- 3 gün önce
Kanal 7 Ankara Temsilcisi Mehmet Acet’in hazırlayıp sunduğu Başkent Kulisi, önemli konuklarıyla birlikte Türkiye ve dünyada yaşananları değerlendiriyor. Siyaset dünyasındaki önemli gelişmeleri yakından takip eden Başkent Kulisi, her hafta Kanal 7 ekranlarında siyasetçiler ve alanında uzman isimleri konuk ediyor.
Kanal 7 Ankara Temsilcisi Mehmet Acet’in moderatörlüğünü yaptığı Başkent Kulisi, Ankara kulislerinin nabzını tutarak yaşanan gelişmeleri, siyasetin gündemini siyasi isimler ve alanında uzman konuklarıyla birlikte enine boyuna masaya yatırıyor. Başkent Kulisi’nde Türkiye ve dünyanın gündemine oturan olaylar ve perde arkası, siyasi arenada yaşananlar, liderlerin kullandıkları iletişim dili, verdikleri mesajlar ve toplumsal yansımaları tüm yönleriyle ele alınarak analiz ediliyor.
Kanal 7 Ankara Temsilcisi Mehmet Acet’in moderatörlüğünü yaptığı Başkent Kulisi, Ankara kulislerinin nabzını tutarak yaşanan gelişmeleri, siyasetin gündemini siyasi isimler ve alanında uzman konuklarıyla birlikte enine boyuna masaya yatırıyor. Başkent Kulisi’nde Türkiye ve dünyanın gündemine oturan olaylar ve perde arkası, siyasi arenada yaşananlar, liderlerin kullandıkları iletişim dili, verdikleri mesajlar ve toplumsal yansımaları tüm yönleriyle ele alınarak analiz ediliyor.
Kategori
🗞
HaberlerDöküm
00:00Ankara'dan hepinize güzel bir pazar günü, güzel bir hafta sonu diliyorum efendim.
00:06Başkent Kurisi'ne hoş geldiniz.
00:09Bu hafta Hazine ve Maliye Bakanı Sayın Mehmet Simşek bizlerle birlikte olacak.
00:14Ekonominin durumu ve gidişatına dair sorularımız olacak.
00:18Hoş geldiniz.
00:19Teşekkür ederim.
00:20Çok teşekkür ediyoruz bize vakit ayırdığınız için.
00:22Esasen çok yani şu son altı ayda içeride dışarıda pek çok fırtınalar geçirdik.
00:30Yani bir taraftan işte Ocak'ta Trump yönetiminin başlaması, vergi tarifeleri, içeride siyasi bir takım gerilimler, savaş oldu.
00:40Haziranda İsrail-İran savaşı bunun tabii ekonomi üzerinde ürettiği bir takım problemler, şoklar sizin sizlerin tabiriyle ortaya çıktı.
00:51Şimdi geldiğimiz nokta nedir efendim?
00:54İlk sorum bu benim esasen.
00:56Bu şoklar süresince iyi yönetilebildi mi bu şoklara cevap verme anlamında soruyorum.
01:05Ve şu anda bunlar atlatıldı ve her şey yoluna girdi diyebiliyor musunuz?
01:12Öncelikle teşekkür ediyorum.
01:13Tabii ki son birkaç ay hem iç hem dış şoklar anlamında oldukça yoğun bir dönem geçirdik.
01:23Özetlediniz.
01:25Şunu çok rahatlıkla söyleyebilirim.
01:28Tekrar olumlu döngüye döndük.
01:31Bu birinci husus.
01:34İyi yönetildi mi?
01:36İyi yönettiğimizi düşünüyorum.
01:37Çünkü aşağı yukarı bütün finansal göstergeler şok öncesine döndü.
01:46Yani şöyle söyleyeyim.
01:48Brüt rezervlerimiz Mart ortasında 170 milyar dolardı.
01:54170'in bir tük üzerindeydi.
01:56Şu anda tekrar 170 milyar dolara geri geldik.
01:59Tabii tabii.
02:00Şöyle günlük Merkez Bankası'nın bilançosuna baktığınızda şu anda 172 milyar dolar civarı.
02:06Yani dolayısıyla bu şoklar başlamadan önceki seviyelere brüt rezervde döndük.
02:14Net rezervde, swap hariç net rezervde 3'te 2'den fazla bir tekrar zemin kazandık.
02:22Toparlanma söz konusu.
02:25Borsa İstanbul'a baksanız aşağı yukarı aynı seviyelerdeyiz.
02:28Yani 10.862'ydi bu şoklar başlamadan önce 10.651 civarındayız.
02:36Yani %98 oranda bir toparlanma var.
02:39Referans tahvil faizimiz neredeyse 11.5 puan bir ara yükseldi.
02:45Yani %37 civarından %49 civarına kadar çıktı.
02:50Şu anda 40'a inmiş durumda.
02:53Yani hala bir miktar orada alan var.
02:56Bizim referans faiz, yani hazinenin referans tahvilinin faiz oranı hala bir 200-300 bas puan yukarıda.
03:05Bunun da ineceğini düşünüyoruz.
03:07Yine bizim CDS'ler, yani ülke risk primi 256'lar civarıydı.
03:14380'leri buldu.
03:16Şu anda 280 civarına geri geldi.
03:19Yani rakamlara baktığınız zaman aşağı yukarı finansal göstergeler Mart ortasına dönmüş durumda.
03:28Real ekonomiye bakınca tabii finansal koşullarda bir sıkılaşma oldu.
03:34Bu sıkılaşmanın etkileri oldu.
03:36Ama şimdi tekrar finansal koşullar gevşemeye başladı.
03:40Bu en önemli konu.
03:41Yani aslında geçen ay güçlü bir şekilde önce %49'lardan 46'lara, şimdi de 43 civarına, 43'ün altına, 40'a doğru bir finansman maliyetlerinde, daha doğrusu faizlerde bir gevşeme söz konusu.
04:01Yani finansal koşullar sıkılaşmıştı bu süreçte.
04:04Tekrar eski düzeyine dönmek üzere.
04:09Döndü gibi.
04:10Şimdi büyüme ılımlı bir şekilde devam ediyor.
04:12Cari açıkta önemli bir bozulma yaşamadık.
04:17Yani turizm geçici olarak etkilendiği haftalar veya aylar olabilir ama hala Turizm Bakanlığımız, yani yıl sonu hedeflerinin tutturulabileceğine inanıyorlar.
04:29Dolayısıyla orada kalıcı bir tahribat yok.
04:32Bütçede, harcama disiplininde hiç sorun yaşamadık.
04:35Yani harcama disiplini devam ettiriyoruz.
04:37Yani bütçe hedeflerini harcamada, hani tabiri caizse sektirmeyeceğiz.
04:45Yani bir sapma olmayacak.
04:47Ama takdir edersiniz ki ekonomideki büyüme ılımlı.
04:52Yani bizim öngörülerimizin bir miktar altında seyrediyor.
04:55O bizim gelir performansımızı olumlu etkilemiyor, olumsuz etkiliyor.
05:00Tabii bir de enflasyon muhasebesinin etkileri var.
05:03Yani orada birkaç konu var ama detaya girmeden, yani bütçede harcama disiplini koruyoruz.
05:09Gelir performansı öngördüğümüzün altında gidiyor.
05:13Hedef de sapma olacak mı o zaman?
05:16Yani sınırlı bir sapma olması ihtimali şu anda yüksek.
05:21Yani onu şey yapalım.
05:24Dolayısıyla resmin tamamına baktığınız zaman biz iyi yönettiğimiz düşüncesindeyiz.
05:28Neden?
05:30Çünkü biz bu hengame yaşanırken içeride, dışarıda bizim...
05:36Zor dönemdi.
05:37Zor tabii zor bir dönem.
05:39Çünkü ticaret savaşları başlı başına risk iştahını düşüren, bizim gibi gelişmekte olan ülkelerden fon çıkışını tetikleyen bir husus.
05:49Yine içeride siyasi anlamda zor bir dönem tabii ki...
05:56Mart ayındaki gelişmeler.
05:57Şimdi tabii bir diğer konu siz de ifade ettiniz, bölgemizde bir savaş yaşandı.
06:04Evet savaşın tarafı değiliz ama sonuçta bölgenizde bir savaş yaşanıyorsa, uçuşlar iptal ediliyor, rezervasyonlar...
06:13Petrol fiyatları fırlayıp gidebilirdi, o konuşuldu mesela.
06:16Gitti, petrol fiyatları fırladı bir miktar geri geldi.
06:19Sonra geri geldi.
06:1960 dolar civarına kadar inmişti.
06:21Doğru.
06:2264-65'lerde oturmak üzereyken neredeyse 80'lere doğru çıktı.
