- 1 hafta önce
Beyaz Saray'daki tarihi zirvede neler yaşandı? Ukrayna için yeni bir yol haritası mümkün mü? Avrupa liderleri barış görüşmelerine nasıl bakıyor? Putin-Trump yakınlaşması Avrupa liderlerini nasıl etkileyecek? Avrupa liderleri zirveyi nasıl değerlendirdi? Stratejik üstünlük hangi tarafın elinde? Ateşkes için taraflar gerçekten masada mı? İsrail'in Gazze saldırıları nasıl sürüyor? Gazze'de katliam nasıl boyut değiştiriyor? Dünya liderleri Gazze'deki insanlık krizine nasıl tepki gösteriyor? Gazze krizi civardaki ülkelere sıçrar mı? Transfer piyasasında hareketlilik zirvede... Transfer politikaları ne anlatıyor? Dünya kulüpleri harcamalarını hangi sistemle kontrol ediyor? Cüneyt Özdemir 5N1K'da sordu; İstanbul Üniversitesi Uluslararası Bölüm Başkanı Prof. Dr. Ahmet Öztürk, Gazeteci-Yazar Taha Kılınç ve Spor Ekonomisti Dr. Bora Yargıç yanıtladı.
Kategori
🗞
HaberlerDöküm
00:00İNTRO
00:00Sevgili seyirciler yeni bir 5T1K programına hoşgeldiniz.
00:08Haftaya damga vuran iki önemli konuyu konuşacağız.
00:10İlki Amerika Birleşik Devletleri'nde Beyaz Saray'da gerçekleştiren bir toplantıydı.
00:16Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Donald Trump uzun bir aradan sonra bir kez daha Zelenski
00:20ve toplu olarak Avrupa Birliği ülkelerinin kimi liderleri ve İngiltere Başbakanı ile bir araya geldi.
00:26Bir araya geldiğinde oluştan fotoğraf gerçekten ilginçti.
00:31İlk olarak Zelenski ile baş başa konuştu.
00:33Hatırlarsanız daha önce Zelenski'nin Beyaz Saray ziyareti baya olaylı geçmiş, tartışma çıkmış.
00:39Hatta bir parça fırça eğip gitmişti.
00:41Bu sefer temkinli geldi Zelenski.
00:44Üzerinde eleştiri konusu olan spor kıyafetleri değil takım elbisesi vardı.
00:49İlk bir dakika boyunca yaklaşık 8 defa Trump'a teşekkür ederek başladı Zelenski konuşmasına.
00:55İlerleyen dakikalardaysa Trump diğer liderlerle bir araya geldi.
00:59Hatta bir ara konuşmayı kesip bizzat Putin ile telefon görüşmesi yaptı.
01:04Sonrasında bu ortaya çıkan fotoğrafsa gerçekten tarihe geçecek kadar ibretliktir.
01:10Hatırlarsanız daha önce Avrupa Birliği liderleriyle bir araya geldiğinde
01:13Şansölye Merkel ile işte bu fotoğraf karesi dünyaya yansımıştı.
01:19Bu sefer Trump'ın ikinci döneminde işler değişmişe benziyor.
01:22Trump neredeyse bir boncuk gibi bütün liderleri karşısında dizmiş bir patron gibi
01:28karşılarına oturmuş ve bir anlamda hem onlara ders veriyor hem de onların dertlerini
01:34dinliyormuş gibi bir hava oluşmuştu.
01:37Aslında konuşulan konu Ukrayna'nın geleceği.
01:40Daha doğrusu Ukrayna'nın geleceği demeyeyim de Ukrayna'nın enerji kaynaklarının
01:44kim tarafından nasıl paylaşılacağı nasıl yağmalanacağı.
01:47Rusya çeşitli bahanelerle bahaneleri öne sürerek gazından petrolüne kadar pek çok
01:53farklı Ukrayna kaynağına çökmüş durumda.
01:57Amerika Birleşik Devletleri özel şirketler ve Avrupa Birliği de bunu engellemek için
02:03büyük bir savaşa Zelenski'yi ve Ukrayna'yı itmişe benziyor.
02:07İşte bugün bu savaşta bu savaşın sonuçları ne olacak?
02:10Nasıl masaya oturulacak?
02:11Kim geri adım atacak ya da kim ileri adım atacak?
02:14Bunlar konuşuldu, tartışıldı.
02:16Masadan bir sonuç çıkmadı.
02:18Çıkması da beklenmiyordu.
02:19Ancak önümüzdeki günlerde farklı gelişmeler olabilir.
02:22İstanbul Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı
02:26Sayın Prof. Dr. Ahmet Öztürk şu anda yayınımızda.
