Prof. Dr. Sözbilir: Sındırgı'da bir deprem daha yaşanma tehlikesi var

Sözcü Gazetesi

Prof. Dr. Sözbilir: Sındırgı'da bir deprem daha yaşanma tehlikesi var izleyin - Sözcü Gazetesi Dailymotion'da

Transcript

00:001975-1999 arası yapılan binalarda, yani zemini çok fazla tanımadan bina yapmışız.

00:07O yüzden şu anda Türkiye ölçeğinde, özellikle 1975-1999 dönemi binalarında belli sıkıntılar var.

00:14Bir deprem olduğunda çoğunlukla o binalar hasar görüyor, o binalar yıkılıyor.

00:17Böyle problemlerimiz var.

00:19Geldiğimiz noktada bizi şu anda deprem neden fazla etkiliyor?

00:23Mevcut yapı stoğumuz depreme çok dayanıklı değil.

00:26Ve mevcut yapı stoğumuzun büyük çoğunluğu, işte 99 öncesi yapılardan kaynaklanıyor.

00:32Tabii günümüzde çok böyle başta herkesin üstüne durduğu kentsel dönüşüm konusu var.

00:40Tabii ilk başladığında kentsel dönüşüm, daha çok işte gece konduyu yıkalım, oraya bina yapalım mantığı ön plandaydı.

00:47Gece konduyu işte 3-5 kişinin yaşadığı bir yer aslında.

00:50İlk başladığımız konu biraz daha problemliydi.

00:52Daha sonra özellikle 2020'li yıllarından sonra, işte 2023-2020 yıllarında kentsel dönüşümün doğal afet eksenli olması gerektiği ortaya çıktı.

01:031992'de Türkiye Dirifi haritası yayınlandı.

01:05150 tane fayımız vardı 1992'de.

01:09Aradan belli bir zaman geçti.

01:102013'te yeniden güncellendi Türkiye Dirifi haritası.

01:14485 faya çıktı fay sayımız.

01:16Yani fay sayımız ne kadar çoksa bizim depremden etkilenme niteliğimiz de o kadar artıyor.

01:23Şimdi 485 fay 2013 yılı.

01:26Şu anda 2013 yılının verisiyle biz depreme hazırlanıyoruz.

01:29Ama 2025 yılındayız.

01:31Dolayısıyla geçen yaklaşık 10 yıllık sürede fay sayımız arttı.

01:35O yüzden şu anda MTA başta olmak üzere Türkiye'de Dirifi haritası güncelleniyor.

01:41O da büyük olasılıkla bu yılın sonunda yine işte devletin yetkili organları tarafından bir açıklama yapılacak.

01:46İşte şu kadar fayımız oldu denecek.

01:48İşte 550-600'e kadar çıkabilir o sayı.

01:50Deprem olmadan önce hangi binamızın sağlam olmadığını bilmek istiyoruz.

01:55Çünkü bilirsek anca önlem alabiliriz.

01:57Bu anlamda da deprem master planı konusunda epey bir yol aldık.

02:01Bizim bütün bölümler şu anda birleşti.

02:03İşte belli protokoller çerçevesinde büyükşehir bilgiler vermeye çalışıyoruz.

02:07İkili protokoller aşamasına geldik.

02:09Çok yakın bir zamanda İzmir'de deprem master planı başlayacak.

02:13Bu çok çok önemli.

02:15Neden?

02:15Çünkü İzmir'in ilk deprem master planı 2000 yılında yapılmış.

02:20Yani bundan 25 yıl önce.

02:22Bu ne demek?

02:23Yani biz o master planına baktığımızda 25 yıl sonra yapılan yapı stoğu orada yok.

02:29Son 25 yılın yapı stoğu yok.

02:31Dolayısıyla var olan elimizdeki master planı şu anda bilimsel ve teknik anlamda fazla bir işe yaramıyor.

02:37Çünkü 25 yıl önce yapılmış bir plan.

02:39O yüzden yenilmesi gerekiyor, revize edilmesi gerekiyor.

02:42Bu konuda işte dediğim gibi böyle son aşamaya gelmiş durumdayız.

02:46Şu anda oturamadığımız bir tek yer var.

02:49Fayın üstü.

02:50Oraya oturamıyoruz.

02:52Neden oturamıyoruz?

02:52Çünkü orada fay ne yapıyor?

02:55Deprem sırasında yeryüzünü yırtıyor.

02:58Yeryüzünü yırtıyor.

02:59Sen üzerindeysen, çelikten de olsa senin binan dönüyor, devriliyor.

03:02Mutlaka zar görüyor.

03:04O yüzden bütün dünyada bu böyledir.

03:06Fayın üstü yapılaşmaya kapatılır.

03:08Ama hangi fayın üstü?

03:10Yakın gelecekte deprem üretecek fayın üstü.

03:12Bütün fayların üstünü kapatmaya gerekiyor.

03:14Ama bizim problemimiz tekrar ediyorum.

03:15Var olan yapısı da olmuş.

