- evvelsi gün
Kategori
🛠️
Yaşam tarzıDöküm
00:00Herkese merhaba, ben Erkan Karahan.
00:02Çin'de her şeyin serbest olduğu ve dünyanın en zengin ikinci bölgesi olduğunu biliyor muydunuz?
00:06Çok yakın zamana kadar bir Avrupa sömürgesi olan Makao,
00:09bugün Çin'de bilinen o yasakların hiçbirinin olmadığı ve içinde birçok tezatı bulunduran bir yer.
00:14O zaman gelin bu videoda Mako'ya yakından bakalım.
00:17Makao, Çin'in güneyinde Güney Çin denizi kıyısında bulunan 710 binin üstünde nüfusu olan,
00:23birbirine köprülerle bağlanmış bir yarımada ve iki adadan oluşan küçük bir bölgedir.
00:28Toplam yüz ölçümü 32,9 km²'dir.
00:32Büyüklüğünü anlayabilmek için şu örneği vereyim.
00:35Bozcaada'nın yüz ölçümü 37,6 km²'dir.
00:39Nüfusunu yüz ölçümüne oranlarsak, ülkeler ve özel bölgeler içinde dünyada nüfusun en yoğun olduğu yerdir.
00:47Makao, resmiyette Çin Halk Cumhuriyeti'ne bağlı özel bir idari bölge olarak geçer.
00:53Şöyle ki, Çin'in bir parçası olarak kabul edilir,
00:56Çin hükümetinin savunma ve dış politikalarına tabidir.
01:00Çin ordusunun burada bir garnizonu vardır ama,
01:03Çin, Makao'nun kendi iç yönetimine karışmaz.
01:06Örneğin, Makao'nun ayrı bir hukuk sistemi var.
01:09Makao patakası denen kendilerine ait bir para bilimini kullanıyorlar.
01:14Uluslararası ticarette kendi adıyla anlaşmalar yapabilir,
01:17Dünya Ticaret Örgütü gibi kuruluşlara kendi adlarıyla katılabilirler.
01:21Makao halkı, Çin anak arasındaki insanlara göre daha geniş bireysel haklara sahiptir.
01:28İfade ve basın özgürlüğü yasalarla güvence altına alınmıştır.
01:32Ancak yerel halk, bireysel haklar,
01:34İfade ve basın özgürlüğü gibi şeylerin sadece kanunlarda yazdığını,
01:39Ama fiili olarak uygulanmadığını söylüyor.
01:41Yine de Çin sınırları içinde yasaklı olan ve erişilemeyen WhatsApp, Google, Facebook ve Instagram gibi uygulamalar,
01:49Makao'da sorunsuz şekilde kullanılıyor.
01:51Ayrıca Makao'nun kendi ayrı bir bayrağı ve milli marşı var.
01:56Bu küçük yere girişte ve çıkışta pasaport kontrolü yapılıyor.
02:00Gitmeyi düşünenler için hemen bir not.
02:02Türk pasaportuyla buraya vizesiz girebiliyorsunuz.
02:05Turistik olarak 30 günde kalma hakkınız var.
02:08Ama giden Türklerin tecrübelerine göre,
02:11Türkleri direkt olarak ülkeye hemen almıyorlar.
02:14Pasaport kontrolünde sorgu odasını alıyorlar.
02:16Ve neden geldin, nerede kalacaksın, ne zaman döneceksin, dönüş biletini göster gibi sorular soruyorlar.
02:24En sonunda da pasaporttaki boş olanlar da dahil tüm sayfalarının fotokopilerini alıp girişe izin veriyorlar.
02:32Memurlar kaba davranmıyor ama can sıkıcı bir süreçten geçiliyor.
02:35Konumuza geri dönersek, Çin devleti Macao ve yine benzer statüye sahip Hong Kong için uyguladığı sisteme
02:43Bir Ülke İki Sistem adını veriyor.
02:45Macao için tanıdığı hakları Portekiz'de yaptığı anlaşmayla 50 yıl boyunca garanti altına aldı.
02:52Anlaşma 2049 yılında son edecek.
