- 4 saat önce
Kategori
🗞
HaberlerDöküm
00:00Müzik
00:00Sevgili izleyenler, yayınımıza hoş geldiniz.
00:16Efendim bildiğiniz üzere Türkiye'de bir çözüm süreci devam ediyor.
00:20Aslında çok büyük oranda Suriye'deki gelişmeler de bu çözüm süreci üzerinde etkili.
00:24Suriye'de neler oluyor? En son tartışma elbette SDG'nin Suriye'ye nasıl entegre edileceğiydi?
00:31Hala da bu tartışma sürüyor. Varılan noktalar da elbette var.
00:35Pazartesi günü Ahmet Eşşar'a ABD'ye gidecek ve Trump'la görüşecek Beyaz Saray'da.
00:42Bugünkü yine bir haber de kendisi hakkındaki yaptırımların kaldırılması oldu.
00:47Hepsini konuşacağız. Bugün Suriye'yi gündemimize alıyoruz.
00:49Sizler için Orta Doğu uzmanı doçent doktor Yasin Atlıoğlu'nu ağırlıyorum.
00:53Hoş geldiniz.
00:55Hoş bulduk. İyi yayınlar.
00:57Efendim şimdi hemen bu entegrasyon sürecine ilişkin son gelişmeleri değerlendirmenizi isteyeceğim.
01:04Bahçeli son vermiş olduğum mesajda PKK'ların YPK'ye katılmasını bir milli güvenlik tehdidi olarak algıladıklarını söyledi.
01:13Ve orada tamamen SDG'nin dağıtılması gerektiğini, askeri gücünün dağıtılması, Suriye'ye entegre edilmesi gerektiğini söyledi.
01:20Bu aşamada görüşmeler ne yönde sürdü?
01:23Son geldiğimiz noktada bu entegrasyon nasıl gerçekleşecek?
01:26Tabii şimdi Suriye'de dünden beri gündeme düşen birkaç tane önemli haber var.
01:32Biri zaten bir süre önce Türkiye Büyükelçisi aynı zamanda Suriye özel temsilcisi olan Tom Barak'ın açıkladığı 10 Kasım'da,
01:43önümüzdeki pazartesi günü Suriye Devlet Başkanı Ahmet El Şahar'a Washington'da Trump'la bir görüşme gerçekleştirecek.
01:49Yine aynı şekilde dün akşam Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nde Şahar'a ve İçişleri Bakanı'na karşı,
01:58Enes Attab'a karşı var olan yaptırımların,
02:02Çin'in çekimsel kaldığı, Rusya'nın da destek verdiği bir oylamayla kaldırıldığını gördük.
02:08Yine dünün ilginç haberlerinden biri, bugün gerçi Suriye tarafından yalanlandı ama
02:12Amerikalıların Şam'da bir askeri yüz kurmak istediklerine dair Roy Ters'in bir haberi geçti dün akşam.
02:21Yine dün diğer bir haber, bu kez YPG, yani SDG tarafından, SDG komutanlarından biri,
02:30işte geçen 10 Mart'ta imzalanan anlaşma çerçevesinde süren müzakerelerin tıkandığını
02:36ve YPG'nin Kuzey'de Halep ve Fırat'ın doğusunda savaş hazırlıklarına başladığını ifade etti.
02:44Şimdi bunları yan yana koyduğumuzda, tabii Türkiye'de de süren bir süreç var.
02:50Tabii Türkiye tarafında daha çok olumlu bir hava veya söz konusu.
02:54Bununla birlikte sürecin nereye gideceğini hala bilmiyoruz.
02:59Yani SDG'nin yaptığı son açıklama oldukça kaygı verici aslında.
03:06Yani bölgede kimse çalışmayı istemese de bu müzakerelerden fazla bir netice çıkmadığı da
03:14en azından bir yazılı anlaşmaya dönüşmediğini şu ana kadar söyleyebiliriz.
03:20Tabii basına çok fazla haber de sızdırılıyor.
03:23Yani bir taraftan Tom Barak'ın yaptığı olumlu açıklamalar,
03:27yani SDG ile Şam arasında bir uzlaşının sağlanabileceğini ki
03:32Trump'ın hedefi biliyorsunuz yıl sonuna kadar böyle bir anlaşmanın gerçekleşmesi.
03:37Ama diğer taraftan da bu müzakereler sırasında işlerin çok da iyi gitmediği gibi bir durum da söz konusu.