02:29Ahmet Bey, Avrupa Birliği liderleriyle Trump'ın bu fotoğrafını siz nasıl okuyorsunuz?
02:33Çok merak ediyorum.
02:35Sizce Avrupa Birliği Trump'ın Zelenski ve Putin anlaşmalarından memnun kaldı mı?
02:38Şimdi ABD yönetiminin girişimiyle önce 15 Ağustos'ta Alaska'da yapılan Trump-Putin zirvesinin hemen akabinde
02:50Avrupa Birliği liderleri artı İngiltere'nin başbakanının katıldığı bir toplantıda
02:56ABD Putin'le yaptığı görüşmenin hemen arkasından konuyu bir olası barış ve önce ateşkes sonra barışa yönelik olarak
03:07bir derlenmede bulundular.
03:10Ama burada konunun çok karmaşık olduğu üzerinden belki ikiye bölerek bir analiz yapılabilir.
03:17İlk olarak Avrupa Birliği'nin Trump'la ilişkisine bir baktığımız zaman
03:23burada biz uluslararası ilişkiler disiplini içerisinde
03:26ben biraz kısa da olsa bir teoriye değineceğim.
03:30Biz uluslararası ilişkiler eğitim ve öğretiminde
03:32iki ana akım üzerinden genelde olayları, gelişmeleri ve tutumları değerlendiriyoruz.
03:38Bunlardan bir tanesi ki
03:40belki bu yargıya varmak da çok hoş değil en azından liberal ve etopik de ifade edilen
03:48aslında birinci teorik Avrupa Birliği'nin kültüründe
03:53özellikle 1945 sonrası Avrupa kurumları ve Avrupa siyaset geleneğinde etkili olan
03:59liberalizm üzerinden Avrupa'nın bir hayal kırıklığı yaşadığını bu Ukrayna olayıyla görmek lazım.
04:06Neden bu hayal kırıklığı?
04:08Çünkü liberalizm devlet arası iş birliğine özellikle güvenlik,
04:13ulusal çıkarlar ve uluslararası krizlere karşı çözüm üretme konusunda
04:17iş birliğine önem veren bir yaklaşımdı.
04:20Ve bu da hem politik düzeyde hem de teorik ve akademik düzeyde uzun süre taraftar buldu.
04:28Ama realiteye geldiğimiz zaman Avrupa Birliği'nin karşılaştığı ve yüzleştiği durum bugün
04:33daha çok realist yaklaşım ve realist teori üzerinden uluslararası işler okuması yapmanın daha doğru olduğunu
04:40bir kez daha bize gösteriyor.
04:42O da diyor ki,
04:42devletler ulusal güvenliklerini, ulusal çıkarlarını ve özellikle uluslararası sistemde bir gün yüzleşebilecekleri kriz ve
04:52önemli düşmanca saldırı ve durumlar karşısında durumlarını şansa bırakmamalılar şeklinde bir özet verilebilir.
05:02Ama burada Avrupa Birliği özetine ya da özeline geldiğimiz zaman Avrupa Birliği bir süre
05:11Trump'ın Putin'le ve Ukrayna krizi üzerindeki politikalarını izledi.
05:16Ama baktı ki iş artık Trump Putin zirvesine doğru vardı.
05:20Ve bu zirvenin de çok bir şey üretmediğini, en azından Avrupa'nın beklediği ve Ukrayna'nın
05:24ümit ettiği şekilde bir sonuç üretmediğini görünce
05:28Trump'ın Putin'le daha fazla ileri giden yeni taahhütler ve Avrupa'ya daha fazla yükümlülükler içerecek bir adım atmasından da kaygılanarak
05:40Trump'ı Washington'da özellikle Zelenski görüşmesi öncesinde
05:45belki baskılamak demeyelim ama Trump çünkü hem ekonomik sahada hem politik sahada Avrupa ile ilişkileri çok da iyi değil Avrupalı liderlerle.
05:53Biraz Trump'a güzelleme yaparak biraz işte Beyaz Saray'da ki tarihin bir gazetecinin, Amerikalı bir gazetecinin tabiriyle
06:01Beyaz Saray'da hiç görülmemiş bir resim verdiler.
06:05Yani Trump'ın ofisi önünde birçok Avrupa'nın ki dünya tarihinin, Avrupa tarihinin büyük devletlerinin,
06:13imparatorluklarının mirasçısı olan hükümetlerin başbakanları ya da devlet başkanları sıra halinde ilginç bir resmede imza attılar.
06:21Bunun anlamı şudur, Avrupa az önce dediğim gibi liberalizm ya da liberal bir dünyadan ve dönemden aslında Ukrayna kriziyle çok kötü bir şekilde uyandı.
