Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) Temmuz ayı Piyasa Katılımcıları Anketi’ne göre yıl sonu enflasyon beklentisi yüzde 29,66’ya gerilerken, politika faizi beklentisi yüzde 43,31 oldu. Dolar tahmini 43,72 TL’ye yükseldi. Ekonomist Muhammet Bayram, faiz indirimi beklediklerini ve enflasyonda kalıcı düşüşün 2026 sonu,, 2027 başı itibariyle hissedileceğini söyledi. Ayrıca reel sektörün yüksek faiz nedeniyle sıkıştığını, faiz düşüşüyle üretim ve istihdamda rahatlama beklediklerini ifade etti.
00:00Merkez Bankası yıl sonuna ilişkin tahminlerini açıkladı Burçak Hanım.
00:03Burada katılımcılar arasında bankalar var, banka dışı finans kurumları var, bir de real sektör var.
00:10Aslında piyasanın hakim beklentisi yıl sonuna ilişkin iyileşir diyebiliriz.
00:15Sadece döviz kuru haricinde bir miktar.
00:17Şimdi şu anda enflasyonun %35.05 Burçak Hanım.
00:21Geçen sene Temmuz ayında, pik yapmış hatırlarsın Haziran ve Temmuz aylarında,
00:26Haziran ayı yıllık enflasyon %71 idi.
00:30Ama şu anda bizim güncel enflasyonumuz yarı yarıya azalmış durumda.
00:34Hem baz etkisi kaynaklı hem de uygulanan politikalar kaynaklı.
00:36Ve bizim için en önemli olan buradaki anket enflasyon beklentisi.
00:42Çünkü hem real sektörün hem de hane halkının yıl sonu enflasyon beklentisini düşürmeden enflasyona karşı mücadele edemeyiz.
00:49Öncelikle algıda burada enflasyon düşeceğine ilişkin belirti olması lazım.
00:54Şu anda 29.86 idi.
00:56Bir önceki anket döneminde aralık sonu itibariyle enflasyon beklentisi.
01:002024 Aralık'ta.
01:022025.
01:03Bu sene içerisinde.
01:04Yok ilk rakam 29.86.
01:07Ne zaman anketiydi bu?
01:08Burçak Hanım bunlar aylık azalıyor yayınlanan anketler.
01:11Geçen ay yayınlanan ankette sene sonuna ilişkin beklenti 29.86 idi.
01:18Temmuz ayında yapılan ankette sene sonuna ilişkin beklenti 29.66'ya düştü.
01:25Merkez Bankası'nın tahmini de zaten 19 ila 29 arasındaydı.
01:30Üst bandı 29'du.
01:31Alt bandı 19'du.
01:33Ve bununla beraber de artık biz Merkez Bank hedeflerini tutturabileceğimizi görüyoruz.
01:382025 yılı itibariyle %29'lar civarında oluşacak bir enflasyon.
01:432026 itibariyle %20'lere yakın bir enflasyon bekleniyor.
01:48Bu da enflasyon düşeceği öngörüsü de burada bizim için olumlu.
01:51Çünkü bu hafta 24 Temmuz itibariyle Burçak Hanım önemli bir karar var.
01:56Merkez Bankası'nın verecek olduğu.
01:58Ve artık bir faiz indirim bekleniyor.
02:00Ve önemli gelişmeler de var bu hafta.
02:02Bakın yarın Rus-Ukrayna Savaşı'na ilişkin Dolunbahçe muhtemelen bir görüşme yapılacak.
02:08Yine aynı şekilde Cuma günü, Perşembe günü Merkez Bankası'nın kararı var.
02:12Cuma günü de İran, İngiltere, Fransa, Almanya'nın nükleer görüşme yine Türkiye'de yapılacak.
02:18Ve Cuma günü akşamına da Fitch ve Moody's'in Türkiye'ye ilişkin not güncellemeleri mevcut.
02:24Şimdi madem güven...
02:25Önemli bir hafta.
02:26Çok önemli bir hafta.
02:27Madem güven yok bizde, güven olmadığı söyleniyor ekonomik olarak.
02:31Bütün dünya ülkeleri barışmak için bizim ülkemize sıraya giriyor.
02:34Rus-Ukrayna Savaşı'nda ara bulucu biziz.
02:36İran nükleer görüşme ara bulucu biziz.
