- 8 months ago
Nieodłącznym elementem rozwoju jest popełnianie błędów. Naukowcy próbujący zrozumieć otaczającą ich rzeczywistość postawili na przestrzeni setek lat mnóstwo błędnych hipotez. W dzisiejszym materiale Olson przedstawi Wam kilka najciekawszych i najbardziej absurdalnych.
Category
🤖
TechTranscript
00:00Uwaga, ostrzeżenie! Ten materiał powstał przy użyciu więcej niż 10% mózgu.
00:05No tak mniej więcej 30%.
00:06Oczywiście jest to wierutna bzdura. Nie jest możliwe, żeby ktoś użył więcej niż 10% mózgu.
00:11No chyba, że Albert Einstein.
00:12I pewnie teraz sobie myślicie, no ale zaraz, przecież to jest niemożliwe.
00:15Jak on mógł używać 10% mózgu? Przecież wtedy by umarł.
00:19Albo gorzej.
00:20Tak, tak, mielibyście rację. Ten arcyśmieszny wstęp miał wam pokazać, o czym będziemy dzisiaj rozmawiać.
00:25A mianowicie o najbardziej absurdalnych teoriach naukowych.
00:28Uprasza się o posiadanie otwartego na nowe doznania, jak i na nowe wiadomości umysłu, bo bez tego prawdopodobnie nie przetrwacie.
00:35Skoro wszystko już wiadomo, to zaczynamy.
00:45A co gdybym wam powiedział, że na Marsie są kanały? Takie wiecie, jak w Wenecji.
00:49Zresztą Wenecja to jest bardzo dobre porównanie, ponieważ odkrył je Włoch.
00:53W 1877 roku astronom Giovanni Schiaparelli zaobserwował proste linie na powierzchni czerwonej planety, który nazwał kanałami.
01:01Istnienie kanałów przypisano rejonom równikowym Marsa.
01:04Okazuje się, że nie tylko Giovanni błędnie interpretował swoje obserwacje.
01:08Podobno jednym z większych zwolenników tej teorii był Amerykanin Percival Lowell, który twierdził, że kanały są sztucznymi konstrukcjami służącymi do nawadniania suchego Marsa.
01:17Sztuczne, w sensie, że zbudowali je Marsjanie. Co ciekawe, stworzył on nawet mapę tych kanałów.
01:22Jednak hipoteza kanałów marsjańskich nie miała żadnego poparcia i została obalona przez późniejsze badania.
01:27Okazało się, że kanały były złudzeniem optycznym, a same wyżłobienia to były smugi pyłu przenoszone przez wiatr na powierzchni planety.
01:34Błąd ten wynikał z niskiej rozdzielczości teleskopów i tendencji ludzkiego mózgu do łączenia losowych punktów w linie.
01:40Ponadto zdjęcia z sond kosmicznych pokazały, że powierzchnia Marsa jest pokryta kraterami, wulkanami i suchymi dolinami rzecznymi, ale nie ma żadnych śladów sztucznych kanałów.
01:49I choć obecnie wiadomo, że Mars jest zbyt zimny i suchy, aby utrzymać życie takie jak na Ziemi, to nie wyklucza się możliwości istnienia mikroorganizmów pod Ziemią.
01:58Graliście kiedyś w Assassin's Creed 2?
02:00Jeżeli tak, to prawdopodobnie kojarzycie strój doktora z tego okresu.
02:03Otóż okazuje się, że taki doktor w swoim nosie czy dziobie miał olejki zapachowe i zioła, które miały go ochronić przed chorobami dzięki swojemu zapachowi.
02:12Zaraz, co?
02:13Tak, tak.
02:13Teoria tak zwanych miazmatów była obecna w Europie od średniowiecza do aż XIX wieku.
02:19W skrócie, chodziło o to, że ludzie uważali, że choroby są przenoszone poprzez tak zwane morowe powietrze, czyli brzydkie zapachy.
02:25Lekarze zalecali między innymi stosowanie maści i okładów z wonnymi ziołami i olejkami, palenie kadzideł, unikanie miejsc o złym powietrzu, noszenie amuletów lub macek ochronnych.