06:28Yani bir ara 70'lerin üzerine çıktı.
06:30Şimdi tekrar geri geldi.
06:3270 civarında şu anda petrol fiyatları.
06:35Bunların hepsi bizi doğrudan veya dolaylı etkileyen gelişmeler.
06:39Biz ne yaptık?
06:41Bir, aslında kural bazlı davrandık.
06:45Yani uluslararası normlara uygun davrandık.
06:50Paniklemedik.
06:51Gereken dozda, gereken tedbirleri gerektiği zaman aldık.
07:00Bu bence çok değerli, çok önemli.
07:03Neden?
07:03Üst yöneti korumak.
07:04Çünkü program güçtünü tabiri caizse ispatladı.
07:08Yani düşünün, birden fazla şokla karşı karşıya kalıyorsunuz.
07:12Ve şu anda enflasyon beklentileri iyileşiyor.
07:16Enflasyon düşmeye devam ediyor.
07:18Ona geleceğin enflasyonu.
07:20Yani cari açık kontrol altında.
07:22Real ekonomide dediğim gibi ılımlı bir büyüme devam ediyor.
07:26Dolayısıyla büyük resme baktığınız zaman genel anlamda ben iyi yönetildiği kanısındayım.
07:35Ve bu şoklar öncesine, şoklar diyorum çoklu şok yaşadık.
07:39Şoklar öncesine döndük.
07:40Geri döndük diyorsunuz.
07:42Rakamlar büyük ölçüde bunu teyit ediyor.
07:45Ben özellikle rezervleri çok tartışılmıştı.
07:49Çünkü çok konuşulmuştu o süreç içerisinde.
07:51Bu rezerv konusunda yanlış aksettirildi biliyorsunuz.
07:56Yani rezerv dediğiniz eğer cari fazla vermiyorsanız, yani dış dünyaya karşı fazla vermiyorsanız,
08:02bu ya vatandaşlarımızın ve şirketlerimizin portföy tercihleri nedeniyle rezerv artar,
08:08ya da yurt dışı yerleştiklerin portföy tercihleriyle.
08:10Şimdi bununla bütçeyi karıştırdılar bir ara hatırlarsanız.
08:14Efendim şu kadar işte rezerv çıkışı olmasaydı şunlar yapılabilirdi.
08:20Merkez Bankası'nın rezerviyle bütçe ayrı konular.
08:24Yani bunu bile milletin kafasını karıştırmak için çok ayrı konular.
08:28Çünkü rezerv demek dış şoklara karşı tampon görevi gören Merkez Bankası'nın yönettiği bir alan.
08:38Bütçe ise hükümetin harcama ve gelir anlamında yönettiği bir alan.
08:45İkisini karıştırmak çok anlamlı bir şey değil.
08:48Bu arada da yani rezervler dediğim gibi tamamen biz 18 Mart'ta neredeysek bugün oradayız.
08:56Evet bu önemliydi. Bunun altını çizmek adına biraz da geri dönmüş oldum.
09:00Yani tekrar bürüt rezervler 19 Mart bu İBB soruşturması başladıktan sonra sert bir oradan çıkış olmuştu.
09:10Geri geldi tekrar 18 Mart'ın öncesine.
09:13Doğru yani 170 milyar doların bir tık üzerinde 171-172 milyar dolardı.
09:18Nette biraz düştü dediniz.
09:19138'e kadar düştük. Şu anda tekrar 172 milyar dolardayız.
09:24Peki.
09:25Bürüt'te.
09:26Bürüt'te.
09:27Peki. Peki şimdi bunlar tabii yani bir tarafıyla güzel ama öbür taraftan çok ciddi piyasadan,
09:34real sektörden serzenişler var.
09:37İşte geri dönmeyen çekler.
09:39Concordato ilanlarında çok sert artışlar olduğu yönünde haberler çıkıyor.
09:46Yani işin bu kısmı madalyonun bu kısmı da işler normali dönüyor mu, iyi gidiyor mu oradaki bu problemlerle alakalı ne düşünüyorsunuz?
09:56Tabii finansal koşullar sıkılaşınca real sektörden, real ekonomik aktörlerden şikayetler, serzenişler arttı.
10:08Biz bunu görüyoruz, bunun farkındayız.
10:10Ama real sektörün bilançosundaki bozulma dönem dönem ifade edildiği boyutlarda değil.
10:18Yani onu da bir müsaade ederseniz açıklayayım size madem konuya girdik.
10:22Bir kere Concordato ilan eden firma sayısı yaklaşık 3.100'ün altında yani en son rakam 3.070 civarındaydı.
10:32Yani bu birincisi.
10:33Şimdi diyebilirsiniz ki ya bunlar küçük mü büyük mü?
10:36Mesela bunların özel sektör cirosundaki payı %069.
10:43Örneğin toplam ihracattaki payı %059 örnek olarak söylüyorum.
10:49Mesela istidamdaki payı %0.78.
10:54Efendim işte kredilerdeki payı %0.88.
10:57Yani bütün göstergelere baktığınız zaman Concordato ilan eden bütün firmaların real sektör içerisindeki payı %1'in oldukça altında.
11:09Bu birinci tespit.
11:11Şimdi karşılıksız çek konusu çok işlenen konulardan bir tanesi.
11:15Şu anda karşılıksız çeklerin toplam keşide edilen yani çeklere oranı %2.6.
11:23Şimdi uzun vadeli ortalama ne kadar mesela diye sorabilirsiniz.
11:27Örneğin 2014-2024 arası 2023 arası mesela ortalama ne?
11:3410 yıllık.
11:35Evet.
11:35O da %2.5.
11:38Yani uzun vadeli ortalamalardan büyük bir sapma yok.
11:42Hani bozulan bir tek yer.
11:44Genel rutine uygun bir oran o zaman öyle mi biliyorsunuz?
11:47Tabii.
11:47Şöyle mesela firmaların kullandığı krediler var.
11:51Biz bunlara ticari kredi diyoruz.
11:52Yani büyük şirketlerin orta ölçekli şirketlerin küçük ölçekli.
11:57Yani şirketlerin kullandığı ticari krediler var.
12:01Bu kredilerin örneğin % kaçı şu anda tahsilinde sorun var?
12:05Yani tahsilinde gecikme var.
12:07Hani batık kredi derler ya.
12:09Evet.
12:09Mesela %1.6 örneğin.
12:13Haziran itibariyle.
12:14Peki uzun vadeli ortalamaları ne kadar?
12:16%3.1.
12:17Burada hani bilançosu bir miktar bozulan daha çok kredi kartı yani bireysel kredilerde var.
12:26Bakın onu bizzat.
12:27Bireysel kredilerde tahsil edilememiş.
12:30Oran %3.8.
12:32Yani 100 liralık kredinin şu anda 3.8 lirası sorunlu.
12:36Ama uzun vadeli ortalaması da 3 civarı.
12:40Uzun vadeli ortalama 3 civarı.
12:42Orada bakın tekrar söylüyorum.
12:45Olumsuzu da burada ifade ediyorum.
12:47Ama biz bunu gördük.
12:49Finansal İstikrar Kurulu diye bir kurulumuz var.
12:51Bilmiyorum haberiniz var mı?
12:53Yani bu kurulun başkanlığını ben yapıyorum.
12:56Ve ekonomiyle ilgili birçok birimden arkadaşlar oradalar.
13:01Yani BDDK, Merkez Bankası, Hazine, Maliye, Strateji, Bütçe.
13:06Yani aklınıza gelen bütün önemli.
13:08SPK.
13:09Bütün bunlar.
13:10Biz orada risk unsurlarını değerlendiriyoruz ve ona göre diyoruz ki yani tavsiyeler çıkıyor ve ona göre kurumlarımız adım atıyor.
13:19Örneğin biz bu bireysel kredilerdeki bozulmayı gördük.
13:22Ve BDDK, yani bankacılık düzenleme, denetlenme.
13:26Bir karar aldı yaşkınlarda evet.
13:2848 aya kadar şu anda azami faiz aylık %3.11'den yapılandırmanın önünü açtık.
13:36Dolayısıyla biz sorunu, yani tabii ki sorunlar olacak.
13:41Ben hani her şey mükemmeldir hiçbir zaman demedim.
13:43Demem de yani sorun alanlarımız var.
13:46Ama bunları izleyip ihtiyaca göre müdahale ediyoruz.
13:50Ben sadece şunu söylüyorum.
13:50Yeni kararlar alıyoruz.
13:51Ben sadece şunu söylüyorum.
13:52Yani iddia edildiği kadar, büyütüldüğü kadar mesela bilanço bozulmasından bahsedeceğiz.
13:58Ben bahsettim, emin değilim.
13:59Şimdi şöyle bir şey.
14:02Mesela ISO 500 var.