06:34Burada tabii güvenlik sorunlarıyla uyandı, güvenlik riskleriyle uyandı.
06:38Amerika'nın bir gün evet öyle bir yönetim gelir ki, öyle bir Amerika ile karşılaşırlar ki,
06:43bugünkü durum tamamen odur, Avrupa güvenliğinin tesisinde bir aktör olarak güvenilemeyeceği bir politikaya doğru evrilir.
06:55İşte böyle bir Amerika ile bugün ve Amerikan yönetimi ile karşı karşıya olan Avrupa,
07:00daha fazla risk ile yüzleşmeden, özellikle Rusya, Avrupa arasındaki ilişkilerin sıcak ya da daha sıcak temasa yakın bir savaş olmasa bile,
07:13gerilimi ve Avrupa güvenliğine ki iç kamuoyularına bu hükümetlerin bir de hesap verme yükümlülükleri var Avrupa.
07:20Siyasal sistemleri yani hala belli bir işlerle sahip, sık sık seçimlerin olduğu ülkeler bunlar.
07:26Ve tabi ki sosyolojisi, siyaset dinamikleri çok farklı Avrupa'nın.
07:32Böyle bir durum ve ortam içerisinde ister istemez soruna müdahil oldular.
07:40Sonuç olarak şuraya geldiler Avrupa'lılar.
07:42Evet Amerika ile daha fazla ayrışmadan Ukrayna üzeri ve krizi üzerinde,
07:49ayrışmadan Amerika'nın da denklemde mümkün olduğunca tutulabileceği bir güvenlik denklemi Ukrayna üzerinden nasıl kurulabilir?
07:57Şimdi buna baktığımız zaman Avrupa'nın bu zirveden tamamen memnunetsizlikle ayrıldığını söylemek mümkün değil.
08:04Çünkü Avrupa'da neticede Trump gibi Ukrayna'yı feda ederek işte toprak kayıpları ve Ukrayna'ya bir güvenlik şemsiyesi oluşturma çabaları ya da düzenlemeleriyle ki
08:20NATO'nun 5. maddesi burada örnek bir düzenleme olarak veriliyor.
08:25Böyle bir durumda aslında baktığımız zaman bütün faturayı Ukrayna'nın ödeyeceği bir tablo ile karşı karşıyayız.
08:31Avrupa biraz Zelenski'yi Trump'ın ve Putin'in taleplerine yaklaştırmak, ikna etmek, biraz da Amerika'dan tam olarak kopmamak
08:40ya da Amerika'nın tam olarak Avrupa güvenlik sisteminden kopmasını önlemek için zirveye katıldılar ve
08:46hatta önümüzdeki dönemde bir iki üçlü ya da yine çok taraflı zirvede olabilir.
08:53Bu bağlamda Avrupa'nın çok da ben mutsuz olmadığını düşünüyorum.
08:56Bu görüşmeden ortaya çıkan sonuç neydi sizce? Kısa vadede bir ateşkes olabilir mi?
09:01Ya da uzun vadede köklü bir sonuca gidilir mi? Yoksa bu daha uzun bir sürecin diplomatik vitrini olarak mı akıllarda kalacak?
09:09Aslında bir önceki sorudaki cevaplar üzerinden yürüdüğümüz zaman ateşkes konusunda şöyle bir değerlendirme yapmak mümkün.
09:16Ateşkesi yapmamak Ukrayna için bir tercih değil.
09:22Çünkü Trump yönetiminin yaklaşık 7-8 ay önce göreve başladıktan sonra Putin'e önemli bir alan ve zaman verdiğini söylemek mümkün.
09:36Şimdi böyle bir denklemde ve böyle bir Trump döneminde şimdiye kadar gördüğümüz tabloda Rusya aslında 2024 yılı tamamında ya da sonuna doğru hatta savaşın ikinci yarısında diyelim şimdiye kadar 2022 Şubat'ta başlayan bir savaştan bahsediyoruz.
09:56Bu savaşta Rusya aslında zor dönemler geçirdi hatırlarsak Ukrayna'nın Rusya'nın Kursk bölgesine saldırıları ve işgal dönemi ve önemli müdahaleleri oldu.
10:13Rusya böyle bir tablodan Amerikan yönetiminin Ukrayna'dan desteğini çekmesiyle beraber üstün duruma çok kolay bir şekilde geçti.
10:21Şimdi böyle bir tabloda ki bugün itibariyle mesela müzakerelerin hemen öncesinde hatta müzakereler esnasında ve hemen sonrasında Rusya'nın saldırılarını her yöntemle devam ettiğini görüyoruz Ukrayna üzerinde.
