Dünyada gıda krizi var. Bir yanda Afrika Kıtası'nda açlık ve kuraklık var ama asıl sorun dünyaya yayılan obezite. Obezite artık bir salgın niteliğinde. Peki neden, zehir mi yiyoruz? Dünya ve özellikle Türkiye'de gıdada nasıl büyüyen bir sorun var? Fast food, endüstriyel yemek derken neden kilo alıyoruz? Gıdada ne yapmalı? Raflarda neye izin verilmemeli? İnceleme haberimizde uzman isimlere sorduk.
00:30Obeste tüm dünyada çok hızlı bir şekilde artan ve Dünya Sağlık Örgütü tarafından hastalık olarak nitelendirilen bir durumdur ve dünyada çok hızlı bir şekilde özellikle sanayileşmenin ve beslenme şeklinin değişmesinden ötürü çok hızlı bir şekilde artarak devam ettiği için pandemi olarak nitelendirilmektedir.
00:50Obeste yalnızca estetik bir sorun değil, aynı zamanda diabet, hipertansiyon, kalp damar hastalıkları ve bazı kanser türleri için ciddi bir risk faktörüdür.
01:02Birleşmiş Milletler Çocuk Fonu UNICEF'e göre tarihi bir eşik aşıldı.
01:07Artık çocuklarımızı koruyamıyoruz.
01:09Obeste salgın halinde.
01:10İlk kez dünya çapında 5 ila 19 yaş arası çocuklarda obeste yetersiz beslenmenin önüne geçti.
01:17Obestenin artışı küresel bir kriz.
01:29Birleşmiş Milletler raporuna göre dünyada 188 milyon çocuk aşırı kilo ve fazla kiloyla yaşıyor.
01:36Yani her 5 çocuktan biri şu anda fazla kilolu.
01:39Peki kim suçlu?
01:41Uzmanlar gıdalar diyor.
01:43Peki bu ne demek?
01:44Biz ne yiyoruz, ne yememeliyiz?
01:46Geçmiş yıllara göre artık daha fazla dışarıda yemek yiyoruz.
01:51Evlerde belki bir öğün en fazla tüketilebiliyor.
01:55Dolayısıyla sabah, öğlen, akşam birçok tercihi dışarıdan yapıyoruz.
01:59Yüksek kalorili gıdaların kolay ulaşılabilir olması, fast food kültürü yine obestenin riskini arttıran faktörler arasında.
02:07Obeste nedeniyle vücudumuz yağlanıyor ve bu yağlanmanın sebep olduğu birçok hastalık mevcut.
02:13Bunların başında diyabet dediğimiz şeker hastalığı, hipertansiyon, kolesterol yükseklik, karacere yağlanması, osteoartrit dediğimiz risk ileçlenmesi ve hatta birçok kansere sebep olabilmektedir obeste.
02:27Boşluk yaratan duygular bizleri duygusal yeme adını verdiğimiz sürekli bir gıda tüketimine veya abucubur tüketimine özellikle karbonhidrat ağırlıklı gıdalar aşerme eğilimine doğru götürmeye başlar.
02:41Ve bunun sonucunda da bu hislerle mücadele edilemeyince de tabii ki obesteye doğru ya da obeste riski doğurmaya başlayacaktır.
02:48Türkiye'nin durumu da kötü. Bu obeste salgınından en çok Kuzey Amerika, Latin Amerika, Karayipler ve Orta Doğu nasibini almış.
02:56Açlık yaşayan Afrika ve Asya'da oran düşük gözükse de durum vahim. Beslenme şekli değişiyor.
03:02İnsanlar felakete doğru gidiyor.
03:04Ama maalesef yaklaşık %70'e yakın insanımızın fazla kilolu olduğunu hatta bu %70'in de %25'inin obez diyeceğimiz aşırı kilolu olduğunu fark ettik.
03:17Özellikle toplumdan bu konuda bize destek vermesini beraber bu kiloları vermemiz gerektiğini özellikle ifade etmek istiyorum.
03:25Çünkü kilo sonuçta hayat kalitesini düşürüyor, uyku kalitesini düşürüyor, eklemlerimizi bozuyor, kalp hastalıklarına sebebiyet veriyor.
03:33Avrupa'da en obez ülkelerden birisi biz.
03:37Bunu nereden biliyoruz?
03:392022 yılında yapılan Dünya Sağlık Örütü'nün obezler raporuna göre hem fazla kilolu kişilerde hem de obez olan kişilerde Türkiye birinci sırada.
03:51Sanayileşmenin ve teknolojinin getirdiği yenilikler ile paketli ve paketlenmiş işlenmiş gıdalara ulaşımın kolaylığı bunları daha çok tüketmenize
04:02neden olmakta.
04:04Kadınlarda gebelik ve menopoz döneminde hormonal değişiklikler yağ doksu dağılımını arttırır.
