00:00Bazen eleştiriyorlar bizi sadece para politikasıyla mı hareket ediyorsunuz diye.
00:05Hayır öyle değil.
00:07Bunun üç sütunlu bir programımız var.
00:09Bütüncül bir programımız var.
00:11Birinci sütun para politikası elbette.
00:14Orada sıkı bir duruşumuz var.
00:16Merkez Bankamız enflasyonun ana eğilimine bakarak, beklentilere bakarak kararlarını alıyor.
00:23Ve piyasaları ona göre yönlendiriyor.
00:26Hem kararlarıyla hem iletişimiyle.
00:28Diğer taraftan maliye politikamız var.
00:31Maliye Hazine Bakanlığı ve Strateji Bütçe Başkanlığımızın ağırlıklı, kurumsal olarak yürüttüğü bir politika.
00:38Oralarda da 90 milyar dolar depreme para harcadığımız halde, son üç yılda.
00:44Mali disiplini koruyoruz, devam ettiriyoruz.
00:47İşte bu yıl 3.6 bütçe açımızın milli geliri oranı.
00:53Gelecek yıl 3.5 civarında deprem etkisi olması üçün altında bu rakamlar.
00:59Ama deprem etkisinden dolayı maalesef hem borçlanmada, hem faizde, hem bütçe açığında bir miktar ister istemez bir etki söz konusu.
01:0890 milyar dile kolay gerçekten.
01:10En güçlü dediğimiz ekonomiyi bile sarsacak rakamlar.
01:14Şimdi deprem yaşandığı anda biz medya olarak, toplum olarak ilgimiz yöneliyor ister istemez.
01:23Fakat asıl mali etkisi depremlerin sonraki yıllarda ortaya çıkıyor.
01:28İşte konutlar inşa ediyorsunuz, yolları tekrar yapıyorsunuz, okullar, hastaneler, sanayi bölgeleri sadece konut değil.
01:36Yani 450 bin konut teslim edilecek ama bunun ötesinde de birçok yatırımı eş zamanlı olarak...
01:41Alt yapısı, yolu var değil mi?
01:42Alt yapı, şehir, alt yapı var değil mi?
01:43Ve bölgeden alamadığınız vergi var.
01:45Yeniden inşa ediyoruz.
01:46Ama buna rağmen bu ikinci sütunda, mali sütunda da sağlam duruyoruz gerçekten.
01:52Bu sene 2025'in bütçesinde meclisteydim geçen, orada da söyledim.
01:56Harcamalarımız da bir sapma söz konusu değil.
01:59Hatta artan faiz harcamalarına rağmen harcama limitimizin altındayız.
02:06Bir takım personel ücret artışlarında öngöremediğimiz bir takım artışlara rağmen harcamalarımız bütçede başlangıçta öngördüğümüzün altında bir miktar.
02:18Ama gelir tarafında orada biraz bu enflasyon muhasebesinden kaynaklanan sorunlarımız var.
02:24Onlara da telafi edici bir takım adımlar atıyoruz.
02:27Dolayısıyla bütçe mali tarafta da sağlam duruyoruz.
02:30Deprem harcamalarına rağmen tekrarlıyoruz.
02:33Üçüncü ayağı bu programımızın yapısal dönüşümler.
02:37Hiçbir program sadece para maliye politikası ile olmaz.
02:43Yapısal dönüşümler de çok önemli.
02:46Arz yönlü politikalar da çok önemli.
02:48Bir taraftan talebi kontrol edeceksiniz elbette ama bir taraftan da arzı arttırıcı politikaları uygulamak önemli.
02:55Sonuçta bir arz talep dengesinden bahsediyoruz.
02:58Orada da iki temel konuyu önceliklendirmiş durumdayız.
03:02Bir tanesi gıda, diğeri konut.
03:05Gıda komitemiz var.
03:07Birazdan belki geliriz.
03:08Konuşacağız gıda.
03:08O konuda çalışmalar ve sosyal konut konusunda onlara da geliriz.
03:12Yani şunu söylemeye çalışıyorum.
03:15Enflasyonda kararlıyız.
03:17Somut olarak bir süreç başlamış durumda.
03:19Noktasal bazen geçen ay yaşadığımız gibi Eylül ayında.
