00:00Sevgili izleyiciler, Cumhuriyet ekranlarına hoş geldiniz.
00:17Amerika Birleşik Devletleri'nde kritik New York seçimine demokratların adayı Zohran Mamdani kazandı.
00:24Tabi Mamdani ve Trump arasındaki bu gerilim de devam ediyor.
00:28Bunu değerlendireceğiz.
00:29Cumhuriyet gazetesi yazarı Ergin Yıldızoğlu konuğumuz.
00:33Sayın Yıldızoğlu hoş geldiniz efendim.
00:35Hoş bulduk.
00:36Şimdi New York'ta uzun bir süreden sonra genç bir lider, demokrat partili ve hem Güney Asya kökenli hem de ilk defa Müslüman birisi New York'un yeni belediye başkanı oldu.
00:49Ancak tabi Amerikan başkanı Trump da oldukça karşıydı bu adayın kazanmasına ve tehdit bile etmişti.
00:56Federal Fond'a kısıtlamaya giderim şehir için demişti.
01:00Buna rağmen kazanan Demokrat Parti'nin adayı Mamdani oldu.
01:05Bunu değerlendirerek başlayalım istiyorum.
01:07Özellikle de şu Trump gerilimine de biraz değinelim istiyorum hocam.
01:11Evet yani Mamdani çok ilginç bir aday olarak ortaya çıktı.
01:20Hızla yükseldi.
01:22Yükselirken de panik yaratmaya başladı.
01:25Hem Cumhuriyetçi kesimde hem de ilginç bir şekilde Demokrat Parti'de de.
01:30Demokrat Parti'nin geleneksel liderliğinde ve bürokrasisinde bir panik yaratmaya başladı.
01:36Ama buna karşılık solda da ciddi bir umut yarattı.
01:44Ve bunun bir ölçüsünü hemen görebiliyoruz.
01:47Yüz binden fazla gönüllü katıldı kampanyasına ve bunlar kapı kapı dolaştılar.
01:53Az bir nüfus değil.
01:55Böylece yeni bir şey oluyor.
01:59Sosyalist olduğunu açıkça söylüyor.
02:03Sosyal Demokrat demiyor.
02:05Demokratik Sosyalist diyor.
02:07Bu önemli bir kavram.
02:10Çünkü Demokratik Sosyalist diye bir iç parti var Demokrat Parti'nin içinde.
02:16Bu anlamda Demokratların adayı olmaktan ziyade Demokrat Parti içindeki o partinin adayı olarak da görmek mümkün.
02:24Bağımsız olarak da görmek mümkün.
02:25Çünkü Demokrat Parti'nin liderliği onaylamak için bu adaylığı çok kıvrandı onaylamak için.
02:32Ama sonunda onaylamadı da bir iki tanesi dışında.
02:37Bu anlamda bizim Türkiye'de çok kullandığımız bir kavramla ifade etsek kamucu ve halkçı bir aday olarak ortaya çıktı.
02:46Aynı zamanda uluslararası ilişkilerde İsrail'i eleştiren ve Filistin halkının çıkarlarını savunan,
02:54işte soykırım ve küresel intifada kavramlarını kullanmaktan çekinmeyen,
03:01gerçi son haftalara doğru biraz yumuşattı bu alandaki söylemini.
03:06Ama açıkçası Cumhuriyetçilerin hiç rahatlıkla bu bir komünist aday demelerine yol açan,
03:15Demokratların ise şimdi bu adamla bizi özdeştirirlerse,
03:20Demokrat Parti aşırı solum partisi oldu derlerse ne yaparız seçimlerde demeye başladı.
03:29Şimdi böyle bir ortam yarattı.
03:30Ama bunun arkasında çok açık ki bir yükseliş var.
03:37Trump'a karşı bir yükseliş var.
03:40Bu faşizan baskılara karşı bir yükseliş var.
03:45Burada da gördüğümüz insanlar,
03:48baskı altında olan kesimler, gençler ve işçi sınıfının daha çok azınlıklardan gelen kesimleri.