02:38Enflasyon beklendiğimiz düşüyor.
02:40Üstüne Perşembe günü saat 14 itibariyle de Merkez Bankası da inşallah faiz indirim yapacak.
02:46Cuma günü Fitch ve Moody's'in de notunu artırmasını bekliyoruz ülkemizin.
02:50Peki bu düşüş sizce kalıcı mı, geçici bir baz etkisi mi?
02:53Yok, hem baz etkisi kaynaklı...
02:55Kalıcı mı?
02:56Hem kalıcı hem de uygulanan sıkı para politikasından kaynaklı bir şekilde Burçak Hanım enflasyon beklentileri real sektörün düşüyor.
03:03Yani Merkez Bankası'nın öngörüsü üst bantta 29'du.
03:07Ama real sektörün buradaki öngörüsü %40'lar civarındaydı.
03:11Ve Sayın Mehmet Şimşek açıklamalarında real sektörle Merkez Bankası'nın tahminleri örtüşecek demişti.
03:17Artık örtüştüğünü görebiliyoruz.
03:19Ama tabi bu enflasyon beklentisi, ekonomideki yavaşlama faizlerin yüksek olmasından da kaynaklı.
03:25Hem faizler yüksek, hem bankalar kredi vermiyor, hem de hane halka da harcamaların bir hayli kıstı.
03:31O yüzden olumlu bir ifade diyebiliriz.
03:34Yine faiz beklentimiz şu an %46 seviyesinde Burçak Hanım.
03:36Biliyorsunuz Mart'ta İmamoğlu olaylarından sonra bir miktar artış olmuştu.
03:42%46'ya geldi ki aralık itibariyle biz faiz indirim döngüsüne başlamıştık.
03:46%46'ya geldi. Bu piyasaya gerçi olumsuz bir şekilde etkiledi.
03:50Şu anda da faizin inmesini bekliyoruz.
03:53Güncel olarak piyasanın beklentisi, piyasa da %46.21'lik bir politika faizi hakim.
03:59Bu ay itibariyle Merkez Bankası'nın kararını piyasa %43.31'e gelmesini öngörüyor.
04:05Bu da yani 250 bas puandan biraz daha fazla bir azalıştırma.
04:08270 puanlık gibi.
04:09Benim beklentim Perşembe günü saat 14'de açılacak Merkez Bankası indiriminde 350 bas puanlık bir indirim olması.
04:18Yani 3.5 puanlık bir indirim olursa 42.5'a yani Mart'taki İmamoğlu olaylarındaki duruma seviyeye gelmesini inmesini ben bekliyorum.
04:27Bir de Merkez Bankası aslında bunu önce olarak bir denedi Burçak Hanım.
04:31Biliyorsunuz geçen hafta mevduatlara uygulanan stopaj vergilerin oranları 2.5 puan arttırıldı.
04:37Yatırımcı açısından ha faizi 2.5 puan indirmişsiniz ha vergi 2.5 puan arttırmışsınız.
04:44Yatırımcının cebine girecek tutar çünkü 2.5 puan azaldı her iki durumda da.
04:47Burada Merkez Bankası aslında bana kalırsa piyasanın beklentisi de buydu.
04:52Stopajlara daha indirim beklerken artırım oldu.
04:55Ama Merkez Bankası şunu denedi.
04:57Ben faiz indirmeden önce bir piyasanın algısını yoklayayım.
05:01Geliri azaldığında dolara mı kayıyor, dövize mi kayıyor diye şu anda bir dolarizasyon riski olmadığını görüldü.
05:08Ve o yüzden 250 bas puan değil de 350 bas puanlık bir indirim bekliyoruz.
05:13Ama piyasanın beklentisi bu ay itibariyle %43.31'e inmesi.
05:17Hemen dövize de bakalım dolardaki durum.
05:20Dolarda biliyorsunuz psikolojik sınır 40'ı açtık açtık.
05:24Ve 40'ın üzerinde seyreden her bir tutar aslında piyasa tarafından kabullenilmiş bir tutar.
05:28Hatta özellikle ihracatçılar özelinde döviz kurunun biraz daha yüksek olması yönünde telkinler vardı.
05:35Ama bizim döviz kuruna bağlı bir politikamız yok.
05:37Hem işsiz tahammı hem yatırımı hem ihracatı önceleyecek bir politikamız mevcut.