03:23Beklentinin bir miktar üstünde geldi.
03:25Yani bizim normal diyelim gidişatı bozucu yani beklentilerin dışında bir olumsuz bir rakam geldi.
03:33Ama bu bir aylık geçici bir şey diye düşünüyorum.
03:35Eylül ayı hep böyle geliyor ama Sayın İman.
03:36Ekim ayı daha çok gelirdi doğrusu.
03:39Bu sene Eylül ayında yaşadık.
03:41Okulların açılmasıyla mı?
03:42Dünyada da belki bu şeyler aylar arasında bir kayış da var deniyor.
03:47Öyle analizler yapanlar da var.
03:49Yazında Haziran-Temmuz dengesinde böyle bir farklılık görmüştük.
03:53Ekim ayında da bir miktar bu etki olur ama Ekim ayında Eylül kadar bir etki beklemiyoruz doğrusu.
04:01Yarın göreceğiz tabii enflasyon rakamlarını görünce yıl sonuna dönükte daha sağlıklı bir öngörüde bulunmak mümkün.
04:08Ama genel çerçeveyi burada büyük resmi görmek lazım.
04:13Büyük resim enflasyon aşağıya doğru iniyor.
04:16Yüzde otuzlar civarına gelmiş durumda.
04:19Ve gelecek sene 20'nin altını hedefleyen bir programı kararlı bir şekilde hayata geçirmeye devam ediyoruz.
04:26Ve bunu da vatandaşımız belli mal gruplarında zaten görüyor.
04:31Gıdada biraz sıkıntı yaşıyoruz.
04:34Çünkü gıdada hem kuraklığı hem donu aynı yılda yaşadık.
04:38Buna bir de fırsatçılık maalesef ilave oluyor.
04:42Onu da söylemem lazım.
04:44Hiç maliyetlerinde böyle etkiler olmayanlar da bu tür haberler gelince bunu bir fırsat bilip fiyatlara yansıtabiliyorlar.
04:53Bütün bunların ortaya koyduğu bir tabloyla karşı karşıyayız.
04:59Enflasyon aşağıya doğru inmeye devam edecek.
05:03Ve vatandaşımız bunu hizmet sektörleri dahil olmak üzere birçok kalemde daha iyi bir şekilde görecek.
05:10Efendim tam bu noktada şimdi enflasyon dediğimiz şey biraz böyle hani kanser hücresi gibi birçok dengeyi bozuyor.
05:18Ülkemizde biraz böyle gelir dağılımını da bozdu.
05:21Özellikle dar gelirlilerin alım gücü çok düştü.
05:26Yani gıda ve kira üzerinden alım gücü düştü.
05:30Şimdi bir bu alım gücünü nasıl düzelteceğiz?
05:34Ama şu dipnotu da düşeyim.
05:36Her şeye rağmen bu türbülanstan ancak bu iktidar ve bu yönetim bizi çıkarır diyor sokaktaki vatandaş bize ama bunun bir zaman aralığı var mı?
05:46Efendim şimdi bu bahsettiğiniz etki tüm dünyada var.
05:52Bir taraftan da hani biraz şeyden Türkiye'den başladık ama biraz dünyaya da bakmak gerekir diye düşünüyorum ekonomiyi konuşurken.
06:00Şu anda dünyada ekonomik olarak baktığınızda çok zor bir dönemden geçiyor dünya.
06:07Dünya ekonomisi tarihsel ortalamalarının oldukça altında bir büyüme performansı sergiliyor.
06:14Ticarette ciddi korumacılık tartışmaları, tarife tartışmaları yaşanıyor.
06:20Belirsizlik endeksi dediğimiz bir endeks var.
06:22Dünyada şu anda zirve yapmış durumda.
06:25Belirsiz bir ortamda dünya ekonomisi.
06:28Bir yandan da jeopolitik gerilimlerin çok yükseldiği bir dönemdeyiz.
06:32İşte Gazze'den Ukrayna'ya birçok çatışma bölgesi haline gelmiş durumda.
06:37İsrail ile İran arasında yaşadığımız 12 gün savaşından tutun başka meselelere kadar.
06:42Dolayısıyla zorlu bir dönemdeyiz.