03:44İşte zaman zaman yine Kürt tarafından da sızan haberler,
03:49orduya işte üç tümen şeklinde SDG'nin girmek istediği ve bunun kabul edildiğine dair.
03:56Hatta işte Suriye ordusundaki genelkurmayda yüzde otuzluk bir kontenjanın SDG'ye verildiğine dair iddialar.
04:04Fakat bunların hepsi şu ana kadar iddia niteliğinde.
04:07Dolayısıyla tarafların şu an bir etkileşim halinde olduklarını biliyoruz.
04:13Ama kendi pozisyonlarını da belirleyen aslında Amerika faktörü.
04:19Şimdi SDG'nin bu açıklamasıyla birlikte muhtemelen Şam tarafından da,
04:23Şam'da tabii pazartesi yapılacak görüşme bekleniyor.
04:26Bu görüşmeden ne çıkacak?
04:28Yani Trump şarayı ayağına kadar çağırıp kabul ediyorsa,
04:34muhtemelen önemli bir şey konuşulacak veya önemli bir şey açıklanacak ki,
04:38bugün yine Trump'a gazeteciler sorduğunda,
04:42Trump İbrahim anlaşmalarına acaba Suriye'ye girer mi?
04:47Şeklinde bir soruya.
04:48Yine çok olumlu bir cevap verdi.
04:51Şaran'ın işini bilen bir adam olduğunu, sert bir adam olduğunu söyledi.
04:55Dolayısıyla muhtemelen pazartesi günü SDG-Şam arasındaki bir anlaşmadan önce,
05:02belki de İsrail ile Suriye arasında bir anlaşmanın ilan edilmesi söz konusu olabilir ki,
05:09zaten iki aydır böyle bir anlaşma konusunda büyük ölçüde mutabakata varıldığı söyleniyor.
05:15Yani İsrail'in itiraz ettiği bazı konular var ama,
05:17işte pazartesi günü bunu göreceğiz.
05:19Eğer böyle bir anlaşma ortaya çıktığı takdirde,
05:24tabii Şaran'ın batıdaki veya dışarıdaki meşruiyetini daha da arttıracak bir şey olacak bu.
05:30Yani Amerika ve Batı'nın desteğini daha da arkasına almış olacak.
05:34Tabii içeride nasıl bir tepkiyle karşılaşılır onu bilmiyoruz.
05:37Yani Suriyeliler İsrail ile bir anlaşma yapılmasına nasıl tepki verirler?
05:41Tabii hiç savaştan çıkmış bir toplum,
05:43hani çok fazla bir tepki verilebilir mi onu da bilmiyorum.
05:45Ama diğer taraftan pozisyonunu güçlendirmiş bir Şaran'ın da,
05:51eğer İsrail ile yapılan anlaşmada,
05:54tabii Bolan gibi tavizler verilmesi söz konusu ama,
05:57İsrail'den en azından saldırmama garantisi alınırsa,
06:02veya işte geçen Temmuz'da,
06:05güneydeki Dürziler'e yönelik askeri harekat sırasında,
06:08İsrail askeri var bunu açıkça göstermişti.
06:11Eğer İsrail, ben bundan sonra ilişkilerim doğrudan Dürziler ile değil,
06:15Şam üzerinden yürüteceğim diyorsa,
06:18Şaran'ın tekrar Dürziler üzerinde otorite kurmaya yönelik bir girişimi olabilir ki,
06:23tabii bunun SDG tarafına da yansıması olacaktır.
06:26İşte bu noktada,
06:28acaba Trump, İsrail ile yapılan bir anlaşmanın sonrasında,
06:32yani mükemmel bir şey olmayabilir ama,
06:34iyi kötü bir SDG ile Şam arasında da bir anlaşma ister mi?
06:39veya taraflar, uzlaşmaları daha önce de konuşmuştuk,
06:43çok kolay değil.
06:44Yani hem orduya dahil edilmesi,
06:48yani burada Şam tarafı bir entegrasyondan bahsediyor ama,
06:52Kürtler toplu olarak bir kıpılmadan bahsediyor.
06:56Dolayısıyla ordunun içerisinde dağılmayacak bir güç olarak kendilerini görüyorlar ve,
07:02yine coğrafi olarak Fırat'ın doğu tarafında kalmayı düşünüyorlar.