03:56Burada bir anlamda sınıf savaşı gibi şekillenmeye başladı.
04:02Bir tarafta yüzde bir gibi bir kısmı oluşturan New York'un ve dünyanın aynı zamanda en büyük zenginleri.
04:09Bunlar karşı durdular.
04:11Muazzam para akıttılar.
04:13Cuomo'ya yani rakibi olan, Demokrat Parti'den gelip sonra bağımsız olmak zorunda olan adama milyonlarca dolar akıttılar.
04:22Buna karşılık kazandı.
04:25Şimdi onlar ne yapacaklar diye bekliyoruz.
04:30Ama Mandani onlarla konuşmak, anlaşmak, pazarlık yapmak istediğini de birçok defa belirtti.
04:38Dolayısıyla orada ne tarafa doğru gidecek?
04:42Uzlaşmak zorunda kalacak tabii ama ne kadar uzlaşacak?
04:45Ve bu hangi önlemleri vaat ettiklerini feda edecek henüz bilmiyoruz.
04:50Trump'ın iddiası, ben paraları keserim iddiası çok gerçekçi değil.
04:57Çünkü bunlar kanunla belirlenmiş, anayasa federal hükümetin işleyiş kuralları içinde saptanmış miktarlar ve de haklar.
05:09Yani bunlar bir anlamda New York şehrinin, devletinin alacakları.
05:17Bunları nasıl engeller, nasıl yapar?
05:19Herhalde orada ciddi hukuki kavgalar olacak, sürecek.
05:24Dolayısıyla Trump'ın laflarının büyük bir kısmı bu sefer hiçbir işe yaramadı.
05:31Hatta Mandani'nin kazanmasına yardım etti denebilir.
05:37Çünkü rakiplerini destekledi Trump.
05:41Rakibi Demokrat Parti'den gelen birisi olmasına rağmen destekledi.
05:45Trump destekleyince de, Mandani'nin sloganlarından bir tanesi de New York Trump'ı yaratan bir kent, bir daha böyle bir şey yaratmayacağız oldu.
05:57Bir propaganda olarak kullandı bunu.
06:00Efendim?
06:01Bir propaganda olarak kullandı Mandani bunu.
06:03Evet, evet, evet, evet.
06:04Yani bu Trump buranın ürünü ve bir daha böyle bir ürün çıkmasını engelleyeceğiz bu kentten dedi.
06:12Dolayısıyla yani sonuç olarak önemli bir olay var karşımızda.
06:18Şimdi mesela Engin Hocam baktığımızda Demokrat Parti'nin başındaki Kamala Harris de Donald Trump'dan, Mandani'den rahatsız.
06:27Şimdi Trump açısından bakarsak kendine karşı yükselişe geçmiş bir popülizm yakalamış aday var.
06:34Bundan rahatsız gibi ancak Demokrat Parti'de de durum aynı mı?
06:38Yani o popüler karizmatik lider kültürünün içine girdiği için mi Mandani'ye şu anda daha temkinli yaklaşılıyor?
06:47Ondan değil.
06:48Benim anladığım, yani izleyebildiğim kadarıyla esas sorun.
06:52Demokrat, Cumhuriyetçiler bir kere Mandani'ye komünist dediler.
06:56Ve bu MAGA hareketi içinde bu komünist sloganı yayıldı.
07:01Washington Post gibi ki bu Amazon artık Washington Post'un sahibi aşırı solcu kavramını, komünist demedi ama aşırı solcu kavramını kullanıyor.
07:13Muhafazakar basın ciddi olarak karşısındaydı Mandani'nin.
07:18Şimdi bütün bunların, tabi İsrail lobisi önemli olan, pardon Yahudi lobisi karşısına geçti.
07:24Buna karşılık işte Haredi toplumu, yani bir başka Yahudi, daha Ortodoks, radikal dinci kesimi tamamen şeyi destekledi.
07:36Mandani'yi destekledi.
07:38Önemli bir Yahudi, liberal Yahudi kesim Mandani'yi destekledi.