10:35Ukrayna her geçen gün daha fazla toprak kaybı, daha fazla kentin, yerleşim biriminin ve stratejik yerlerinin kaybıyla karşı karşıya.
10:45Böyle bir tabloda Avrupa'nın da Amerika'nın çekildiği bir düzlemde Ukrayna'yı savaşta tutacak bir destek verme imkanı da sınırlı.
10:56Ve zaten bu denendi de yani son bir yılda Trump yönetiminin çekilmesiyle işte askeri ve diğer türlü mali destekleri, politik desteği Ukrayna yönetiminin arkasından çekmesiyle
11:08Avrupa, Ukrayna ile beraber Rusya'ya karşı baş başa kaldılar denilebilir.
11:13Böyle bir durumda Avrupa'nın da barış istediğini söylemek mümkün.
11:19Çünkü Trump'ın ve Amerika'nın ki Trump daha ilk yılı, bir üç yıl daha Amerika'nın desteklemediği ve var olmadığı bir Ukrayna savaşı ve cephesinde
11:29Rusya'nın daha fazla hem Ukrayna'dan toprak kazanımı hem de Avrupa güvenliği açısından daha fazla ilerleyeceği bir durumda Avrupalılarda Ukrayna'nın tabii katlanacağı maliyetleri çok da düşündüğünü zannetmiyorum.
11:46Burada ateşkes konusu ile ilgili şunu söylemek de mümkün.
11:50Trump ateşkes istiyor ve Trump toprak tavizi istiyor Ukrayna yönetiminden.
11:57Burası tabii zor belki bir yönetimi, bir Zelenski yönetimini ve devlet başkanı olarak kendisini toprak tavizlerini ama mesela Kırım konusunda
12:07Amerika'da az zirvenin ki bir dizi zirveden bahsediyoruz başında Kırım'dan Rusya'nın çekilmesi gibi talebin mantıklı olmadığını ve bunun da çok da gerçekçi olmadığını
12:16bu zaten Kırım'ın artık uluslararası toplum tarafından da ki önemli aktörlerden bahsediyoruz Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri
12:25Kırım'ın Rusya tarafından ilhakının en azından üstü kapalı olarak tanındığı bir duruma ulaşmış durumdayız.
12:34Tabii Kırım'la yetinmiyor Rusya, Ukrayna'dan Donbass bölgesini de ki Trump da bunu dile getiriyor.
12:40O bölgeyi de eğer verirse bir ateşkese gidilebilir.
12:43En azından şimdilik bu sorun daha kapsamlı bir düzenleme yapılana kadar belki dondurulabilir.
12:50Ama Trump biraz da burada barışı da bir barış anlaşmasını da temin ederek kendince işte verdiği bir seçim ve siyasi bir söz var.
13:02Doğu Avrupa'ya barışı getirmek, savaşı sonlandırmak, Amerika'nın üzerinden önemli bir mali ya da askeri yükü ya da riski ortadan kaldırmayı da hedefliyor.
13:13Ki baktığımız zaman bu atörlerin baskısıyla beraber ateşkesi şu an istemeyen taraf Ukrayna gibi görünüyor.
13:21Ama Ukrayna'nın da yapacağı çok şey yok burada.
13:24Çünkü Amerika'nın desteklemediği bir Ukrayna Avrupa'nın ve ABD'nin büyük ihtimalle verdiği güvenlik garantilerine evet diyecek gibi görünüyor.
13:33Bu da bizi neticeli bir ateşkese götürecek şeklinde yorumlamak mümkün.
13:36Ahmet Bey çok çok teşekkür ederim yayına katıldığınız için.
13:39Sevgili seyirciler bu haftanın konuşulan önemli konularından bir tanesi Tel Aviv'de 500 bin kişinin katıldığı bir gösteriydi.
13:46500 bin İsrail'li Benjamin Netanyahu'nun Gazze işgal planına karşı gösteri yaptı.
13:52Ancak nafile ister 500 bin kişi çıksın ister İsrail Milli Savunma Bakanlığı ayak diresin Benjamin Netanyahu biraz kendi durumunu kurtarmak biraz da azınlık hükümetindeki aşırı sağcı İsrail'li politikacıları mutlu etmek için Gazze'ye girme kararı aldı.
14:09Kuşatma başladı harekata girişirdi.
14:1120 tane rehinlerin kurtarılması gerekçe gösteriliyor.
14:15Ancak herkes biliyor ki bu harekatın sonucunda değil 20 rehinlerin kurtarılması İsrail çok daha büyük kayıplar verebilir.
14:23Umurunda mı Benjamin Netanyahu'nun zannetmiyorum.
14:27Nitekim o da umurunda değilmiş gibi davranıyor.
