آخر هفته با ایرج جمشیدی پنجشنبه 27 شهریور 1404

Iranefarda TV Network

با ما همراه باشید، منتظر شنیدن نظرات شما عزیزان در ارتباط با این برنامه هستیم.   About Iranefarda TV Network:  IraneFarda is an independent, 24-hour Persian language television station. Its offices and studios are in London, UK. Its American branch is in Los Angeles, US. Iranefarda is not affiliated with any political or government group. Iranefarda TV features political, economic and business world and local news, hourly news updates, current affairs opinion and analysis, and educational programming with a strong line-up of locally produced shows featuring subject matter experts.

Transcript

00:30محرفی کتاب رو امروز با قزلی از کتاب جهان آشق شروع میکنم.

00:43جهان در عالم معناست بر جسم و روان آشق.

00:54به مانند زمین یک سر به فر آسمان آشق.

01:04درخت و سبزه بر باران، هوای تازه بر جنگل، دل قمدیده بر آوای نقض بلبلان آشق.

01:24برای براهو در بیابانها دل مادر کبودر کبوتر بچه گمگشته

01:37کبوتر بچه گمگشته هم بر آشیان آشق.

01:47چنان فرهاد بر شیرین و مجنون بر لخ لیلی دو چشمان دلاشوبان و هر عبرو کمان آشق.

02:08این قزل جهان آشق، قزلیست که نام کتاب جهان آشق هم از اون برگرفته شده.

