Balitanghali is the daily noontime newscast of GTV anchored by Raffy Tima and Connie Sison. It airs Mondays to Fridays at 11:00 AM (PHL Time). For more videos from Balitanghali, visit http://www.gmanews.tv/balitanghali.
#GMAIntegratedNews #GMANetwork #KapusoStream
Breaking news and stories from the Philippines and abroad: GMA Integrated News Portal: http://www.gmanews.tv Facebook: http://www.facebook.com/gmanews TikTok: https://www.tiktok.com/@gmanews Twitter: http://www.twitter.com/gmanews Instagram: http://www.instagram.com/gmanews
GMA Network Kapuso programs on GMA Pinoy TV: https://gmapinoytv.com/subscribe
00:00Samantala, kuha naman po tayo ng informasyon sa FIVOX
00:02tungkol pa rin po sa magnitude 7.5 na lindol sa Davao Oriental.
00:07Kausapin po natin si Supervising Science Research Specialist Angelito Lanuza.
00:12Welcome po sa Balitang Hali, sir.
00:14Yes po, magandang umaga po sa inyong lahat.
00:18Pasensya na po at medyo super busy tayo ngayon dito sa ating Data Receiving Center.
00:23We understand, sir, pero saglit lamang ho.
00:25Baka may latest na po tayo dito sa 7.5 na lindol sa Manay Davao Oriental.
00:31Ito ho ba ay bagong fault? Saan ho ba ito nakita?
00:34Ay, hindi po. Yan nga po yung source natin ng actually yung madalas.
00:41Kagagaling ko lang po dyan sa Manay.
00:43So, this is basically the source of our biggest one.
00:47Ito kasi along the Philippine Trench po ito.
00:49Hindi po ito bago.
00:52Ito po yung inaasahan natin talaga.
00:55Na kayang magdulot po ng malaking lindol.
00:58In fact, nandyan din po sa lugar yung largest earthquake natin na in 1924, April 21.
01:07Pero although mas malapit po siya sa Mati.
01:11Sa history natin, sabi nyo nga, nandyan ho nang galing sa Philippine Trench, yung malakas na lindol.
01:20At napansin din ho natin, nanusunod-sunod po sa iba't ibang area sa mga probinsya ang nakakaroon po ng lindol.
01:27Wala naman ho itong connection sa isa't isa yung kanilang ho nga paggalaw.
01:31Wala po.
01:33Parang kanina nga nag-iisip ako eh, parang noong 2021, parang ewan ko lang ha, this is just a coincidence.
01:40Nagkakaroon ng tigisang Luzon-Bisaya sa Mindanao.
01:45Pero this is purely coincidence po.
01:47Ang masasabi ko po dyan sa may manay Davao Oriental po, talaga po kasi yan yung pinaka-seismically active natin po.
01:56So kung titignan po natin yung seismicity natin, from the 35 earthquakes per day po, talaga po hindi mo makikita yung Davao Oriental eh.
02:05Natatabunan siya talaga ng maraming earthquake epicenters.
02:08It only means na talaga po number one source natin po ng earthquake yung sa may Davao Oriental.
02:14Okay, pero ito hong sa Davao Oriental, sinasabi na ito na ho ba yung parang area na talagang mas makakaranas po after this, yung mga tsunami warning, sabi nyo nga.
02:29Kamusta po? Hanggang kailan ba natin yan nakataas?
02:34Okay po, yung tsunami warning po, ito maganda po ano at gagaling ko nga sa manay mga few months na Davao Oriental po.
02:41Kasi kinabitman po natin sila ng tsunami early warning system for the past two years po.
02:47Ang latest nga yung manay.
02:49Kaya this is a challenge for manay po kung na-implement ba nila yung ginawa nilang evacuation plan.
02:55Now to talk about that tsunami threat po, usually po, it will not last long to wait.
03:02Kasi yung estimate po natin dyan na arrival time is in less than 10 minutes po.
03:09So kung nagkaroon po ng tsunami kanina, kumbaga dumating na po rin sa kanila.