05:41Ve bununla beraber de yıl sonu beklentisi %43.57 idi.
05:4843.72'ye yükseldi Burçak Hanım.
05:50Yani yıl sonu beklentisi real sektörün doların 43 TL olması yönünde.
05:54Tabi bazı kuruluşlar 41 ile 45 arasında fiyatlamalar da veriyor.
05:5943 olsa bile hatta 45 olsa bile Burçak Hanım doların 45 TL olması enflasyonun çok daha altında bir getiri demek.
06:06Yani bizim real olarak faizimiz zaten net real faiz veriyor.
06:11Dolar'a yatırırsanız 45 TL olursa yani bu çok %20'lik bile bir artış değil.
06:16Halbuki enflasyonun ve net real faizin daha fazla getirisi var.
06:20O yüzden dövize bu dönemde yatıranlar enflasyonun altında bir getiri elde edeceklerdir.
06:26Real sektörün beklentisi de 43.72 olması yıl sonu itibariyle.
06:30Peki politika faizi bu beklentilere göre revize edilir mi?
06:34Politika faizinin farklı farklı bileşenler var Burçak Hanım.
06:37Burada özellikle real sektörün bir sıkışmışlığı mevcut.
06:40Yani yüksek faiz patikasına geri döndük maalesef.
06:44Aralık itibariyle %50 olan politika faizini indirmeye başlamıştık.
06:4842.30'a kadar gelmiştik.
06:50Ve şu anda real sektör bankalardan kredi alamaz duruma geldi.
06:54Neden?
06:54Doğru.
06:55Politika faiz yüksek ama bununla beraber Merkez Bankası'nın bankalara bir sınırlaması var.
07:00Kurumsal müşteriler için aylık %1.5 büyüme oranına sahip olabilirsin diyor.
07:05Diğer müşteriler için %2'lik büyüme olabilir diyor.
07:08Yani %2'den fazla aylık büyümede fazla kredi verme.
07:12Verirsen ben sana bankalara ceza uygularım diyor Merkez Bankası.
07:16Peki bu real sektör nasıl yansıyor?
07:17Nasıl?
07:18Real sektör diyor ki faiz ne olursa olsun benim işçilik ödemem var, vergi ödemem var, sigorta prim ödemem var, stopaj ödemem var ve ham madde alıştırma ilişkin ödemelerini yapmam gerekiyor.
07:29Bana para ver diyor bankalara.
07:31Ama bankalar bu büyüme oranlarının dolayı maalesef real sektörü yeterince destekleyemiyor.
07:36Sayın Cumhurbaşkanımız bahsetti.
07:37Tudum bayağı su koymak misali.
07:40Biliyorsunuz nefes kredisi çıktı ama o piyasada ilk çıktığı anda zaten bitti.
07:44O yüzden faizler inmeli, bankalarda para musluklarını açmalı.
07:49O yüzden Merkez Bankası artık dönülemez bir şekilde faiz indirim politikasına girme mecburiyeti var.
07:55Mecburiyeti var artık.
07:57Şimdi tek tek baktık Merkez Bankası'nın anketine rakamları aktarıyoruz.
08:02Büyüme beklentisi hemen yanınızda 2,9.
08:05Bunun 2,9'da kalması ne demek? Ne anlama geliyor?
08:08Burçak Hanım 19 çeyrektir büyüyen bir ekonomiye sahibiz elhamdülillah.
08:12Yani burada OECD içerisinde de en fazla gelişen ve büyüğün ülkeler içerisindeyiz.
08:16İlk üçteyiz.
08:18Birinci ve ikinciliği bir dönem paylaştık.
08:20Bu sene pandemi olmasına rağmen daha önceden yüksek enflasyon, yüksek faizle boyuşmamıza rağmen 19 çeyrektir büyüyoruz.
08:28İşsizlikte inanılmaz bir artış yok.
08:30Bununla beraber yıl sonu beklentimiz hala Merkez Bankası'nın anketine göre %2,9.
08:35Hatta Merkez Bankası'nın kendi belirlemesinde orta vadeli programda %2'ler civarında.
08:40Ama piyasanın beklentisi, büyüme beklentisi daha fazla.
08:43Ne demek yani 2,9'da kalması? Ne anlamalıyız? Daha fazlaysa öbür tarafın beklentisi.