14:04Yani Türkiye'nin aşağı yukarı en büyük 500 sanayi kuruluşu.
14:09En çok gürültüyü bunlar çıkartıyorlar.
14:11Şimdi bilançolarına birlikte bir bakalım.
14:13ISO 500 diye bir rapor yayınlanıyor.
14:172024'e ilişkin bütün finansalları, bütün rakamları yayınlandı.
14:22Mesela bu şirketlerimizin öz kaynakların aktife oranı, yani aktiflerine oranı %38 civarından %52'ye çıkmış.
14:32Yani bu dönemde enflasyon muhasebesi sayesinde bunların öz kaynakları, öz varlıkları artmış.
14:39Bakın oran söylüyorum.
14:40Yani faaliyet gideri, bu arada %38 diyeceksiniz nedir?
14:46Yani öz kaynak, böyle aktif.
14:49Bu 10 yıllık ortalama.
14:51Yani 10 yıl boyunca bu şirketlerin bilançosunu incelediğin zaman, öz kaynaklarının aktifleri oranı %38 civarı.
15:00Şu anda %52.
15:01Dolayısıyla sermayeleri güçlenmiş.
15:05Çünkü biz kamu olarak, enflasyon muhasebesini uygulamaya koyarak bir gelirden vazgeçtik.
15:12Ama hepsi 500 şirketten büyük firmadan ibaret değil ki ekonomi.
15:16Orta ölçekli firmalar var, esnafı var.
15:19Var.
15:19Buralara bakıyor musunuz?
15:20Tabii ki bakıyoruz.
15:22Şimdi bakın, yine bitireyim bunu.
15:24Mesela bunların en çok şikayet ettiği alan ne?
15:28İşte finansman giderleri değil mi?
15:30Bunların finansman giderlerinin net satışlara oranı uzun vadede ortalama %6.1 iken,
15:37geçen sene %6 olmuş.
15:39Yani, ha burada faaliyet giderlerinde artış var ama büyük bir kısmı ücret ve maaş giderleri.
15:47Örneğin faaliyet giderlerinin net satışlara oranı %6.9'dan %8.4'e çıkmış.
15:53Bu dönemde ücretlerin net satışlara oranı 5.5'dan %7.9'a çıkmış.
15:58Şunu anlatmaya çalışıyorum.
16:02İddia edildiği gibi real sektörün bilançosunda bir uzunma görmüyoruz.
16:08Bakın, ticari kredilerde tahsili gecikmiş alacaklar konusunu işledik.
16:15Çek konusunu, konkordator konusu.
16:18Onun için buralara baktığımız zaman biz şunu görüyoruz.
16:22Real sektör tabii ki finansal koşulların sıkı olmasından dolayı şikayetçi.
16:29Ama finansal, yani finansal erişim noktasında...
16:33O dediği yüksek faizden şikayet ediyorlar.
16:35Tabii ki.
16:35Çünkü 2022, 2021 onlar istisnai dönemlerdi.
16:43Zaten o dönemlerin sürdürülemez olduğu ortaya çıktı.
16:47Şimdi o günleri özleyenler çok.
16:49Bakın, yani kur sübansiyonu isteyen kesim çok.
16:54Faiz sübansiyonu isteyen kesim çok.
16:56Peki bunu devlet olarak...
16:58Devlet olarak devlet dediğiniz şey millettir.
17:03Yani devlet olarak siz bunları üstlenirseniz, bunun faturası millete çıkıyor.
17:08Biz ise rasyonel, uluslararası normlara uygun bir şekilde diyoruz ki enflasyonu indirelim.
17:15İndiriyoruz.
17:17Finansman'a erişim artıracağız.
17:19Artıracağız.
17:19Ama kalıcı bir şekilde.
17:21Yani bir yerden alıp bir yere vermek değil.
17:25Bütün ekonomik şartlar, ekosistem daha uzun vadeli, daha makul maliyeti finansman'a erişimi sağlayacak.
17:35Peki.
17:35Şimdi şu ana kadar konuştuklarımız iki esasen odaklanma oldu.
17:42Bir, şokları atlattık ve şok öncesi verilere büyük ölçüde geri döndük.
17:48Bu Merkez Bankası rezervlerinden CDS primine kadar birebir olmasa bile çok yakın bir yere geldik.
17:56Bu iyi haber.
17:57İkincisi de diyorsunuz ki bu finansal sıkılaşma yani yüksek faiz ortamında real sektörün büyük bir sıkıntı içinde,
18:05girdiği iddiasına da katılmadığınızı rakamlar üzerinden bazı aktarımlarda bulundunuz.
18:12Sorunlar oldu ama çok büyütülecek ya da abartıldığı gibi büyük sorunlar ortaya çıkmadı bu süreçte dediniz.
18:18Şimdi biraz daha doğrudan halkın birinci meselesi olan hayat pahalılığı, enflasyon meselesini size sormak istiyorum.
18:28Burada yani o hedef hala Merkez Bankası'nın bir hedefi var.
18:35Tutturabileceğinize inanıyor musunuz?
18:37Geldiğimiz nokta itibariyle 2025 sonunda enflasyon Merkez Bankası'nın hedefleriyle 24 idi sanıyorum.
18:4624'e düşecek mi enflasyon?
18:48Öyle sorayım ben size.
18:51Öncelikle şunu söyleyeyim.
18:52Yani Merkez Bankası tabii önemli belirsizliklerle karşı karşıya olduğumuz için
18:56Merkez Bankamız bir bant açıklıyor.
18:59Tahmin aralığı biz buna tahmin aralığı.
19:01Tabi %24 orta nokta, %29 o tahmin aralığı üst noktası şeklinde baktığınız zaman
19:11biz ortayla üst tahmin aralığı bir yerde olacağımıza samimi bir şekilde inanıyoruz.
19:1926-27 zikreder misiniz bilmiyorum ama ben benim temen bir şey ifade etmez de.
19:25Yani %29'un altında bir rakamı.
19:29Öngörüyorsunuz.
19:30Öngörüyoruz.
19:30Geçen sene tahmin aralığımızın üstü 42 idi.
19:34Tutturamamıştık.
19:3544 ile bitirmiştik.
19:362 puanlık bir sapma olmuştu.
19:38Bu sene biz o sapmayı görüyoruz.
19:40Müsaade ederseniz yani vatandaşın tabii gündemi, çarşı, pazar, hayat pahalılığı
19:46ve bizim programın da özü yani programımızın esası hayat pahalılığıyla mücadeledir.
19:56Yani enflasyonu kalıcı bir şekilde indirmek ve milletimizin, vatandaşımızın alım gücünü kalıcı bir şekilde arttırmak.
20:04Şimdi şöyle bir tekrar benim söylediklerimin tamamı tabii makro resim.
20:10Yani az önce söylediklerim de sorun olmadığı anlamına gelmiyor.
20:13Sadece biz 30 bin fitten baktığımız zaman 60 bin fitten baktığımız zaman resim nasıl görünüyor?
20:20Doğru resim çekelim.
20:21Bizim de meselemiz o.
20:23Şimdi enflasyon biliyorsunuz 2022'de 64'ün bir tık üzerindeydi.
20:3264.3'tü.
20:332023'te de 65 civarıydı.
20:3664.8 tam rakam.
20:38Yani 2022-2023 enflasyon yaklaşık 65 civarı.
20:44Geçen sene bizim dezenflasyon programının ilk yılıydı.
20:48Çünkü biz bir yıllık geçiş öngörmüştük.
20:51Bunu kamuoyuyla paylaştık.
20:53Programa başlarken dedik ki bir yıllık biz politikaları yeniden inşa edeceğiz.
20:59Para politikasını, bütün diğer konuları.
21:01Ve 2024'ün ikinci yarısından itibaren dedik ki dezenflasyon yani enflasyon da düşüş başlayacak dedik.
21:09Şimdi geçen sene biz yılı %44 civarı bir enflasyonla bitirdik.
21:14Yani 65'ten 44'e düşürdük.
21:17Şu an itibariyle enflasyon 35.
21:21Yılın sonunda da 20'li bir rakamla bitirmeyi hedefliyoruz.
21:26Yani %30'un altını.
21:28%30'un altını.
21:30Burada tabii enflasyon dediğiniz zaman genel bir rakam bu.
21:34Bence detaylara bakmak lazım.
21:35Mesela gıda enflasyonu, gıda enflasyonu 2023'te %72'lere çıkmış.
21:44Örneğin 2024'te %44 civarı, 43.6.
21:49Şu anda %30'a düştü.
21:51Bakın Haziran itibariyle.
21:52Ortalama 5 puan altında.
21:55Evet, manşet enflasyonu 35 ama gıda enflasyonu %30.
21:59Bu neye rağmen?
