Prof. Dr. Orhan Şen anlattı: Meteorolojik şartlar uçak kazasını etkilemiş olabilir mi?

CNN TÜRK

Türk Hava Kuvvetleri’ne ait C130 kargo uçağının düşmesinde meteorolojik faktörlerin etkili olmadığı açıklandı. Prof. Dr. Orhan Şen, uçağın seyrettiği irtifada türbülans veya hava muhalefetinin düşmeye yol açamayacağını, iniş ve kalkış dışında hava şartlarının uçak güvenliğini etkilemediğini belirtti.

Transcript

00:00Meltem senin de dediğin gibi öncelikle başımız sağ olsun tüm Türkiye'nin.

00:05Senin de dediğin gibi hava muhalefeti bu tür uçaklarda sadece inişte ve kalkışta etkilidir.

00:10Yani bir kırım olacaksa, bir kaza olacaksa inişte ve kalkışta yapar.

00:15Ha yukarıda seyri sefer dediğimiz bizim 30 bin fitte, 40 bin fitte etkili oluyor mu?

00:20Evet orada da etkili oluyor ama bir kırıma neden olmaz.

00:23Kırın dediğim yani uçağın düşmesine neden olmaz.

00:25Hani hepimiz uçakta uçmuşuzdur.

00:28Böyle bir sarsıntı olur.

00:29Hani halk arasında hava boşluğuna düştük denir.

00:33O bir açık hava türbülansına çarpmadır.

00:36Ama orada da bir şey olmaz esasında.

00:39Ben NASA'da Amerika'da bu projelere de çalıştım.

00:42Aynı iki tane hava hadisesinde, iki uçak da bu seyri sefer esnasındaki clear air turbulence dediğimiz bizim açık hava türbülansına çarpmalarında.

00:54Ama bir 8 kişi yaralanmıştı mesela bir tanesinde projenin.

00:59Öbürlerinde bir şey yoktu.

01:00Şimdi burada da öyle.

01:02Yani yukarıda uçtuğu seviyede 30 bin yani yaklaşık 7 kilometre yukarıda uçuyor.

01:07Düşmeden düştüğü andaki mesafesi 7.2 kilometre zannedersem.

01:13Oraya ben baktım bütün şeye.

01:16Oradaki meteorolojik şartlara baktım.

01:18O seviyedeki meteorolojik şartlara baktım.

01:20Şimdi bu türbülansa çarpma ihtimali var mı yok mu diye.

01:24Türbülans, açık hava türbülansı 3 sebebi vardır.

01:27Bir tanesi bunun kümülenenmiş dediğimiz hani o gök gürültülü bulutlar var ya o bulutların meydana getirdiği bir türbülanstır.

01:35Türbülans dediğimiz de düşe harekettir.

01:36Yani kuvvetli düşe hareket.

01:38Bir o vardır.

01:39Öyle bir bulut yok orada.

01:41Yani hatta radarda da hiçbir bulut izi yok.

01:44İkinci açık hava türbülansına neden olan şey jet akımlarıdır.

01:49O seviyelerde jet akımları vardır.

01:51Yani çok kuvvetli rüzgarlar vardır.

01:54O rüzgar bir kanaldır onlar böyle geçer.

01:57O da yok orada.

01:57O jet rüzgarlarının, jet streamlerin yaptığı bir delta vardır.

02:03Böyle gelir ikiye ayrılır.

02:05Onun ortasında bir türbülans merkezi olur.

02:08Ki o da yok.

02:09Daha da kuzeyde.

02:10Yani Rusya üzerindeydi o jet akımı.

02:12Normalde buradaki coğrafi koşullar nasıl ki hocam?

02:15Şimdi bana geliyorum.

02:16Coğrafi koşullara baktığımız zaman evet.

02:20Üçüncü türbülans yaratan yukarıda yani uçan uçtuğu yerde dağlardır.

02:26Mesela yani hepimiz gideriz.

02:28Toroslara geçtiğimiz zaman, toroslara yaklaştığımız zaman uçak şöyle bir sallanır.

02:32O dağ dalgasıdır.

02:34Yani dağın yüksek dağların rüzgarı ta o seviyeye kadar çıkartmasıdır.

02:40O da bir türbülans oluyor değil mi?

02:40O da türbülansdır ama açık hava.

02:42Açık hava türbülans dediğimiz hiçbir şey yoktur ortada.

02:45Yani siz onu fark etmezsiniz ama uçaklar bunu bilirler.

02:49Hatta pilot giderken meteoroloji ofisten nerede clear air türbülans var, CAT var.

02:54Nerede açık hava türbülansı onları bilir.

02:57Şimdi bunlara baktığımız zaman hiçbirisinde öyle bir meteorolojik olay yok.

03:00Yani o düşme esnasındaki o seviyede meteorolojik bir hadise yok.

03:08Yani ondan kaynaklı değil.

03:09Zaten olsa dahi bu deminden beri saydığım o açık hava türbülansı da olsa dahi bu uçaklara...

03:15Bunu düşmesinden de anlayabilir miyiz?

03:17Mesela eğer bahsettiğimiz gibi açık hava türbülansından oldu diyelim ki o uçak böyle çok geniş alana 3 parça şeklinde ayrılır mıydı?

03:26Hayır, hayır. Yok. Düşmez zaten.

