Panayam kay Sec. Renato Solidum, Jr., DOST (November 11, 2025) | Balitanghali - video Dailymotion

GMA Integrated News

Balitanghali is the daily noontime newscast of GTV anchored by Raffy Tima and Connie Sison. It airs Mondays to Fridays at 11:00 AM (PHL Time). For more videos from Balitanghali, visit http://www.gmanews.tv/balitanghali.  #GMAIntegratedNews #GMANetwork #KapusoStream  Breaking news and stories from the Philippines and abroad: GMA Integrated News Portal: http://www.gmanews.tv Facebook: http://www.facebook.com/gmanews TikTok: https://www.tiktok.com/@gmanews Twitter: http://www.twitter.com/gmanews Instagram: http://www.instagram.com/gmanews  GMA Network Kapuso programs on GMA Pinoy TV: https://gmapinoytv.com/subscribe

Transcript

00:00Kauknay naman po sa papel ng Syensya sa Disaster Preparedness.

00:04Kausapin po natin si Department of Science and Technology Secretary Renato Solidum Jr.

00:09Magandang umaga at welcome po sa Balitang Hali, si Connie Sison po ito.

00:14Magandang umaga Connie at sa lahat ng inyong taga-panood.

00:17Secretary, sunod-sunod po yung kalamidad nga sa ating bansa.

00:19Papaano po tinitiyak ng DOST na updated ang kakayahan siyempre

00:23na mga science agencies at tangkop nga ho ba yung impormasyon nila para sa disaster preparedness?

00:30Para makapaghanda ng tama, ibat-ibang impormasyon ang kailangan ng ating mga kababayan.

00:36Una, dapat malaman nila kung ano yung mga panganib na pwedeng tumama sa kanilang lugar

00:43kung may bagyong darating, malakas na ulan, lindol, pagsabog ng bulkan, kung ano paman.

00:48Ito ay sa pumamagitan ng pagbibigay ng mga impormasyon patungko sa hazards.

00:54Pagdating po sa geologic hazards, nandyan po ang FIVOX para sa lindol,

00:59pagsabog ng vulkan tsunami.

01:01Pagdating naman sa baha at landslide, nandyan yung Mines and Usance Bureau.

01:06Minsan, meron din ang pag-asa.

01:07At syempre, pagdating sa storm surge pag-asa.

01:10Ito pong mga impormasyon ay makikita sa isang app na tinatawag nating hazard hunter app

01:16na kung saan pwede nyo malaman sa mga bahay nyo, pupuntahan nyo,

01:21kagad-agad in less than one minute, yung mga panganib na pwedeng mangyari.

01:25Pangalawang kailangan malaman ay syempre, gano ba katibay at kahina yung bahay mo.

01:31At meron pong pinalabas ang DOSD FIVOX.

01:34Pagdating sa lindol, ano ba ang dapat basihan para maging matibay ang bahay

01:39at pwede nyo gamitin ito para ma-assess kung yung mga bahay at tinutuloy nyo ay matibay sa lindol.

01:45Pangalawang napaka-importante talaga ay yung pagbabantay ng mga panganib

01:50pagdating sa bagyo, klima, pagulan, nandyan po ang pag-asa.

01:55Pagdating sa lindol, pagsabog ng vulkan tsunami, nandyan ang FIVOX.

02:00Itong mga ahensyang ito ay nagpaparami pa ng kanilang mga monitoring stations

02:05at nagbibigay babala pagdating sa mga nangyayari, potentially mangyayari.

02:10Pero pagdating naman po sa dapat mangyayari na response ng ating mga komunidad,

02:18importante po na ang lead dyan ay talagang local government at ang komunidad.

02:24Para kung anuman ang mga panganib at may warning na mangyayari,

02:28ay sumisikap po sila na ma-isakatuparan yung recommended actions

02:32na binibigyan din ang guidance ng DILG, hindi lang ng DOSD.

02:36At makikita po natin, kapag ang komunidad ay talagang naghahanda,

02:40mas napapababa ang epekto ng mga panganib na pwedeng tumama sa ating bansa.

02:45Okay. At pagdating po doon sa mga app na nabanggit po ninyo kanina,

02:49meron pa po ba tayong kailangan na i-update kaya?