03:17Var olan yapısı da olmuş problemli.

03:19Ve bu İzmir'de mesela yüzde altmışları buluyor.

03:22Şu anda işte Bornava, Karşıyaka, işte Seferi İhsan, Balçova gibi yerlerde mikrobölgeleme çalışmaları yapılıyor.

03:31Yapı envanteri çıkartma çalışmaları yapılıyor.

03:33Onlar bizim yapı konusunda nerelerde olduğumuzu söylüyor.

03:37Yüzde altmış civarında hani İzmir için düşünürsek, bu aslında Türkiye için de öyle.

03:41Yüzde altmış civarında depreme dayanıklı olmayan bir yapısı doğuna sahibiz.

03:47Yani bizdeki faylar İzmir'in her tarafına dağılmış durumda.

03:51İzmir'in bir yerinde değil, farklı yerlerinde.

03:53Şu anda on yedi tane fayımız var.

03:56İşte dört tane de çizgisellik dediğimiz, yani aktifliği daha ispatlanmamış fayımızı da katarsak yirmi bir tane fayımız var şu anda.

04:04İzmir'in kara kısmında bu.

04:07Deniz kısmında da bir o kadar var.

04:09Yani bizim bir deprem olduğunda yaklaşık kırk tane faydan herhangi biri çalışabilir.

04:14Bizim böyle bir İzmir'imiz var fayın oluşumu.

04:18Sonra santimetre, metre boyutunu, kilometre boyutunu oluşuyor, fay büyüyor.

04:22Yani yaşayan bir mekanizma aslında o.

04:24Doğuyor, büyüyor ve ölüyor.

04:26Ama bazen de işte geçen günde olduğu gibi birçok haberde işte haberciler de araziye geldi, fayı gösterdim.

04:34Faylar ölebiliyor.

04:36Ama ölü fay, oradaki bölgedeki stres değişirse yeniden canlanabiliyor, dirilebiliyor.

04:41Mesela bizim sınırgıdaki olay böyle.

04:44Bizim diri fay artısında olmayan faylar deprem üretiyor şu anda.

04:47Yani dağın içindeki bazı fayların kırıldığını anladık.

04:50Biz şimdi bir deprem olduğunda işte ilk sorulan soru, hocam hangi fay kırıldı?

04:55Hangi fay deprem üretti?

04:56Mesela bu depremde o cevabı veremedi bilim.

04:58İlk üç gün, beş gün veremedik o cevabı.

05:00Çünkü kırılması gereken fay kırılmadı.

05:03Yani sınırgı fay kırılmadı.

05:05Onun gerisinde, ondan uzakta kısımda artçılar olmaya başlayınca oralarda belli bir kırılma geliştiğini anladık.

05:12Hemen ben tabii araziye gittim ekiple birlikte.

05:15Biz gittik çalışmamızı yaptık.

05:16Dağda bir baktık her taraf fay dolu.

05:18Yani sizin dağlarınız fay dolu.

05:19Ama nasıl faylar?

05:22Ölü faylar.

05:23Bunu düşünürken ikinci deprem oldu.

05:25Yine altı nokta bir, altı nokta iki.

05:27Şu anda bizim yaptığımız çalışmalar şunu gösteriyor.

05:30Bir deprem daha yaşama tehlikesi ve riskimiz var.

05:33Ama şöyle bir durum var.

05:35Şimdi devlet olayı en komşu durumda.

05:36Şu anda orası afete maruz bölge ilan edildi.

05:41Birincisi, ikincisi tam devreye girdi.

05:43Tam yani Türkiye afet müdahale etti demek.

05:47Yani devlet olaya müdahale etti.

05:49Ne demek müdahale etmesi?

05:51İşte altı nokta birden sonra bizimle bağlantı da zaten.

05:54Yani devlet dediğimiz şey biziz aslında.

05:56Toplumun kendisi ve içindeki ana mekanizmalar.

06:00Yani devlet ayrı bir cumhuriyet değil yani.

06:02O mekanizmayı biz dedik ki bakın burada dolaştık evleri.

06:07Hasarlı evler var bir sürü ilk depremden sonra.

06:09Dedik ki bu hasarlı evleri boşaltalım.

06:12Çünkü devam eden artçılar beş nokta bire beş nokta ikiye kadar çıkabilir.

06:16Şu anda hasarlı evler yıkılabilir.

06:19Yani o zaman altıyı da söylemedik.

06:20Beş nokta bir bile yeterli.

06:22Devlet ne yaptı?

06:22Hasarlı evlerin içindeki insanları aldı.

06:25İşte çadırları, konteyner getirdi.

06:27Başka yerlere dağıttı o insanları.

06:29İki tane depremde de yeryüzünde fay yeryüzüne kadar gelmiş.

06:33Fay yeryüzüne kadar gelmesi bizim ölmeye başlamamız anlamına geliyor.

06:37Yani yerin altında kaldıkça sıkıntımız yok.