22:01Zirai don'a rağmen ve kuraklığa rağmen.
22:04Bakın.
22:05Kiraz yiyemedik bu sene.
22:06Zirai don ve kuraklık olmasa bir ihtimal, büyük ihtimal gıda enflasyonu Haziran'da yani 30'un altında olacaktır.
22:15Şu anda 30.2.
22:17Bu birinci konu.
22:18Tamam.
22:19Şimdi ikinci konu temel mallar var.
22:21Mesela dayanıklı tüketim malları gibi.
22:23Temel mallar.
22:24Orada enflasyon 2023'te yaklaşık %53'tü.
22:29Geçen sene %27.
22:31Şimdi bu sene %21'e düştü Haziran itibariyle.
22:34%21.
22:35Bu temel mallar.
22:37Peki diyeceksiniz ki temel mallar.
22:39Nedir bu?
22:39Birkaç temel mal dediğimiz.
22:41Aklınıza gelen bütün dayanıklı tüketim malları.
22:43Şu anda bu masa.
22:46Mobilyadan inşaata.
22:47Mobilyadan.
22:48Yani aşağı birçok şeyi kapsıyor.
22:50Kıyafet.
22:51Yani gıda dışında.
22:52Gıda dışında.
22:54Kılık kıyafet daha da düşük.
22:56Mesela son 12 ayda giyim ve ayakkabı enflasyonu %14.
23:01Bakın son 12 ayda.
23:03Bir yıl içinde.
23:04%14.
23:05Şu anda en düşük şeylerden, kategorilerden bir tanesi.
23:08Şimdi müsaade edersen döneyim başa.
23:11Şimdi manşet enflasyon %35.
23:13Geçen seneye göre önemli bir düşüş.
23:172023'e, 2022'ye göre yarı yarıya bir düşüş var.
23:21Peki gıda da 30 civarı.
23:24Mal enflasyonu, temel mallar %20 civarı.
23:28Yuvarlıyorum ben müsaade ederseniz.
23:30Peki %35'e çeken ne?
23:34%35'e çeken hizmet.
23:35Şimdi hizmetlerde bize özgü bir iki husus var.
23:40Bunları anlatayım.
23:41Çünkü hani enflasyon niye daha da düşecek?
23:45Bizi izleyenler anlasın diye.
23:47Enflasyon daha da düşecek.
23:48Devam edecek düşüş.
23:49Niye?
23:50Şimdi birincisi, kira enflasyonu.
23:55Bakın size bir şey söyleyeyim.
23:56Geçen sene, haziran ayında, kira enflasyonu örnek olarak %92 civarıydı.
24:04Neden?
24:06Çünkü 3 yıl boyunca biz kiraları kanunla %25'le sınırlamıştık.
24:11Ama o dönemde enflasyon yüksek seyretmiş.
24:13Şimdi konut fiyatları artıyor.
24:16Ama kiraları kanunla biz sınır getirmişiz.
24:21O dönemi kastediyorum.
24:23Şimdi biz bunu kaldırdık.
24:25Çünkü bu doğru bir, bana kalırsa, bana kalırsa, yani piyasaya bu türden...
24:32Ama ona rağmen hep yüksek seyretti yani.
24:35İşte piyasalara bu türden müdahaleler uzun vadede arzulanan sonuçları vermiyor.
24:41Bakın, yani konut arzını artırmak sonuç verir.
24:46Yani esas konu.
24:47Şimdi gelelim, şimdi kiralar geçen sene bu vakitlerde %92 artıyordu.
24:53Zirvede %125'ler artıyordu.
24:56Şimdi şu anda %83'e düşmüş.
25:00Yani manşet enflasyonu yukarıda tutan kira.
25:04Şimdi diyeceksiniz ki bu yüksek.
25:06Zaten söylediniz.
25:07Evet.
25:08Şimdi şu öncelikle şunu söyleyeyim.
25:09Bu soru yok.
25:10Yani ev kiram %46 arttı.
25:12O tavan fiyat oluyor ya.
25:14Bu şöyle geriye doğru...
25:15Ama ücretimiz %30 diyor.
25:17Evet.
25:17Şöyle doğru bir tespit.
25:21Kiralar, geriye doğru bir endeksleme var kiralarda.
25:25Şimdi müsaade ederseniz bu konuyu biraz açalım.
25:27Devam, evet.
25:27Kira meselesi önemli.
25:28Önemli bir mesele.
25:30Şimdi Türkiye'de konut sahiplik oranı, konut sahipliği %56.
25:37Yani 100 hanenin 56'sı konuta sahip.
25:42Bu birinci konu.
25:44Fakat kira ödeyenlerin oranı %28.
25:48Yani hanelerin %72'si kira ödemiyor.
25:53Bu nasıl oluyor?
25:54Ailesinin yanında kalanlar falan doluyor.
25:57Biliyorsunuz birçok yerde aile bir apartman yapıyor.
26:03O apartmanda bütün aile kirası kalabiliyor.
26:05Çünkü bizim maliye de buna cevaz veriyor.
26:09Yani annenize, babanıza, kardeşlerinize sahip olduğunuz bir konutu bila bedel.
26:17Yani kira almadan tahsis edebiliyorsunuz.
26:20Siz de vergi almıyorsunuz onlardan.
26:22Biz takip de etmiyoruz.
26:24Dolayısıyla şunu anlatmaya çalışıyorum.
26:27Türkiye'de konut sahipliği %56 ama kira ödemeyenlerin oranı %72.
26:36Kira ödeyenlerin oranı %28.
26:38Şimdi kira en büyük kalem.
26:42Büyük şehirlerdeki bu geçim sorununun temelinde bu var.
26:46Şimdi kiralar niye bu kadar hızla arttı?
26:49Kısmen depremin de etkisi var.
26:51Kısmen dediğim gibi o kira politikasının etkisi var.
26:58Kısmen, kısmen konut fiyatlarının düşük faizler nedeniyle çok hızlı artmasının etkisi var.
27:04Bir sürü konu var ama bunu nasıl çözeceğiz?
27:08Konut arzını artarak çözeceğiz.
27:09Şu anda zaten deprem bölgesinde, deprem bölgesinde 550 bin konut onun yarısına yakını teslim edilmiş veya bitmiş gibi.
27:21Geriye kalan tamamı ihalesi yapılmış inşa halinde.
27:24Bir kere bu deprem bölgesinde özellikle deprem nedeniyle büyük şehre gelenler için ciddi bir şekilde bu konut arzını arttırmış olacağız.
27:34Bu birinci konu.
27:35Bu senenin sonu veya gelecek senenin işte başlarında bu deprem bölgesinin...
27:40Genel konut sektöründe pozitif bir etkisi de olacak diyorsunuz sadece.
27:43Tabii ki.
27:44Deprem bölgesine değil, gidenler geri dönecek mesela öyle mi?
27:48Kısmen o, kısmen deprem bölgesinde muazzam bir arz artışı olacak.
27:53Yine Süriye'de durum istikrara kavuştu nispeten.
27:59Ciddi geri dönüş var.
28:01Ve örneğin Kilis gibi, Gaziantep gibi yerlerde kira baskısı önemli ölçüde azalıyor.
28:08Diğer bir konu, biz ilgili bakanımız da bu hafta yine açıklamalarda bulundu.
28:15Biz bu hafta bir toplantı yaptık.
28:18Murat Bey'le mi?
28:19Evet.
28:20Çevre Şehircilik ve İklim Bakanımız.
28:24Murat Bey hakikaten muazzam bir hızla gidiyor.
28:28Büyük bir performans var yani hakkını vermek lazım.
28:30Biz yetişemiyoruz, zorlanıyoruz.
28:32İşin finans ayağı anlamında.
28:35Çok pratik bir tarafı vardır değil mi?
28:36Şimdi şunu söyleyeyim, kendisinin planı önümüzdeki 2-3 yıl içerisinde en az 500 bin sosyal konut üretmek.
28:47Bu da ağırlıklı olarak büyük şehirlerde.
28:50Şimdi tabii bu türden...
28:52Bu önemli bir haber.
28:53Tabii yok ben kendileri zaten bu konuları açıklıyorlar.
28:56Benim sadece söylediğim kendilerinin planları bunlar.
28:59Şimdi şunu anlatmaya çalışıyorum.
29:01Konut arzı hayat pahalılığıyla mücadelede en kritik değişken.
29:07Bunu para politikasıyla çözemeyiz.
29:09Bakın düşük faiz ile bu konu çözülmez.
29:15Yani çünkü niye...
29:16Faiz düşük olsa da diyorsunuz bu problem olabilirdi.
29:18Konut arzının artması lazım.
29:19Artması lazım.
29:21Konut arzının artması lazım.
29:23Ve bunu arttırmak için de dediğim gibi bir seferberlik var.