06:45Pandemi özellikle ekonomilerde yapısal bir tahribat oluşturdu.
06:51Pandemiden bugüne yani 4-5 yıllık süreçte dünya ekonomisi sadece %15 büyüdü.
06:585 yıldır.
07:00Türkiye ekonomisi aynı dönemde %30 büyüdü.
07:03Bakın dünyanın iki katı kadar büyüdü.
07:04%100 ise yani pandemi öncesi dünya ekonomisi ve Türkiye ekonomisi %100 ise dünya ekonomisi %15 oldu.
07:12Türkiye ekonomisi %30 oldu.
07:14Bütün bu süreçlerde Cumhurbaşkanımızın dirayetli yönetimiyle pandemi döneminde tezgahın dağıtılmaması,
07:21özellikle tarımın, sanayinin korunması, hizmet sektörlerinde daha çok bu kapanmaların olmasıyla üretim gücünü korudu Türkiye.
07:30Evet, lojistik bozulmadı.
07:31Bozulmadı ve bunun avantajını biz bugüne kadar taşımış olduk.
07:35Şu anda Türkiye bu anlamda önemli bir yere gelmiş durumda.
07:38Ama tekrar ediyorum, dünya eski dünya değil.
07:42Çok farklı bir dünya konjonktüründe yaşıyoruz.
07:45Bizim vatandaşlarımızın da gerçekten bunu görmesinde büyük fayda var diye inanıyorum.
07:50Çünkü gerçekçi olmazsak, gerçekçi politikalar izlemezsek bir yere varamayız.
07:56Farklı bir dünyadayız.
07:58Buna göre davranmamız gerekiyor.
07:59Güvenlik risklerinin yükseldiği bir dünyadayız.
08:02İşte NATO'da %5 savunma harcamasının konuşulduğu bir dünyadayız.
08:07Avrupa demokrasinin beşiği dediğimiz ülkelerin SAFE adı altında yeni savunma sistemlerini konuştuğu,
08:15Almanya'nın savunma harcamalarını bütçe açığının dışına aldığı bir dünyadayız.
08:20Dolayısıyla böyle bir ortamda güvenlik risklerinin yükseldiği, ekonomik korumacılığın yükseldiği, çatışmaların arttığı bir dünyada Türkiye siyasi istikrarıyla ve öngörülebilir politikalarıyla aslında pozitif bir ayrışma gösteriyor.
08:37Ancak burada şunu söylememiz lazım.
08:40Pandemi sonrası dünyada sürdürülebilir kalkınma göstergeleri var.
08:45Bütün Birleşmiş Milletler'in koyduğu, sosyal adaleti gözeten vs.
08:50Tüm dünyada ilk defa bu göstergeler geriye gitti uzun bir zamandan sonra.
08:55Bırakın ileriye gitmeyi, yoksulluk, gelir dağılımında bozulma vs.
09:00Çevre konuları buralar geriledi, ileri gitmedi.
09:04Böyle bir konjonktürdeyiz.
09:06Bunu görmeden Türkiye'yi analiz etmek haksızlık olur diye inanıyorum.
09:10Peki bizde ne oldu?
09:11Bence bu meselenin en önemli göstergelerinden biri emeğin milli gelirden aldığı pay.
09:17Şimdi pandemi sürecinde bir rakam söyleyeyim.
09:212002'de emeğin milli gelirden aldığı pay 24.8.
09:252016'ya geldiğimizde bu 32'ye çıkmış.
09:29Yani AK Parti döneminde yükselmiş.
09:322022'de pandeminin yaşandığı o süreç onun etkileriyle 23.4'e kadar düşmüş.
09:39Gerçekten o dönem gelir dağılımında nisbi bir bozulma var.
09:43Bütün dünyada var, bizde de var.
09:44Bugün geldiğimiz noktada geçen yıl 32.9 olmuş emeğin milli gelirdeki payı.
09:512025'in ilk yarısında 35.9.
09:54tarihimizin en yüksek noktası bu.
09:58Yani şu anda milli gelirden emeğin aldığı pay tarihin en yüksek noktasında.
10:04Dolayısıyla belki o pandemi döneminin algılarıyla hala bakıyoruz.
İlk yorumu siz yapın