02:22مجموع قزلیاتیست از استاد محمد علی نظامزاده متخلص به سامان

02:30و مجتمل بر نزدیک به سی سد و بیست قزل با دیباچهی به قلم ایشون

02:43و عشق به طوری که در همین قزل هم گفته شد

02:50در حقیقت سر ریست که جهان هستی با عشق

03:02و این ظرفیتی که بین ممکن و واجب به قول قدما هست

03:11به وجود اومده و به قول حافظ ما به او محتاج بودی

03:19ما به ما مشتاب بود

03:22و خوب یادم هست که استاد ما در فلسفه در تهران

03:28آقا رضی شیرازی نوی میزای شیرازی بزرگ

03:34صاحب فتوای تمباکو

03:37در بین سخنانی که هنگام تفسیر شواهد و ربوبیه

03:45ربوبیه ملاسد را میفرمود

03:49این شیر را میخوند که

03:51اگر جویی ز اصفل تا به آلی

03:56نیابی زرعی از عشق خالی

04:00حالا باز من یک غزل دیگری رو از این کتاب

04:04که عشق رو معنی کرده است

04:08میخونم

04:09عشق یعنی قرق در دل بر شدن

04:14دل نوازی کردن و کهتر شدن

04:19در نهان و در ایان

04:21در صبح و شام

04:23خود رها کردن

04:26پر از دل بر شدن

04:28دست از اقیار شستن

04:32دم به دم

04:33بهر دل بر خالص و بیگسر شدن

04:38عشق یعنی انقلابی از درون

04:43دوست را پیمانه و ساقر شدن

04:48در کنار مشکلات زندگی

04:52شاد بودن

04:54بر تر از بهتر شدن

04:58و هر حال این کتاب همچنان که

05:01از این دو غزلی که بخشی از اونها رو قرارت کردم

05:05و همچنین از عنوان و نام کتاب پیداست

05:10کتاب اشق است و دفتر اشق است و دیوان غزل است

05:18و تمام اشعاری هم که در این کتاب آمده غزله

05:22غزل بنابراین در حقیقت امروز

05:27و در عصر ما رایجترین قالب شعری هست

05:36که هم غزل کلاسیک داریم مثل همین غزلی که به هر حال در اینجا خونده شد

05:42هم غزلیات در حقیقت نوگرایانه داریم

05:49که کسانی مانند حسین منزوی

05:52سیمین بهبهانی

05:54و بعد محمد علی بهمنی

05:58و از معاصران در غیر حیات

06:03محمد سلمانی و دیگران و دیگران

06:07ساهد باغری

06:09مرحوم استاد مشفق کاشانی

06:12اینها همه غزلیات در حقیقت نوائین گفتن

06:17و استاد محمد علی نظامزاده هم که

06:22از شخصیت های برجستی مدیریتی

06:26اصر ما هستند و خدماتی هم انجام دادن

06:30این زوق شعری خودشون رو در عرصه قزل سراهی

06:35در این کتاب به منسته زهور و برود رسوندن

06:41تا معرفی کتابی دیگر بدرود

06:46به نام خداوند جان و خیرت

06:55با سلام و درود خدمت شما بینندگان ارجمند

06:58در شاهنامه بسیار گرامی و ارزشمند

07:03حکیم عبوالغاسم فردوسی

07:05در تیه روایتی که از تاریخ چند هزار سالی

07:10ایران ارائه میده از کودکان هم در شاهنامه سخن رفته

07:15و از این جهد اهمیت داره که کودکان و نوجوانان ما هم بدانن

07:21که این طور نیست که شاهنامه احیانن فقط از بحثای هماسی

07:26و جنگ پهلوانان و سخن فقط مربوط به بزرگ سالان باشه

07:31بلکه در شاهنامه از همه اقشار جامعه و از همه سنین

07:36به ویش از کودکان و نوجوانان هم مطلب زیاد داره

07:40و این خودش میتونه سبب انگیزه و ایجاد شوق و زوق

07:45در کودکان ما بشه که اونها هم سراغ شاهنامه بروند

07:50و برای این که این موضوع رو ثابت بکنیم

07:54کافیست به این جمعه اشاره داشته باشیم که

07:57دست کم دیویست بار واجه کودک فقط کودک در شاهنامه به کار رفته

08:04این در حالیست که گاهی که همین کودک بزرگتر میشه

