Balitanghali is the daily noontime newscast of GTV anchored by Raffy Tima and Connie Sison. It airs Mondays to Fridays at 11:00 AM (PHL Time). For more videos from Balitanghali, visit http://www.gmanews.tv/balitanghali.
#GMAIntegratedNews #GMANetwork #KapusoStream
Breaking news and stories from the Philippines and abroad: GMA Integrated News Portal: http://www.gmanews.tv Facebook: http://www.facebook.com/gmanews TikTok: https://www.tiktok.com/@gmanews Twitter: http://www.twitter.com/gmanews Instagram: http://www.instagram.com/gmanews
GMA Network Kapuso programs on GMA Pinoy TV: https://gmapinoytv.com/subscribe
00:02According to John, we'll talk about the PIVOX Director Dr. Teresito Bakulkol.
00:06Good morning and welcome to the Hali.
00:09Yes, good morning and welcome to you.
00:12Thank you for having me here.
00:13What is your explanation?
00:15Why are you following the lindol in the past few days?
00:20Again, we have a pattern or season for lindol.
00:26Ang mga lindol ay langyari po yan kapag naiipon at biglang nailabas ang stress sa mga fault and trenches natin.
00:36It just so happened na sa mga nitong nakarang araw, parehong mas aktibo ang the segment of the Philippine Trench at yung iba pa nating fault sa Luzon at Visayas.
00:47Again, this is normal for a country like the Philippines which is part of the Pacific River.
00:52And since we also have many active faults and trenches, there is always this possibility that pwedeng magkasabay
01:00or kung hindi man magkasabay, makakasunod ang paglindol.
01:04I see. So sinasabi nyo, normal nga po itong mga paggalaw na ito.
01:07Pero dati rin ho ba, magkakasunod na rin na nangyari yung mga lindol sa ating bansa mula Luzon, Visayas hanggang Mindanao?
01:15Sa loob lamang po ng halos dalawang linggo?
01:18Well, kung tutuusin natin, everyday we record at least 30 earthquakes a day spread all over the country po yan.
01:26So most of this kasi hindi naramdaman ang mga tao. It just so happened that this time, naramdaman ang mga tao.
01:33Kaya akala nila hindi ito normal. Kasi nga ngayon lang nila naramdaman na sunod-sunod.
01:41But if we look at the earthquakes natin, everyday, every single day, lahat yan spread all over the country.
01:48I see. At sinasabi nila, talagang mga aftershocks po, inevitable na mararanasan. Pero gaano katagal pa ho ba daw? At medyo malalakas din yung aftershocks na iba?
01:59Okay, so depende po ito sa laki ng main earthquake. So sa kaso ng, for example, sa magnitude 7.4 na event ng Davao, we would expect aftershocks to be around 6.4.
02:12Yan po yung pwede na i-generate. Now, sa Cebu naman, 6.9. It's 5.9 ang pwede na i-generate ng maximum aftershocks.
02:22And these aftershocks would last for several days to even several weeks. But habang tumatagal naman, kumukunti yung numbers and humihina po yung aftershocks.
02:32I see. At yung mga aktibidad po ng Bulcang Canlaon at Bulusan, ano naman ho ang paliwanag din nyo nagkataon lang ho ba na nakasabay pa ng lindol ito?
02:42Even before nagkakaroon ng malalakas na paglindol for the past week, yung Bulusan ng Taal naman, Canlaon, even Mayon,
02:52always been acting up kasi mayroon silang alert level. Taal Volcano, Bulusan, and Mayon ay nasa alert level 1.
03:01And Taal, Mayon, Canlaon Volcano ay nasa alert level 2.
03:05At yung sinasabing volcanic earthquake, iba pa po ito dun sa lindol po na nararanasan sa mga falls at trenches po natin.
03:14Yes, yung sa falls at trenches natin, tinatawang natin yung tectonic earthquakes.
03:17Dito naman sa mga vulkan natin, tinatawang natin yung volcanic earthquakes.
03:21Okay, linawin po natin, sir, dahil maraming kumakalat na kung ano-ano mga balita.
03:26Sabi nung ilan, budjat daw ba at senyales na na magkakasunod na lindol na ito yung malapit ng tumama, ang the big one?
03:32Hindi po. Again, ang mga lindol na nagalap from the previous days ay magkakaiba ang pinagmulan at magkakalayo ang lokasyon.
03:40So, ang malakas na lindol sa Davao Oriental ay, again, it came from the Philippine Trench, yung sa Zambales naman, sa Leyte, sa Surigao, del Sur,
03:49ay mula naman sa iba't ibang earthquake generators, pati na na yung sa Cebu.
03:53So, ibig sabihin, independent at walang direct ang koneksyon po yung ating mga active faults.
03:59So, ang pagyanig sa isang lugar ay hindi nagpapahihwating na susunod na ang lindol sa iba pang fault.
04:05Dahil bawat fault ay may sariling galaw at kondisyon sa ilalim ng lupa.
04:09Okay, at bilang paalala sa ating mga kababayan, ano ho ang unang-unang dapat na oras na maramdaman ho ng pagyanig?
04:16Ano yung mga gagawin para makaiwas na rin po tayo dun sa mga singdami po ng mga eksperto ata na nakikita natin sa social media?
04:25Diba, sir? Ano ho, manggaling na ho sa inyo?
04:28So, una natin gawin, kapag may malakas na pagyanig, we do the drop, cover, and hold, and then we stay put.
04:36And we stay there until the shaking stops and then we evacuate.
04:39And then second, huwag po tayong maniwala sa mga kumakalat ngayon, katulad po na sinasabi nyo, dumadami yung mga experts.
04:44Palaging ganyan yan, every time there is, like say, a volcano eruption, a volcanic eruption, dumadami yung mga volcanologists natin.
04:54Ganito, dumadami yung lindol, dumadami na rin yung mga earthquake experts natin.
04:58So, huwag po silang maniwala, lalo na yung sa mga manghula.
05:01Huwag po silang maniwala dyan.
05:03Wala pong technology that can tell us when an earthquake would happen.
05:08They get the information only from our institute, which is the mandated agency.
05:12Again, wala pong technology right now that can tell us exactly when an earthquake will happen.
05:18Okay, ito lang din ho, paglilinaw, kasi may mga kumakalat din sa social media na dapat daw doon sa mga nakatira sa tabing dagat,
05:25eh dapat magbilang daw ng 20 segundo para malaman kung may possible na tsunami.
05:31Ano ho ba ang totoo dyan o ano ba ang dapat gabay sa mga kababayan po natin?
05:36Ah, hindi po yan totoo.
05:39Ang dapat lang gawin kapag may tatlong natural signs of an impending local tsunami.
05:46So, una, kapag may malakas na shaking na halos hindi ka na makatayo.
05:50Second, kapag nagpansin mo na nag-resid yung dagat.
05:53And third, kapag may narinig ka na roaring sound o dumagundong na sound coming from the sea,
06:00kahit isa man lang dito sa tatlo ang iyong ma-observe, then you have to move to a higher place immediately,
06:06hindi yung maghintay ka pa ng 20 seconds.
06:08You have to evacuate immediately to a higher place kasi baka po magkaroon ng tsunami.
06:14Wag pong, kapag napansin po na may nag-resid na ng dagat, wag pong kayong kumuha ng cellphone.
06:19Takbo ka agad.
06:20Oo, wag naman mag-content-content pa, ano, sir?
06:23That's right.
06:24Maraming pong salamat sa pagtulong nyo sa amin sa paglaban sa fake news.
06:28Ayan po naman si FIVOX Director Dr. Teresito Bakulkol.
Be the first to comment