Ayakkabısız gezmek yasaklanmıştı... İşte Cumhuriyet döneminde çok sayıda can alan o kabus

Haber3.com

Türkiye'de 1980 yılından sonra bir daha görülmeyen ancak Rize'de Cumhuriyet döneminde birçok kişinin ölümüne neden olan ‘kancalı kurt hastalığı' nedeniyle şehirde o dönemde ayakkabısız gezmenin yasaklandığı belirtildi.

Transcript

00:00Bu onun orijinal kapağı.

00:08Bunun orijinali bizim arşivimizde.

00:11Bu, Sağlık Bakanlığı'nın halka dağıtmış olduğu beğenname.

00:19Burada hastalıkla ilgili yapılması gerekenler.

00:22Mesela, yalınayak gezmek tehlikeli olduğundan ayakkabısız dolaşmamaya çalışılacaktır.

00:28Hastalığın mütehassız doktora haber verilmesi mecburidir.

00:33Gerek hasta sahipleri, mahalle veya köy ihtiyarı heyetleri veya hastadan malumatı olan her şahıs bu mecburiyete tabidir.

00:41Mahkemeye verileceklerdir.

00:43Biz, muayene ve tedavi, medcanen, ilaç vs. için hiçbir para alınmayacaktır.

00:50Yani tüm tedavi, ücretsiz bir şekilde halka tedarik edilecektir.

00:58Cumhuriyet'in kuruluşundan sonra Rize bölgesinde meydana çıkan en büyük dert hastalıklardı.

01:121931 yılındaki raporlardan öğrendiğimiz kadarıyla,

01:16Rize nüfusunun %67'sinde bulunan kancalı kurt hastalığı diye adlandırılan bir hastalık mevcuttu.

01:25Bu hastalık, Rus ordusundan çalışan Çinli işçiler tarafından Rize şehrinde bırakılmıştı.

01:351931 yılında çıkan bu hastalık, bulaştığı kişiyi 3 yıl içerisinde şayet tedavi edilmese kesin ölüme götürüyordu.

01:471935 yılında elimizdeki rapora göre,

01:52Paris'te düzenlenen Uluslararası Halk Sağlığı Ofisi Daimi Komitesi'nin

01:56Nisan ve Mayıs ayındaki toplantıya Atatürk'ün özel doktorlarından bir tanesi olan Asım Arar ismindeki doktor katılmış

02:07ve Rize yöresinde yapmış olduğu bu hastalıkla ilgili çalışmalar hakkında da bir bildiri sunmuştu.

02:15Rize köylerinde en düşük olan hastalık miktarı nüfusa göre %20,

02:22normal seyreden köylerde ise %67 nispetindeyiz.

02:271930 Mayıs ayında Rize'de bu hastalıkla ilgili tedaviye başlandı.

02:35Daha önceden o tarihe kadar dünyada 7 ülkede kurulan bu hastalıkla ilgili dispanser,

02:428. olarak Türkiye'de ve Rize şehrinde kuruldu.

02:47Yaşlılarımızın bilgisi dahilindedir.

02:50İnsanlarımız kurtla kurt hastalığıyla ilgili mücadele ettiklerinden hala bahsederler.

02:57Yaşlı insanlarımızdan dinlediğimize göre eskiden köyden şehre ticaret maksadıyla

03:03veyahut herhangi bir iş maksadıyla gelen insanlar,

03:06çarşıya yakın mahallelere kadar yalın ayak geldiklerini,

03:11çarıklarını, omuzlarını astıklarını ve çarşıya girmeden önce de

03:15ayaklarını yıkayıp çarık yiyerek çarşının merkezine girdiklerinden bahsederler.

03:21Bu olay bu hastalıktan dolayı sadece Rize iline mahsus olan ve bir yasağı temsil etmekti.

03:29Çünkü bu hastalık yalın ayak gezen insanların ayaklarının arasında olan

03:35nasırlardan insanın vücuduna giren bir hastalık olduğu için

03:39insanların çıplak ayakla gezmeleri Rize şehrinde yasaklanmıştı.

