00:00Lumakas pa at isa ng severe tropical storm ang Bagyong Tino habang papalapit sa kandurang bahagi ng Philippine Sea.
00:07Nakataas naman ang signal numbers 1 and 2 sa maraming lugar sa Visayas.
00:12Ang update sa lagay ng panahon, alamin natin kay Pag-asa Weather Specialist Chris Castaneda. Magandang umaga po.
00:20Yes po, magandang umaga Miss Ice at sa ating mga taga-subaybay.
00:23Tama po kayo patuloy na nag-i-intensify pa rin si Bagyong Tino habang binabaybay pa rin yung karagatan.
00:30Patungo po dito sa may silangan ng Eastern Visayas, Karaga area.
00:35Huli pong namataan yung sentro nito sa lahing 430 kilometers east of G1 Eastern Samar.
00:41Taglay na ito yung nakas ng hangin ng 110 kilometers per hour malapit sa sentro at bugso ng hangin na umabot sa 135 kilometers per hour.
00:50Gumikilos po ito po southwestward sa bilis na 30 kilometers per hour.
00:55And ngayong umaga po, unti-unti na nga mas nararamdaman pa yung bugso ng mga malalakas na hangin.
01:01And also yung mga pag-ulan po na dala nito, lalong-lalong sa may Eastern Visayas at sa may Eastern section din po ng Mindanao.
01:09And expect po natin throughout this day, mas dun po natin mararamdaman pa yung pinaka-peak ng mga malalakas na hangin.
01:17And also yung mga malalakas po na pag-ulan na dala nito and expect po natin hanggang bukas or by Wednesday early morning patuloy po natin itong mararanasan sa malaking bahagi ng Visayas,
01:28maging sa Southern Visayas at malaking areas din po ng Mindanao.
01:33Kaya naman po sana nakapaghanda po yung ating mga kababayan para nga po dito sa efekto ni Bagyong Tino.
01:39And ngayon nga po meron tayong nakataas na wind signal number 2 sa Central and Southern portions ng Eastern Samar.
01:49Central and Southern portions ng Samar, Leyte, Biliran, Southern Leyte, Comotes Islands, sa Eastern portion ng Buhol,
01:56maging sa Dinagat Islands, Surigao del Norte, Kasamane, Siargao, and Bukas Grande Islands,
02:01Northeastern portion ng Agusan del Norte, at northern portion ng Surigao del Sur.
02:06Samantala, wind signal number 1 naman sa Sursogon, Masbate, including Tikau and Buryas Islands,
02:12sa Southern portion ng Albay, Romblon, Southern portion ng Oriental Mindoro, Southern portion ng Occidental Mindoro,
02:19Cuyo Island, Northern Samar, rest of Eastern Samar, rest of Samar, rest of Bohol, rest of Cebu,
02:26kasama ng Bantayan Islands, sa Siquijor, Negros Oriental, Negros Occidental, Gimaras, Iloilo, Capiz, Aklan, Antique,
02:35including Kaluya Island, sa Central portion ng Surigao del Sur, Northern portion ng Agusan del Sur,
02:41sa rest of Aplusan del Norte, Eastern portion ng Misamis Oriental, maging sa bahagi din po ng Kamigin,
02:48kung saan dito sa mga areas na nabanggit po natin sila yung unang makakaranas ng mga malalakas po na hangin na dala ni Bagyong Tino.
02:56And sa mga susunod po na issuance natin, yung mga signals po natin ay madadagdagan pa yung mga areas natin under wind signals,
03:04and itataas din po natin yung mga wind signals po natin habang papalapit niya itong si Bagyong Tino dito sa ating kalupaan.
03:11And ang highest possible po natin ay wind signal number 4.
03:15Kapag wind signal number 4 po, yung ganitong kalakas ng hangin ay mapaminsala.
03:20So, possible po itong magdulot ng mga damage sa mga pananim, sa mga structures, lalong-lalong yung gawa sa light materials.
03:27Posible po itong makapagpatumba ng poste, ng puno, makasira ng kable, ng kuryente.
03:32So, during the passage ni Bagyong Tino, expect po natin na possibly po tayong mawalan po ng power supply dun sa mga areas po natin na affected.
03:43So, expect nga po natin, no, sana po nakapaghanda po mostly yung ating mga kababayan
03:49dahil nga po muli mapaminsala ang hangin po yung dala ni Bagyong Tino.
03:53And sa kakilukuyan naman po, yung mga pagulan din natin,
03:57meron din tayong mga mararanasan na ngayong araw na mga malalakas po na pagulan.
04:02Expect po natin na malawakan po yung pagbahan na maaari pong idulot ng mga pagulan na dala ni Bagyong Tino
04:09for most of Visayas, Southern Luzon, and Danau.
04:13More than 200 millimeters of rainfall po sa Eastern Summer at Binagat Islands.
04:18And 100 to 200 naman sa Surigao del Norte, Southern Leyte, Leyte, Northern Summer, Biliran at sa area din po ng summer.
04:27Samantala, 50 to 100 naman sa Sursogon, Kamigin, Agutan del Norte, Bohol at sa bahagi din po ng Cebu.
04:34Samantala, bukas naman po, mas malaking area pa yung makakaranas po ng mga pagulan.
