Tekstil sektörü neden göç ediyor? Tekstil sektöründe rakamlar ne söylüyor? Sektörün yaşadığı sorunlar için mevcut destekler yeterli mi? Sektör küresel krizlere nasıl yanıt verdi? Mevcut kapasite ve beceriler bugünkü ihtiyaçları karşılıyor mu? Firmalar neden Mısır gibi ülkelere yöneliyor? Katma değerli üretim kalıcı bir çözüm sunabilir mi? Tekstil atıkları ekonomiye nasıl kazandırılır? İleri dönüşüm projeleri çevresel ve ekonomik açıdan ne sunuyor? Tekstilde geri dönüşüm ve yeniden kullanım nasıl geliştirilebilir? Cüneyt Özdemir 5N1K'da sordu; Türkiye İhracatçılar Meclisi eski Başkanı İsmail Gülle ve Döngüsel Tekstil Uzmanı Cem Üster yanıtladı.
00:00Sevgili seyirciler yeni bir 5N1K programına hoş geldiniz.
00:07Bugün gündemimizde tekstil var. Daha doğrusu tekstildeki göç var.
00:12Göçün merkezi Türkiye. Türkiye'deki çeşitli fabrikalar.
00:16Bunun farklı nedenleri var. İşte bugün biraz bunu konuşalım istedim.
00:20İsterseniz Türkiye İhracatçılar Meclis Başkanı İsmail Gülle'ye soralım.
00:24İsmail Bey tekstil açısından rakamlara şöyle bir baktığımızda da zor bir dönem geçirdiğinizi görüyoruz.
00:32Bu hayata geçirilen çeşitli teşvikler var. Bunlar sektörde kalıcı bir rahatlama sağladı mı?
00:38Son durum nedir merak ediyorum.
00:39Evet teşekkürler Cüneyt Bey.
00:42Tabii bu soruya direkt olarak cevap vermeden önce buraya nasıl gelindiği aslında bakmak lazım ki ondan sonraki analizimiz doğru bir teşhis olsun.
00:53Şimdi sektör eski bir sektör.
00:57Cumhuriyetle eşler, Cumhuriyetle başlayan bir yatırım süreciyle ülkemizin milli sektörlerinden birisi haline gelmiş.
01:05Ülkemizde benimsemiş ve çok değerli teşviklerle, zaman içerisindeki yatırımlarla, teşviklerle büyüyerek
01:12ülkemizin hemen hemen her ilinde bir tekstil yatırımın olduğu, belli yerlerde bölgeleşmelerde çok fazla yatırımın olduğu bir sektör haline geldiğini görüyoruz.
01:2180'li senelerden sonra düşünün o yıllarda ihracatımız 10 milyar dolardı.
01:26Bunun içerisinde birkaç milyar doları tekstil sektörüydü.
01:30Ondan sonra geldiğimiz 96 senesinde özellikle Gümrük Birliği'ne üyelikten sonra yıldız sektörü olacak ve tekstil sektörü patlayacak
01:40beklentisiyle, çok ciddi yatırımlar ve teşviklerle ülkemiz gerçekten bir üretim merkezi haline geldi.
01:47Ve biz bunu iyi okuduk, iyi değerlendirdik ülke olarak.
01:51Çalışanımızla, yöneticisiyle, patronuyla herkes bu işe ilk analisi oldu.
01:55Ve o yıllardaki sektörünün, ülke ihracatımızın neredeyse üçte birinden fazlasını bu sektörler, tekstil ve hazır geyim sektörleri gerçekleştirdi.
02:07Ve bu sektör bir dolarlık, bir buçuk dolarlık maliyeti alarak çok daha katma değerli bir merkez haline getirdi.
02:16Üretim merkezi haline getirdi.
02:18Şimdi buradan sonraki süreçte, özellikle 2000'le pandemi arasında sektör dünyadaki pek çok krizi görerek,
02:28o süreçlerden çok fazla etkilenmeden, büyüyerek geldi.
02:31Ama pandemi işin kırılma noktası oldu.
02:34Aslında pandemi bütün dünyadaki ticaretin kırılma noktası oldu.
02:38Bunu çok fazla şey yapmak istemiyorum ama pandemi dünyadaki ticareti, insanları, her şeyi değiştirdi.
02:46Yönetimleri, yönetimdeki bölgesel ticareti, her şeyi etkiledi.
02:52Ve pandemide kapanan, kapanmalar nedeniyle duran sektörler ondan sonra, pandemiden sonra çok ciddi bir atılım içerisine girdi.
03:01Hemen hemen bütün sektörler birkaç yıl büyük bir iş ve ihracat potansiyeli yakaladı.
03:09Ama ondan sonra, ondan sonra bu pandeminin etkisiyle hem ülkemizde hem de dünyada enflasyonlu bir döneme girdik.
03:17Bu enflasyonlu dönem, doğal olarak enflasyonun yüksek seyretmesi ve buradaki bu mücadele içerisinde hem maliyetlerde,
03:27hem de özellikle işçilik maliyetlerinin artması, artı kurunda sabit kalması ya da Türk lirasının değerli kalması nebebiyle aradaki fark açıldı.
03:39Rekabetli bir, birbirini eşleşme sorunu yaşadı.
03:44Devletimiz bu konuda sektörün, sektör paydaşlarının, derneklerin, birliklerin, odaların pek çok şeyiyle hepsini dinlediler.
03:55Teksiz sektör olarak, bu süreçten daha az etkilendik.
04:01Bizim ihracatımız bu yıl %1 civarında şu ana kadar ki olan performansla düşüş var.
