00:00Meltem senin de dediğin gibi öncelikle başımız sağ olsun tüm Türkiye'nin.
00:04Senin de dediğin gibi hava muhalefeti bu tür uçaklarda sadece inişte ve kalkışta etkilidir.
00:10Yani bir kırım olacaksa, bir kaza olacaksa inişte ve kalkışta yapar.
00:14Ha yukarıda seyri sefer dediğimiz bizim 30 bin fitte, 40 bin fitte etkili oluyor mu?
00:19Evet orada da etkili oluyor ama bir kırıma neden olmaz.
00:22Kırım dediğim yani uçağın düşmesine neden olmaz.
00:25Hani hepimiz uçakta uçmuşuzdur.
00:27Böyle bir sarsıntı olur.
00:28Hani halk arasında hava boşluğuna düştük denir.
00:32O bir açık hava türbülansına çarpmadır.
00:36Ama orada da bir şey olmaz esasında.
00:38Ben NASA'da Amerika'da bu projelerde çalıştım.
00:42Aynı iki tane hava hadisesinde, iki uçak da bu seyri sefer esnasındaki clear air turbulence dediğimiz bizim açık hava türbülansına çarpmalarında.
00:54Ama bir 8 kişi yaralanmıştı mesela bir tanesinde projenin.
00:58Öbürlerinde bir şey yoktu.
00:59Şimdi burada da öyle.
01:01Yani yukarıda uçtuğu seviyede 30 bin yani yaklaşık 7 kilometre yukarıdan uçuyor.
01:06Düşmeden düştüğü andaki mesafesi 7.2 kilometre zannedersem.
01:12Oraya ben baktım bütün şeye.
01:15Oradaki meteorolojik şartlara baktım.
01:17O seviyedeki meteorolojik şartlara baktım.
01:19Şimdi bu türbülansa çarpma ihtimali var mı yok mu diye.
01:23Türbülans, açık hava türbülansı 3 sebebi vardır.
01:27Bir tanesi bunun kümürenenmiş dediğimiz hani o gök gürültülü bulutlar var ya o bulutların meydana getirdiği bir türbülanstır.
01:34Türbülans dediğimiz de düşe harekettir.
01:36Yani kuvvetli düşe hareket.
01:37Bir o vardır.
01:38Öyle bir bulut yok orada.
01:40Yani hatta radarda da hiçbir bulut izi yok.
01:44İkinci açık hava türbülansına neden olan şey jet akımlarıdır.
01:48O seviyelerde jet akımları vardır.
01:50Yani çok kuvvetli rüzgarlar vardır.
01:53O rüzgar bir kanaldır onlar böyle geçer.
01:56O da yok orada.
01:57O jet rüzgarlarının, jet streamlerin yaptığı bir delta vardır.
02:02Böyle gelir ikiye ayrılır.
02:04Onun ortasında bir türbülans merkezi olur ki o da yok.
02:08Daha da kuzeyde yani Rusya üzerindeydi o jet akımı.
02:11Normalde buradaki coğrafi koşullar nasıl ki hocam?
02:14Şimdi bana geliyorum.
02:16Coğrafi koşullara baktığımız zaman evet.
02:19Üçüncü türbülans yaratan yukarıda yani uçan uçlu yerde dağlardır.
02:25Mesela yani hepimiz gideriz.
02:27Toroslara geçtiğimiz zaman, toroslara yaklaştığımız zaman uçak şöyle bir sallanır.
02:32O dağ dalgasıdır.
02:33Yani dağın yüksek dağların rüzgarı ta o seviyeye kadar çıkartmasıdır.
02:39O da bir türbülans oluyor değil mi?
02:39O da türbülansdır ama açık hava.
02:41Açık hava türbülans dediğimiz hiçbir şey yoktur ortada.
02:45Yani siz onu fark etmezsiniz ama uçaklar bunu bilirler.
02:48Hatta pilot giderken meteoroloji ofisten nerede clear air türbülans var, CAT var.
02:54Nerede açık hava türbülansı onları bilir.
02:56Şimdi bunlara baktığımız zaman hiçbirisinde öyle bir meteorolojik olay yok.
03:00Yani o düşme esnasındaki o seviyede meteorolojik bir hadise yok.
03:07Yani ondan kaynaklı değil.
03:08Zaten olsa dahi bu deminden beri saydığım o açık hava türbülansı da olsa dahi bu uçaklara…
03:14Bunun düşmesinden de anlayabilir miyiz?
03:16Mesela eğer bahsettiğimiz gibi açık hava türbülansından oldu diyelim ki o uçak böyle çok geniş alana üç parça şeklinde ayrılır mıydı?
03:26Hayır, hayır.
03:26Yok, düşmez zaten.
03:28O tür, bu tür uçaklara etki etmez o.
03:30Ancak etkisi şudur, işte sallanır.
03:33Yani eğer…
03:35Hava bir uçağı nasıl etkiler oranı?
03:37Düşey harekettir.
03:39İçindeki uçak gidiyor.