07:05Ve bunu siyasi tarafını düşünürsek,
07:08dün yine SDG komutanının ifadelerinde aslında,
07:12işte geçen yapılan seçimlerin çok tiyatrodan öteye gitmediğini,
07:16dolayısıyla Kürtlerin bir yeni sisteme katılmalarının çok kolay olmadığını falan da ifade etti.
07:21Şimdi bunları da yan yana koyduğumuzda,
07:24oldukça zor bir süreç.
07:25Yani bu noktada tarafların taviz vermesi lazım.
07:28Hem askeri konularda hem siyasi konularda.
07:30Eğer taraflar taviz verip bir uzlaşma noktasına varmazlarsa,
07:34ve sene sonuna kadar,
07:36yani iptalmak içinde İsrail ile yapılacak bir Suriye-İsrail güvenlik anlaşmasına rağmen,
07:42Şam ve SDG arasında bir uzlaşma bulunmazsa,
07:46belki de yıl sonunda Trump,
07:48belki de iki aktörü de cezalandırmak için,
07:52birkaç ay kendi başınıza bakın,
07:55deyip çatışmalara da izin verebilir.
07:57Yani kendiniz verin bakalım,
07:59Amerika olmadığı takdirde burada ne yapacaksınız ki?
08:02Şimdi her iki tarafın da çatışma konusunda gücü var mı yok mu onu da bilmiyoruz.
08:07Yani kağıt üzerinde her iki tarafın askeri gücü var ama,
08:10tabii dediğim gibi iç savaştan çıkmış aktörler bunlar.
08:14Ve yeni bir çatışmanın patlak vermesi ki,
08:16yani burada bir çatışma patlak verirse,
08:18tabii Türkiye'nin pozisyonu da önemli.
08:20Türkiye buradan, yani Şam'la SDG arasındaki bir anlaşmadan,
08:26Suriye'nin üniter yapısının korunacağı
08:28ve SDG'nin de Suriye ordusunun otoritesi altına alınacağı bir bütünleşme tasarlıyor muhtemelen.
08:36Yani Türkiye etkilerinin yaptığı açıklamalardan biz bunu anlıyoruz.
08:40Dolayısıyla geniş çaplı bir özellik gibi siyasi şeylere de karşı Türkiye.
08:44Ama bir çatışma olduğunda,
08:45tabii Türkiye bu çatışmanın neresinde yer alır veya içinde yer alabilir mi?
08:50Yani Amerika bir adım geri çekilse de,
08:53Amerikan ilişkilerini de düşündüğümüzde,
08:55Türkiye'nin böyle bir çatışmanın içine girmekte.
08:58Hele ki Türkiye içindeki bu sürecin de devam ettiğini düşünürsek,
09:02daha ihtiyatlı bir tutup takılması da söz konusu.
09:04Bu tabii kötü senaryo.
09:06Yani böyle bir senaryo ihtimali hala söz konusu diye düşünüyorum.
09:11Yasin Bey, şimdi aslında çokça önemli soruya yanıt verdiniz.
09:14Ama burada şu kısmı sormak istiyorum.
09:17Siz de söylediniz ya, sizinle daha önce çokça program yaptık.
09:20Aslında bu entegrasyon işinin öyle çok söylenip yapılacak bir şey olmadığını defalarca siz örneklerle vurguladınız.
09:27Şimdi mazlum adlinin son olarak verdiği bir röportajda tek ordu ve tek bayrak yaklaşımını desteklediklerini söylediğini aktarayım.
09:34Ama bunun yanında Adem'i merkeziyetçi bir sistem istiyorlar.
09:37Hem ordu alanında hem de yönetim alanında çeşitli özgürlüklerin sağlanması gibi şartları var.
09:43Dolayısıyla şunu sormuş olacağım.
09:46Şimdi burada aslında Ankara'nın talep ettiği ölçüde bir entegrasyonun sağlanmayacağı, bugünden bakınca görmesi çok zor değil.
09:55Bir milli güvenliğe tehdit meselesi bir Adem'i merkeziyetçi yapı kurulduğunda.
10:00Sizce de var mı?
10:01Bir de Ankara'nın Şam üzerinde lanse edildiği kadar fazla bir etkisi ve gücü var mı?
10:07Şimdi şunu söyleyelim tabii bu bütünleşme hem askeri hem siyasi bütünleşme açısından tarafların yaptığı açıklamalar var.
10:16Yani bu olaya müdahil olan dış aktörlerin açıklamaları var ama tabii niyetlerini de okumak lazım.