03:28O tür, bu tür uçaklara etki etmez o.

03:31Ancak etkisi şudur.

03:33İşte sallanır.

03:33Yani eğer...

03:35Hava bir uçağı nasıl etkiler oranı?

03:38Düşey harekettir.

03:39Şimdi uçak gidiyor.

03:41Yani bütünlüğü bozulmadan mı düşürür hava?

03:44Düşürmez.

03:45Bu tür uçaklara düşürmez.

03:47Öyle mi?

03:48Yok.

03:49Hiçbir şeyde de yok, tarihde de yok.

03:51Uçaktaki hava tehlikesi bir iniş bir de kalkışta mı geçer?

03:56Tamam. Tamamen öyle söylüyorsun Meltem. Doğru söylüyorsun.

04:00İnişte ve kalkışta bir ters rüzgar alır tam inerken.

04:04Yerde yağmur yağıyordur.

04:06Yağmur tekere fren şeyi yapar, baskısı yapar ve şeyi atar, uçağın yönüne atar.

04:13Ki bundan önceki Sabiha Gökçen'deki o üçe bölünmüş uçağın şeyi odur.

04:19Ben de orada aynı zamanda o araştırmadayım.

04:22Dolayısıyla inişte ve kalkışta olur bu hadiseler.

04:27Yukariki seviyede hiçbir zaman bu uçaklara hiçbir şey yapmaz ki.

04:31Hele hele 130 uçağı, çok sağlam bir uçak.

04:36O açıdan hiçbir şey yapmaz.

04:38İçeride sarsıntı yapar. Kemereniz bağlı değilse kafanızı tavana bile vurursunuz.

04:43O başka mesele.

04:45Ki yaralanmalar genellikle böyle olur.

04:47Ama uçakta hiçbir arıza olmaz ki bunda da yok.

04:50Peki bu tüm uçaklar için mi geçerli?

04:51Bütün uçaklar için geçerli.

04:53Mesela savaş uçağı, kargo uçağı, yolcu uçağı.

04:56Yolcu uçağı da yine aynı.

04:58Bir tek inişte ve kalkışta.

05:00Evet. İnişte ve kalkışta problem olur.

05:02Ama yukarıda ben hep uçağa bindiğim zaman yanımdakiler hep korkarlar.

05:05Anlatırım onlara. Hiç korkma hiçbir şey olmaz.

05:08Sadece sağlam durun.

05:10Yani kemeriniz takılı dursun.

05:12Hani şimdi buradan söyleyelim uçak yolcularına.

05:15Hiçbir şey olmaz.

05:16O sarsıntı uzun süre çay içemezsiniz.

05:19Ya da şiddeti türbülanslar.

05:21Şiddeti türbülansı çarparsınız.

05:23O uçaktan irtifa kaybettirir.

05:25200 metre indirir, kaldırır.

05:28Ama hiçbir şey olmaz uçaklara.

05:29Yani o açıdan hiç korkmasınlar.

05:31Bu uçağa da bir şey olmaz zaten.

05:33Ama hani o sarsıntıdan dolayı mı bir şey olur mu?

05:37Peki mesela diyelim ki kargo uçağının içerisinde de taşıma kapasitesine uygun.

05:45Diyelim ki işte bir durum var.

05:48Bununla ilgili yine hava muhalefeti etkili olur mu?

05:51Sonuçta bunlar taşıma kapasitesi, askeri uçaklar.

05:54Yani diyelim ki orada herhangi bir şey taşıyor içinde.

05:59Şimdi Meltem çok iyi bir...

06:00Bir malzeme taşıyor diyelim ki.

06:01Çok önemli bir noktaya temas ettin.

06:03Evet bu şeyin, şerindeki malzemenin yerleştirmesi, bağlanması çok önemli.

06:09Ama baştan söylüyorum gene.

06:11O türbülans yok orada zaten.

06:12Hani o şeyi...

06:14Bunu önceden zaten görebiliyoruz.

06:16Tabii tabii zaten onu hani kaydırır mı sağa sola ipimi kopartır mı şeyle yükle ilgili.

06:24Olabilir onu kaydırır ama o hadise yok ya.

06:27O türbülans yok zaten yani.

06:28O zaman direkt havayı bu soru işaretine akıllardan tutartmakta fayda var değil mi?

06:33Bence Meltem o gün akşam da Ahmet Hakan'ın programında üçüncü maddeydi meteorolojik şeyi bir tarafa çıkartmamız lazım.

06:40Öyle bir etkisi yok.

06:41Hani yerdeki dağlık bölge var, Fulya söylüyor hani dağlık tepeler var ama onlar önemli değil.

06:47Orası düz arazi gibi düşünülür uçak durumlarında.

06:52Hani o şeyin de bir etkisi yok oradaki az yükseltilerin.

06:56Ama yani üç bin metre, dört bin metrelik bir dağ silsilesi olsaydı orada derdik bir türbülans mı var acaba burada derdik.

07:04O da yok zaten.

07:06Hiçbirisi yok.

07:06Özet olarak şunu söyleyelim.

07:08Bunun bu uçağın düşmesinde meteorolojik bir faktör uçtuğu seviyede zaten orada düşüyor uçak.

07:16Öyle bir faktör yok yani her şey gayet normal.

Kategori

Döküm

İlk yorumu siz yapın

Önerilen