00:00Binabantayan ng Department of Agriculture at Bureau of Fisheries and Aquatic Resources
00:04ang posibleng epekto ng pagdami ng tinfoil barb, isang uri ng petfish na napadpad sa Laguna, Dibay.
00:12Samantala, ayon kay VFR spokesperson Nazario Briguera,
00:16ligtas kainin ang isdang tawilis na galing sa Taal Lake.
00:19Yan ang ulat ni Vel Custodio.
00:24Pinag-aaralan na ng Department of Agriculture, Bureau of Fisheries and Aquatic Resources
00:28kung paano a-aksyonan ng isang uri ng isda na tinatawag ng tinfoil barb
00:34na binansagan din alien fish na kumakalat-umano sa Laguna, Dibay.
00:38Kasunod ito ng babala ng atin neoscientists na maaari itong maka-apekto sa pagpaparami ng native fish sa nasabing lawa.
00:46Ayon sa DA, isa itong uri ng petfish na posibleng napakawalan sa Laguna, Dibay.
00:52Alien fish, it can out-compete yung native fish sa Laguna Lake for food and breeding grounds.
01:01So yun ang magiging problema.
01:03Natuklasan na omnivorous ang tinfoil barb.
01:06Ibig sabihin, kumakain ito ng halaman at hayop.
01:09Posible rin na native species ang isda sa Southeast Asia.
01:12But most likely ang problema pag ganito, they can out-compete nga doon sa pagkain at saka sa breeding grounds.
01:22Sa panayam kay BIFAR Assistant Secretary Nazario Viguera sa Bagong Pilipinas ngayon,
01:28sinabi niya na nagkaroon na rin ng parehong kaso ng pagkalat naman ng knife fish noong 2021.
01:33Dahil sa mga measures na isinulong natin sa pakipagtulungan sa ibang ahensya,
01:37nakunting po natin ang knife fish.
01:38Ang ginawa natin, hinanapan natin ng commercial value yung knife fish.
01:42Para yung mga mangis na sila mismo nanguhuli at binibenta nila at nagkaroon ng mga value-added products out of knife fish.
01:50At ito po, may bagong balita na di umano'y nag-increase na ulit yung isang uri naman ng evasive fish species
01:56at ginagawa na po natin ito ng paraan.
01:58Nakikipagtulungan na ang DAB FAR sa mga lokal na pamahalaan at sa Laguna Lake Development Authority.
02:05Masusing sinusuri ng mga ahensya ang naturang species para sa pagpapatupad ng mga hakbang
02:10upang mapigilan na pagdami ng tinfoil barb,
02:13masubaybay ng lawak na populasyon nito,
02:16malaman ang epekto nito sa ecosystem,
02:18at matukoy ang posibeng pinagbulan ng nasabing isda.
02:21Kung mapatunayang may banta ito sa ecological balance
02:24o nakakaapekto sa mga native fish,
02:26handa ang ahensya na ipatupad ang mga kinakailangang intervensyon
02:29sa pamamagitan ng mga umiiral nitong programa
02:32laban sa mga invasive species sa Laguna, Dubai.
02:36Samantala, nilinaw ni Asik Briguera na ligtas kainin ang tawilis.
02:41Kasunod ito ng pangamba ng publiko
02:43dahil sa tinapon-umano na katawa ng mga nawawalang sabungero sa Taal Lake.
02:47Nais lang mo po natin linawin na for tawilis for example,
02:51ang kinakain po niyan ay planktons.
02:54Ito po yung mga microalgae, mga microorganisms na nasa tubig.
02:58At ang tawilis po ay pelagic species.
03:01Ibig sabihin, nasa upper layer po siya.
03:03Kung totoo man nga, yung aligasyon na doon itinapon,
03:06ang lalim po ng taal Lake.
03:07So, posibleng nasa pinakamalalim na bahagi yun.
03:10At yung current lang pwede niyan i-dicipitate
03:13kung ano man yung mga organic matter na nandoon.
03:16So, ang mensahe po natin, huwag mangamba
03:18dahil ligtas mong kainin ang tawilis, dyan po sa taal Lake.
03:21Vel Custodio para sa Pambansang TV sa Bagong Pilipinas.