10:22Yani Şam tarafı yeni bir devlet inşa ettiklerini söylüyorlar ve bu devletin inşa edilmesi Suriye'nin ayağa kalkması için siyasi birliğini sağlayan bir Suriye'ye ihtiyaç olduğunu düşünüyorlar.
10:36Bu bağlamda da işte bir takım adımlar atıyoruz diyorlar.
10:39İşte geçen belki çok demokratik olmasa da bir seçim yaptık diyorlar.
10:42Meclis kuruyoruz, devleti tekrar inşa ediyoruz.
10:45Devletin temel elektrik gibi su gibi sorunlarını çözmeye çalışıyoruz.
10:48Yatırım çekmeye çalışıyoruz.
10:50Diğer taraftan SDG'nin tavrında SDG diyor ki yani bunları yapıyorsunuz ama gerek bu seçimlerde gerekse tabii bizim bir azınlık olarak varlığımızı koruyabilecek bir demokratik anayasal bir güvence sağlanması gerekiyor.
11:05Tabii burada belki şu soruyu da sormak lazım.
11:07Yani SDG demokratik ve anayasal bir devlet istiyor ama mesela Şam'ın böyle bir devlet teklifini SDG'ye sunduğu takdirde daha fazla şık isteyecekler mi?
11:20Yani burada SDG'nin demokratik ve anayasal güvence dediği üniter bir yapının ötesinde bir model gibi gözüküyor.
11:28Yani tabii Şam'ın böyle bir niyeti yok da olduğunu varsayalım.
11:33SDG muhtemelen özellik veya federasyon tarzı bir yönetim elinde silahlı güç varken böyle bir Amerikan desteği hala devam ederken böyle bir şey isteyecektir muhakkak.
11:46Yani burada dediğim gibi tarafların ne kadar taviz verecekleri önemli veya uzlaşacakları önemli.
11:54Türkiye açısından tabii Türkiye bir tanemde ifade ettiğim gibi üniter yapının korunmasını istiyor.
12:01Şam da aynı şeyi ifade ediyor.
12:03Tabii Şam'ın sadece Türkiye baskısıyla bunları ifade etmediğini de söyleyelim.
12:08Çünkü Şam'daki iktidar her ne kadar eli kaydı geçmiş de olsa işte selefi bir kökenlere de sahip olsa aynı zamanda tırnak içinde İslamcı Arapçı bir yönetim.
12:19Yani işte Bağız gibi seküler bir milliyetçilik değil ama Emevilere atıfen o Emevi dönemine atıfen bir Arap devleti olduklarına inanıyorlar.
12:29Dolayısıyla diğer bir faktör daha var.
12:32Devletin yeniden inşa edilmesi için en kısa sürede yani ekonomik olarak ayağa kalkması için Fırat'ın doğusundaki doğalgaz, petrol ve tabii tarımsal üretim açısından, su açısından, elektrik açısından önemli bir yer.
12:47Yani buralar devlet kontrolüne alınmadığı müddetçe ekonomik olarak Suriye'nin ayağa kalkması çok da kolay olmayacağını da biliyorlar.
12:57Şeyi de ifade edeyim bu arada tabii SDG tarafı savaşa hazırlanıyoruz diyor ama Şam'da boş durmuyor.
13:04Yani sadece Amerika ile iletişim değil mesela işte daha önce İdlib'deyken kavga etselerdi Ahmet Zakkur diye bir Alepli bir aşiret lideri var.
13:17Bu rejim devrildikten sonra tekrar Şara ile barıştılar.
13:23Geçen günlerde de danışman olarak atıldı ve Zakkur'un da son birkaç haftadır bölgedeki aşiretlerle görüşmeye başladığını yani birebir ziyaretler yaptığını muhtemelen olası bir çatışma halinde Şam'da SDG'nin içinde işte ne kadar olduğunu bilmiyoruz ama
13:40yüzde elli veya daha fazla olduğu söylenen bir aşiret gücü var.
13:44Yani bu aşiretleri SDG'nin içerisinden koparmaya çalışabilir.
13:48Dolayısıyla her iki tarafın bir şeyi var savaş hazırlığı var.
13:52Türkiye'ye gelince tabii Türkiye üniter bütünleşmiş bir Suriye istiyor.
13:58Adin merkeziyetçiliğe karşı.
14:00Ama burada şunu da ifade etmek lazım.
14:04Bölgedeki en önemli aktör şu anda Amerika.
14:06Dolayısıyla da Trump en kısa sürede bir barış yapılması.
