupas na ang kulay

08:18na madalas ginagamit sa construction.

08:21At ang itinuturo nilang pinagmulan nito,

08:24isang high-end subdivision

08:26na itinatayo ngayon

08:27sa gilid ng isang kinalbong bundok

08:30malapit sa kanilang barangay.

08:32Kaya ang dagan sa tubig

08:34sa Monterazas pa doon,

08:35kaya pundid tuog,

08:36dili sa tubangan.

08:38Ang kontrobersyal

08:39na Monterazas de Cebu.

08:43Ang Monterazas de Cebu

08:45isang hillside real estate development

08:48sa barangay Guadalupe.

08:49Para ito maitayo,

08:51kinailangang kalbuhin

08:52at tapyasin

08:53ang bahagi ng bundok.

08:55Taong 2006,

08:57nung unang i-develop

08:58ng Genvy Development Corporation

09:00ang proyekto.

09:01Nabigyan din ito

09:02ng DENR,

09:03Environmental Management Bureau

09:05sa Central Visayas,

09:07ng ECC

09:08o ng Environmental Compliance Certificate.

09:13Taong 2019,

09:15nakuha ng 8990 Holdings Incorporated

09:18ang Genvy Development Corporation.

09:21Muli nitong itinuloy

09:23ang mga proyekto

09:24ng Monterazas de Cebu.

09:26Taong 2023,

09:28nagkaroon ang 8990 Holdings Incorporated

09:31ng subsidiary company

09:33ang Month Property Group

09:35na nakatoon naman

09:36sa high-end,

09:37luxury

09:38at premium development

09:39sa lugar.

09:40At ang isa

09:41sa mga proyekto nito,

09:42ang 19-story condominium

09:44na kung tawagin

09:45The Rise at Monterazas.

09:48Ang disenyo nito,

09:49inspired daw

09:50ng hagdang-hagdang palayan

09:52o ng Banawe Rice Terraces.

09:55Pero ang proyekto,

09:57pinutakti

09:58ng mga batikos.

09:59Who gave the permits

10:00and compliance?

10:02Kalbuna,

10:02wala nang mga puno

10:03na mag-hold sa lupa.

10:05Ngunit ayon

10:06sa isa sa mga developer nito,

10:08ang civil engineer

10:09at content creator

10:11na si Slater Young,

10:12kampante sila

10:13sa isinagawang pag-aaral

10:14ng kanilang mga researcher

10:16at engineer

10:16na wala raw magiging

10:18masamang epekto ito

10:19sa kapaligiran.

10:21This whole structure

10:22is now spread out

10:23across the mountain,

10:24making it

10:25a whole lot safer

10:26and less

10:27yung environmental impact natin.

10:29By doing this trip also

10:31of greenery,

10:33we are able

10:34to give back

10:35towards the mountain.

10:36Ang proyekto,

10:37pinasinayaan

10:38November 2024

10:40sa parehong taon,

10:41nabigyan din sila

10:42ng approval

10:43ng DENR

10:44sa pamagitan

10:45ng inamiendahang

10:46ECC.

10:48Pero sa paghagupit

10:51kamakailan

10:51ng bagyong tino,

10:53ito

10:54ang mga

10:55naiwan.

10:56Hindi pa

11:05naglabas

11:06ng pahayag

11:06si Slater Young.

11:07Hey guys!

11:08Pero sa kanyang vlog

11:09taong 2023,

11:11sinabi niyang

11:12co-consulta sila

11:13sa mga eksperto.

11:15Our team is composed

11:16of dedicated architects,

11:18a lot of engineers

11:19and sustainability experts

11:21and we went through

11:22about 300 revisions

11:24just to make sure

11:25that we build this

11:27according to

11:28the best practice possible.

11:30Sinubukan ang aming team

11:32na kuhanan muli

11:33si Slater Young

11:34ng bagong pahayag

11:35pero wala pa rin

11:36siyang tugon.

11:37Sa kabila

11:38ng mga aligasyong ito,

11:40nagpapatuloy

11:41ang operasyon

11:42ng Monterasas de Cebu.

11:46Nito lang Merkoles,

11:48binisita ito

11:49ng isang arkitekto.

11:51Yun yung mga

11:51project ni Slater

11:53yung Sky Estates.

11:54Multi-level na project.

11:56Ang ilang istruktura

11:57tapos na

11:58at meron ang nakatira.

12:00Gayunman,

12:00may malaki pa rin

12:01bahagi ng proyekto

12:02na kailangang tapusin.

12:04Ito yung part

12:05sa detention panda

12:06tapos doon

12:07yung clubhouse.

12:08Samantala,

12:09sa ibabang bahagi

12:10ng nasabing clubhouse,

12:12matatagpuan

12:13ang tinatawag na

12:14detention pond

12:15o yung nagsasalok

12:16ng tubig

12:17na ibinababa

12:18ng bundok.