14:302 milyon kişinin köşeye sıkıştırıldığı, 2 milyon 300 bin kişinin yaşadığı Gazze'de, 2 milyon kişinin evinden yurdundan edildiği bir şeyde, bir bölgede.
14:39Şimdi bir de hem işgal hem de bu insanların farklı ülkelere gönderilmesi konuşulmaya başlandı.
14:46İsterseniz konuyu yakından bilen, takip eden, yıllardır sürecin içinde bir gazeteciyle Taha Kılıç'la bunu konuşalım.
14:52Taha Bey, dünya liderleri Ukrayna için bir araya gelirken Gazze'ye karşı diplomatik sessizliğini sürdürmeye devam etti bu hafta.
14:59Hatta Trump açıktan ya da kapalı olarak Benjamin Netanyahu hükümetine de hala desteğini esirgemiyor.
15:05Sizce uluslararası hukuk mekanizması İsrail'e karşı bu kadar protesto varken, bu kadar artık hani Filistin'i tanıyan Fransası, İngiltere'si varken niye bir türlü devreye giremiyor?
15:16Hala Yahudi lobisi bu kadar güçlü mü?
15:18Tabii mesele iki boyutlu konuşmak lazım.
15:21Birincisi, uluslararası sistem dediğimiz daha çok batının merkeze alındığı bugünkü dünya düzeni tabiri caizse, belki bu bağlamda birinci meselenin birinci boyutu bu.
15:31Ama onunla beraber belki ondan daha önemlisi İslam dünyası içerisindeki sessizlik.
15:37Bunu da konuşmak lazım çünkü şu anda esas olarak bakıldığı zaman mesela Ukrayna krizi diyelim ki bir tarafında Rusya'nın olduğu, bir tarafında Ukrayna ve onu destekleyen batılı ülkelerin bulunduğu bir daha net bir tablo.
15:49Fakat Gazze krizinde özellikle İslam dünyasının rolünü ve sessizliğini ve İslam dünyası içerisindeki ayrışmaları konuşmadan uluslararası çapla herhangi bir şey yapılabileceğini düşünmek oldukça zor diye düşünüyorum.
16:02Çünkü bugün bakıldığı zaman aslında krizin temelinde Hamas başta olmak üzere Filistin'deki yerel yapılanmaların ya da iç dinamiklerin İslam dünyası içerisinde nasıl algılandığı ya da oralara İslam dünyasındaki ülkelerin nasıl yaklaştığı ile ilgili temel bir problem var.
16:18Bu açıdan baktığımızda belki dünyanın sessizliği ya da diplomatik anlamda uluslararası sistemdeki bir takım mekanizmaların yetersiz kalmasıyla birlikte mesela İslam İşbirliği örgütü niçin bunu noktada bir şey yapmıyor ya da yapamıyor?
16:35Arap Birliği 22 tane üyesiyle 50'den fazla üyesiyle İslam İşbirliği Teşkilatı bütün bu yapılanmalar İslam dünyası çapında Birleşmiş Milletlerin yansımaları.
16:45Yani bugün bakıldığı zaman 50'den fazla ülkenin üye olduğu bir İslam İşbirliği Teşkilatı'nın Gazze konusunda acil toplantı yapacağı zaman bile mesela haftalar sonra ancak toplanabilmesi.
16:56Ya da öbür taraftan Arap Birliği ki merkezi Kahire'dedir malum.
17:0022 üyesiyle niçin Gazze gibi hem İslam dünyası ama aynı zamanda da Arapları da ilgilendiren temel bir meselede niçin bir türlü tavır alamadığını da konuşmak gerekir?
17:13Ben bu bağlamda özellikle uluslararası sistem dediğimiz zaman gözlerin daha çok Araplara döndüğünü yani Arap ve İslam dünyasındaki başkentlerin refleksine göre ben hadiselerin şekillendiğini düşünüyorum.
17:25O yüzden mesela bugün Kahire'de, bugün Riyad'da, bugün Abu Dhabi'de, bugün Kuveyt'te, Maskat'ta, Uman'da ya da işte Türkiye'yi, İran'ı bütün hepsine katacak olursak Arap ve İslam dünyasının tamamında ortak bir konsensus sağlanabilse.
17:40Gazze konusunda, Hamas konusunda, Gazze'deki sivillerin yaşamları konusunda, barış süreci ya da ateşkes konularında.
17:48Ben bu konularda kafalar ya da tavırlar net olmadığı için uluslararası sistemin kilitlendiği kanaatindeyim doğrusu.
17:55Dolayısıyla uluslararası sistem niçin bir türlü harekete geçirmiyor sorusunun esas cevabı ve maalesef düğümü de İslam dünyasının içerisinde.