14:11Trump için biliyorsunuz yani buradaki barışın kalıcı olması falan da önemli değil.
14:15Yani bir takım sorunlu bir barış olması da önemli değil.
14:18Önemli olan ben barışı getiren adamım şeklinde kendi itibarını arttırması.
14:23Dolayısıyla da bu noktada bir çalışmayı engellemek için Amerika'nın da etkisiyle
14:29Şam'ın belki de bazı konularda geri adım atması veya SDG'nin bazı konularda geri adım atması
14:35ve bu noktada da mutlak bir üniter yapı dışında bazı Adin merkeziyetçi uygulamalar ortaya çıkma ihtimali var ki
14:44zaten Esad döneminde de tabii otoriter bir yönetim vardı ama şey gibi değil yani Türkiye'deki merkeziyetçi yönetimden biraz daha farklı.
14:54Yani idari manada bir takım özellikler uygulanabiliyordu sistem içerisinde.
15:00Belki böyle bir yola sapabilirler.
15:02Yani bölgede tabii ordunun birleşmesi meselesini hallettikten sonra
15:06burada en azından valiler veya üst düzey devlet görevlilerinin Kürtlerden atanması gibi bir yol
15:13ve işte daha önce yazın gündeme geldi bu Süveyde olaylarından sonra
15:17kültürel bir takım özellikler söz konusu olabilir.
15:20Ama burada tabii dediğim gibi aktörlerin hem dış destekleri dikkate alarak
15:25yani çünkü Amerika'nın desteğini kaybettiğimiz anda aktörler için bölgede politika yürütmeniz, ayakta kalmanız çok zor.
15:35Amerika'yı da dikkate alarak bir takım tavizler verebileceğini düşünüyorum.
15:39Türkiye tabii buna ne der?
15:41Hani bu adem merkeziyetçi uygulamalar sınırlı düzeyde kalırsa belki de Türkiye sesini çıkartmayabilir
15:48veya mevcut konjonktürle ayak uydurabilir.
15:52Çünkü dediğimiz gibi Türkiye'deki süren bu sürecin de
15:58Türkiye'deki iç kamuoyundaki tartışmalara baktığımızda Suriye'yle doğrudan bağlandığını görüyoruz.
16:03Yani Türkiye'de olumlu bir davayı istiliyor ama bu aksatlıklar çoğu zaman göz ardı edilerek.
16:10Ama Türkiye, yani burada tabii şu davar Amerika'nın tuzağına da düşmemeli.
16:15Yani Trump için Erdoğan'a, Cumhurbaşkanı Erdoğan'a sürekli övgülerde bulunuyor ama
16:20Trump için bölgede Amerikan çıkarları ve tabii arkasından da İsrail çıkarları geliyor.
16:25Yani dolayısıyla bu müzakere sürecinde bir takım Şam'ın tavizler vermesi veya ona zorlanma söz konusu olabilir.
16:34Sadece Amerika aktörü, dış aktörü olarak Amerika'da yani diğer Avrupalı ülkeler ve tabii körfez ülkeleri.
16:41Şimdi körfez ülkelerinin Suriye'nin yeniden ayağa kalkmasını ekonomik olarak vereceği desteği de düşündüğümüzde
16:49Suudi Arabistan gibi ülkeler veya Birleşik Arap Emirlikleri gibi ülkeler Suriye'deki yapının demokratik olup olmamasını
16:56veya üniter veya federasyonel olmasını çok da umursamıyorlar.
17:00Dolayısıyla bir taraftan da Türkiye'nin bölgedeki nüfusunun uzun vadede yani İran'ın nüfusu Suriye'de azaldı,
17:08onun yerine Türkiye'nin nüfusu geldi şeklinde bir şeyi de kabul etmeyebilirler ki
17:13Suudiler ve körfez burasını tıpkı Şam'daki hükümetin gördüğü gibi bir Arap dünyasının bir parçası olarak görüyor.
17:20Şimdi bu kadar çok faktör tabii hepsinin nasıl hareket edeceğini biraz bekleyip görmek lazım.
17:26Ama çok kaygan bir zemin var.
17:30Yani Şara'da böyle ince bir ipin üzerinde yürüyor.
17:33Yani yürürken düşmemesi lazım.
17:35Şu ana kadar sağdan soldan sürekli destek veriliyor.
17:37Eğer Şara düşerse Şara dışında bir senaryo yazdı mı aktörler, içerideki veya dışarıdaki aktörler onu da bilmiyoruz.