29:25Enflansal koşulların da iyileşmesi lazım tabii.
29:28Şimdi hizmet enflasyonu deyince akla gelen diğer önemli bir kalem eğitim enflasyonudur.
29:33Eğitim.
29:34Evet.
29:34Şimdi devletin bütün eğitimi biliyorsunuz bedava.
29:38Yani devletin eğitiminde ücret almıyor.
29:41Fakat özel sektör eğitim masraflarında yani enflasyonunda...
29:46Geçen sene bu vakitlerde %90'ın üzerinde bir artış vardı.
29:50Yani kirada %106'lık bir artış varken eğitimde %90'ın üzerine bir artış vardı.
29:58Hala mesela bu sene Haziran ayı itibariyle %73 civarında bir artış var.
30:04Yani şunu anlatmaya çalışıyorum.
30:06Manşet enflasyonunun iki katı kadar şu anda iki katından fazla eğitim enflasyonu var.
30:13Peki özel eğitimin yani okul öncesi, ilkokul, ortaokul, lise, üniversite...
30:20...özel eğitimin toplam eğitimdeki payı ne?
30:23%9.9.
30:26%10.
30:27Evet %10 civarı.
30:28Yani nüfusumuzun %90'ı etkilenmiyor.
30:32Evet.
30:33Bakın kiradan hanelerin %72'si etkilenmiyor.
30:38Ama bunlar yine önemli sorun alanlar.
30:40%28'de az değil ama tabii.
30:42Tabii ki.
30:42Değil mi yani?
30:43Mesela bizim en iyi yılımız kiralarda 2012'dir.
30:49Kirada oturanların oranı %20.9'du.
30:52Şu anda 28'e çıkmış.
30:55Demek ki son 10-15 yılda iki şartlar...
31:00Zorlaşmış.
31:00Konut sahipliğini zorlaşmış.
31:02Biz şimdi kalıcı bir şekilde enflasyonu düşürerek bir...
31:06İkinci olarak da konut arzını arttırarak tekrar konut sahipliği oranını arttıracağız.
31:15Önümüzdeki iki yıl içinde.
31:16İki, üç yıl şeye kadar.
31:18Evet.
31:182028'e kadar.
31:19Şimdi bir misal edersen iki şey daha söyleyeyim.
31:21Onu da alalım.
31:22Çünkü başka önemli sorularım da var.
31:23Şimdi vatandaşın günübirlik en çok hissettiği, gördüğü yani enflasyon alanında neler var?
31:29Bakın mesela arabanız varsa her gün ya benzin alırsınız ya motorun alıyorsunuz.
31:34Söyledim mi?
31:35Yani genel konuşuyorum ben.
31:36Elektrikli dilde var ama.
31:37Şimdi mesela motorinde son bir yılda artış, Haziran sonu itibariyle söylüyorum.
31:43Çünkü Temmuz enflasyonu henüz açıklanmadı.
31:46Yani Haziran itibariyle 12 aylık artış %19.
31:50Bakın benzindeki artış %18.
31:53Her şey dahil.
31:54Yani yıllık artıştan bahsediyoruz.
31:55Yani geçen sene aldığımız fiyata göre motorun fiyatı üzerine %19.
32:00%18-19.
32:01%18-19 koydu.
32:02Şimdi bakın işlenmemiş gıda.
32:05Yani bu işte ziraydon etkisi var burada.
32:08Efendim bunlar mesela %30.
32:11Mesela dayanıklı tüketim malları var.
32:13İşte buzdolabı, çamaşır makinesi, ütü, aklınıza ne gelirse, masa vesaire.
32:16O %22.
32:18Yıllık enflasyon.
32:19Lokantalar, oteller yüksek seyrediyor.
32:22Onlar %37.
32:24Öyle mi?
32:24Bunların hepsi benim aklımda çünkü hep onlara bakıyoruz.
32:27Yani her ay enflasyon çıktığında bu detaylara inip bakıyoruz.
32:31Çok yakınsama diyorlar ya olmuş o zaman.
32:32O %37 ise lokantalar, oteller manşet enflasyonuna yakın bir yerde.
32:372021, 22, 23'te inanılmaz yani 24'e kadar dramatik bir şekilde arttı.
32:44Dolayısıyla özetle şunu anlatmaya çalışıyorum.
32:46Bunların hepsi enflasyonun düşmesini hizmet edecek hususlar olarak algılabilirler.
32:51Enflasyon düşüyor.
32:53Bu parabullar da bunu şey yapıyor herhalde.
32:55Bütün bu söylediğim rakamlar, bu detayları niye veriyorum size?
32:59Aslında vatandaşımızın hissettiği enflasyonun ateşinde düşme var.
33:05Yani enflasyon şu anda geriliyor, yavaşlıyor.
33:09Tekrar söylüyorum burada.
33:10Enflasyonun düşmesi demek fiyatların düşmesi demek değil.
33:13Enflasyonun düşmesi bravo.
33:17Yani ben geçen sene diyelim ki bu çayı 50 liradan içiyorsa.
33:2250 lira demeyin yani 5 lira falan değil ki.
33:24Eski yapıyorum.
33:25Biliyorum biliyorum ben eski yapıyorum.
33:27Ben 100 lira diyecektim yuvarlamak açısından.
33:29Paketini diyelim.
33:31100 liraysa enflasyonun %40 olması demek 100 liranın 140'a çıkması demek.
33:36Ama enflasyonun %20 olması demek 100 liranın 120 lira olması demek.
33:42Yani fiyat artmaya bütün dünyada devam ediyor.
33:46Yani fiyat düşüşü çok istisnai bir durum.
33:49O algı böyle nedense birçok yaygın.
33:51Yani enflasyon düşüyor deyince fiyatlar gerilecek gibi algılıyor insanların pek çoğu.
33:56Enflasyonun da düşüş demek artış hızının yavaşlaması demek.
34:01Dolayısıyla dikkat ederseniz bakın giyim ve ayakkabıyı söyledim.
34:05Yıllık %14 artış.
34:07Dolayısıyla biz bu sene enflasyonu %30'un altına çekeceğiz.
34:14Gelecek senede çok rahatlıkla %20'nin altına çekeceğiz.
34:19Gelecek sene için üst bandımız %18.
34:22Bu sene üst bandımız %29.
34:24Yani bandın üst kısmı.
34:26Dolayısıyla biz bu tahmin aralığında enflasyonu tutturacağız.
34:31Herkes hesabını ona göre yapsın.
34:33İnşallah yeni şoklar olmaz böyle savaşlar, bölgesel savaşlar.
34:37Olmamasını biz de temenni ederiz.
34:39Çünkü şoklar işimizi zorlaştırıyor.
34:40İşler zorlaşıyor.
34:42Yani son 4-5 ayda gerçekten çok yoğun çalıştık.
34:49Bu şokların etkilerini sınırlamaya çalıştık.
34:52Bu süreçleri yönetmeye çalıştık.
34:54Tekrar şu anda dediğim gibi en başta tekrar olumlu döngüye döndük.
35:01Yani finansal koşulların iyileştiği, ekonomik faaliyetlerin tekrar kıpırdayacağı, yani güçleneceği, efendim işte dengelerin tekrar olumlu bir şekilde seyrettiği bir döneme girdik.
35:14Peki efendim.
35:15Şimdi şöyle bir soru sormak istiyorum ben size.
35:18Hani Mehmet Çimşek denince böyle biraz eleştiri aldığınız hususlardan biri, işte sadece para politikasında, endeksli bir politikayla hareket ediyor biçiminde.
35:28Eleştiriler alıyorsunuz.
35:29Şimdi mesela faiz burada işte bir tek, yani en önemli enstrüman, tek araç mıdır şeyde?
35:37Yani bunun dışında başka yol, yöntem yok mudur?
35:40Başka politikalar yok mudur?
35:42Yani bir de onu sormak istiyorum ben size.
35:44Ya tabii biz yapıcı eleştirilere açız ama bu eleştiri makul bir eleştiri değil.
35:49Ben birçok çevreyle, yani birçok kesimle, muhataplarımızla açık bir insanız ve hem bir sürü etkinlikte hem de platformda bir araya gelip bu tür programlarda.
36:05Ben hep vurgulamıştım.
36:06Para politikasının sınırı var.
36:09Para politikasının işlevsel olması çok önemli ama yeterli değil.
36:15Yani gerekli ama yeterli değil.
36:19Para politikasının sınırları var.
36:22O nedenle az önce bakın vurguladığım bir husus vardı.
36:26Arz yönlü.
36:27Örneğin diyelim ki kiralar yüksek.
36:30Konut arzı sınırlı.
36:32Deprem olmuş.
36:33853 bin diyelim ki ünite hasar görmüş.