02:35Co by nie mówić, niektóre z tych metod mogły mieć jakiś pozytywny wpływ na zdrowie.
02:39Natomiast do tego wszystkiego dochodziło dość niebezpieczne upuszczanie krwi.
02:43Teoria miazmatów została już podważona przez postęp nauki i medycyny w XVII wieku, gdzie to włoski lekarz i anatom Giovanni Battista Morgani wykazał, że choroby mają swoje źródło w zmianach zachodzących w konkretnych organach ciała.
02:56Tutaj był Louis Pasteur, który udowodnił istnień drobnoustrojów jako przyczyny wielu chorób i zapoczątkował rozwój bakteriologii.
03:03Gdzieś w tej historii przewija się nawet Jon Snow, ale nie ten serialowy, który zaczął badania nad rozprzestrzenianiem się cholery w najbiedniejszych dzielnicach Londynu.
03:12Ostatecznie teoria miazmatów została odrzucona przez społeczność naukową i medyczną na przełomie XIX i XX wieku.
03:19Zastąpiła ją teoria zarazku, która opisywała mechanizmy przenoszenia się i zwalczania chorób przez drobnoustroje.
03:25Eter. W filozofii jest to najczystszy i najrzadszy pierwiastek, z którego miało być zbudowane sfery niebieskie, jak i ciała niebieskie.
03:33No, albo w fizyce jakieś nudy o świetle.
03:35Wraz z rozwojem elektrodynamiki i odkryciem elektromagnetycznej natury światła pojawiła się potrzeba wyjaśnienia, jak fale elektromagnetyczne mogą się rozchodzić w próżni.
03:45Wszystkie znane dotąd fale wymagały jakiegoś ośrodka do swojego istnienia.
03:49Dlatego postawiono hipotezę o istnieniu eteru elektromagnetycznego, który miał być niewidzialnym i nieuchwytnym medium dla fal świetlnych i ich promieniowań.
03:58Eter miał być jednorodny, nieściśliwy, nieruchomy i niezależny od ciału materialnych.
04:03Jednak jakieś mądre głowy zaczęły zadawać pytania.
04:05Na przykład, jeśli eter był nieruchomy, no to jak Ziemia mogłaby się poruszać przez niego bez oporu?
04:10No i tu pojawia się ten cały Albert Einstein, który sformułował szczególną teorię względności.
04:15Zakładała ona, że prędkość światła jest stała we wszystkich układach odniesienia i niezależna od żadnego ośrodka.
04:21Teoria ta wyjaśniała wszystkie zjawiska elektromagnetyczne bez potrzeby wprowadzania eteru.
04:26Ponadto teoria ta pokazała, że czas i przestrzeń są względne i zależą od ruchu obserwatora.
04:31Obecnie termin jest rzadko używany w fizyce, chyba że w sensie historycznym lub metaforycznym.
04:36Nie ma dowodów na istnienie żadnej substancji lub ośrodka, który miał być niezbędny dla rozchodzących się fal elektromagnetycznych.
04:42Fale te są uważane za samodzielne zjawiska fizyczne, które nie potrzebują żadnego nośnika.
04:47Dzisiaj już wiemy, że papierosy to nie jest najlepszy wybór, jeżeli chodzi o, na przykład, zdrowie.
04:53Natomiast, brrby?
04:56Kiedyś nie wiedziało.
04:57Tak wiem, wow.
04:58Tytoń jest rośliną pochodzącą z Ameryki, gdzie był uprawiany i palony przez rdzennych mieszkańców od tysięcy lat.
05:04Był też używany do celów religijnych, rytualnych i leczniczych.
05:07Rdzenni Amerykanie wierzyli, że dym tytoniowy ma moc oczyszczania, uzdrawiania i komunikacji ze światem duchowym.
05:13Po odkryciu Ameryki przez Europejczyków, tytoń został sprowadzony do Europy, gdzie szybko zyskał popularność.
05:19W XVI wieku tytoń był uważany za cudowny lek na wiele chorób i dolegliwości.
05:24Lekarze przepisywali go na astmę, kaszel, ból głowy, depresję, impotencje i inne schorzenia.