17:47Yani Şara alternatifsiz gibi gözüküyor.
17:50Dolayısıyla Şara'yı şu anda alternatifsiz parlatarak da bir devlet adamı haline getirdiler.
17:56Dolayısıyla Şara liderliğinde bir Suriye kurulacakmış gibi gözüküyor.
18:01Şunu da ifade edeyim tabii bu işlerin en önemli aktörlerinden biri Suriye özel temsilcisi Tom Barak.
18:10Tom Barak'ın yapması gerekenler var yıl sonuna kadar.
18:14Eğer Tom Barak da bunları yapamazsa Trump tarafından görevden alınma ihtimali de var.
18:18Yani Lübnan tarafında işler pek iyi gitmiyor mesela.
18:21Suriye tarafında da hem Kürtlerle bir anlaşma yapılamazsa hem de İsrail'le bir Suriye arasında bir güvenlik anlaşması yapılamazsa
18:30muhtemelen Tom Barak da görevden alınır.
18:33Başka biri getirilir.
18:35Ama bence yani bu pazartesini beklemek lazım.
18:39Yani pazartesi günkü görüşmede ortaya çıkabilecek konuşulacak bazı konular var.
18:44Bunlardan biri İsrail'le barış diğeri tabii işle karşı mücadelede Suriye hükümetinin Amerika'nın yanında yer alıp yer almaması.
18:52Yani burada tabii Suriye hükümeti Amerika'nın müttefiki olarak ben Suriye'de işle karşı mücadele edeceğim derse bir buzlaşıya bir mutabakata varırlarsa
19:02tabii SDG Kürtler tarafının da önemli kozlarından birini Şam elinden almış olacak.
19:08Yani çünkü SDG'nin bölgedeki meşruiyeti büyük ölçüde işle karşı verdiği savaştan kaynaklanıyordu ve tek müttefik olarak görüyordu kendini.
19:19İşte bunları da yan yana koyduğumuzda karmaşık bir tablo var.
19:23Yani bekleyip görmek lazım.
19:25Peki Yasin Bey son bir soru da sormak istiyorum aslında kısaca bir değerlendirme alayım.
19:29Şimdi uzun zamandır yapılan bir analiz var tabii işte ABD'nin İsrail'le birlikte İran'a yönelik müdahale etmek istediği yönünde.
19:36Bu ölgedeki bütün gelişmelerde de aslında çok hızlı davranılmaya çalışıldığını görüyoruz.
19:41Hem Türkiye'deki çözüm süreci böyle çok beklenmeyen bir anda başladı ve hızlıca sürdürülmeye çalışılıyor.
19:47Bunun yanında işte Gazze'de yapılan sözde ateşkes anlaşması, bunun yanında İsrail'le Suriye'yi bir anlamda anlaşmaya varmalarını sağlamak üzere
19:56SDG ile Şam'ın anlaşmasını bir şekilde yıl sonuna kadar tamamlanması üzerine.
20:01Siz de böyle bir müdahale bekliyor musunuz? Uzun vadede böyle bir plan var mı sizce?
20:06Yani böyle bir plan olduğu aşikar ama diğer taraftan İsrail tarafının ilgisine baktığımızda
20:13işte Gazze'deki çatışma biraz hafiflemeye başlayınca ilgisini büyük ölçüde kuzeye kaydırdı.
20:20Yani burada Suriye ile de bir anlaşma yapıldığı takdirde işte Lübnan tarafı oldukça gergin.
20:25Yani İsrail'den önce Lübnan üzerine daha kapsamlı bir askeri harekat yapılması söz konusu ki yine tombarak uyardı.
20:35Bu konuda yani İzbullah'ın silahları elinden alınmazsa her türlü şey olabilir.
20:40Yani İsrail'in önünü zaten açıyorlar.
20:42Daha fazla açarız ve hatta bir iç çatışmaya da bu olay evrilebilir diyor.
20:47Yani bu bağlamda tabi İsrail'in iddiası şu İzbullah'ın kendini toparladı.
20:52İşte bununla ilgili ciddi propaganda yapılıyor.
20:54Hem İsrail basınında hem dünya uluslararası medyada.
20:57Hatta Suriye'de bile İzbullah'ın hala var olduğunu falan iddia ediyorlar.
21:01İşte bu bağlamda tabi İran ile İzbullah arasındaki bağlar ne durumda ona bakmak lazım belki.