04:40Kaya naman muli, expect po natin ngayong araw, bukas, maging by Wednesday morning po,
04:46dun po natin pinakamararamdaman yung tips din po ng mga malakas na pagulan na dala ni Bagyong Tino.
04:52So, dobly ingat po para sa ating mga kababayan and makapag-unayan din tayo sa ating mga LGU
04:58para dun sa mga aksyon na kailangan natin gawin para sa ating kaligtasan.
05:02And bukod dito, meron din po tayong high risk ng storm surge sa mga coastal localities ng Sursogon, Masbate, Romblon, Oriental Mindoro, Occidental Mindoro, Palawan,
05:14sa buong bahagi po ng Visayas, Binagat Island, Surigao del Norte, Surigao del Sur,
05:19maging sa bahagi din po ng Agusan del Norte, Misamis Oriental, and sa area din po ng Kamigin.
05:28Kapag meron po tayong risk ng storm surge, suspended po yung kahit anong marine activities
05:33gaya ng paglangoy, pangmisda, paglalakbay dagat, and ina-advise din po natin yung mga kababayan po natin,
05:40lalong-lalong na sa mga areas po, yung mga coastal localities natin na lumikas po tayo sa mas mataas or mas safe po na lugar.
05:49Kaya naman makapag-unayan din tayo sa ating mga LGU para po dito sa mga posibleng paglikas.
05:55And also meron din po tayo nakataas na deal warning sa eastern seaborts ng Visayas at Mindanao,
06:01maging sa eastern and southern seaborts ng southern Luzon.
06:05And ayon po sa ating latest forecast track analysis ni Bagyong Tino,
06:08generally west-southwestward po yung pagkilos na ito over the next 12 hours,
06:13bago ito tuluyang kumilos pa kanluran patungo nga po dito sa silangan ng Visayas at Mindanao.
06:20Initial landfall po natin over the area of eastern Samar or sa Leyte or sa Dinagat Islands mamayang gabi
06:27or bukas po ng early morning.
06:30And then tatawirin po nito itong area ng Visayas patungo naman sa northern Palawan bago po ito,
06:37bago nito tuluyang baybayin yung West Sulipin Sea by Wednesday morning or afternoon.
06:43So, hindi lang po dapat yung landfall areas natin or yung area kung saan dadaan,
06:50yung center track po na ang kailangan po natin bigyang pansin.
06:53Again, ito po ay bagyo, malaki po itong system.
06:57So, kailangan po natin i-consider yung lahat po ng areas na maa-apekto ka neto.
07:02So, muli po yung buong bahagi po ng Visayas, ng southern Luzon,
07:06and also yung ilang portions po ng Mindanao, lalong-lalo na yung eastern at northern portions po nito,
07:13pinaghahanda po natin or sana mostly ngayon po nakapaghanda na yung ating mga kapabayan
07:18para po dito sa epekto ni Bagyong Tino.
07:21At yan po muna ang latest dito sa Better Forecasting Center ng Pag-asa,
07:25Grace Castañeda, magandang umaga po.
07:27Yes, Ma'am Grace, narinig niyo po ba ako?
07:30Isang tanong lang po, no?
07:31So, gano'n po ba kalawak itong typhoon at damay din po ba ang outer rain bands nito
07:37sa Central Luzon or Southern Luzon sa mga susunod na araw?
07:40Nakita natin sa forecast kanina, tatawid niya ng Visayas.
07:43Maaari niyo rin po bang sabihin yung landfall points na dadaanan ng mata nito?
07:48Kasi bago mag-landfall ay magiging typhoon.
07:50So, napakalakas yung mata nito at yung eye wall.
07:54So, maaari po bang banggitin natin alin mga probinsya tatamaan itong mata ng sentro ng bagyo?
08:01Yes po, Ms. Ay, so in terms of radius, 300 kilometers po yung lawak po nito ni Bagyong Tino.
08:11And nakita nga po natin sa mga susunod na araw or tomorrow po and by Wednesday
08:16kapag ito na ay nandito banda sa may northern Palawan,
08:20hindi po natin nirurul out yung possibility na yung trough or extension po nito
08:25ay posibleng magdulot ng mga kalat-kalat na pagulan for the area of yung ilang areas po.
08:31For example, dito sa Metro Manila and yung mga nearby areas po.
08:35But for now, less likely pa po yung ganong senaryo.
08:38And in terms naman po sa center track neto, nakita nga natin yung initial landfall niya
08:43it's either sa Eastern Samar, Leyte, or Dinagat Islands.
08:48And then tatahakin po nito yung area ng Visayas.
08:51Mostly po yung center track niya dadaan po dito sa may northern portion ng Cebu
08:56and then dito sa may Negros, Occidental, patungo po dito sa Panay Island.
09:02Dyan po yan sa Iloilo, Cappies, Antique, and Aklan.
09:06And then patungo po sa northern Palawan.
09:08So dito po natin nakikita yung dadaan yung center track neto.
09:12So mostly yung pinakamalalakas na hangin, dyan po mararanasan yun.
09:16But then, gaya po na nabanggit din natin kanina,
09:18hindi lang po tayo dapat mag-concentrate dito sa center track niya
09:22but yung whole po na area na maaapektuhan nito ni Bagyong Tino.
09:28Alright, maraming salamat po sa ating pag-asa weather specialist, Grace Castaneda.