06:39Ama yeryüzüne gelip depremde yeryüzünü parçalarsa biz artık ölmeye başlıyoruz.

06:43Öyle bir mekanizma var.

06:45Bu bütün dünyada böyleydi.

06:46Sadece Türkiye için özel bir mekanizma değil.

06:48Dolayısıyla Sındırgı'da şu anda yirmi bini aşmış durumda.

06:52Belli bir durağınlık var şu anda.

06:54Son üç dört gündür belli bir durağınlık.

06:55Ama bir nokta iki, bir nokta üç, bir nokta beş, iki depremler olmaya daim ediyor.

06:59Ama üç dört durdu.

07:01Bu tabii çok iyi bir şey değil aslında.

07:03Yani bir gölgede deprem olurken o deprem aktivitesi birdenbire duruyorsa

07:08o fayını stres biriktirdiği anlamına gelebilir.

07:11Marmara gibi ama yirmi dokuz tane yer daha var.

07:15Mesela bir tanesi İzmir.

07:17Çok uzun sürede stres biriktiren ve çok uzun dönemde deprem üreten faylar bizim faylarımız.

07:22İzmir'de bu bir şans aslında.

07:24İzmir'in için en riskli fay aslında İzmir fayı.

07:28İzmir için en riskli yani çalışırsa en fazla can kaybı İzmir fayında olur.

07:33Çünkü İzmir fayı güzel bahçeden başlıyor.

07:36İşte Balçova, Narlı, Dere, Konak, Altın, Tatlı, Narlı, Başı gidiyor öyle.

07:39Ve kuzeye eğimli bir fay olduğu için bütün körfez o fayın kucağında duruyor.

07:43Yani İzmir fayı çalışırsa onu hesapladık zaten.

07:46En az böyle yirmi, yirmi, beş bin, otuz bin canlı can veriyor.

07:50İnsan can veriyor.

07:51Ve çok ciddi anlamda bir yıkım oluyor.

07:53Ama güzel şeyini söyleyeyim.

07:56Biz İzmir fayını çalıştık.

07:57İzmir fayın yakın zamanda kırılma şansı yok.

08:00Bak en tehlikeli fay.

08:02Neden öyle diyorum?

08:03Çünkü İzmir fayı son depremi bin altı üç seksen sekiz yılında yapmış.

08:07Bin altı üç seksen sekiz.

08:08Yani arada üç yüz elli, üç yüz otuz yedi yıl geçmiş.

08:11Ama o fayın deprem üretmen aralığı en az bin yıl.

08:16Dolayısıyla bin yılın donmasında daha altı yüz yıl, yedi yüz yıl gibi bir sürü olduğu için

08:20İzmir fayın yakın zamanda deprem üretme şansı yok.

08:22En azından yıkıcı deprem üretemez.

08:24Deprem üretebilir ama yıkıcı olmaz.

08:26Üç, dört, işte beş olur ama beklenen deprem büyüklüğü altı buçuk, altı nokta yedi gibi.

08:32Onu üretemez.

08:34Ama işte Tuzla fayı bir sonraki aşamada devreye giriyor.

08:38Tuzla fayın deprem üretme zamanı gelmişti.

08:40Yedi nokta ikiye kadar çıkabiliyor depremi.

08:42Dolayısıyla en tehlikeli fay şu anda Tuzla.

08:44Ama onun da ötesinde Gülbahçe mesela Seferisar fayı üç bin yıldır deprem üretmeyi.

08:49Onu da bulduk.

08:50Üç bin yıl.

08:52Fayın üretme aralığı da deprem üretme aralığı da yaklaşık o kadar.

08:55Gülbahçe fayı son depremini 1389'da yapmış.

08:59Yani bunu hesapladık.

09:01Sayısal parametre elde edebiliyorsunuz yaşlandırma tekniğiyle.

09:06Dolayısıyla iştene kadar yedi yüz yıla yakın bir zaman geçmiş.

09:09Gülbahçe fayının da deprem üretme aralığı böyle bin beş yüz bin yıl gibi böyle arada kalıyor.

09:14Onu da yaklaşmış oluyor.

09:15Mesela gelecekte yani gelecek önümüzdeki yüz yıl içinde Yüksek Teknoloji Enstitüsü'nün kendine göre daha kampüsü çok geniş bir alan zaten.

09:25Ama o fayın üzerindeki konumunu daha değiştirmesi gerekebilir.

09:28Egekov, evkalar.

09:30Bütün evkalar sağlamdır.

09:31Biz bilim en doğrumu söylüyor.

09:34Evet.

09:34Bilimin izinde biz yürüyeceğiz.

09:37Tabii.

09:37Bunu biliyoruz.

09:38Zaten sözleriniz konuşmanızda.

09:41Hayır hayır.

09:41Şiddete doğrusu.

09:44Bu şekilde bir değişim var.

09:45Başı, şiddet, başı bir de.

09:47Büyüklük altı nokta diye.

09:49Altı nokta diye.

Kategori

Döküm

İlk yorumu siz yapın

Önerilen