36:37Şimdi bu ne yapıyor?
36:39Kirayı yukarı çekiyor.
36:40Bunun çözümü para politikasında değil.
36:42Bunun çözümü konut arzını arttırmadı.
36:45E hükümetimiz de bunu yapıyor şu anda.
36:47Yani birinci konu konut arzı.
36:51Bakın arz yönlü politikalarımız var.
36:53Bakın tekrar söyleyeyim.
36:55Arz yönlü politikalarımız çok önem veriyoruz.
36:58Birincisi konut arzını arttırmak.
37:00Hükümetimiz şu anda 550 bin konutu deprem bölgesinde yapıyor.
37:04Bir o kadar da muhtemelen önümüzdeki ağırlıkla büyük şehirler olmak üzere diğer bölgelerde.
37:13Şimdi bu birinci konu.
37:15Biz buna kaynak ayırıyoruz.
37:18Bakın yani bu konutlar...
37:22İkinci kısmına da ayırıyor musunuz?
37:23Yapılacak olanlara da.
37:24Tabii ki.
37:25Yani bir taraftan ilgili bakanlığımız milli emlak üzerinden o arsaları seferber edecek.
37:33Bir taraftan biz bütçeden buraya kaynak aktaracağız.
37:36Evet evet.
37:37Alımı kolaylaştırmak için değil mi?
37:39Zaten bütçe dengelerinin bakın bütçe dengelerinin bu kadar zorlanmasının temelinde
37:46şimdi biz bu deprem yani deprem bölgesinin yeniden ihyasını, yeniden inşasını birilerinin verdiği parayla yapmıyoruz ki.
37:56Ne kadar para harcadık?
37:56Bütçe açığı vererek şöyle yani nakit bazlı farklı çünkü o peyder bey bittikçe ödeme yapıyoruz veya teslim aldıkça.
38:05Ama tahakkuk bazlığı söyleyebilirim.
38:08Tahakkuk bazlı yani bütçe tahakkuk bazlı çalışıyor.
38:12Yok bu bütçeye koyduğumuz tahakkuk bazlı rakam demek.
38:16Şimdi bütçeden bugüne kadar bugünkü fiyatlarla yani haziran sonu fiyatlarıyla tam 3 trilyon lira tahakkuk bazlı bir deprem kalemi var.
38:293 trilyon.
38:30Şimdi diyorlar ki bütçe açığı artıyor, bütçenin faiz yükü artıyor bunu eleştiriyorlar bizi.
38:36Doğru.
38:37İyi de biz bunu borçlanıyoruz.
38:39Yani deprem bölgesini yeniden inşa etmek için zaten bütçe açığı var.
38:442022'de de açık var, 2023'te de açık var.
38:47Yani şunu anlatmaya çalışıyorum.
38:49Biz bu konut arzını arttırmak için bütçede bir seferberlik içerisindeyiz.
38:55Bu birinci konu.
38:56İkincisi geçen sene hatırlarsanız bir tasarruf genelgesi yayınlandı.
38:59Ve biz dedik ki her alanda tasarruf yapacağız ama oradan gelen kaynakları biz gıda arzı için sulama ve toplulaştırmaya kanalize edeceğiz.
39:14Yine enerjide özellikle yenilenebilir enerjide bir seferberlik ilan ediyoruz dedik.
39:21Oraya da kaynak aktaracağız dedik.
39:23Bakın dikkat ederseniz 3 tane öncelik belirledik.
39:26Arz yönlü.
39:27Vatandaşı ne ilgilendiriyor?
39:30Enerji.
39:31Vatandaşı ne ilgilendiriyor?
39:33Gıda ve kira.
39:36Bakın kira konusunu konut arzıyla çözüyoruz.
39:39Para politikasıyla değil.
39:41Gıda arzını ve gıda lojistiğinin iyileştirilmesini reform ve toplulaştırma ve sulamayla çözmemiz lazım.
39:49Oraya da fazla kaynak aktarıyoruz şu anda önceliklendiriyoruz.
39:53Tarım Bakanlığı'na.
39:54Enerjide dönüşüme kaynak aktarıyoruz.
39:57Bakın şu anda vatandaşlarımızın hanelerinde kullandıkları hala, hala şöyle doğalgaz ve elektriğin neredeyse yarısını yakınlı, yarısına yakınlı, yakın döneme kadar 3'te 2'sini devlet karşılıyordu.
40:11Bakın son fiyat artışlarıyla, son düzenlemelerle biz şu anda yine yarısına yakınlı devlet olarak, hazine olarak biz karşılıyoruz.
40:21Yani sizin evde, diyelim ki siz 100 yıllık...
40:24Şey geliyor elektrik faturalarda o yazıyor.
40:26Sizin evde diyelim ki doğalgaz...
40:27Şu kadar fatura geldi, şu kadar devlet desteğinden sonra şu kadar ödeyeceksiniz diye.
40:31Doğalgazı da aynı.
40:32Doğalgazı da aynı.
40:33Bu iyi bir şey ama bilsin insanlar bir taraftan da.
40:36Dolayısıyla biz sadece para politikası üzerinden, Türkiye'nin makroekonomik sorunlarının çözüleceğini biz hiç iddia etmedik.
40:46Bakın etmedik.
40:47O fikirde değiliz.
40:50Böyle bir programımız da yok.
40:52Biz şunu diyoruz.
40:53Para politikası işlevsel değilse daha büyük sorunlar yaşıyorsunuz.
40:57Enflasyon kontrolden çıkıyor.
40:59Rezervler eriyor.
41:00Şimdi bunu tabii ki yapamayız.
41:03Ama para politikası ile her şey çözülmez.
41:08Yani onun dışında esasen halkın doğrudan meselelerini sorun alanlarına dokunan alanlarda,
41:16işte konut başta olmak üzere enerjide, tarımda, gıda fiyatlarını etkileyecek,
41:23vatandaşın alımını kolaylaştıracak türden çok geniş bir politika setine de sahibiz biçiminde.
41:31Anlıyorum bütün bu söylediklerinizi.
41:33Dolayısıyla o eleştirilere de bu şekilde bir cevap vermiş oldunuz.
41:37Şimdi bir de tabii Maliye Bakanı'sınız.
41:42Bir de öyle bir şapkanız var.
41:44Ve tabii Maliye meselesi gündeme gelince vergi meselesi.
41:48Vergi denetimleri.
41:49Şimdi burada şunu ben öncelikle sormak istiyorum.
41:56Yani bu vergi denetimleri ne durumda, neler yapıyorsunuz?
42:00Yani orada çok kararlı mesajlar verdiniz.
42:04Yani vergi kaçıranlara dönük haberleri çok daha sık yansıyor.
42:08Mesela sizin döneminizde şuraya da odaklanacağız.
42:11Bir ara doktorlar vardı işte şu kadar çok komik rakamlar da vergi ödedikleri.
42:18Avukatlar onlar zikredildi.
42:20Hepsi haberlerdi.
42:20Onların güncel rakamlarını paylaşabilirsin.
42:23İyi olur aslında.
42:24Burada nedir yani geri dönüş kazanım ülke adına ne oldu?
42:28Biraz onu da belki konuşsak olur.
42:31Şimdi şöyle yani öncelikle şunu söyleyeyim.
42:35Tabii ne zaman vergi konusu gündeme gelse kusura bakım esasında.
42:39Hep vergi yükü tartışması yapılır.
42:44Türkiye'de topladığımız, suyun var merak etme.
42:47Tamam.
42:48Yani ihtiyaç olursa.
42:50Yok teşekkür ediyorum.
42:51Şimdi topladığımız bütün vergi ve primlerin milli gelire oranı Türkiye'de yüzde yirmi üç buçuk.
43:00Yani Türkiye'nin milli geliri yüz liraysa yirmi üç buçuk liralık vergi ve prim topluyoruz.
43:09Aynı rakam Avrupa Birliği'nde yüzde kırk.
43:14OECD ülkeleri ki burada biz de üyeyiz.
43:19Yüzde otuz üç nokta dokuz.
43:21Bakın rakam veriyor.
43:22Bu toplam vergi yükü.
43:24Yani değişik adlar altında toplanan bütün vergi ve primlerin milli gelire oranı Türkiye'de yüzde yirmi üç buçuk.
43:34Avrupa Birliği'nde yüzde kırk.
43:36OECD'de yüzde otuz üç nokta dokuz.
43:38Peki bizimle ilgili...
43:42Daha az vergi veriyoruz anlamı mı çıkıyor?
43:44Toplamda, totalde.
43:45Vergi yükü düşük evet.
43:47Fakat...
43:47Ama detaylara dair de bakmak lazım.
43:49Kayıt dışılık var.
43:49Evet.
43:50Şimdi esas konuya geleceğim.