08:08و نوجوان میشه و از نوجوانان هم قصه های زیادی در شاهنامه هست

08:12اما فقط کودک دیویست بار در شاهنامه واجهش به کار رفته

08:18که خود این گویاه اینه که چقدر از کودک در شاهنامه مطلب هست

08:23حتی ما از نوزادی و پیش از نوزادی برقی افراد هم در شاهنامه مطلب داریم

08:30اما اگر چون بس گسترده است بخواییم جمع کنیم مطلب و در یک قصه های مشخص

08:36باید بگیم به طور روشن مشخص و معین که هیچ اختلافی درش نیست

08:42دست کم از چهار شخص مهم شاهنامه کودکی اینها بیان شده

08:48که اگر بخواییم به ترتیب اینا رو بگیم زال یکیشه که کودکیش بیان شده

08:55که خب میدونیم قصه شنیدنی هم داره که زال هنگامی که به دنیا میاد

09:00به خاطر اینکه وضعیت خاصی از جهت ظاهری و جسمانی داشته

09:05قصهش بیان شده که اینو میبرن بیرون شرق قرار میدن

09:09در واقع نزدیک درمانگاه قرار میدن

09:13و سیمورق میاد این بچه رو معینه میکنه

09:16میبینی که بچه سالم و ادامه قصهش که هست تا بعد که نوجوان میشه

09:20و دوباره به آقوش خانوادهش بر میگرده

09:23همچنین از کودکی و نوزادی رستم

09:29چون باز بسیعه معروفی داریم که میدونیم

09:31رستم وقتی میخواد به دنیا بیاد

09:34و مهمترین مسئلش اینه که

09:36زایش رستم چون محصول

09:38عشق تو نفر

09:40به همم بوده خیلی اهمیت داشته

09:42که این بچه میخواد به دنیا بیاد

09:44و هنگام زایمانش چون که

09:46جنین یعنی رستم پیش

09:48از این که به دنیا بیاد جنین بزرگتر

09:50از حد معمول بوده

09:52مادرش دوچار یه سری

09:53مسائل جسمانی میشه و

09:56خواست هم قصه معروف که

09:58هم گفتیم هم جایی دیگه بارها بیان شده

10:00که سیمورق میاد

10:02و کمک میکنه که این بچه

10:04به رویش خواستی به دنیا میاد

10:06و رستم معروف میشه

10:08و از دوره

10:09کودکی رستم

10:11بسیار مطالب در شاهنامه از کرد

10:14تا نحوه شیرخوردنش

10:16و نحوه بزرگ شدنش

10:18اون زوری که از همسنان

10:20خودش بیشتر داشته

10:21و برقی کارها که رستم

10:24در کودکی انجام میده

10:25یا کارهایی که برای کودکی

10:28رستم میکنن

10:29مثلا رستم وقتی که کودک خیلی خورد

10:32یک مجسمه تندیسی

10:34از شکل رستم میکشن

10:37و برای پدر بزرگش

10:38سام میفرستن

10:40و سام هنگامی که این مجسمه رو میبینه

10:42میگه که چقدر این بچه

10:45شبیه به منه

10:46و بعد که سام

10:48علاقه من میشه را میفته

10:50سال بعد به دیدار نوش

10:52بیاد همین که رستم

10:55پدر بزرگش سام

10:56رو میبینه با این که ایشون بچه هست

10:58ولی تا پدر بزرگش رو میبینه

11:00متفضی میشه که چقدر پدر بزرگش

11:03شبیه به ایشونه و به زبان

11:05میاره میگه همین به

11:06چهره تو ماند چهره

11:08یعنی رستم هم

11:11تعیید میکنه که چهرهش

11:13شبیه چهره پدر بزرگشه

11:15بنابراین همه این داستانهای

11:17کودکی در شاهنامه هست

11:19داستان فریدون رو در شاهنامه

11:21داریم از کودکی تا

11:23نوجوانیش که وقتی

11:25دوهشت یعنی شانزده سالی

11:27میشه قیام میکنه رعی زهاکو

11:29از کومیات پایین ولی از همون

11:31کودکیش داریم که مادرش

11:33چطور این بچه رو نگهداری میکنه

11:35چطور این بچه رو به چوبانی

11:37میسه پارد که او از اون نگهداری کند

11:39و قصدهش بعد داستان