18:02Sizce bu Gazze'de yaşanan krizlerin benzeri bölgesel bölgede ya da farklı bölgelerde yaşanır mı?
18:08Mesela Gazze örneğine baktığınız zaman neydi eksik giden ya da yanlış giden Gazze'liler için?
18:13Şimdi yakın tarihe baktığımızda neoregen denen yani bir daha asla olmayacak denen birçok kriz yaşadı İslam dünyası.
18:21Srebrenica yaşanan katliamlık soykırımı yaşandı.
18:25Başka coğrafyalarda, uzak yakın birçok yerlerde İslam coğrafyasının birçok yerinde problemler yaşandı, yaşanmaya devam ediyor.
18:32Ben doğrusu böyle bir daha asla, asla unutmayacağız, unutursak kanımız kurusun falan tarzındaki böyle bir takım sloganik ifadeleri.
18:40Sahada çok geçerliğin olmadığı kanaatindeyim.
18:43Tabii uluslararası sistem nasıl yapısal dönüşümler gerçekleşmeli sorusunun birinci cevabı, deminki soruya verdiğim cevap da olduğu gibi,
18:52uluslararası sistemin birinci muhatabı olarak belki görebileceğimiz Birleşmiş Milletler'in yapılanmasında kendi iç dizaynında yapılacak değişiklikler.
18:59Yani niçin mesela sadece beş tane ülkenin kararları dünyada etkili olur, niçin sadece beş tane ülkenin mesela kararları veto hakkı var gibi.
19:08Temel sorular var ki, Türkiye malum bununla ilgili Dünya Beşten Büyüktür isimli bir kampanyayı uzun süredir uluslararası platformlarda dillendirmeyi sürdürüyor.
19:17İkinci olarak da yine birinci soruya verdiğim cevap da olduğu gibi, şunu da mutlaka sormamız lazım.
19:23İslam İşbirliği Teşkilatı'nın içerisinde nasıl bir değişiklik yapılmalı ki elliden fazla İslam ülkesi en azından bir krizde adım atabilsin.
19:29Müslüman dünyada, Suriye meselesinde, başka meselelerde birçok noktada esas tıkanıklığı kendi içimizde yaşadığımız için
19:38Arap Birliği mesela nasıl işler hale getirilebilir? Afrika Birliği nasıl daha böyle aktif hale getirilebilir?
19:44İslam İşbirliği Teşkilatı nasıl böyle hantal bir yapı olmaktan kurtarılır?
19:48Doğrusu ben bütün bu soruların cevabının Birleşmiş Milletler'in iç yapısı, iç dengeleri ve iç dengeleri nasıl değiştirilir sorularıyla beraber düşünülmesi gerektiği kanaatindeyim.
19:57Bu açıdan baktığımızda genelde böyle İslam dünyasında uluslararası sistem böyle suçlamak çok hızlı bir şekilde,
20:05Batı'nın iki yüzlüğü falan filan gibi hızlı cevaplarla konu çözümlenmeye çalışılır.
20:10Ama ben bakıldığı zaman hakikaten kendi içimizde de çözmemiz gereken problemler olduğunu düşünüyorum.
20:16Tabii uluslararası sistem birçok noktada devletlerin menfaatlerine göre şekillendiği için
20:21hem bölgesel yapılanmalar hem uluslararası sistemin en büyük belki çatı kuruluşu olan BM başlanmak üzere diğerleri.
20:28Belki bu bağlamda devletler kendi menfaatlerimi önceleyecekler.
20:32Yoksa insani krizlerde az kan akması, hiç kan akmaması ve insanın can kaybının önlenmesini mi öne alacaklar?
20:40Belki temel ahlaki vicdanin soru bu diye düşünebiliriz.
20:43Taha Bey çok çok teşekkür ederim yayına katıldığınız için.
20:47Sevgili seyirciler bu hafta bir Fenerbahçeli olarak Fenerbahçe-Benfica maçını seyrettik.
20:52Yüzümüz çok gülmedi ama umarız önümüzdeki hafta daha iyi haberlerle gelebiliriz.
20:56Fenerbahçe-Benfica maçının en ilginç anlarından bir tanesi
21:00transferi bir türlü gerçekleşmeyen Kerem Aktürkoğlu'nun Benfica'da Fenerbahçe karşısında sahaya çıkmasıydı.
21:07Belki de spor yorumcuları değil psikologların incelemesi gereken bir gerilim vardı.
21:11Düşünsenize bir takıma kendi ülkenizde en büyük takımına transfer olacaksınız
21:16ve onun karşısında Şampiyonlar Ligi maçına çıkıyorsanız.