43:52En çok eleştiri nereden geliyor?
43:55Dolaylı vergiler yüksek.
43:56Evet.
43:57Bu vergiler de adaletsiz.
44:00Şimdi dolaylı vergilerin Türkiye'de milli geliri oranı yüzde on nokta yedi.
44:05Yani bütün ÖTV, KDV, aklınıza gelen bütün dolaylı vergiler, tüketim üzerinden alınan vergiler, onların hepsinin milli geliri oranı yüzde on nokta yedi.
44:17Yani yüzde on bir diyelim.
44:18Basitleştirelim.
44:21Avrupa Birliği'nde bu oran yüzde on üç.
44:25OECD ülkeleriyle biz benzeriz.
44:28Yaklaşık.
44:29Bu iki bin yirmi üç rakamda, yirmi dört çıkmadı daha.
44:32Mesela bütün vergi yükünü ücretliler çekiyor diye argümanlar duyarsınız.
44:40Türkiye'de gelir vergisi, yani bütün ücretlilerden alınan vergiler, ücret üzerinden alınan vergiler, kira üzerinden alınan vergiler, yani kişisel anlamda, yani gelir üzerinden elde edilen bütün vergilerin milli geliri oranı yüzde iki nokta altı.
44:57Avrupa Birliği'nde yüzde dokuz nokta üç, OECD'de yüzde sekiz nokta iki.
45:03Bakın, rakam veriyorum size.
45:06Mesela kurumlar vergisi, Mehmet Şimşek diyorlar, bütün yükü işte ücretlilere, yükledi, şirketlerden vergi almıyor diyor.
45:16Öyle diyorlar.
45:16Bakın, bir rakam vereyim size.
45:19Kurumlar vergisinin milli geliri oranı Türkiye'de yüzde üç.
45:24Avrupa Birliği'nde yüzde üç nokta iki.
45:28Bakın, yakınız, çok yakınız.
45:30Evet, evet.
45:30Diğer rakamları hatırlıyor musunuz?
45:33Evet, biri kırktı toplam vergi, yirmi üç.
45:36Evet, şimdi yani sanki bunu niye söylüyorum size?
45:40Böyle bir şey yok.
45:40Yani kurumlar vergisinde çok yakın Avrupa'da neyse bize de alınıyor aslında, öyle mi?
45:46Dikkat ederseniz, iki bin yirmi üçün ortasından bu yana ne yaptık?
45:51Bakın, ben geldikten sonra maliye ne yapmışız?
45:56Yani hükümetimiz ne yapmış?
45:59Bir.
45:59Sonuçları da ben sormak isterim size.
46:01Kurumlar vergisini arttırdınız.
46:02Arttırdınız.
46:03Yirmi beşten, yirmiden yirmi beşe mi?
46:05Yirmi den, yirmi beşe.
46:06Yirmi beşe çıktı.
46:07Finansal kuruluşlar için otuza.
46:09Otuz ha, bir otuz kaldı çünkü çiğnimde.
46:11Bu yap, işlet, devret, kamu özel sektör işbirliği içerisinde yapılan projelerde yüzde otuza çıkarttık.
46:19Gelir vergisini arttırdık mı?
46:21Hayır.
46:22Yani ücretlerin vergilerini arttırdık mı?
46:24Hayır.
46:25Bu birinci konu.
46:27Şimdi, ikinci konu.
46:29Bir, çok özür dilerim.
46:30Yani onu, tahsilatı nasıl başarılı oldu mu?
46:34Tahsilatında sorun yok.
46:35Yani, sadece enflasyon muhasebesi nedeniyle, şimdi enflasyon muhasebesini siz devreye aldığınız zaman, artık sermayesini vergilendirmiyorsunuz.
46:51Şöyle, enflasyon kadar olan kısmı vergi dışı kalıyor.
46:57Ama enflasyon muhasebesine ilişkin düzenleme, 2000'li yılların başında mevzuatımıza girmiş.
47:04İlk defa 2003'ten itibaren uygulanmış.
47:07Sonra, 2022'de uygulanması gerekirken uygulanmamış.
47:12Ben geldiğimde, dediler ki, ekonomide de hukuk devletini işletin.
47:18Nedir dedim, derdiniz ne?
47:19Yani özel sektör.
47:20Dediler ki, enflasyon muhasebesine ilişkin düzenleme var, siz uygulamıyorsunuz.
47:25Tamam, uygularız dedik.
47:26Uyguladık ve şirketlerin öz kaynağı arttı, bünyeleri sağlamlaştı.
47:33Ama, bu geçici bir durum.
47:35Biz, yani, bakın dikkat edin, kurumlar vergisi gelirlerinin milli gelire oranı %3.
47:42Yani Avrupa Birliği'ne göre düşük değil.
47:44Orada da 3.2 dediniz.
47:46Evet. Şimdi, dolayısıyla şunu anlatmaya çalışıyorum.
47:50Biz şunu yaptık, bakın.
47:54Aşağı yukarı, kur korumalı mevduattan, mevduatın önemli bir kısmından, neredeyse vergi alınmıyordu.
48:04Biz şimdi o vergi oranlarını kat be kat arttırdık.
48:08En son %17.5'a çıkarttık.
48:10Bakın, şu anda mevduat, yani faiz gelirleri üzerindeki, bakın, faiz gelirleri önemli ölçüde vergi dışıydı.
48:18Fon gelirleri vergi dışıydı.
48:21Evet.
48:22Oralara, bakın, bunların hepsi aslında bizim vergide adaleti sağlama yönelik.
48:27Bakın, attığımız çok ciddi adımlardır.
48:30Vergide adaleti sağlamak için finansal sektör kazançlarına, özellikle işte mevduat stopajıdır, fonların gelirleri...
48:39Bunların hepsine biz vergi oranlarını %17.5'a çıkarttık, kısa vadeli.
48:45%17.5.
48:47KKM'de sıfırdı.
48:48Evet.
48:49Yani kur korumalı mevduat da.
48:51%17.5'a çıkarttık.
48:52O şey ne oldu? Avukatlar, doktorlar, ödüyorlar mı artık?
48:55Şimdi vergi denetiminde bizim prensiplerimiz var.
49:00Birinci prensipimiz, biz vergi denetimini, yani mükelleflerimizi zora sokmak için yapmıyoruz.
49:07Gönüllü uyumu arttırmak için, yani uyumu arttırmak için çabalıyoruz.
49:14Rehberlik yapıyoruz.
49:16Hatta yakaladığımızda diyoruz ki bakın, siz gidip düzeltme beyanlamesinde bulunun.
49:23Evet, evet, düzeltme beyanlamesinde bulunun diyoruz.
49:25Çünkü bizim maksadımız, bu zor konjonktürde kimseyi sıkboğaz yapmak değil.
49:32Türkiye'de ciddi bir kayıt dışılık var.
49:36Belli alanlarda, had safhada.
49:39Onun için biz mutlaka ve mutlaka kayıt dışılıkla mücadele edeceğiz.
49:43Şimdi herkes diyor ki kayıt dışılıkla mücadele et ama bana dokunma.
49:47Böyle bir şey olmaz.
49:48Her tarafa.
49:49Ama bakın size bir şey söyleyeyim.
49:52Vergi inceleme, vergi denetim kurulumuz var biliyorsunuz.
49:57Hangi şirketler daha çok denetleniyor diye oran olarak söyleyeyim.
50:01Evet.
50:01Bakın, büyük şirketlerde denetim oranı 2024'te %11 civarı.
50:09Yani 100 şirketin 11'i incelenmiş.
50:12Orta ölçekli şirketlerde %3.6.
50:14Küçük ölçekli şirketlerde de %2.1.
50:19Peki 2025'in ilk 6 ayında durum ne?
50:222025'in ilk 6 ayında vergi denetim oranları büyük şirketlerde %27.4.
50:30Orta şirketlerde %4.1.
50:33Küçük şirketlerde %0.6.
50:36Büyük, deri daha çok.
50:37Şimdi niye?
50:39Çünkü biz çok kazanandan çok, az kazanandan az vergi istiyoruz.
50:44Bu uygulamada mı şu anda?
50:46Tabii ki işte bütün bu.
50:47O verdiğiniz rakamlar öyleydi.
50:48O verdiğim rakamlar.
50:49Bir de şey sorayım, vaktimiz çok azaldı.
50:52Bir 3-4 dakikamız kaldı.
50:54Hani böyle ortalıkta dolaşan yaygın şeyler vardı ya belki.
50:58Cevap verme fırsatı da olmuş.
51:00Hani zenginin vergisini affediyor, fakirden vergi alıyor gibi bir takım şeyler de.
51:05Bir kere o tamamen haksız bir itham.