11:41سهراب رو بازداریم

11:43که سهراب هم پیش از این که به دنیا بیاد

11:45اونجا رستم پدرش

11:47یک مهرب مادری میدی که

11:49اگر این فرزند من دختر

11:51بود اینو به گیسوانش

11:53ببند اگر پسر بود به بازوش

11:55ببند و بعدم که خوب رستم

11:57بزرگ میشه و

11:58با این که کنوه جوانی هست به فکر

12:01اتحاد ایرانیان

12:02میفته و تشکیل ایران

12:05بزرگ داستان فریدون ارز

12:07کردیم داشتیم یکی دیگه از داستانه

12:09معروف مشخصی که در

12:11شاهنامه راجب کودک

12:13و کودکی هست

12:14قصه خیلی شنیدنی و جالب

12:17داراب هست که

12:19فرزند همای بوده و همای پادشای

12:21ایران بوده این بانو

12:23و بنابرای دلائری

12:25با توجه به

12:27منافع و مساله ملی

12:29تصمیم میگره نوزاد

12:31یعنی داراب رو

12:33در یک گهواری قرار

12:35بده و اون گهواره رو

12:37پر از دور رو جواهه رو

12:39اشیاء گرامبه ها میکنه

12:41و این گهواره روی رود

12:43قرار میده و چند نفرم

12:45معمول میکنه که کنترول کنن

12:47کشیک بدن این گهواره

12:49کجا میره و به دست که میرسد

12:51که میره و به دست یک گازور

12:53یعنی یک رخشوی میرسه

12:55و از قضان رخشوی در آرزوی

12:57داشتن فرزند بوده

12:59چون فرزند نداشته

13:01و میبینه که آب

13:03برای او یک کودکی آورده

13:05همراه با کلی تلا و جواهه

13:07که از همین رو هم اسمشو میذارن

13:09دواراب و برحال اونو میبره

13:11پیشه همسرشو خوشحال میشن

13:13و خودش قصه طولانی داره

13:16قره از این که

13:17از کودک و نوجوان هم

13:19در شاهنامه مطلب هست

13:21که ما فقط به برخی از اینها اشاره کردیم

13:24اگر کسی جوینده باشه

13:26و به خصوص کودکان و

13:27نوجوانان برن سراغ شاهنامه

13:30متوضی میشن که شاهنامه

13:32چون براستی

13:32کتاب تاریخ ایرانیان هست

13:36به طور طبیعی همینطور

13:37که انتظار میره از کودک و

13:39نوجوان هم در شاهنامه

13:41مطلب پیدا بکنه

13:43مطالب زیادی خواهد

13:46یافت

13:46ما اونجا میدونیم که هنگامی که

13:48در واقع زال به دنیا اومده

13:51این افرادی که

13:53بچه رو میبینن و اوزاد رو میبینن

13:55یکم نگرانن که این رو

13:57به سام بگویند نگویند

13:59و بالاخره کسی جورت نمی کنه

14:01بره بگه یک بچه این چنینی

14:04به دنیا اومده من دو بیت

14:05از اونجا رو تقدیم بکنم

14:07کسی سامیل را

14:09نیاره هست گفت

14:11که فرزند پیر آمد از خوب

14:14جفت پسر چونز

14:15مادر برانگون زاد

14:17نکردن یک هفته

14:19بر سام یاد یک هفته

14:21به سام نمیگن که چنین فرزند

14:24یه ولی هنگامی که سام

14:25مدفعه میشه به تصور غلط که شاید

14:28بچن بیمار هست و دیر

14:30یا زود از دنیا خواهد رفت

14:31میگه که اینو ببرید نزدیک درمانگاه

14:34رها کنید

14:35به فرمود پس تاش برداشتند

14:37از آن بومو بر

14:40دور بگذاشتند

14:41به جایی که سیمور

14:43را خانه بود

14:44به آن خانه این خورد بیگانه بود

14:47و قصه های شنیدنی

14:49بسیار راجب کودک

14:51در شاهنامه داریم

14:53با سپاس از شما

14:54سلام ارزم کنم خدمت بینندگان گرامی

15:03در ادامه برنامه های هزار گفته و ناگفته از شهر تهران

15:08در دو برنامه قبل ما توضیحاتی رو در ارتباط با موسیقی قاجاریان خدمتون ارز کردیم