02:54Çünkü 1999'da imzalandı.
02:57Eğer Portekiz'in konuyla alakası ne diye soracak olursanız,
03:01burası yaklaşık 450 yıl boyunca Portekizlilere aitti.
03:05Denizciliğin gelişmesiyle birlikte kara üzerinden ticaretin işlediği,
03:10ipek ve baharat yolları önemini kaybetmiş yeni keşfedilen yerler,
03:14deniz taşımacılığı, limanlar, adalar, güvenli boğazlar ve geçiş yollarının değeri artmıştı.
03:21Çin'e giden Portekiz gemileri için de güvenli bir ticaret limanı ihtiyacı vardı.
03:25Macao bunun için en uygun yerlerden biriydi.
03:28Portekizliler bölgeyi 1557 yılında Mink hanedanından bir ticaret karakolu olarak kiraladı.
03:371887 yılına kadar da egemenliğinin Çin'e ait olduğunu kabul edip kirasını ödediler.
03:43Afyon savaşlarıyla Çin'in zayıflamasını fırsat bilip bölgenin egemenliğini ele geçirmek istediler.
03:49İlk olarak 1846'da Portekiz valisi Çinli yetkilileri kovarak bölgeye ilhak etmeye çalıştı fakat suikasta uğradı.
03:58İkinci Afyon savaşı sonrası Çin, batılı güçlere boyun eğince bunun tam zamanı olduğunu düşündüler.
04:041887'de imzalanan Çin-Portekiz-Pekin adlaşmasıyla Macao,
04:09Portekiz'in bir sömürge toprağı olarak tanındı ve egemenlik hakkı kalıcı olarak Portekiz'e devredildi.
04:14İç savaşı komünistlerin kazanmasıyla birlikte 1 Ekim 1949 yılında Mao Zedong önderliğinde Çin Halk Cumhuriyeti kuruldu.
04:24O günden itibaren de Çin iki sömürge toprağı Macao ve Hong Kong'un kendilerine devredilmesi isteğini her zaman dile getirdi.
04:32Aynı dönemlerde ise Portekiz denizlerdeki gücünü kaybetmiş,
04:36Batı Avrupa'nın en fakir ülkelerinden biri olarak birçok sorunla boğuşuyordu.
04:41Ekonomisini hala sömürgecilikle ayakta tutmak istiyordu ama Afrika'da bulunan sömürgeleri üzerindeki hakimiyetini de gün geçtikçe kaybediyordu.
04:50Hayat koşulları kötüleştikçe halkın üzerindeki otoriterlik artıyordu.
04:55Hitler ve Mussolini akımının Portekiz'deki temsilcisi olan diktatör Salazar,
05:001968'de sağlık sorunları nedeniyle iktidarı bıraksa da otoriter rejimi devam etti.
05:07Afrika'daki sömürgeler Gine-Bissau, Mozambik ve Angola'da yerel milliyetçi kuvvetler bazı bölgelerde egemenliklerini ilan etmeye ve Portekiz birliklerine karşı etkili gerilla savaşlarına başladılar.
05:20Sömürgelerini kaybetmek istemeyen Portekiz hükümeti zorunlu askerliği dört yıla çıkardı ve ülkenin gençlerini topraklarından binlerce kilometre uzağa savaşmaya gönderdi.
05:31Çok sayıda genç askerlik hizmetinden kaçmaya başladı.
05:35Yaşananlar zayıf olan ülke ekonomisini neredeyse tamamen tüketti.
05:39Ayrıca Portekiz üzerindeki uluslararası baskılar artıyordu ve bu da ülkenin uluslararası alanda bir izolasyona uğramasına yol açıyordu.
05:49Diktatörlük rejimini sonlandırmak isteyen sömürge savaşlarına karşı olan sol görüşlü askerler,
05:55ordu içinde devrim yapmak için Silahlı Kuvvetler Hareketi adında bir örgüt kurdu.
06:00Hazırlıklarını tamamlayan Silahlı Kuvvetler Hareketi, 24 Nisan 1974 akşamı Eurovizyon şarkı yarışmasında Portekiz'i temsil eden şarkının sahneye çıkmasıyla birlikte devrimi fiili olarak uygulamaya geçirmeye başladı.