04:11Erkeklerde ise özellikle karın çevresinde yağlanma, kardiyometabolik riskleri yükseltiyor.
04:18Çocuk ve ergenlerde yüksek kalorili beslenme ve ekran karşısında geçirilen uzun süreler nedeniyle risk hızla artmaktadır.
04:26Ekran bağımlılığı ve sosyal izolasyonda çocuklarda özellikle hareketsizlik yani fiziksel olarak bir aktivite yapmama, hareketsizlik eylemi sonucunda
04:36enerji tüketiminin azlığı nedeni tabii ki bir kilo almaya eğilim, obeziteye yatkınlık da olarak ortaya çıkmaya başlayacak.
04:42Aslında bu tabloyu ailelere bağlamak doğru değil.
04:46Çünkü ailelerin kötü tercihlerinden değil, gıda şirketlerinin zararlı uygulamaları ön planda.
04:51Çoğu zaman sağlıksız yiyecekler, sağlıklı yiyeceklerden çok daha ucuz.
04:56Bu da yıkım demek.
04:57Devlet ne yapmalı?
04:58Neler yasaklanmalı?
04:59Acil önlem dönemine mi geldik?
05:02Birleşmiş Milletler Hükümetleri çocukları korumak için zorunlu yasalar çıkarmaya çağırıyor.
05:06Ne yapmalı?
05:08Örneğin besin etiketi, pazarlama kısıtlamaları, şekerli içeceklere vergi koyma ve okul yemek ortamlarını gerçekten iyileştirme gibi bir dizi önlem alınabilir.
05:18Okul süresinde çocuklara kantinlerde sunulan gıda tercihlerinin doğru tercihleri olması lazım.
05:25Bununla ilgili okul gıdası projesi hayata geçecekti.
05:29İleri tarihe ertelendi.
05:30Tabii burada sanayinin hazırlık yapması lazım.
05:34Yani yağı azaltılmış, tuzu azaltılmış, kalorisi azaltılmış, trans yağ oranı düşürülmüş gıdaların çocuklara alternatif olarak kantina yollarında sunulması, doğru tercihleri yapabilmeleri adına son derece önemlidir.
05:50Özellikle bazı olumsuz hissiyatlar bizim içimizdeki duygusal boşlukları doldurma adına bizi yemeğe itebilirler.
05:58Adı üstünde bir boşluk, duygusal boşluk. O zaman boş yeri bir şekilde doldurmak adına zihin bunu gıda tüketimine doğru bizi yöneltmeye başlar.
06:08Örneğin içimizdeki boşluk hislerini yaratan hislere baktığınızda bunlar yetersizlik hisleri olabilir.
06:13Bunlar anlaşılamıyor olduğumuzu hissetmek olabilir.
06:16Aslında durumun bir başka kötü boyutu da var.
06:19Birleşmiş Milletler'in tespiti çarpıcı, özellikle savaş ve kriz bölgelerinde.
06:24Gıda şirketlerinin çocukları hedef alan yıkıcı adımları dikkat çekiyor.
06:28Bu ne demek peki?
06:30Büyük gıda ve içecek şirketleri savaş bölgelerinde imajlarını yükseltmek için büyük miktarlarda abur cubur, ultra işlenmiş gıdalar bağışlıyor.
06:39Yani devlet kontrolünün az olduğu yerleri hedef alıyor.
06:42Yani durum tüyler ürpertici.
06:46Şimdi sorular bunlar.
06:56Dünya nüfusu gıda aileme hedef alınıyor.
06:59Obeste salgınının arkasında dünyada herkesin bildiği gıda şirketleri mi var?
07:04Devletler ne yapmalı?
07:05Halk çocuğunu nasıl korumalı?
07:07Hem yetişkinlerde hem de özellikle çocuklarda gıda tercihlerinde doğru alternatiflerin reyonda olabilmesi adına
07:16üzerinde bazen uyarıcı ifadelerine yer alması konusunda dünyada yapılan çalışmalar var.
07:22Bu gıda yüksek kalori içerir, yüksek tuz oranı içerir, yüksek yağ oranı içerir şeklinde
07:28uyarıcı renkli sembollerin etiket üzerine yazılması ya da bu konuda mağduriyet yaşamaması için doğru alternatiflerin,
07:36lif oranı yüksek gıdaların reyonda satışta olması gerekmektedir.
07:40Sebze, meyve, tam tahıl, sağlıklı yağ ve proteinden zengin bir diyet obeste riskini azaltır.
07:48Fiziksel aktivite, haftada en az 150 dakikalık orta yoğunluklu egzersiz yine obeste riskimizi azaltacaktır.
07:57Çocuklara sağlıklı yaşam alışkanlıklarının kazandırılması mutlaka obeste riskini azaltacaktır.
İlk yorumu siz yapın