05:29Tytoń był także stosowany jako środek odkażający i dezynfekujący.
05:33W XVIII wieku pojawiły się pierwsze dowody naukowe na szkodliwość palenia dla zdrowia.
05:37Na przykład francuski lekarz Jean Nico, od którego pochodzi nazwa nikotyny, opisał objawy zatrucia nikotynowego u osób nadużywających tytonium.
05:45A inny francuski lekarz Antoine Lavoisier odkrył, że dym tytoniowy zawiera tlenek węgla, który zaburza oddychanie.
05:51W XX wieku papierosy osiągnęły szczyt swojej popularności i kontrowersji.
05:55Z jednej strony papierosy były przedmiotem intensywnej reklamy i promocji, która kierowała się do różnych grup docelowych.
06:01Reklamy przedstawiały palenie jako źródło przyjemności, relaksu, urody, męskości, ale też kobiecości, prestiżu, towarzyskości i wolności.
06:10A nawet często wykorzystywały autorytet lekarzy, gwiazd filmowych, sportowców czy bohaterów wojennych.
06:15Reklamy te także wprowadzały w błąd konsumentów, sugerując, że niektóre papierosy są mniej szkodliwe niż inne.
06:21Na przykład przez dodawanie filtrów, zmniejszenie zawartości nikotyny czy zmianę smaku.
06:25Przełom nastąpił dopiero w 1964 roku, kiedy to chirurg Luther Terry opublikował raport pod tytułem Smoking and Health,
06:33który potwierdził szkodliwość palenia dla zdrowia publicznego.
06:36Raport ten wywołał falę zmian w polityce antynikotynowej na całym świecie.
06:40Wiele krajów wprowadziło ostrzeżenia na opakowaniach papierosów, zakazy reklamy tytoniu, podwyżki podatków na tytoń i ograniczenia palenia w miejscach publicznych.
06:49Wiedzieliście, że dzieci nie czują bólu?
06:51Serio, wystarczy wziąć takiego dzieciaka i...
06:54A tak serio, to lepiej tego nie róbcie.
06:56Chociaż niektórzy próbowali.
06:58Mity o braku bólu u dzieci mają swoje korzenie w starożytności.
07:02W tym okresie dominował pogląd, że ból jest karą boską za grzechy ludzkie lub próbą wiary i cierpliwości.
07:08Ból był także uważany za nieunikniony element ludzkiego losu i część naturalnego porządku świata.
07:13Nie istniały skuteczne metody leczenia bólu.
07:15A jedynymi dostępnymi środkami były modlitwa, pokuta, zioła i alkohol.
07:20W tym kontekście kulturowym i religijnym dzieci były postrzegane jako istoty niewinne i bezgrzeszne, które nie zasługują na cierpienie.
07:27Dlatego wierzono, że dzieci nie czują bólu lub czują go mniej niż dorośli.
07:30Te poglądy znajdowały odzwierciedlenie w praktykach medycznych i prawnych dotyczących dzieci.
07:35Na przykład stosowano tortury i kary cielesne wobec dzieci jako formę wychowania.
07:39Przekonanie to trwało bardzo długo.
07:41Nawet słynny Jean-Jacques Rousseau napisał...
07:44Zastanawia mnie tylko, czy oni też nie czuli bólu jako dzieci.
07:52Mity o braku bólu u dzieci zostały obalone przez naukę i medycynę w drugiej połowie XX wieku.
07:58W tym okresie nastąpił rozwój badań i wiedzy na ten temat.
08:00Odkryto, że dzieci mają takie same receptory i drogi bólowe jak dorośli,
08:04a nawet są od nich bardziej wrażliwe na ból.
08:06Odkryto także, że dzieci mają takie same emocje i zachowania związane z bólem jak dorośli,
08:11a nawet są bardziej podatne na jego negatywne konsekwencje.
08:14I mimo tego lekarze nawet do lat 80. operowali dzieci bez znieczulenia.
08:21Jakiś czas temu w sklepie chciałem sobie kupić buty.
08:23Wsiadłem do Bonarki, znalazłem sklep, wybrałem swój profil stopy.