06:15Ertesi gün halkın da büyük desteğiyle şiddet kullanmaya gerek kalmadan kansız bir şekilde karanfil devrimi gerçekleştirildi ve diktatörlük rejimi sona erdi.
06:25Devrim adını askerlerin tüfeklerinin namlusuna taktığı karanfillerden alıyordu.
06:31Silahlı Kuvvetler Hareketi hızlı bir şekilde demokratikleşme adımları attı.
06:35Sömürgelerin bağımsızlıklarını tanımaya ve askerlerini geri çekmeye başladı.
06:40Devrimden önceki faşist rejim 1949'da kurulan Komünist Çin Halk Cumhuriyeti'ni tanımıyordu.
06:47Tüm uluslararası baskılara rağmen Macau'yu da Portekiz'in deniz aşırı bir eyaleti olarak görüyordu.
06:53Devrimden 5 yıl sonra 1979'da Portekiz, Çin Halk Cumhuriyeti'ni tanıdı ve Macau'nun da Çin'e ait olduğunu resmen kabul etti.
07:02Zaten 1975'te de tüm birliklerini bölgeden çekmişlerdi.
07:07Macau'nun da Çin'e devredilmesini önerdiler fakat aynı anda Çinliler Hong Kong için İngilizlerle müzakere halindeydi.
07:15İki süreci bir arada yürütmek istemediler.
07:17Hong Kong için kesin anlaşmanın sağlandığı 1984 yılındaki Çin-Britaniye ortak bildirisinden 2 yıl sonra 1986'da Macau için de Portekiz'le resmi görüşmelere başlayacaklarını duyurdular.
07:31Görüşmeler sonucunda 1999 yılında devir teslimi için anlaştılar.
07:3720 Aralık 1999 günü yapılan törenle Portekiz Milli Marşı okundu ve Portekiz bayrağı indirildi.
07:44Hemen arkasından Çin Milli Marşı ile beraber Çin bayrağı gönderi çekildi.
07:49Bu aynı zamanda Asya'daki son Avrupa koloni toprağının da iadesine bitti.
07:55Daha önce de söylediğim gibi iki ülke arasında yapılan anlaşma neticesinde Macau'nun özel bir idare bölgesi olması 2049'a kadar güvence altına alındı.
08:052049'lu anlaşma bittikten sonra ne olacağıyla ilgili kimsenin bir fikri yok.
08:10Tabii yaklaşık 450 yıllık Portekiz hakimiyeti Macau'da büyük bir etki ve miras bıraktı.
08:17Örneğin Portekizce bugün Çince ile birlikte resmi dilidir.
08:21Resmi tabelalar hem Çince hem Portekizce olarak yazılır.
08:25Ama yerel halkın neredeyse hiçbiri Portekizce bilmiyor.
08:29Macau mutfağı da Çin ve Portekiz mutfaklarının bir karışımıdır.
08:32Hatta bazı tarihi iddialara göre bu mutfak Avrupa ile Asya mutfağının birbirine karıştığı ilk melez mutfak olarak kabul edilir.
08:42Bugün aynı zamanda şehir merkezinde olan Macau'nun tarihi merkezine giden turistler kendilerini bir Asya ülkesinde değil de bir Avrupa ülkesinde özellikle de Portekiz'in Lisbon ve Porto şehrindeymiş gibi hissediyor.
08:55Çünkü bu tarihi merkezin meydan ve çevresi, Arnavut kaldırımlı sokakları, batı tarzı mimarisi ile Portekiz'deki benzerlerinin sanki bir kopyasıymış gibi inşa edilmiştir.
09:07Ayrıca Taoizm, Budizm gibi dinlerin baskın olduğu coğrafyaya göre daha çok kilise ve katedral barındırır.
09:15Merkez 2005 yılında UNESCO Dünya Mirası listesine dahil edildi.
09:21Bugün buraya Asya'nın Las Vegas'ı denmesi boşuna değil.
09:25Las Vegas'a faaliyet gösteren bazı kasinolarda burada da faaliyet gösteriyorlar.