21:21Gol atsanız bir türlü, atmasanız bir türlü.
21:23Herhalde dünyanın en stresli insanlarından bir tanesi Kerem Aktürkoğlu'ydu diyebiliriz maçta.
21:29Peki şu anda transfer liginde ne oluyor?
21:33Öyle ya yenilik başlarken pek çok farklı şey konuşuluyor.
21:36Bora Yargıç ile konuşalım.
21:37Kendisi bir spor ekonomisi.
21:38Galatasaray neredeyse varını yoğunu bir futbolcuya yatırdı.
21:43Anormal fiyatlar, rakamlar havada uçuşuyor.
21:46Bora Bey siz alışık olmadığımız bu transfer ücretlerinin kaynağının ne olduğunu düşünüyorsunuz?
21:51Siz Türk takımlarının transfer politikalarını sağlıklı buluyor musunuz?
21:54Bu transfer paraları nereden geliyor?
21:57Evet, Süper Lig'in görünen ve görünmeyen transfer ekonomisini biraz mercek altına alalım.
22:03Dünya'nın büyük ligleriyle ve büyük takımlarıyla dudak uçuklatan şekilde transfer ücretleri,
22:11bonservis bedelleri, Türkiye'ye gelen yıldız futbolcular ve dünyanın en ünlü teknik direktörlerine ödenen paralar.
22:17Süper Lig'in başladığı şu dönemlerde özellikle bu transfer ücretleri herkes tarafından merakla izleniyor.
22:25Örneğin, dünyanın en pahalı, Türkiye'nin şimdiye kadarki en yüksek transfer bedelini ödediği Victor Ossiman.
22:3475 milyon euro, bu yıl 40 milyon euro peşinat,
22:392026'da 35 milyon euro ikinci taksitin ödeneceği bir transfer ücreti.
22:45Sadece Galatasaray değil, bakın Beşiktaş'ın Orkun Kökçü'ye ödemiş olduğu 30 milyona yakın bonservis bedeli.
22:54Yine Fenerbahçe'nin John Duran transferi.
22:57Evet, bu paraların kaynağı bu takımlarca nasıl karşılanıyor?
23:02Bu işin ekonomisi ne şekilde?
23:03Şimdi, Türkiye Süper Ligi'nin normal piyasa değerine baktığımızda ligi oluşturan 18 takımın toplam market value dediğimiz piyasa değerinin 1.14 milyar euro olduğunu görüyoruz.
23:18Ama işin bu tarafına baktığımızda, halka açık 4 büyük spor kulübümüz, Galatasaray, Fenerbahçe, Beşiktaş ve Trabzonspor'un toplam borç ve yükümlülüğü işte bu 1.14 milyar euroya eşit.
23:31Yani 18 takımın toplam piyasa değeri, 4 takımımızın borç ve yükümlülük toplamımıza eşit.
23:38Türkiye'nin bugünkü ekonomik koşullarında hiçbir takım kasasından 75 milyon euro verip bir futbolcuyu alabilecek düzeyde bir finansal tabloya ne yazık ki sahip bulunmuyor.
23:50Peki bu işin arka planında ne yatıyor? Bu işin ekonomisi nasıl?
23:54İşte burada yönetimlerin becerisi ve sihirbazlıkları yatıyor.
23:58Sponsorluk bedelleri, maç günü, kombine ve hasılat gelirleri bir tarafa özellikle yıldız futbolcu transferi taraftarın isteği ve taraftar tarafından göz doldurma ve bir PR aracı olarak kullanılması nedeniyle yönetimler tarafından çok tercih ediliyor.
24:18Ama işin bu tarafında bu kadar yüksek borç ve yükümlülük altına giren yönetimler ve takımlar her 3 ayda bir kapta açıklanan mali tablolarına baktığımız zaman ne yazık ki borca batık dediğimiz Türk Ticaret Kanunu'ndaki teknik iflastan kurtulamayıp öz kaynaklarının kat kat üzerinde bir borçlanma yapısıyla karşı karşıya kalıyorlar.
24:42Peki bunların finansmanı? Bunların finansmanı işte gelecek dönemlere ertelenen borçlar, faizlükleri, kur riskleri gibi çok önemli aslında finansal sorumlulukları da yerine getiriyor.
24:56Bir örnek verelim. Galatasaray'ın şu an piyasa değerinin neredeyse 4'te 1'i sadece Victor Ossiman transferiyle karşılanmış durumda.
25:07Leroy Sane Bayern Münih'ten transfer edilen ve Victor Ossiman transferinin toplam maliyeti Galatasaray'ın normal piyasa değerinin 1 bölü 3'ünü oluşturuyor.