21:08Yani İran Suriye'den tamamen çıkarıldı ama hala Lübnan'a ulaşabiliyor mu?
21:13Tabi kara koridoru tamamen kesildi geçen sene Suriye'deki rejimin yıkılmasıyla.
21:19Yani karadan silah veya para yollama ihtimali yok.
21:21Eskiden silah üretim tesisleri vardı.
21:24Suriye'de orada drone üretip gönderebiliyorlardı.
21:27Hatta İran'dan uçak bile uçmuyor.
21:30Sivil uçak bile hiç uçmuyor.
21:32Hatta Türkiye üzerinden gelen birkaç tane yolcu üzerinde para var diye İzbullah'a taşıyor diye yakalandı.
21:38Yine aynı şekilde dün akşam Amerikan yönetimi bazı finans kurumlarına yani para transfer kurumları aracılığıyla İran'ın hala Lübnan'a para yolladığını iddia edip bir takım yaptırımlar açıkladı.
21:49Dolayısıyla İran'ın elini kolunu bağlamaya çalışıyorlar.
21:52Fakat İran önümüzdeki kısa dönemde Lübnan'a eskisi kadar ulaşabilecek veya orada bir nüfus kurabilecek yüce sahip midir?
22:01Ben pek zannetmiyorum.
22:03Dolayısıyla İran'da biraz kendine çekip kendini tarafına çekilip kendini toparlamaya çalışacaktır.
22:10Ki geçen Haziran ayında da ciddi bir çatışmaya girdi İsrail'le.
22:17İsrail'in de yani kısa dönemde dediğim gibi Lübnan'a odaklanma ve fırsatı yakalamışken İzbullah'a tamamen hem askeri hem siyasi olarak bitirme gibi bir amacı olabilir.
22:27Bu bağlamda da yani böyle bir çatışma ortaya çıksa da İran'ın doğrudan çatışmanın bir parçası olmayacağını düşünebiliriz.
22:35Ama uzun vadeli tabii İran sürekli olarak İsrail'in tehdit algılamasında ön sıralarda olduğunu da söyleyebilirim.
22:43Siz Lübnan sahasına çok hakim bir isimsiniz.
22:46Gerçekten İzbullah'ı silahsızlandırmak yani Lübnan'daki yetkililer tarafından mümkün mü?
22:51Bir de İzbullah'ın toparlandığı gibi bir durumda söz konusu mu?
22:55Yoksa sadece propaganda mı?
22:56İzbullah'ın tabii askeri olarak ciddi bir zarar gördüğünü biliyoruz.
23:02Yani komuta kademesi işte efsanevi lideri hepsini İsrail'e öldürdü.
23:08Altyapıya ciddi asar verdi ama İzbullah'ın ne kadar silahın olduğunu, ne kadar silahın zarar gördüğünü biz bilmiyoruz.
23:15Yani İzbullah bu konuda herhangi bir açıklama eskiden de yapmıyordu.
23:18Biz İzbullah'ın elindeki füze sayısını işte İsrail istihbaratından falan öğreniyorduk.
23:23Dolayısıyla şu anda ne kadar zarar gördüğü kendini toparlayabilir mi ki?
23:28Örgüt büyük ölçüde itiyatlı davranıyor yani tekrar İsrail geçen bir sene oldu bak ateşlikesi olalı.
23:35Neredeyse son aylarda her gün bombalıyor.
23:37Yani hatta son bir hafta 15 günde her gün Lübnan'ın güney kesimini bombalıyor.
23:45Garip garip yerleri bombalıyor işte fabrikalar, imalathaneler, altyapıyı çökertmeye çalışıyor.
23:50Hani bunların ne kadarı mühimmat deposudur, ne kadar silahı vardı onu hiç bilmiyoruz.
23:54Ama diğer taraftan tabii siyasi olarak da İzbullah'ı hedef alamıyor.
24:00Önümüzdeki yıl seçimler var.
24:02İzbullah'ın askeri olarak zarar görmesinin ardından seçimlerde belki de siyasi alandan da bir siyasi parti olarak tasfiye edilmesine yönelik bir plan olabilir.
24:14Şeye gelince tabii Lübnan hükümetine Lübnan'daki başbakan oldukça İzbullah'ın silahsızlandırılması konusunda nevaf selam sert açıklamalar yapıyor.