09:30Sokaklar, caddeler, binalar neredeyse Las Vegas'ın kopyası gibi.
09:35İki yerde de faaliyet gösteren işletmelerin otel odaları, kasino dizaynları ile bile neredeyse aynı.
09:41Ama şöyle bir fark var.
09:43Las Vegas'tan 5 kat büyük bir kumarhane ekonomisine sahiptir.
09:47Çünkü tüm Doğu Asya bölgesinde kumarın tamamen yasal olduğu birkaç yerden biridir.
09:52Bu sebeple millerlerce insanın yaşadığı bu bölgenin en hareketli turizm merkezleri arasında yer alır.
09:59Örneğin yalnızca Çin'i düşünelim.
10:011 milyar 400 milyon nüfusun kumar oynayabilmek için neredeyse tek seçeneği buraya gelmektir.
10:07Fakat tüm bu duruma rağmen Macao, Las Vegas gibi bir parti mekanı değildir.
10:11Genelde insanlar daha ciddi ve katılardır.
10:14Kumaranelerde içki içenlere nadir rastlanır.
10:17İnsanlar daha çok meyve suyu içiyorlar.
10:19Otellerde zaman zaman renkli gösteriler oluyor ama yine de dışarı çıkıldığında yapılabilecek çok bir şey yok.
10:26Sokaklar genelde boştur.
10:28Örneğin Las Vegas yetişkinlerin oyun alanı gibidir.
10:31Sokaklarda içki içenini sosyalleşen insanları sıklıkla görebilirsiniz.
10:36Zevk için iş makinelerini kullanabileceğiniz işletmeler gibi ilginç ve çılgın birçok seçenek var.
10:42Akla gelebilecek birçok çılgınlık yapılabildiği için tüm dünya bilir ki Las Vegas'ta olan Las Vegas'ta kalır ama Macao'da olanı herkese anlatabilirsiniz.
10:52Çünkü buradaki tek aktivite kumar oynamaktır ve buraya gelen insanların kumar için geldiğini de herkes biliyor.
11:00Tabii Macao'nun daha sakin yapısı onu Las Vegas'tan daha temiz, düzenli ve güvenli yapıyor.
11:06Burada Las Vegas'taki gibi kaosa, çöp yığınlarına, sarkıntılık yapacak veya sıkıntı çıkaracak sarhoşlara, evsiz yani homelesslara ve tekilsiz olan uyuşturucu satıcılarına rastlanmaz.
11:19Macao'nun bir kumar merkezi olma hikayesi 1849'da dayanıyor.
11:24Portekiz hükümeti gelir elde edebilmek için bu tarihte burada kumarı yasal hale getirdi.
11:30Kumarhaneler Portekiz yönetimine hem yüksek vergi hem de kira ödüyordu.
11:34Sektör büyüdükçe irili ufaklı yaklaşık 200 tane işletme faaliyet göstermeye başladı.
11:40Bu kadar çok sayıdaki kumarhane yerel yöneticiler için problem oluşturuyordu.
11:45Her birinin denetlenmesi, vergilendirilmesi, başka işlere bulaşıp bulaşmadığının kontrolü,
11:51müşterileri ve kendi aralarındaki hukuki itilafların çözümü gibi detaylar imkansız hale geliyordu.
11:57Bunun üzerine Portekizli üreticiler birden fazla kişiyle muhatap olmak yerine tek bir kişiye tekel imtiyazı verdi.
12:05Böylelikle kontrolü daha rahat ve tam olarak sağlayabileceklerdi ama
12:09Karanfil devriminden sonra Portekiz'in Macao üzerindeki otoritesi zayıflayınca
12:15mafya yapılanmalarına bağlı yasa dışı işletmeler ortaya çıkmaya başladı.
12:19Bölgenin 1999'daki devriyle birlikte Çin yönetimi yasa dışı faaliyetleri son verdi.
12:252001'de de tekel anlaşmasını sona erdirdi.
12:29Ve 2002'de uluslararası 16 işletmeye kumarhane açabilmesi için lisans dağıttı.