12:19Dumating yung bagyo,

12:20doon nakita yung problema.

12:22Si Jeffrey,

12:23trabahador

12:23sa pagawaan

12:24ng sasakyan

12:25sa ibabak

12:26ng detention pond.

12:27Sa kasagsagan

12:29ng bagyong tino,

12:30nasaksihan daw niya

12:31kung saan

12:32mismo nang galing

12:34ang tubig bahang

12:35nanalasa

12:36sa barangay.

12:37Dito po lumabas

12:38yung tubig.

12:38May parang butas

12:40daw kasi

12:40kung saan dumaloy

12:41ang maraming tubig

12:42mula sa

12:43detention pond

12:44patungo

12:45sa ibabang bahagi

12:46kung nasaan

12:48ang mga kabahayan.

12:49Pusok ka ng bahaw

12:50hindi ka niya.

12:51Sana nga

12:52mapatigil na

12:52kasi kawawa kami

12:53dito eh.

12:54Maraming nadadamay.

12:55Ang amualang yun

12:57bisag magsiging

12:58magbakbak

12:58hindi mo

12:59or hindi mo

13:00magunahon na.

13:01Hindi mo mag

13:01makonsensya

13:02sa inyohang

13:03hindi pang buhat.

13:04Kikamira man

13:04hindi hapo

13:05maala.

13:06We're very

13:06worried about

13:07the situation

13:08sa malapit

13:10sa area

13:10ng Monterasa.

13:11Yung na-experience

13:12namin ng

13:13Typhoon Tino

13:13was very much

13:15different from

13:15Typhoon Odette.

13:16Nag-experience kami

13:17ng unprecedented

13:18levels of

13:19flooding

13:19and nakita natin

13:20na maraming

13:21talagang na-affected.

13:23Nagsagawa

13:24ng investigasyon

13:25ang DENR

13:26at nakitaan

13:27daw nila

13:28ang proyekto

13:29ng maraming

13:30environmental

13:31violations.

13:33Napag-alaman din

13:34ang ahensya

13:34na mahigit

13:35700 na mga

13:37puno na raw

13:37ang pinutol

13:38sa lugar

13:38at 11 na lang

13:40ang natira

13:40sa 745

13:42na naitala

13:43noong 2022

13:44bagay na

13:45maring

13:46pinabulaanan

13:47ng Monterasa

13:48property group.

13:49The claim

13:49that Monterasa's

13:50disability

13:50cut down

13:51more than

13:51700 trees

13:52is grievously

13:53false

13:54and we are

13:55confident

13:55that any

13:55evidence

13:56that may be

13:57presented

13:57to assert

13:58this narrative

13:58can easily

13:59be disproven.

14:00Inisuhan

14:02ang EMB

14:02ng Notice

14:03of Violation

14:04at Stoppage

14:05Order

14:06ang proyekto.

14:07Muli ring

14:07siniyasat

14:08ng DNR

14:09ng Senro

14:10at ng

14:10Barangay

14:11Guadalupe

14:11ang Water

14:12Detention

14:13Pond

14:13at nakita nila

14:14na ang ilan

14:15sa mga ito

14:16damaged

14:17o heavily

14:18silted na

14:19kaya't

14:19naapektuhan

14:20ang kapasidad

14:21nito.

14:22Ang issue

14:23sa Monterasa

14:24inimbestigahan

14:26na rin

14:27ng Senado.

14:28Average rainfall

14:28is 136

14:30millimeter.

14:31Ang bumagsak

14:32po ng Tino

14:33is 183

14:35millimeter.

14:36Sa lakas

14:36po ng ulan

14:37talagang

14:38hindi po kinaya.

14:38Ang violation

14:39nga niya

14:40yung during

14:40emergencies

14:41and heavy rainfall

14:43wala siyang

14:44naging contingency

14:45plan.

14:45Kaya yung

14:46mga inestablish

14:47niya doon

14:48na mga

14:49kinompak

14:50niya

14:50because of

14:51the heavy

14:51rainfall

14:52yun po

14:53ay bumigay

14:54at sumama

14:55sa waterway.

14:56Formal ding

14:57inilahad

14:57ng DNR

14:58ang paglabag

14:59ng developer

15:00sa Forestry Law,

15:02Philippine Environmental

15:02Impact Statement Law

15:04at Green Water Act.

15:06Sino ba yung

15:06nagbulag-bulagan

15:07sa DNR EMB

15:08para nabigyan

15:10ng ECC

15:10ang isang

15:11Darays at Monterasa?

15:12The one who signed

15:13the 2007

15:15ECC

15:16is Alan Arang

15:18Arang

15:19Yung 2024 po

15:20ay si

15:21Director Avera po.