24:25Cumhurbaşkanına baktığımızda Maruni Cumhurbaşkanı tabii Başbakan Sünni, Maruni Cumhurbaşkanı eski Lübnan ordusu komutanı, Lübnan ordusunun kapasitesini biliyor.
24:36Dolayısıyla daha itiyatlı davranıyor.
24:37Mesela dün yine Lübnan'da bir toplantı vardı bu konuyla ilgili.
24:43Burada mevcut ordu komutanı da İzbullah'ın silahsızlandırılması girişimlerinin İsrail saldırıları sürerken askıya alınması gerektiğini ifade etti.
24:55Dolayısıyla bu şartlar altında dün İzbullah bir açık mektup yayınladı Lübnan Başbakanı ve Cumhurbaşkanı'na yönelik.
25:01Ve orada altı çizilen noktalardan biri de şu, İsrail saldırmaya devam ederken kesinlikle bir müzakere sürecine girmeyindi.
25:11Yani çünkü Amerika sadece İzbullah'ın silahsızlandırılmasıyla aynı zamanda bir Lübnan'la İsrail arasında bir anlaşma yapılmasını istiyor.
25:20Tıpkı Suriye gibi İzbullah diyor ki zaten güçsüzüz yani şu anda Lübnan güçsüz, biz güçsüzüz.
25:27Güçsüzken masaya oturmak İsrail tarafının daha fazla şeyler elde etmesini sağlar ki yine Tombara bu konulara müdahil.
25:36Tombara İzbullah'a karşı hatta Lübnan'a karşı çok sert ve kaba bir söylem kullanarak baskı yaparken İsrail tarafından istediği hiçbir şeyi alamadı.
25:47Yani İsrail'e eğer bir barış anlaşması da yapılsa iki devlet arasında, İsrail'in işgal ettiği sınır bölgelerinden çekilmesi veya hava bombardımanlarını durdurması konusunda bir garanti alamadılar İsrail'den.
26:03İsrail diyor ki fırsatı yakalamışken, ben devam ediyorum.
26:06Dolayısıyla bu koşullar altında sanki bölgede önümüzdeki aylarda Lübnan'ı çok konuşacakmışız gibi gözüküyor.
26:15Yani Suriye tarafında da bir çatışma potansiyeli var ama Lübnan'daki çatışma potansiyeli çok yaklaşıyor.
26:21Yani önümüzdeki yıl sonu veya işte Ocak aylarından itibaren Lübnan'daki seçimler de gerçekleşirse, o seçim atmosferi, iç kargaşa, belki içeriden farklı grupların İzbullah'a yönelik bir takım saldırılara girişmesi ki muhtemel işte Maruni, Lübnan kuvvetleri gibi gruplar veya Kuzey'de Trablus'a Sedefiler gibi gruplar.
26:44Yani bu bağlamda tabii şeyi de son olarak söyleyeyim, bu pazartesi günkü toplantıda Suriye tamamen hem işte karşı mücadelede Amerika'nın yanında yer alırsa hem İsrail'le bir anlaşma yapıldığı takdirde ki bunlara ek olarak dün Roy Ters'in haberini de tekrar edelim, askeri üst kurulması veya Suriye'de bulunan askeri üstlerin resmi hale getirilmesi.
27:12Şu anda hepsi illegal. Yani işle karşı mücadele için oraya geldiler ama devletle yapılmış bir anlaşma yok.
27:19Yani bunlar yapıldığı takdirde belki Trump Suriye hükümetine Lübnan'da da bir rol biçimidir.
27:24Yani şu anda Şara, Sünni bir lider olarak Lübnan'daki Sünnilerin de bir ülke içinde lideri olmadığı düşündüğümüzde Lübnan'daki bir çatışmaya Suriye'nin de belki de müdahil olma gibi bir durumu olabilir.
27:38Yani bunlar ama dediğim gibi kötüsünü arıyorlar.
27:39Evet. Yasin Bey çok teşekkür ederim. Analizleriniz için iyi bir vakit ayırtınız.
27:45Ben teşekkür ederim.
27:47Hoşçakalın.
27:49Sevgili izleyenler sizler için Orta Doğu uzmanı doçent doktor Yasin Atlıoğlu'nu ağırladım efendim.
27:54Suriye'yi konuştuk. Suriye'deki gelişmeler bizim açımızdan da oldukça önemli.
27:58Son gelişmeleri aktarmaya çalıştık. Yine konuşuruz. Hoşçakalın.
Önerilen
6:27
|
Sıradaki
0:36
1:55
İlk yorumu siz yapın