12:352002'den sonra ülkenin geliri baş döndürücü bir şekilde artış eğrisi gösterdi.
12:40Hatta bir ara kişi başı gelirdi dünyada ikinci sıraya kadar tırmandılar.
12:44Bu gelir sayesinde Macao yönetimi kendi vatandaşlarına her sene yaklaşık 1200 euroluk bir para ödüyor.
12:51Buna devletin vatandaşına vergi ödemesi de diyebilirsiniz.
12:54Ayrıca okul çağındaki tüm çocuklar için ister yurt içinde olsun ister yurt dışında karşılıksız tam burs desteği sağlıyorlar.
13:03Vatandaşların tüm sağlık giderleri devlet tarafından karşılanıyor ve vatandaşların sağlıklarını ihmal etmemesi teşvik ediliyor.
13:11Macao'nun gelirinin yaklaşık %90'ı kumar endüstrisinden sağlanıyor.
13:16Geri kalan %10'da zaten bu endüstrinin tamamlayıcısız sektörlerden geliyor.
13:21Ülkedeki işsizlik yaklaşık %2 civarındadır.
13:24Tek bir sektöre bu kadar bağımlı olmanın tabii ki rezavantajları var.
13:28Örneğin ülkenin en büyük müşterisi Çinliler gelirin yaklaşık %80'ini sağlıyor.
13:34Son yıllarda Çin hükümetinin üst düzey memurlara ve zenginlere karşı başlattığı yolsuzluk operasyonları Macao'nun gelirinde büyük bir düşüş yarattı.
13:43Çünkü operasyon yapılan çoğu kişi buradaki kumarhanelerin VIP müşterileriydi.
13:49Yolsuzluk operasyonlarından sonra yaşanan pandeminin etkileri de eklenince bir ara kişi başı gelirde dünyanın ikinci sırasına kadar tırmanan bölge bugün 26. sırada yer alıyor.
14:01Çin merkeziyetçi ve otoriter rejimle yönetilen bir ülke.
14:05Yarın öbür gün vatandaşlarının kumar oynamasını yasaklayabilir.
14:08Bunun Macao'da yıkıcı bir etki yaratacağını öngörmek için çok da etraflıca düşünmeye gerek yok.
14:15Kumar oynamak dışındaki eğlence aktivitelerinde sınıfta kalsa da Macao, adrenalin tutkunları için heyecan verici bir işletmeyi ev sahibi yapıyor.
14:24Sıradan insanların da parasını ödemek koşuluyla yararlanabileceği, yani dünyanın en yüksek ticari bangi jumping noktası buradadır.
14:33Skypark Macao kulesinden atlamak isteyenleri 233 metrelik bir yükseklik bekliyor.
14:39Macao'ya gidenlerin dikkatini çeken şeylerden biri de buradaki birçok aracın birden fazla plaka taşımasıdır.
14:47Bu küçük bölgeye günlük ticari işler için Çin ana karası ve Hong Kong'la fazlasıyla etkileşim içindedir.
14:54Çin'e ve Hong Kong'a gidip gelmek isteyen araç sahipleri arabalarını buralara da kaydettirmek ve buralara ait resmi plakaları da taşımak zorunda.
15:03Örneğin bir araç sıkça hem Çin'e hem de Hong Kong'a gidiyorsa 3 tane plakaya sahip oluyor.
15:09Bu bir ülke, iki sistem yapısının bir sonucudur.
15:13Çin hükümeti 2018 yılında.
15:16Çin ana karası, Hong Kong ve Macao'yu birbirine bağlayan deniz üzerindeki dünyanın en uzun köprüsünü inşa etti.
15:2355 kilometrelik köprü tek bir parça değil, yapay adaların da olduğu bazı su altı geçişlerine de sahip.
15:3020 milyar dolara mal olan köprü, 8 şiddetindeki depreme ve en güçlü fırtınalara bile dayanacak şekilde inşa edilmiştir.
Önerilen
14:16
|
Sıradaki
16:08
1:49:39
10:59
12:53
13:36
21:58
23:28
16:51
5:02
8:15
9:53
16:12
20:54
12:49
26:58