08:27Tak, tak, jest coś takiego.
08:28Takie urządzenie, dzięki któremu możecie zeskanować swoją stopę
08:31i będziecie mogli szybciej dokonać zakupu.
08:34Buty kupiłem w mniej niż 10 minut.
08:35Dlaczego o tym wspominam?
08:37Ano dlatego, że jeszcze jakiś czas temu, chcąc zrobić taką operację,
08:42prawdopodobnie zostałbym napromieniowany.
08:44Ale po kolei.
08:45Jak pewnie wiecie, promieniowanie rentgenowskie zostało odkryte
08:48przez niemieckiego fizyka Wilhelma Rentgena.
08:51Dokonał on tego w 1895 roku.
08:54Nazwał je promieniami X i wykorzystał je do zrobienia pierwszego zdjęcia rentgenowskiego.
08:59No i nie, można zapomnieć też o Polsce.
09:01Marii Skłodowskiej-Curie i jej mężu Pieszek-Curie.
09:03No i wiecie, fajnie, że odkryli sobie te promieniowania.
09:05Na szczęście wiedzieli, że są niebezpieczne dla człowieka.
09:08Prawda? Prawda?
09:09No, nie do końca.
09:11Pierwiastki takie jak rad dodawano do napojów.
09:13W USA istniał kiedyś napój o nazwie Reditor, sprzedawany jako woda lecznicza.
09:17W rzeczywistości bezpośrednie podanie radu do ludzkiego organizmu
09:20prowadziło do strasznych jego uszkodzeń.
09:23Jak byliście mali, to co chcieliście dosztać na święta?
09:25Hot Wheelsy?
09:26Konsole?
09:26Nie wiem, Lego?
09:27No, niektórzy chcieli dostać na przykład Uran.
09:30Firma o nazwie Gilbert w latach 50. XX wieku wypuściła serię dość dziwacznych atomowych zabawek.
09:36Wśród nich był zestaw U-238, Laboratorium Energii Atomowej.
09:40W pudełku znajdowały się próbki czterech rodzajów rudy uranu, które można było przebadać.
09:45W zestawie znajdował się licznik Geigera i elektroskop.
09:48Reklama na pudełku zachęcała także do poszukiwania rudy uranu na własną rękę.
09:52Rząd USA wypłaci temu, kto je odnajdzie, 10 tysięcy dolarów, głosi napis.
09:56Albo nawiązując do wstępu tego przykładu.
09:58Kiedyś w sklepach w USA do przymierzania butów można było wykorzystać małe urządzenia rentgenowskie.
10:03Dzięki nim bez żadnych, podkreślam, żadnych problemów można było dopasować sobie buta do stopy.
10:09Na szczęście w dzisiejszych czasach takich przypadków jest coraz mniej.
10:12Wyobraźcie sobie, że leczycie choroby umysłowe poprzez usuwanie fragmentu mózgu,
10:17a potem dostajecie za to Nobla.
10:20Eee, lobotomia.
10:21Lobotomia to zabieg neurochirurgiczny polegający na przecięciu połączeń między płatem czołowym a resztą mózgu.
10:27Zabieg ten był stosowany w leczeniu ciężkich chorób psychicznych, takich jak schizofrenia, depresja czy lęki.
10:33Zabieg ten był uważany za skuteczną i rewolucyjną metodę leczenia,
10:36która miała poprawić jakość życia pacjentów i zmniejszyć obciążenie dla systemu opieki zdrowotnej.
10:41Prawdziwy początek lobotomii nastąpił w latach 30. XX wieku,
10:44kiedy to portugalski neurolog Antonio Egas Moniz zaproponował przecięcie połączeń między płatem czołowym,
10:50a między mózgowiem jako metodę leczenia zaburzeń afektywnych i obsesyjno-kompulsyjnych.
10:55Moniz założył, że płat czołowy jest odpowiedzialny za emocje i osobowość,
10:59a jego odcięcie od reszty mózgu może zmniejszyć napięcie psychiczne i poprawić stan pacjenta.
11:04Opracował specjalne narzędzie do przecinania włókien nerwowych w mózgu zwane leukotomem.