03:14Kaya yun po yung tinuturo natin sa mga coastal communities eh, na ang number one natural sign po should be a large earthquake or a minimum of magnitude 6.5 is actually tsunamigenic po.
03:27So medyo kampanti po ako sa Davao Oriental kasi we have already capacitated most of the LGUs dyan in terms of tsunami evacuation.
03:36Ilang aftershocks na po ang naitatala sa ngayon?
03:39Ah, aftershocks. Ilang na? Sorry po ah.
03:42Sige po, okay lang po. Live naman tayo.
03:44Ilang na ang aftershocks natin dyan?
03:49Ha?
03:50Okay po. So far po kasi, siguro nasa hundreds na po yan, no?
03:56Kasi one hour pa lang eh. Ganun naman po kadalasan yan.
04:00Sa ngayon po, nagbibilang pa lang ka sa lukuyan from our Mati Station, which is the nearest seismic station in the area po.
04:08Okay. Nakita po natin yung damage, no? Noong September 30 quake sa Cebu, 6.9 lamang po yun.
04:15Apo.
04:15Ito po, 7.6. Marami po ang nagkukumpara na baka mas grabe dyan sa Manay o dyan sa may epicenter po mismo ng lindol.
04:25Tama po.
04:25Yung mga damage or mga, sabihin na natin, yung mga nagkaroon po ng problema, no?
04:31Dahil doon sa lindol na ito napakalakas.
04:34Apo.
04:34Ano po ang ating masasabi tungkol dyan?
04:36Apo. Basically, malakas po talaga yung 7.5, no? It's almost kasing lakas po siya noong 1990 earthquake, no?
04:457.8 yung 1990 earthquake, eh.
04:48Yes.
04:48Ang nangyari lang po dito, hindi ko na may kagandahan, medyo may kalaliman ng konti po yung kanyang depth.
04:58Okay.
04:58Tapos po, medyo 44 kilometers naman po nasa dagat. Ano po?
05:05Aha.
05:05So, kaya siguro po, yun ay mga factors, kumbaga, hindi ko naman po sinasabing walang damage, pero sa ngayon po kasi, mahirap pa kami mag-confirm, wala kami masyado na kukontak doon.
05:17Aha.
05:18But, we are assuming, na baka nga po meron, at least for the poorly built, no?
05:25Yes.
05:25Poorly built structures. At saka, yun nga po, the way I look at Daba Oriental po, marami po talagang prone doon to damage, no?
05:34Mga substandard houses. As I have mentioned, it was my privilege po, nakagagaling ko lang dun sa lugar.
05:41For this purpose, capacitating each community po, how to evacuate from tsunami.
05:47Okay.
05:47Pati yung tinuro po natin dyan, pati po yung timing.
05:51Opo.
05:51Na, opo, tinuro po natin sa lahat ng communities na pag nagkaroon ng ganitong earthquake, ay in few minutes, kaya kayo po ang magde-decide.
06:00Ganoon po ang turo natin sa local tsunami.
06:03At very fresh pa po pala yung turo ninyo, ano?
06:06Opo.
06:07At nasubukan agad, no?
06:08Opo.
06:08Ang kanilang kahandaan dyan.
06:10Pero, highly populated po bang maituturing itong area po ng Manay?
06:15Opo.
06:17Malaki-laki po yung population.
06:20In fact, parang more than 10 coastal barangays ang aming kinapacitate dyan.
06:28So, marami pong nag-participate last June.
06:31At in-urge po namin sila na iposte sa bawat corner ang kanilang mga at least evacuation map.
06:38Para po, pati mga bisita, alam where to go should a strong earthquake like this, ay maramdaman po dun sa lugar.
06:45Para, malaki pong, malaki pong, isa po, next po siya sa mati na pinakamalaki.
06:50I see, okay.
06:51In terms of population.
06:52So, kung ganyan, highly developed na rin ho yung area, maraming mga buildings na rin, ano?
06:57Nakikita ko natin.
06:58Wala pa naman po.
06:59Wala pa.