25:17Şimdi bir futbol kulübünün sermayesinin 11 futbolcu olduğu düşünüldüğünde bir futbolcuya, iki futbolcuya neredeyse tüm piyasa değerinin 1 bölü 3'ünün verilmesi aslında finansal rasyonellikten de uzak bir finans ve yönetim arasını sergiliyor.
25:34Ama taraftar çok mutlu, havaalanında karşılanan futbolcular, bununla ilgili Türkiye Futbol Federasyonu'nun işte harcama limitleri sürekli konuşulan bu işin ekonomisi, bu değirmenin suyu nereden kaynaklanıyor?
25:50Mesela şu anda Türk futboluna baktığınız zaman büyük kulüpler ya da Anadolu kulüpleri, bir Z raporu çıkarsak sizce şu anda borç yükü sürdürülebilir mi?
26:00Ya da dünyaya kıyasla ne durumdayız? Ne tür önlemler almak gerekir?
26:04Türk futbol kulüplerimizin özellikle halka açık 4 büyük futbol kulübümüzün bakın 31.5.2025'te yayınlanan KAP'taki bağımsız denetimden geçmiş mali tablolarına göre 50 milyar TL'nin üzerinde borç ve yükümlülük toplamı var.
26:21Ve bu kulüplerin çok yüksek tutarla kredi ve banka borçları bulunmakta.
26:26Galatasaray en son yapmış olduğu bedelli sermaye arttırımı ve diğer finansal opsiyonlarıyla 30 milyon euro tutarındaki Bankalar Birliği borcunu nihayet kapattı.
26:38Trabzonspor da geçen sene Bankalar Birliği borcunu kapatmıştı.
26:43Ancak bakın Fenerbahçe ve Beşiktaş hala yüksek tutarda Bankalar Birliği borcuyla bunları kapatma yolunda bunları kapatmak için uğraşıyor.
26:53İşte bu banka kredi borçları ne yazık ki takımlarımızın çok yüksek bir finansman yükü, faiz yükü ve kur fartı riskini de beraberinde getiriyor.
27:03İşte sadece taraftarın isteğiyle her yıl yapılan bu popülist transferler sadece o yılı kurtarmak için yapılan fazla harcamalar,
27:14önümüzdeki yıllara 2 yıllık 3 yıllık bir borç ve yükümlülük ertelenmesi takımlarımızın mali tablolarında, mali yapılarında aslında kapanamayacak büyük eşitler açılmasına neden oluyor.
27:28Baktığımız zaman bütün kulüpler gerçekten finansman sıkıntısı ve borç yükü içerisinde sadece büyük kulüpler için değil Anadolu kulüplerinde durum daha da işler açısı.
27:41Bu kulüplerimiz hem transfer limitlerine takılıyor, transfer yapamıyorlar hem de sportif başarıdan uzaklaştıkları için gerekli hem sportif başarıyı hem de finansal başarıyı yakalayamıyorlar.
27:54İşin 4 büyük takımı ve Anadolu takımlarına baktığımız zaman yayın ücretlerinden alınan pay, transfer ücretleri, maç günü hasılat gelirleri arada çok büyük uçurum olmuş oluyor.
28:07Peki dünya kulüpleriyle sıraladığımızda bu 4 büyük kulüp çok yüksek tutarlı yıldız transferler, popülist transferler yaparken,
28:17örneğin İngiltere Premier League, örneğin Bundesliga, örneğin Fransa Ligi bunları nasıl kotarıyor, bu transferleri nasıl yapıyor?
28:27Aslında UEFA ve FIFA'nın Financial Fair Play kuralları burada daha katı şekilde işlediğini görüyoruz.
28:35Bizim futbol kulüplerimiz, bu işin regulasyonu olan Türkiye Futbol Federasyonu, gerekli esnemeleri ve takımlarımızın aslında biraz da finansal becerileri ve bu işi önümüzdeki dönemlere aktarmalarıyla bu transfer limitlerinden kolayca kurtulabiliyorlar.
28:53Örneğin yıldız bir futbolcuya yüksek bedelli bir transfer ücreti öderken, altyapıdan gelen futbolculara ya da diğer futbolculara ödenen düşük ücretlerle oransal olarak işte bu limite takılmadan bu işi bu seneyi kurtarmış oluyorlar.
29:11Az gittik uz gittik bir 5N1K'nın daha sonuna geldik. Önümüzdeki hafta yeni bir 5N1K'da buluşuncaya kadar ben Cüneyt Özdemir. Hepinize iyi günler, iyi akşamlar dilerim.
Önerilen
3:13
|
Sıradaki
8:02
2:59
8:11
1:59:26
16:35
1:09
2:31
14:54
5:59
0:24
0:14
5:59
7:02