08:48Aslında real sektör bana daha fazla destek ver diyor Merkez Bankası'na.
08:52Ben ülkem için daha fazla şey yapacağım, daha fazla üreteceğim, daha fazla islam sağlayacağım diyor.
08:56Büyüme öngörüsü hala yüksek.
08:58Ve bizim bazı alanlardan çıkarak daha katma değerli üretime, bakın bugün İDEF fuarı var savunma sanayiye ilişkin.
09:05Ve orada Teknofej sahasında bir fuar gerçekleştiriliyor.
09:08Türkiye şu anda dünyada 3 tane İHA'dan ikisini ihrac eden ülke konumuna geldi.
09:13Ve büyüme artık bir dinamo esasında en fazla savunma sanayi, katma değerli yatırımlar destek veriyor.
09:22Bu sene büyüme beklentisi %2,9 Burçak Hanım.
09:25Bu Avrupa Birliği ortalamasından daha fazla, dünya büyüme ortalamasından daha fazla ve seneye %3,7'lik bir artışı öngörüyoruz.
09:34Ama burada bizi bekleyen tehlike ne derseniz, evet şu anda katma değerli bir büyüme oranına sahibiz.
09:41Gelecek dönemlerde büyüme oranı iğmenerek artmaya devam edeceğini öngörülüyor.
09:45Ama nüfusumuz yaşlanıyor Burçak Hanım.
09:47Nüfus yenileme hızımız %2,11 olan kritik eşiğin altında, 1,50'ler seviyesinde.
09:54O yüzden bu sene aile yılı ilan edildi.
09:56Evet biz büyüyeceğiz.
09:57Biz de teşvik görüyoruz aynı zamanda tabii.
10:00Yatırımlar yapacağız, fabrikalar kuracağız ama oralarda çalıştıracak genç tüfusa ihtiyacımız var.
10:05Doğru.
10:05Şu anda Almanya biliyorsunuz, hatta Fransa'da yeni genç tüfusu alabilmek adına başka ülkelerden işçi transferi, emek transferi yapmak yoluna gidiyor.
10:15O yüzden rakamlar olumlu.
10:17Dolarda da artış beklentisi olmasına rağmen enflasyonun altında bir artış olacağından dolayı hala mevduat faizi daha fazla bir yatırım aracına sahip, yatırım beklentisine sahip.
10:28Bununla beraber faiz inmesiyle borsanın çok daha fazla artacağını düşünüyorum.
10:32Şimdi Süreyen çok azaldı ama şunu sormak istiyorum.
10:35Tüm bu rakamları konuştuk Sayın Bayram.
10:37Ne zaman cebimizde hissedeceğiz biz bu iyileşmeyi?
10:42En çok merak edilen soru.
10:44Ne zaman hissedeceğiz?
10:452026 itibariyle hepimizin zaten merak ettiği konu ve cebimizi yakan zaten faizi enflasyon belası.
10:522026 sonu itibariyle aslında tek anel enflasyon hedefimiz vardı.
10:55Ama bunu 2027 sonuna kaydırdık.
10:58Evet burada küresel gelişmeler de var.
11:00Ancak bizim provamızdan da 2-3 aylık bir sapma var.
11:03Çok önemli bir sapma değil.
11:04Ama vatandaşın gerçekten Burçakan'ın yüksek faizden dolayı artık canı çok sıkılmış durumda.
11:10Çünkü Sayın Cumhurbaşkanı'nın bahsettiği gibi faiz sebep enflasyon sonu.
11:15Çünkü 100 liralık bir mal üretildiğinde bunu kümülatif 60 liralık bir maliyeti var.
11:20100 liralık mal 160 liraya satılmaya başlandı.
11:22Faizlerin bir an önce inmesiyle beraber artık vatandaş yılın sonuna doğru daha düşük faizde ev alabilecek, konut alabilecek.
11:31Ama ne zaman yüksek faiz, faiz olmaz deniyorsa eğer bu seneye beklentimiz faizin %35, %36'lara gelmesi.
11:38Ama gelecek sene ortalarında, 2026'ın ortasına doğru artık konutu daha rahat alabileceğimiz, arabaları daha rahat alabileceğimiz ortalarında daha rahat bir daha düşük faiz ortamı olacağı için daha rahat bir harcama ortamı olacağını düşünüyorum.