11:08Pierwszą leukotomię wykonał w 1935 roku u 63-letniej kobiety cierpiącej na depresję i lęki.
11:16Lobotomia szybko zyskała popularność i uznanie w świecie medycznym.
11:19Moniz otrzymał za nią Nagrodę Nobla w dziedzinie medycyny w 1949 roku.
11:24Lobotomia została ostatecznie obalona i zarzucona przez naukę i medycynę w drugiej połowie XX wieku.
11:31W tym okresie nastąpił rozwój badań i wiedzy na temat mózgu i jego funkcji.
11:34Odkryto, że płat czołowy jest odpowiedzialny nie tylko za emocje i osobowość,
11:39ale także za wiele innych procesów poznawczych, takich jak planowanie, rozwiązywanie problemów, pamięć czy uwaga.
11:44Odkryto także, że uszkodzenie płata czołowego może powodować nie tylko zmiany w zachowaniu,
11:49ale także zaburzenia neurologiczne, takie jak afazja, apraksja czy agnozja.
11:54A na sam koniec kontynent, który nie istniał. Lemuria.
11:57Ja zacznę mówić, a wy zastanówcie się czemu zawdzięczą swoją nazwę.
12:00Lemuria to hipotetyczny, zatopiony kontynent, który miał istnieć na Oceanie Indyjskim.
12:06Nazwa Lemuria pochodzi od lemurów.
12:08Brawo dla tych, co zgadli.
12:10Małpokształtnych ssaków, które żyją na Madagaskarze i w Azji Południowo-Wschodniej.
12:14Teoria Lemurii została zaproponowana w 1864 roku przez zoologa Filipa Sklatera,
12:20który chciał wyjaśnić, dlaczego lemurowate występują na tak odlejłych od siebie obszarach.
12:25Sklater sugerował, że lemurowate pochodzą z Lemurii, która była ich pierwotnym siedliskiem.
12:30Zanim zatonęła pod wpływem kataklizmu geologicznego.
12:33Według ezoteryków i okultystów, Lemuria była starożytną i zaawansowaną cywilizacją,
12:38która poprzedzała Atlantydę i miała wpływ na rozwój innych kultur.
12:42Niektórzy twierdzili, że mieli wizję lub dostęp do tajemniczych źródeł wiedzy o Lemurii,
12:46takich jak Księga Dzjan czy tablice Nakalów.
12:49Inni wiązali Lemurię z legendarnymi krainami, takimi jak Muł czy Wyspa Słoneczna.
12:53Według ezoteryków, Lemuria zajmowała większość obszaru Oceanu Spokojnego i Oceanu Indyjskiego,
12:59a jej pozostałości można znaleźć na wyspach takich jak Hawaje, Fidżi czy Wyspa Wielkanocna.
13:03I tu znowu naukowe nudy.
13:05Teoria Lemurii nie znalazła jednak poparcia w nauce.
13:08W XX wieku odkryto zjawisko ruchu płyt tektonicznych i dryfu kontynentalnego,
13:13które wyjaśniało, jak lądy zmieniały swoje położenie i kształt na przestrzeni milionów lat.
13:18Okazało się, że Madagaskar i Indie były kiedyś częścią superkontynentu Gondwany,
13:23który rozpadł się około 180 milionów lat temu.
13:26Lemurowate ewoluowały na Madagaskarze po jego oderwaniu się od Afryki około 88 milionów lat temu.
13:33Natomiast Lemurowate azjatyckie są spokrewnione z innymi małpokształtnymi
13:36i dotarły do Azji południowo-wschodniej przez mosty lądowe lub wyspy.
13:40I to tyle. Dajcie znać, czy wiedzieliście o tych przykładach,
13:43jak i dajcie znać, czy znacie jakieś inne ciekawe teorie naukowe.
13:47A ja się z wami żegnam. Cześć!
Recommended
10:08
|
Up next
12:10
12:58
10:38
8:32
12:15
11:12
11:54
15:40
19:31
12:48
12:13
10:00
12:41
13:52
11:41
10:59
11:09
12:45
14:38
8:53
11:47
12:04
14:03
11:01
Be the first to comment