03:40Yani bütünlüğü bozulmadan mı düşürür hava?
03:43Düşürmez.
03:45Bu tür uçaklara düşürmez.
03:46Öyle mi?
03:47Yok, hiçbir şeyde de yok, tarihde de yoktur.
03:51Uçaktaki hava tehlikesi bir iniş bir de kalkışta mı geçerli?
03:56Tamam, tamamen öyle söylüyorsun Meltem, doğru söylüyorsun.
03:59İnişte ve kalkışta bir ters rüzgar alır tam inerken, yerde yağmur yağıyordur, yağmur tekere fren şeyi yapar, baskısı yapar ve şeyi atar, uçağın yönüne atar.
04:12Ki bundan önceki Sabiha Gökçen'deki o üçe bölünmüş uçağın şeyi odur.
04:18Ben de orada aynı zamanda o araştırmadayım.
04:22Dolayısıyla inişte ve kalkışta olur bu hadiseler.
04:26Yukariki seviyede hiçbir zaman bu uçaklara hiçbir şey yapmaz ki.
04:31Hele hele 130 uçağı, çok sağlam bir uçak, o açıdan hiçbir şey yapmaz.
04:37İçeride sarsıntı yapar, kemeriniz bağlı değilse kafanızı tavana bile vurursunuz, o başka mesele.
04:44Ki yaralanmalar genellikle böyle olur ama uçakta hiçbir arıza olmaz ki bunda da yok.
04:49Peki bu tüm uçaklar için mi geçerli?
04:51Bütün uçaklar için geçerli.
04:52Mesela savaş uçağı, kargo uçağı, yolcu uçağı.
04:55Yolcu uçağı da yine aynı, bir tek inişte ve kalkışta.
04:59Evet, inişte ve kalkışta problem olur.
05:01Ama yukarıda ben hep uçağa bindiğim zaman yanımdakiler hep korkarlar, anlatırım onlara.
05:05Hiç korkma, hiçbir şey olmaz.
05:07Sadece sağlam durun yani kemeriniz takılı dursun.
05:11Hani şimdi buradan söyleyelim uçak yolcularına, hiçbir şey olmaz.
05:16O sarsıntı, uzun süre çay içemezsiniz.
05:19Ya da şiddeti türbülanslar.
05:20Şiddeti türbülansı çarparsınız.
05:22O uçaktan irtifa kaybettirir, 200 metre indirir, kaldırır.
05:27Ama hiçbir şey olmaz uçaklara.
05:29Yani o açıdan hiç korkmasınlar.
05:30Bu uçağa da bir şey olmaz zaten.
05:32Ama hani o sarsıntıdan dolayı mı bir şey olur mu?
05:36Peki mesela diyelim ki kargo uçağının içerisinde de taşıma kapasitesine uygun,
05:44diyelim ki işte bir durum var.
05:47Bununla ilgili yine hava muhalefeti etkili olur mu?
05:50Konuşta bunlar taşıma kapasiteli askeri uçaklar.
05:53Yani diyelim ki orada herhangi bir şey taşıyor içinde.
05:59Şimdi Mertem çok iyi bir...
06:00Bir malzeme taşıyor diyelim.
06:01Çok önemli bir noktaya temas ettin.
06:03Evet bu şeyin, içerisindeki malzemenin yerleştirmesi, bağlanması çok önemli.
06:08Ama baştan söylüyorum gene.
06:10O türbülans yok orada zaten.
06:11Hani o şeyi...
06:13Bunu önceden zaten görebiliyoruz.
06:15Tabii tabii.
06:15Zaten onu hani kaydırır mı sağa sola, ipi mi kopartır mı, şeyle yükle ilgili.
06:23Olabilir, onu kaydırır ama o hadise yok ya.
06:26O türbülans yok zaten yani.
06:28O zaman direkt havayı bu soru işaretine akıllardan tutartmakta fayda var değil mi?
06:32Bence Mertem o gün akşam da Ahmet Hakan'ın programında üçüncü maddeydi meteorolojik.
06:36Meteorolojik şeyi bir tarafa çıkartmamız lazım.
06:38Hatta, evet.
06:39Öyle bir etkisi yok.
06:40Hani yerdeki dağlık bölge var, Fulya söylüyor.
06:44Hani dağlık tepeler var ama onlar önemli değil.
06:47Orası düz arazi gibi düşünülür uçak durumlarında.
06:51Hani o şeyin de bir etkisi yok oradaki az yükseltilerin.
06:55Ama yani üç bin metre, dört bin metrelik bir dağ silsilesi olsaydı orada derdik bir türbülans mı var acaba burada derdik.
07:03O da yok zaten.
07:05Hiçbirisi yok.
07:05Özet olarak şunu söyleyelim.
07:08Bunun bu uçağın düşmesinde meteorolojik bir faktör uçtuğu seviyede zaten orada düşüyor uçak.
07:14Öyle bir faktör yok yani her şey gayet normal.
İlk yorumu siz yapın