07:00Wala pa.
07:00Wala pa namang mga high-rise.
07:02Ang nakita ko doon, siguro, mga nasa 3 to 4 stories pa lang po sila eh.
07:07Pero, in terms of population po, may kalakihan po kasi ang manay.
07:11Oo, oo, oo.
07:12May kalawakan, no?
07:14Kaya, naging paborito na rin natin yung manay kasi marami tayong experience dyan.
07:19Okay.
07:19May 17, 1992 earthquake, no?
07:24Bata pa ako nung kay Peebock.
07:25Oo, oo, oo, oo.
07:26Meron po yan, dyan.
07:29Again, nagbabalikan ko lamang ho yung sinabi nyo dahil ang gumalaw ay Philippine Trench.
07:33Yung po bang, nabanggit nyo rin ho kasi yung the big one.
07:37May connection ba ito dito sa sinasabing trench?
07:39Wala po.
07:40Wala naman.
07:41Wala po.
07:42Magkakahiwalay po sila na, diba, patitignan po natin sa mapa natin,
07:46ang mga fault and trenches, parang guhit, no?
07:49So, in fact, hindi naman po yan gumagalaw ng buuan.
07:53Napakaano na po yan.
07:55Hindi po yung mangyayari.
07:57Okay.
07:58Yung ginawa po natin kay Philippine Trench, sinagment-segment natin siya.
08:03So, my only point po, since hindi naman magkakadugpan,
08:07kung yung mga guhit na yan, if you take a look at the map po.
08:10So, wala po silang kinalaman sa isa't isa.
08:13Okay.
08:13At siguro magandang paalala natin,
08:15dahil sigurado marami na naman ho ang magpapakalat ng maling informasyon.
08:20Mabuti ho manggaling na po sa inyo, Sir Angel, dito.
08:24Hindi ho talaga po pwedeng i-predict ang lindol, hindi ho ba?
08:27Tama po.
08:28Pero meron po tayong magagawa kahit na limang minuto pagdating sa tsunami.
08:33Sige po.
08:34Yun lang po.
08:35So, yan po.
08:37Diyan na rin po sa area na nanggaling yung confusion dati na gawa ni Choname.
08:41Na wala si Choname, hinanap.
08:45Yun, na ganun po talaga, madaling maapektuhan po ang bawat individual
08:49if hindi po nila naiintindihan kung paano nagkakaroon ng tsunami at nagkakaroon po ng lindol.
08:57Ako po ay natutuwa, dahil magpasa hanggang sa Surigao del Sur,
09:00kagagaling po lang po last week, doing the same.
09:04So, this is basically a proof ng mga napag-usapan na natin dyan sa mga lugar po sa Eastern Board of Mindanao.
09:13Magagaling ko lang na din po sa Surigao del Sur sa Tandag, doing the same.
09:18So, para pong nire-re-enforce po yung ginagawa nating pagkahanda at yung hindi pagpaniwala sa mga kumakalat na mali,
09:27at least po, mga totoo po yung mga pinag-usapan natin nung nakararaang linggo at nakaraang buwan po.
09:34Okay.
09:35Kaya, yun po, siguro itong mga nangyayari is just to reinforce na gawin na po natin talaga po yung ating tsunami evacuation plan.
09:47Yun pong sa earthquake naman po kasi, yung mga what to do lang po ang tangin natin pwedeng gawin.
09:53Sabi nyo nga po, wala naman nakakapredikt ng earthquake,
09:56pero ang isa pong napipredikt natin, yung possible impact po ng aabot at maapektohan dito sa mga lugar na ito na Eastern Board of Mindanao.
10:07Marami po tayong ginawang pag-aaral, training and all para po sa aligtasan ng bawat individual at mamamayan sa lugar na yan.
10:17Alright. Marami pong salamat at hindi na po namin kayo papatagalin pang sorbuhin, sir. Thank you very much.
10:23Marami salamat, Ma'am Connie.
10:25Yan po naman si FIVOC Supervising Science Research Specialist Angelito Lanuza.
Be the first to comment