Sudan’da Hızlı Destek Kuvvetleri’nin eylemleri nedeniyle çatışmalar katliam boyutuna ulaştı. 14 milyondan fazla kişi yerinden edilirken, ülke dünyanın en büyük insani krizlerinden birini yaşıyor. Uzmanlar, çatışmaların temelinde bölgedeki altın rezervlerinin bulunduğunu, dış aktörlerin ve milis gruplarının bölgedeki hakimiyet çabalarını artırdığını belirtiyor. Türkiye ise tarihî bağları, insani yardımları ve diplomatik arabuluculuk rolüyle Sudan’daki istikrarın korunmasında kritik bir görev üstleniyor. Detayları DİPAM Başkanı Dr. Tolga Sakman ve Gazeteci Cevat Gök anlattı.
00:00Afrika'ya genel olarak baktığınızda zaten tüm çatışmaların, bölgedeki tüm istikrarsızlıkların vesaire temelinde mutlaka buradaki bu yeraltı zenginliklerinin olduğunu biliyoruz.
00:10Yani dışarıdan üçüncü tarafların vesaire bunu mutlaka kaşıdığını, kışkırttığını biliyoruz.
00:15Şimdi Sudan'da da bu konu tabii çok ciddi.
00:17Yani zaten Sudan uzunca bir süredir istikrarı göremedi.
00:22Bu iç savaştan daha sonra o etnik dini temelli çatışmalardan sonra bölündü biliyorsunuz zaten.
00:28Sudan, Güney Sudan olarak arkasından da şu anda içeride de 2019'da başlayan bir iç savaş var.
00:35Şimdi 2019'a kadar yine nispeten baktığınızda o çatışmaların sürdürülebilir olduğunu yani yönetilebilir olduğunu görüyorduk ama
00:432019'da El Beşir'in devrilmesinden sonra zaten hızlı şekilde istikrarsızlık tüm ülkeye yayıldı.
00:50Altın konusunda şöyle başlayayım isterseniz.
00:53Şimdi bölgedeki altın rezervlerinin hala yani şu anda çıkarılandan çok daha fazlasının olduğu biliniyor.
01:00Bunun için de bölgede...
01:02Afrika'nın üçüncü büyük altın üretim Sudan değil mi?
01:04Doğru bilinir.
01:04Doğru, doğrudur.
01:05Ama şu anda çıkarabilecek teknoloji yok.
01:08Yani hala altın rezervlerinin büyük kısmının yer altında olduğu biliniyor.
01:13O yüzden de bölgeye bir şekilde altını çıkarmak için üçüncü tarafların girmesi bekleniyor.
01:19İstiyorlar bunlar.
01:21Ama bu da şu andaki o istikrarsızlıkta çok mümkün olmadığı için en iyi çözüm olarak bölge içerisindeki gruplar üzerinden bir nüfuz etme çabası var.
01:30Bu da özellikle işte bu çatışmalarda taraf olan hızlı destek kuvvetleri veya yine bir grup olan Cancavit'leri üzerinden, Cancavit milisleri üzerinden bölgeye, bölgede bazı altın rezervlerinin fazla olduğu yerlerde bir hakimiyet kurma çabası var.
01:46Burada da bazı körfez ülkelerini görüyoruz.
01:48Yani özellikle bu kaçırılan altınlar, sizin de az önce söylediğiniz o 65 ton yılda altının büyük kısmının özellikle de Birleşik Arap Emirlikleri üzerinden dünyaya satıldığını biliyoruz.
02:02Burada tabii emirliklerin bölgede Cancavit'lerle ve hızlı destek kuvvetleriyle ilişkileri çok kıymetli tırnak içinde söylüyorum.
02:13Çünkü burada hem altın olarak emirliklerin ihtiyacı olan aslında baktığınızda, ekonomik olarak ihtiyaçtan bahsetmiyoruz, daha bunu bir güç çarpanı olarak kullanma, bunu bir emtia kuvveti olarak kullanma olarak düşünebiliriz.
02:31Bu anlamda kıymetli ama aynı zamanda bu grupların altın satarak kazandıkları parayı kullanacakları başka yerler de var.
02:39O da sadece Sudan'ın içeriği burada da kullanıyorlar tabii.