02:53Katulad po halimbawa dito sa Liloan, kung saan 34 years,

02:57hindi naman po sila binabaha ngayon lamang.

02:59Nakalagay po ba sa app na meron talagang danger,

03:02particular na po doon sa mga areas na binaha ngayon lamang,

03:05dyan sa may area po ng Cebu?

03:08Tama po yun. Yung statement kasi na matagal nang hindi binabaha,

03:11ay tama naman po yun.

03:13Babahayin talaga yan kung sakaling malakas ang ulan

03:16at nagkakaroon na ng mga pagbabago,

03:19una doon sa DOSD o slope kung saan na nanggagaling yung ulan,

03:24kung ang mga ilog ay kumikipot o di kaya ay nagiging mababaw.

03:27At nung bagyo sa kanilang lugar, marami ding landslide na nangyari.

03:33Ibig sabihin, mahuna na o mahina na yung slope

03:36at yung putik na dala ng tubig ay nagpapababaw sa ilog.

03:41Kaya pinisan, yung dating volume ng tubig na pwedeng ma-accommodate

03:46na mga dikit dyan o mga flood control ay na lumiliit,

03:49kaya aapaw po talaga yung tubig.

03:51Kaya importante po na mini-maintain ng tao,

03:55hindi lang yung hazard, yung kaalaman,

03:57kundi yung pagbabago ng risgo o yung environment.

04:01Kasi yan po ay talagang magbabago in time.

04:04Na simento, yung tubig, di diretso na nang mabilisan sa kanilang lugar.

04:09So madadagdag po yung hating sa hazard map sa mga apps po natin?

04:13Kasama na po yung hazard doon.

04:15Ang issue niyan ay yung mga nangyayari sa paligid

04:18na mga other factors beyond the hazard.

04:21Okay. Ito naman po, usap-usapan ngayon,

04:23yung naging papel po ng Sierra Madre, Cordilleras,

04:28at iba pa sa Bagyong Uwan,

04:31at malawak na taniman ng mangrove,

04:33particular land dyan sa Iloilo, laban po sa baha.

04:35Ano ang inyong masasabi?

04:38Ang kabundukan, lalong-lalong yung very mataas talagang lugar

04:41tulad ng Sierra Madre,

04:43kapag dumaan na po ang mga clouds at yung malakas na hangin,

04:46dahil sa friction ay napapababa niya ang epekto nito

04:51at humihina po yung hangin.

04:53At yung sirkulasyon po ng bagyo,

04:55yung dynamics niya ay nababasag din,

04:57kaya talagang merong role ang mga kabundukan.

05:01Pero yung mga kabundukan din,

05:02kapag ginalaw po natin at nawalan po ng mga kahoy,

05:06kasi siya po ang sumisip-sip

05:08ng ilan sa mga puwapatak

05:11ay nakakatulong sa pagpababa ng erosion

05:15at ng pagbaha o di kaya ilan slide.

05:17Pero kung sobra ulan talaga,

05:19kailangan pa rin nating isipin na

05:21kailangan nating maganda at magsilikas

05:22kasi hindi naman totally nasa stop ng mga bundok

05:27ang mga bagyo at malalakas na ulan.

05:29Partly lang nakakapanghina.

05:31Pagdating sa mangrove,

05:32importante po yun.

05:33Unang-una sa pagsastabilize ng lupa

05:36sa mga ilog

05:37upang hindi ma-erod at bumabaw yung ilog.

05:39Pagdating sa coastline,

05:40nakakapagpahina din siya ng mga storm surges

05:43at maliban dyan yung carbon

05:45na sa sequester ng mangrove

05:48ay nag-tumutulong para sa anti-climate change.

05:51Ayun, napakarami pong magandang informasyon na yan

05:54na dapat talagang maisapuso po nating lahat.

05:57Marami pong salamat sa inyo pong binahagi sa aming ora, sir.

06:00Maraming salamat.

06:01Yan po naman si DOS,

06:02si Sekretary Renato Solidung Jr.

Panayam kay Sec. Renato Solidum, Jr., DOST (November 11, 2025) | Balitanghali

Category

Transcript

Be the first to comment

Recommended