15:18در ارتباط با این جلسه من موسیقی دوری ناصر دینشاه رو به ارزتون می رسونم

15:28ناصر دینشاه شرایطی رو به وجود آورده بود

15:31که به طور استثناء نتنها در دوری قاجاریان تکرار نشد دیگه

15:38در هیچ دوره دیگهی ما در ایران چنین سابقهی رو نداریم

15:43ناصر دینشاه در خوابگاه خودش

15:46یعنی حرمسراهای متعددی که از فتلی شاه مونده بود

15:50برای اینکه ما بدونیم که کجا رو در ارگ سلطنتی ما خوابگاه بوده

15:58در دوره ناصر دینشاه من باید ارز کنم خدمتون

16:03که در شمال کاخ گلستان فعلی جایی که امروز یک فضای بسیار وسیعی هست

16:10حدود سه هکتار که امروز کاخ دارایی هست

16:15در اونجا یک حرمسرایی رو ایجاد کرده بود که از امارتهای متعددی تشکیل می شد

16:21برخی از اونها از دوره فتلی شاه مونده بود

16:25برخی رو خود ناصر دینشاه ایجاد کرده بود

16:27دیوارهای بسیار بلند

16:29هفت میت هش میت یعنی حدود سه طبق دیوار بود

16:33که کسی نتونه به اون حرمسرا و اندرونی نگاهی بکنه

16:39و بعد داخل این تمام افراد زنها بودن

16:43به استثناء البته خاجگان و حتی شاهزاده های بسیار جوان هم

16:49یعنی سن ده دوازه سال که می رسیدن

16:53شاهزاده های پسر باید حرمسرا رو ترک می کردن

16:57بنابراین در این شرایط ناصر دینشاه هر هفته

17:02توسط زنها زنهای عمله طرف و ارکست خاصی که کامران میرزاداش

17:10موسیقی اجرا می کردن

17:12و این پیوستگی اجرای موسیقی هر هفته

17:16بیش از هزار زن که خود زنان ناصر دینشاه بودن

17:21و خدمه و دیگر زنانی که در اندرونی

17:26حضور داشتن این ها این مراسم رو اجرا می کردن

17:32این مراسم باعث شده بود که در انتها

17:35حوالی سالهای آخر حکومت ناصر دینشاه

17:39موسیقی دربار قاجاریه بسیار

17:44دانایی و دانش خاصی رو در موسیقی به دست بیاره

17:49یعنی یک انباشت دانشی به وجود اومده بود

17:52که محصول اون ناگهان یک تحولی ایجاز شد

17:57که مثل شخصیت هایی که در موسیقی ما دیگه نزیر نداشت

18:02مثل آقا علی اکبر فراهانی و پسرانش

18:05آقا عبدالله فراهانی و آقا حسین قولی فراهانی

18:11و برادرزادش آقا لاموسین

18:14اینها که به خاندان هنر معروف بودن

18:18اینها باعث شدن که درجات موسیقی در ایران

18:22بسیار سطح بالایی رو به دست بیاره

18:26و بعد از این هست که کلون الوزیری

18:29اون آموخته هایی که از پسر آقا علی اکبر

18:33یعنی آقا عبدالله به دست اوورده بود

18:35اون ردیف ها رو به صورت نوت در اوورد

18:40خب در دوره ناصر دینشاه

18:42تعذیه که خودش هم یکی از محمل های مهم موسیقی در ایران بود

18:48تعذیه خانه ها ردیف ها رو می دونستن

18:51و موین البکا که رئیس یا مسئول تعذیه در تکیه دولت بود

18:58اون خودش یکی از موسیقی دانه های بسیار مشهور هست

19:03و افراد مختلف یعنی در اواخر دوره ناصری

19:07با این شیوه ساختاری که ناصر دینشاه به وجود آورده بود

19:12اکثر علما و رجال همه موسیقی دان شده بودن

19:17بیشتر اونها خودشون ساز موسیقی می زدن

19:21البته اکثر اونها هم پنهان می کردن

19:26اما این بافت جامعه دربار وارد شده بود

19:31بسیاری از افراد آشنا با موسیقی بودن

19:35موسیقی رو تشخیص می دادن

19:37موسیقی رو علاقمندی بهش نشون می دادن

19:40و بیشتر افراد حتی خودشون ساز می زدن

19:45یعنی پیش استادها آموزش موسیقی دیده بودن

19:50خب این دوران رو ما دوران ناصری رو عرض می کنم

19:54به دوره استثناز که من به خاطر تنگی زمان

19:58خیلی این رو شرح بست نمی دم

20:01در یه برنامه دیگه اون آخر دوران قاجار رو شرحشون می آرم

20:08خدمتون به خاطر این که در اون دوران یه دوران انتقال انجام می شه

20:12یعنی موسیقی از دربار قاجار که بسیار محفوظ بوده

20:18و قانون بوده که نباید بیرون بره

20:21چجور می شه که منتقل بشه و داستان خودش رو داره