07:43Şimdi ama buna rağmen demokratların korkusu İsrail'le ilişkili bir sorun olursa karşımıza İsrail lobisiyle karşı karşıya kalacağız.
07:52Bize komünistlerin partisi demeye başlarsa, güneye doğru indiğimizde muhafazakar ya da dinci kuşak dedikleri bölgede,
08:03Bible bat denen bölgede dinci eğilimlerle, eğilimler karşısında görüntümüz bozulacak olursa,
08:12en azından ılımlıları ve kararsızları kaybedersek korkusu var.
08:16Ama ilginç olan şu ki mesela şu sırada sadece Mandani kazanmadı.
08:23Dün gece Virginia'da ve de New Jersey'de Demokrat Parti'nin adayları Eyal seçimlerini kazandı.
08:36Kaliforniya'da da Eyalet Meclisi, Belediye Meclisi, Belediye seçim bölgesi sınırlarını değiştirme hakkını kazandı.
08:47Ve yeni demokratlara yeni 3 iskemle, kongrede yeni 3 iskemle kazanacak biçimde değiştiriyor şimdi orayı.
08:55Bu anlamda, bu arada Trump'ın toplumsal desteği anketlerde 40'ın altına doğru gidiyor.
09:03Şu anda 64 memnun olmayanlar Trump'tan gözüküyor en son kamu yoklamalarında.
09:11Dolayısıyla bunu, her şey aynı kalmak koşuluyla yani Seteris Paribus ileriye doğru yöneltsek,
09:20önümüzdeki ara dönem seçimlerinde Cumhuriyetçi Parti'nin darmadağın olması gerekiyor.
09:26Darmadağın olması gerekiyor.
09:27Ama bu o kadar kolay bir sonuç değil.
09:33Çünkü Cumhuriyetçi Parti'nin ciddi bir örgütsel yapısı var, ciddi bir mali kaynakları var,
09:39devlet araçlarını kullanma olasılığı var.
09:41Bir de son günlerde konuşulmaya başlayan bir şey daha var.
09:45Bu ICE, yani göçmenler ve gümrük denetleme kurumunun ya da örgütünün başındaki ajanların ortalıkta dolaşarak
09:59seçimde oy vermek için kuyruğa girecek olan Latin Amerikalıları ve yabancı görünüşleri
10:06fenade korkutacaklarından söz ediliyor.
10:08Çünkü biliyorsunuz bu adamlar geliyorlar, aniden sizi arabanın içinden çekip alıp götürüyorlar.
10:14Ya ben vatandaştım bilmem ne filan diyene kadar iki gün sürünüyorsunuz eğer vatandaşsanız
10:19ve sizi götürmeye hakları yoksa sonunda iki gün sonra bırakıyorlar.
10:23Ama iki gün sürünüyorsunuz orada.
10:25Değilseniz zaten nereye gideceğiniz belli değil ondan sonra.
10:29Bu arada itiş, kakış, dayak yeme olasılıkları filan her bir şeyler var.
10:34Bunun oy verme kuyruğuna girmek için gelenleri korkutacağını düşünüyorlar.
10:42Uzaktan oy vermeyi engellemeye çalışıyor Trump.
10:45Yani mektupla oy vermeyi engellemeye çalışıyor.
10:48Bir nedeni de bu anladığım kadarıyla.
10:50Böyle bir oyuna hazırlanıyorlar gibi geliyor bana.
10:54Çünkü çok, yani Gestapo operasyonlarına çok benzeyen operasyonlara dönüştü bu.
11:02Kadının çocuğunu yanından alıp götürüyorlar.
11:04Adamı ifade vermeye gelmiş mahkemeye kapının önünden alıp götürüyorlar.
11:11Arabasından söküp götürüyorlar.
11:13Böyle acayip, inanılmaz şeyler.
11:16Ve bunları yapanlar üzerlerinde bir üniforma olmayan insanlar.
11:20Üniforma yok.
11:23Göğsünde kimlik yok.
11:25Boynunda kamera yok.