51:08Şöyle bir kere kesinleşmiş bir vergi ne Maliye Bakanlığı, ne Bakanı, ne Hatta Cumhurbaşkanı, ne Eskiden Başbakan.
51:23Hiç kimse affedemez.
51:24Kesinleşmiş.
51:26Kesinleşmemiş.
51:27Bakın tartışmalı dosyalarda 1963'den beri uzlaşma müessesesi var.
51:37Uzlaşma.
51:38Evet.
51:39Diyelim ki müfettiş bir rapor yazdı.
51:43Mükellef geldi idareye dedi ki idareye.
51:46Bu rapor yanlış dedi.
51:47Ve zaman zaman bizim raporlar yanlış olabiliyor.
51:54İdare bir komisyon kuruyor.
51:57O raporu tekrar inceletiyor.
51:59Eğer o raporda yanlışlıklar varsa ona göre düzeltmelere gidiyor.
52:03Vergi borcu silindi dedikleri, iddia ettikleri alan buydu.
52:07Ama geçen sene çok büyük bir adım attık.
52:11Dedik ki, velev ki rapor yüzde yüz yanlış olsa.
52:14Yani vergi müfettişinin yazdığı rapor yüzde yüz yanlış olsa.
52:20Kanuna, genelgelere, tebliğlere aykırı olsa.
52:25Yine ana parayı idare silemez dedik.
52:29Kanun çıkarttık.
52:31Yani bu saatten sonra hala bu iddialar varsa.
52:35Ya cehaletten kaynaklanıyor.
52:36Ya da kötü niyet mi?
52:37Ya da herhalde tabii.
52:40Yani özeti bu.
52:40Ben o şeyi de yine avukatları, doktorları...
52:45Ben yanıma bir şeyler almıştım.
52:47Eğer bulabilirsem size rakamları söyleyeyim.
52:50Müsaadeye kusura bakmayın.
52:51Yok, İstanbul'dan yani...
52:52Bir şey böyle not var burada.
52:53Çok hani odak, illa tam tamına rakam vermenize gerek yok.
52:58Genel durumu hani bir rakamdan bağımsız olarak da bir...
53:04Bakıyorum şu an.
53:05Bu işim söz konusu olduysa...
53:07Buldum.
53:07Buldunuz mu? Tamam.
53:08Şimdi şöyle.
53:10Bu kayıt dışılığın aslında geldiği noktayı göstermesi açısından önemli.
53:14Buradan müsaade ederseniz notlar bakmak zorundayım.
53:17Sağ ol.
53:18Tabii.
53:19Geçen sene bakın aktör, aktriz, dublör...
53:26Bunların ortalama yıllık, şey pardon aylık, ortalama aylık, bürüt gelir beyanı.
53:33Bak bu bürüt.
53:35Yani bu vergi değil.
53:37Bu net ücret değil.
53:40Yani aktörlerin, aktrizlerin, dublörlerin geçen sene ortalama yıllık, şey aylık beyanı...
53:47157.265 lira.
53:51Müzisyen, ses sanatçısı ve sunucunun geçen sene ortalama aylık beyanı...
53:58Bunlar 2025'te verilen beyandır.
54:002024'e ilişkin.
54:02136.900.
54:03Bu bürüt bunlar.
54:06Eczacının ortalama beyanı, aylık gelir beyanı, bürüt yine...
54:1266.236 lira.
54:15Devlette bir eczacı çalışırsa...
54:18Bak devlette geçen sene bir eczacı çalışsaydı...
54:21Bürüt maaşı 107.064 lirayken...
54:25Özel sektörde çalışınca 66.000.
54:28Beyan etmiş.
54:29Peki.
54:30Mesela doktor...
54:32Geçen sene ortalama özel sektörde çalışan...
54:35Ki bunlar uzmandır, profesördür, çok değerli...
54:38Ülkenin yetiştirdiği en değerli insanlardır.
54:40Onların ortalama aylık beyanı...
54:44Bakın beyanı...
54:4661.031 lira.
54:48Peki devlette çalışsaydınız bürüt ne kadar kazanırdınız?
54:52226.942 lira.
54:55Bakın devlette çalışır olsaydının...
54:58Neredeyse dörtte birini beyan ediyor.
55:01Halbuki devletin doktor açığı var.
55:03Madem bu kadar...
55:05Yani muayenehane açacaksınız...
55:07Bunlar çok daha fazla kazanıyorlar.
55:09Bu bürüt...
55:10Özelde.
55:11Bakın bu bürüt beyan.
55:12Evet.
55:13Bakın kuyumcu geçen sene...
55:15Ortalama...
55:17Gelir beyanı bu şey...
55:19Bürüt...
55:2042.360 liraya çıkmış.
55:23Bu arada bu rakamlar...
55:24Bizim denetimlerden dolayı...
55:26Muazzam şekilde artan rakamlar...
55:282023'te bunlar sembolik...
55:29Öyle mi?
55:30Bu kadar da yoktu yani.
55:31Mesela...
55:31Avukat geçen sene ortalama beyan...
55:3433.641 lira.
55:35Fakat devlette bir avukat çalışsa...
55:39En düşük avukat bürüt ücret...
55:41100.326 lira.
55:43Fakat size bir şey söyleyeceğim.
55:45Geçen sene restorantlar...
55:47Ortalama aylık bürüt kazançları...
55:5020.329...
55:52Bakın...
55:53Taksici...
55:5412.961...
55:56Aylık kazanç bu günlük değil.
55:58Mesela büfe...
56:0011.529...
56:03Bakkal ve marketler...
56:0410.149...
56:06Bakın minibüsçü...
56:07Geçen sene...
56:088.954...
56:10Kadın kuaförü...
56:12Şok olacaksınız...
56:14Aylık bürüt gelir...
56:15Beyan ettikleri ortalama...
56:184.729...
56:20Erkek kuaförü...
56:213.633...
56:23Sadece fikir vermesi için...
56:26Bunları aldık.
56:26Peki...
56:27Şimdi...
56:27Diyorlar ki...
56:28Denetim yapmayın.
56:30Esnafla uğraşmayın.
56:32Zaten...
56:32850.000 esnaf...
56:34Tamamen vergi muafiyeti var.
56:37Bunlar...
56:39Yani...
56:39Özellikle büyük şehirlerde...
56:41Turistik bölgelerde...
56:42Düşünün...
56:43Yani...
56:44Bir restoran...
56:45Bir ay boyunca çalışacak...
56:47Ve bürüt geliri...
56:48Beyan olarak...
56:49Ortalama bu...
56:50Bürüt gelir...
56:51Düşünün yani...
56:5320.329 lira.
56:54Veya bir erkek kuaförü...
56:573.633...
56:59Bu günlük değil...
57:00Bu aylık...
57:02Bürüt...
57:03Beyan...
57:05Dolayısıyla biz...
57:06Kayıt dışlıkla mücadele eden...
57:08Dozu daha da arttıracağız.
57:10Teknolojiyi devreye aldık.
57:12Yapay zeka algoritmaları üzerinden...
57:15Şu anda gelir idaresinde bir...
57:17Yeniden yapılanmaya gideceğiz.
57:20Bir risk analizi genel müdürlüğümüz var.
57:23Uygun görülürse biz onu...
57:25Gelir idaresinin bünyesine...
57:26Çok daha güçlü bir şekilde konumlandıracağız.
57:29Ve tamamen artık...
57:30Teknolojiyi kullanıp...
57:32Bütün bu kayıt dışlılık alanlarını...
57:35Ve...
57:36Yani...
57:37Uyum süreçlerini...
57:38Güçlendireceğiz.
57:40Kayıt dışlılıkla mücadele edeceğiz.
57:42Çok teşekkür ediyorum.
57:43Ben teşekkür ederim.
57:43Bize vakit ayırdığınız için...
57:45Size kolaylıklar diliyoruz efendim.
57:47Sağ olun.
57:48Efendim izlediniz bugün...
57:49Ekonominin durumu ve gidişatına dair...
57:52Hazine ve Maliye Bakanı Sayın Mehmet Şimşehir...
57:55Sorularımızı yöne attık.
57:56Cevaplarımızı aldık.
57:58Bizi izlediğiniz için de...
57:59Hepinize çok teşekkür ediyoruz.
58:01Başka bir vesileyle tekrar görüşmek ümidiyle.
58:04Hoşçakalın.
58:04Daha fazla video izlemek için kanalımıza abone olabilir.
58:28İlk izleyen olmak isterseniz bildirimleri açabilirsiniz.
Önerilen
55:43
|
Sıradaki
1:04:46
59:05
1:00:56
59:43
58:47
57:31
59:00
59:59
59:57
59:11
59:28
57:50
1:00:00
57:37
55:35
1:00:34
58:10
55:16
53:32
59:53
54:25
57:30
58:10