20:25من فقط الان به خاطر این که ما بدونیم

20:28چه محمل هایی باعث شد

20:30با این افتخیز هایی که در تاریخ ما بود

20:33گاهی اوقات جریانه هایی به وجود می اومد

20:36که مردم در شرایط بسیار سخ بودن

20:39اما موسیقی این روند تعالی خودش رو از دست نداد

20:45هفت شاخص رو من می تونم خدمتون ارز کنم

20:49یعنی هفت محمل باعث شد که این دانش موسیقی

20:54از هزاره های گذشته منتقل بشه

20:57یکی از اونها لالایی بود

20:59لالایی با ریتم ملایم و شعر ساده

21:04توسط مادرها در تمام خانواده ها ساری و جاری بود

21:09یکی پس از محمل های مهم این بود

21:12محمل دیگه موسیقی عدیان بود

21:15یعنی خود عدیان چه زرتو چه مسیحی

21:19چه یهودی ها و حتی آسوری ها شوری ها

21:24این ها هم همه برای خودشون موسیقی فاخر داشتن

21:28که در مراسم اجرای مراسم مذهبی خودشون

21:33ازش استفاده می کردن

21:34یکی از محمل ها خود محمل موسیقی مذهبی شیعه بود

21:41درست علمای شیعه از اراتی رو ایجاد کرده بودن

21:44مخالفت هایی رو داشتن و اجازه نمی دادن

21:48در ملعه آم موسیقی رواج داشته باشه

21:52اما در دل خود موسیقی مذهبی شیعه

21:57ما موسیقی داشتیم

22:00یعنی وقتی تعذیه می خواستن اجرابشه

22:03یا روزخان ها یا مدده ها

22:06حتی نقار خانه و قسمت های مختلف

22:10از موسیقی استفاده می کردن

22:13برای این که اصلا اون ریتم موسیقی

22:15اون آهنگی که روزخان می خون

22:19اگر از به صلاح صوت ناهمگونی استفاده می کرد

22:24اون اثر مؤثر خودش رو در مخاطب ایجاد نمی کرد

22:29باز ما در کنار اینها باز محمل دیگهی داریم

22:33که اون محمل محمل درباره

22:37یعنی موسیقی دربار قاجاریه

22:40بعد از 70-80 سال

22:41از عواست دور ناصری تا انتها

22:44خودش دیگه یک موسیقی فاخری رو تبدیل شده بود

22:49به یه موسیقی فاخر

22:50برای این که از دوره فتح علیش ها شروع شده بود

22:53استادان متعددی از شهرهای مختلف ایران به تهران اومده بودن

22:58اینها دانش خودشون رو منتقل کرده بودن

23:01و دائم چون در حال تمرین بود

23:04و نظارت می کردن

23:06و رقابت پین دسته های موسیقی وجود داشت

23:09این بود که باعث تعالی موسیقی شده بود

23:12پس بنابراین یکی از محمل ها

23:14باز موسیقی دربار قاجاره

23:16موسیقی دیگهی که باز

23:18یعنی شاخه دیگهی که محمل این موسیقی بود

23:23موسیقی مطرب ها

23:26موسیقی معمولی آمه جامعه بود

23:29کسانی که همین اشعار و تصنیف های جامعه رو

23:34مثل خاله رو رو نمی دونم

23:36یا بابا کرم و دیگر آهنگ ها رو اجرا می کردن

23:41اینها هم نقش مهمی داشتن

23:43برای اینکه جشن های مردم رو اینا برگزار می کردن

23:46جشن خدن سرون بود

23:48عروسی بود

23:49یا مراسم دیگهی داشتن

23:51به عهده اینها بود

23:52موسیقی باز محمل دیگهی که

23:57این علم را یا این فن رو به صلاح منتقل کرد

24:02از هزاره های گذشته

24:03موسیقی نواهی بود

24:05که متعلق به اقوام قوم های مختلف

24:08جهر های مختلف بود

24:09و این هم باز توسط این محمل

24:14بخش مهمی از موسیقی منتقل شد

24:17و در انتها موسیقی فرنگی ها بود

24:20یعنی با ایجاد دارالفنون

24:23ما از افتتای دارالفنون به بعد

24:27چون دسته موسیقی یا موسیقی در خود دارالفنون ایجاد شد

24:32اساتیت اروپایی فرض بفرمید

24:35لومر وارد جامعه شد

24:38و اینها موسیقی قربی رو به جامعه ما تذریخ کردن

24:43مجموع این محمل ها

24:46باعث شدش که دانشی به وجود بیاد

24:49که اون دانش ارز کردم در انتهای دوره ناصری

24:52به شکوفایی میرسه

24:54و بعدش هم ما در انتها میبینیم

24:56که وارده یک دوران دیگه ای از موسیقی میشیم

25:00من در اینجا این برنامه رو به پایان میرسونم

25:03به امید دیدار در جلسات آینده

25:06موسیقی

Category

Transcript

Be the first to comment

Recommended