11:26Böyle, dolayısıyla dört tane serseri bu şekilde giyinip gelip birisini alıp götürse kimse nereye götürdüğünü bilmeyecek.
11:32Böyle bir vahşi bir baskı ortamı var şu anda Amerika'da.
11:38Dolayısıyla bu ortamda gidilecek şeye, ara seçimlere.
11:42Ve ara seçimlere giderken de tabii ki Demokrat Parti kendini neye göre ayarlayacak?
11:48Ellerini titrek, titrediği takdirde, kararsız olduğu takdirde herhalde başarılı olmayacak ara seçimlerde.
11:59Peki Sayın Hocam, son sorum da şimdi mamdani bir ivme yakaladı diyoruz ya New York seçimleriyle beraber.
12:06Olası bir, mesela ara seçimden de bahsettik.
12:09Bu ivmeyi korursa, son olarak Demokrat Parti'nin yeniden Amerika'da iktidara gelme şahsı özellikle Trump'ın uyguladığı yanlış politikalarla birlikte çok uzun vadiye eminim konuşamayız tabii ne olacağı belirsiz ama şu anki gidişata baktığınızda siz nasıl okudunuz acaba bu tabloyu?
12:27Şimdi bu tablo aslında çok karanlık bir tablo bu.
12:30Yani mamdani çok önemli bir kıvılcım ama tablo onun Demokratik Parti kısmı çok karanlık.
12:36Çünkü Demokratik Parti nasıl söyleyeyim ceset halinde şu anda.
12:42Lideri kimdir? Hangi politikalara sahip? Önümüzdeki dönemde ne yapmak istiyor?
12:47Politikaları Trump'ın politikalarından ne kadar farklı?
12:50Bunlar hiçbiri belli değil ve bütün bunları ifade edebilecek cesaretin dolup olmadığı bile belli değil.
12:56Tamamen yaşlı bir kuşak yönetiyor.
13:00O yaşlı kuşakın büyük sermayede çok girift ilişkileri var.
13:03Eski hali, eskiden Cumhuriyetçilerle Demokrat Partiler aynı büyük sermayeden yardım alırlardı seçimlerde.
13:15İşte birisi gelir hem ona hem ona para verirdi.
13:19Bu değişmeye başladı.
13:22Değişik farklı fraksiyonlardan destek alıyorlar.
13:25Ama netice itibariyle büyük sermayeden Trump'a doğru bir eğilim de gözüküyor.
13:30O tarafa doğru da bir eğilim yani dericiliğe doğru, faşizme doğru bir eğilim de gözüküyor, şekillenmeye başladı.
13:38Bu ortamda bununla arasındaki ilişkileri yönetmeye çalışırken tahmin ediyorum kafasını sağa sola vuracak Demokrat Parti.
13:47Ve ara seçimlerde alması gereken ya da Trump'a vermesi gereken büyük hezimeti gerçekleştirmekte çok zorlanacak.
13:57Peki.
13:58Sevgili Yıldızoğlu çok teşekkür ediyorum.
14:00Kırmadınız bugün bizleri.
14:01Ağzınıza sağlık ki iyi ki katıldınız programa.
14:04Teşekkür ederim.
14:05Sağ olun.
14:06Evet sevgili izleyiciler gazetemiz yazarı Ergin Yıldızoğlu konuğumuzda Amerika Birleşik Devletleri'nde yapılan seçimlerde gözler New York'taydı.
14:16New York'u da Zohran Mamdani kazandı efendim.
14:21Trump'ın engellemeye çalışmasına rağmen tabii Sayın Yıldızoğlu da belirtti.
14:26Aslında kendi mensup olduğu partiden de çok büyük bir destek göremedi.
14:29Buna rağmen %50'nin üzerinde bir oy oranıyla New York'un yeni belediye başkanı oldu.
14:35Dünya gündemini takip etmeye sizlere aktarmaya devam edeceğiz ancak şimdilik burada noktalıyoruz.
14:40Başka bir programda yeniden görüşmek dileğiyle.
İlk yorumu siz yapın