15:22It does send

15:23alarm bells

15:24ringing

15:24to see

15:25na yung

15:26nangyari

15:26sa Cebu

15:27pagbibigay

15:28ng permit

15:28kahit na

15:29glaring yung

15:30mga problema,

15:31hindi lamang

15:31sa Cebu

15:32nangyayari yun.

15:33Maraming

15:33examples

15:34of

15:34different

15:35areas

15:36that

15:37unfortunately

15:38suffer the

15:38same

15:39situation.

15:41Ano ba talaga

15:42yung regulation

15:42na kailangan?

15:44At ano yung

15:44pagtutok

15:45sa regulation

15:46na yun?

15:46Paano ba

15:47natin

15:47nakikita

15:48yung papel

15:49ng DNR

15:50when it comes

15:51to

15:51enforcement

15:53ng mga

15:53regulations

15:54na yun?

15:55Kung paper

15:55pushing

15:56lang siya,

15:56wala tayo

15:57magagawa

15:57dun.

15:58Sinubukan

15:59naming

15:59kuna

16:00ng

16:00pahayag

16:00ang

16:00DNR

16:01Region 7

16:02pero

16:02hindi

16:03pa

16:03raw

16:03sila

16:03makapaglaan

16:04ng oras

16:05para

16:05sa isang

16:05panayam

16:06sa ngayon.

16:07Gayun

16:07man,

16:08sa inilabas

16:08na opisyal

16:09na pahayag

16:09ng DNR,

16:10sinabi

16:11nilang

16:11sakaling

16:12lumabas

16:12sa

16:12investigasyon

16:13na

16:13nagkaroon

16:14ng

16:14paglabag.

16:15Hindi

16:15sila

16:16mangingiming

16:17magpatupad

16:18ng aksyon

16:18kabilang na

16:19ang

16:20suspension,

16:21multa

16:21at iba

16:22paraw

16:23legal

16:23remedies.

16:24Sinubukan

16:25din namin

16:25kunin

16:26ang panig

16:27ng mga

16:27tao

16:27sa likod

16:28ng

16:28proyekto

16:29pero

16:29wala

16:29silang

16:30naging

16:30tugon.

16:31So,

16:32guys,

16:32baha.

16:34Isot kaya,

16:34ikanang pait,

16:35hindi rin

16:35po break,

16:36ikanang maigo,

16:37gansang kung ano,

16:38kaya,

16:38makaisagang

16:39na dari.

16:40Wala may mabuhat,

16:42kailan

16:42naman gisugdan.

16:43Kami may

16:44allow out,

16:44kami may mabahaan,

16:45diliman sila.

16:50Sa mga

16:50nakalipas

16:51na buwan,

16:52kalikasan

16:53din ang

16:53nagbooking

16:54ng mga

16:55kinorakot

16:56na proyekto

16:57ng gobyerno.

16:59Kalikasan

17:00din ngayon

17:01ang

17:01nagpapahiwatig

17:03ng

17:03kuot

17:04sa paninira

17:05sa kanya.

17:07Ngayong

17:07galit

17:08na galit

17:09na ito,

17:10tatalima

17:10ba tayo

17:11o

17:12tuloy-tuloy

17:13lang

17:13sa pagwasak

17:15sa ating

17:16panamang

17:17tahanan.

17:33Alangga ako,

17:34ikaw ako.

17:35Alangga ako man,

17:35ka wala.

17:37Huwag ka nang siman.

17:38Maharap ko ito eh.

17:40Para kayo

17:41lola dun.

17:41Hindi ko na

17:43walam,

17:43hindi ko na

17:44itindihan

17:44kung ano

17:45nang nangyari

17:45sa kanya.

17:46Mara ka siguro

17:47kayong gagawin

17:48namin

17:48ng lahat

17:48para sa kanya.

17:50Wala ka ba

17:50talaga

17:51nakita

17:51at na?

17:52Wala ka

17:53narinig?

17:54May kumagalan

17:55na

17:55balang

17:56dito

17:56sa atin.

17:57mga nangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangangang

18:27It's a hard time when it's a day.

18:32If you remember, you're listening to me.

18:39Do you know about the Pochong?

18:41Please, repent from talking about Pochong.

18:45Do you want to attract attention?

18:48Father X,

18:49are you the only thing that you're looking for?

18:52I will not be able to take care of you.

18:55I will not be able to try and die until I will not be able to die.

19:00We'll die after the death of God.

19:04Do you want to see us?

19:06The baby is the only one.

19:08The baby is the only one, Cindy.

19:10The baby is the only one.

19:12Don't let the baby go.

19:14Where?

19:19Fuck it!

19:22This is Jessica Soho and this is the Day of Laging.

19:52Don't forget to hit the bell button for our latest updates.

Unti-unting pagkakalbo sa Sierra Madre, siyasatin natin | Kapuso Mo, Jessica Soho

Category

Transcript

Be the first to comment

Recommended