02:43Ama diğer yandan da Libya gibi, Yemen gibi bölgelerde de yine körfez ülkeleriyle ilişkilerini hem ekonomik hem askeri alanında bir şekilde birleştiriyorlar çıkarlarına.
02:56Sayın Gök, size dönmek isterim.
02:59Şimdi Sudan'ın önemini konuşuyoruz.
03:01Acaba sebep buradaki altın mı diyoruz ama Türkiye için neden önemli?
03:05Size de onu sormak isterim.
03:06Yani Türkiye Sudan'da devam eden bu katliamı nasıl durdurmak istiyor?
03:12Tabii şimdi biz 1956 yılında Sudan bağımsızlığına kavuşur kavuşmaz ilk resmiyette tanıyan ülkelerden biriydi Türkiye.
03:20Ve 57'de de ilk büyük elçiliği açarak Afrika'daki en büyük faaliyetlerini orada yaptı.
03:26Osmanlı zamanından beri ilişkiler var.
03:29Çok da olumluydu.
03:30Ticaret hacmi arttı.
03:32İşte Türkiye hem askeri olarak yardımcı oldu hem kültürel olarak.
03:36İşte TİKA orada çok altyapı projeleri yürütüyor.
03:40Askeri eğitimler veriliyor.
03:41İnsan eğitimler veriyor.
03:43Şimdi Sudan orada hem Kuzey Doğusu hasebiyle Kızıldeniz'i kontrol ediyor.
03:49Hem de Afrika boynuzundaki önemli konumu var.
03:52Yani Türkiye'nin Afrika açılımı için adeta bir köklü görevi görüyor.
03:56Bunu söylemekte fayda var.
03:57Özellikle son dönemde Tolga Hocam da işaret etti.
04:01Çok istikrarsızlık var.
04:02Bu istikrarsızlığa karşı Türkiye Sudan'da dengeleyici bir rol oynuyor.
04:07Yani mesela işte 2025'te bu yıl itibariyle bölgesel bir istikrar Türkiye desteği veriyor.
04:14Bu iki grubun arasında yani orduyla hızlı destek kuvvetleri arasındaki bu çatışmalarında Türkiye tarafsız kaldı ve ara buluculuk ve diplomatik çözümü destekledi.
04:27Daha önceden de Türkiye'nin bu Etiyopya-Somali anlaşmazlığında da başarıları vardı.
04:32İş birliğine davet ediyor.
04:34Ama şimdi mesela Türkiye oraya çok erzak yardımı yaptı.
04:39Biz 10 bin tonun üzerinde bir yardımımız oldu.
04:42Hem sağlık malzemeleri hem erzak konusunda ve Türkiye birinci sırada ve ilk en çok yardım eden ülke konumundaydı.
04:50Şimdi burada özellikle Türkiye'nin bir inisiyatif aldığını görüyoruz.
04:53Yani meşru orduya destek oluyor Türkiye ve hem askeri malzeme konusunda hem erzak konusunda yardımları oluyor.
05:04Aynı zamanda da yani Türkiye'nin tarihi bir rolü olduğu için orada ara buluculukta daha avantajlı.
05:12Bunu açık söyleyelim.
05:13Ama orada özellikle Amerika'nın, İsrail'in, hocamın da dediği gibi Birleşik Arap Emirlikleri'nin daha fazla bölünme, altın üzerinden daha fazla savaş çıkarma ve ülkeyi yağmalama girişimleri var maalesef.
05:29Yani Birleşik Arap Emirlikleri ve Mısır farklı tarafları destekliyor değil mi Cevat Hocam o noktada?
05:35Evet doğru.
05:35Şimdi özellikle İsrail, Birleşik Arap Emirlikleri üzerinden açık söyleyelim.
05:41Burada etki etmek istiyor ve Afrika'yı etki etmek istiyor.
05:45Kızıldeniz'i kontrol etmek istiyor.
05:48Bunun karşılığında Mısır ise bu noktada daha itidarlı davranıyor diyebiliriz.
05:55Evet yani Türkiye'nin buradaki rolü çok önemli.
05:57Türkiye her zamanki gibi istikrarı ve toprak bütünlüğünü savunuyor.
06:01Ama karşımızda bu Sudan'ın adeta beşe bölünmesini isteyen ülkeler var maalesef.
İlk yorumu siz yapın