03:451932 yılında elimizdeki belgeye göre

03:49bugünkü Sağlık Bakanlığı fakat o dönemdeki adıyla

03:53Türkiye Cumhuriyeti Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekaleti tarafından

03:58dağıtılmış olan bildirilerde yalın ayak insanların gezmesi kesinlikle yasak.

04:06Bir diğer husus, bu hastalığa yakalanmış olan kişilerin tedavi edilmeleri mecburi,

04:13bu hastalığa yakalanan kişileri devlete haber vermeyenlerin

04:17hapis cezasıyla cezalandırılacağı belirtilmişti.

04:21Fakat beğennamedeki en son madde çok önemli.

04:251932 yılındaki beğennamede yazdığına göre

04:29her insanın tedavi olma mecburiyeti vardı

04:33ve bütün ilaçlar ve tedavi masrafları

04:36devlet tarafından ücretsiz bir şekilde halka karşılanıyordu.

04:421935 yılındaki bu rapora göre

04:45sadece Rize'de 1935 yılında tedavi edilen hasta sayısı

04:51138.468 kişi.

04:55Yani bütün ilçeleriyle beraber.

04:58Ve buradaki hastalığın başında olan esas doktorumuz

05:01bu hastalığı Rize'de tedavi eden Asım Arar,

05:051923 yılında İstanbul'da kurulan, ilk defa kurulan

05:08Verem Savaş dispanserinin baş tabibi

05:11ve 1925 ile 1937 yılları arasında

05:15Türkiye Sağlık Bakanlığı'na ait

05:18umum sıtma mücadele reisi

05:211926 yılıyla 1947 yılları arasında da

05:26Kızılay Genel Sekreterliğini yapmış

05:28Atatürk'ün özel doktorlarından bir tanesiydi.

05:31Eskiden yöredeki insanlar

05:33tarım ürünlerini yetiştirebilmek amazıyla

05:37ormanlarında sürümüş olan yaprakları

05:41daha büyük bir kısmı ise

05:44tuvalet kuyularına atılan

05:47toprağın karışımından elde etmiş oldukları

05:50gübreyi kullandıklarından dolayı

05:52yetiştirdikleri özellikle salatalık, domates,

05:56tarla ürünlerinde bunu gübre olarak kullanıyorlardı.

05:59İnsanların ayakları yalınayak gezdiklerinden dolayı

06:03nasırlaşmış olduğundan bu hastalık

06:06o nasırlar arasından insanların vücuduna bulaşır

06:10ve insanları 3 yıl içerisinde

06:13başta karın şişkinliği şikayeti olmak üzere

06:163 yıl içerisinde de tedavisi yapılmazsa

06:19ölüme götürmekteydi.

06:21Bu rapordan öğrendiğimize göre

06:23Rus ordusunda bulunan Çinli yol işçileri tarafından

06:28Rize bölgesinde bu hastalıkın mikrobu bulaştırılmıştı.

06:341974 yılında bu hastalığa ben de yakalandım.

06:38O zaman kendi hatırlayabildiğim kadarıyla

06:43bize kurt ilacı denilen

06:45ve o yıllarda yaygın bir şekilde

06:49köydeki bakkallarda, merkezdeki eczanelerde bile satılan

06:53yöresel eczanelercilerin yapmış olduğu, eczacıların yapmış olduğu

06:58kurt ilacı denilen bir ilaç vardı.

07:01Ben de o tedaviye yaptım

07:03ve hastalıktan Allah'a şükürler olsun kurtuldum.

07:06Bu hastalık, kitabına hazırlanmış olduğumuz bu rapordaki

07:10diğer hocamızın söylediğine göre

07:12bu hastalık 1980 yılından itibaren

07:16Türkiye'de bir daha görülmemiştir.

Kategori

Döküm

İlk yorumu siz yapın

Önerilen