04:07Ama yıl bazında baktığımızda hazır giyim sektöründe %14'e yakın bir düşüşü var.
04:13Ve 2020 yılında hazır giyim ihracatı 22 milyar dolarken bugün 13,5 milyar dolara düştüğünü görüyoruz.
04:22Devletimiz bu konuda dinledi, bir takım çözümler de üretti, bir takım teşvikler de verdi.
04:27O açıdan iyi niyetle herkesin bir şeyler yapmaya çalıştığını görüyoruz.
04:34Bunları asla inkar etmiyoruz.
04:35Çünkü ülke bizim, insan bizim, sektör bizim.
04:39Bunların hepsine sahip çıkmak gerekiyor.
04:42Mısır diye bir alternatif var.
04:43Mısır neden alternatif oldu?
04:45Mesela bazı şirketler yavaş yavaş üretimlerini, fabrikaları Mısır'a yollamaya başladılar.
04:51Mısır da açmaya başladılar.
04:53Sizce bunun nedeni ne?
04:55Burada aslında ikiye ayırmak lazım.
04:57Burada bir tekstil sektörü var, bir de hazır giyim sektörü var.
05:00Tekstil sektörünün yurt dışına taşınması, yurt dışına gitmesi, Mısır ya da bir başka ülkeye gitmesi şu anda çok fazla değil.
05:10Zamanında gidenler o ülkedeki avantajları yakalamak adına yaptılar.
05:15Ama bugün tekstil sektöründe biraz daha ağır yatırımlar var.
05:21Bunları hareket ettirmek, götürmek siz de takdir edersiniz ki çok kolay bir şey değil.
05:25Ama hazır giyim sektörü öyle değil.
05:27Hazır giyim sektörünü çok kolaylıkla taşıyabilirsiniz.
05:31Çok kolaylıkla götürüp orada hemen kısa süre içerisinde de faaliyeti alabilirsiniz.
05:36Burada önemli olan tek şey yetişmiş eleman faktörü ortaya giriyor.
05:41Şimdi bizim burada en büyük değerlerimizden birisi bizim elimizde bir yatırımlarımız vardı.
05:46İki, çok değerli bir insan kaynağı vardı.
05:49Bizi bu kadar başarılı kılan şeyin 30 yıllık, 40 yıllık süreçte yetişmiş insan kaynağıydı.
05:56Şimdi üniversitelerdeki kontenjanların azaldığını, sektörü olan talebin biraz daha düştüğünü
06:03ve maalesef üzülerek görüyoruz ki sektörü, sektörü karsızlıkla ve geleceği olmamakla yönlendiren bir takım yorumlarla
06:12doğal olarak hem sektörün içindekilerin moralini bozuyor hem de sektöre girmek isteyenleri bu konuda durduruyor.
06:19Elimizdeki bir kere çok ciddi bir kapasite var.
06:22Yani bir mevcut var, bir de atıl kapasite var.
06:25Biz hem içeride 30 milyar dolarlık bir iş piyasaya hükmediyorduk hem de 30 milyar doların üzerinde bir ihracat potansiyelimiz vardı.
06:34Bunu gerçekleştiriyorduk, bu rakamlar realdi.
06:37Şimdi bunlardan geriye doğru gidiş olduğunu görüyoruz.
06:41Bugün direnenler köklü yapılarıyla, finansal sağlamlığıyla bunları taşımaya çalışıyor.
06:46Taşınmalar ana kütlenin şu anda çok büyük bir oranında değil.
06:52Ama netice itibariyle zaten Mısır'da özellikle 2000 yılların başında olan yatırımların güçlendiğini,
07:00bugün o arkadaşların çok daha böyle onları takip eder noktaya gelindiğini görüyoruz.
07:09Bu da ne oluyor?
07:10Buraya olan yoğunlaşmayı, özellikle Mısır'ın hem Amerika ile olan ülke vergi avantajının büyük fırsat sağladığını görüyoruz.
07:20Hem de işçilik açısından ve ham madde açısından ve ülkemize yakınlığı açısından büyük bir cazibe merkezi gibi gözüküyor.
07:28İsmail Bey çok çok teşekkür ederim.
07:29Şimdi tekstil sektörünün içinde bir başka ismi Cem Üster'e soralım.
07:33Yeşil üretim ve döngüsel tekstil uzmanı kendisi.
07:36Cem Bey, sürdürülebilirlik çok konuşuluyor ve katma değerli üretimden bahsettik biraz önce.
07:41Sizce tekstil sektörü için bu kalıcı bir çıkış yolu olur mu?
07:45Ne yapmak gerekiyor?
07:46Bugün tekstilde katma değerli ürünlerden bahsettiğimiz zaman sadece fiyatı yüksek ürünler değil,
07:52topluma, çevreye katkıda bulunan ürünlerin üretiminden aslında bahsetmeye başlıyoruz.
07:58Nitekim Avrupa'da bugün baktığımız zaman üretimden kaynaklı 1.2 milyon ton karbon salınımından bahsediyoruz.
08:07Şimdi iklim, iklimi de göz önünde bulundurursak katma değerli ürünlerin üretiminin artık önemi daha da fazla toplumda yer almaya başladı.
08:19Ve Avrupa Birliği'nin yasaları tıpkı bahsettiğimiz imha yasası veyahut da karbon emisyonu yasalarından yola çıkarak artık katma değerli ürünlerine daha fazla odaklanmamız gereken bir sürece giriyoruz.
08:32Dolayısıyla Türkiye'nin burada büyük bir potansiyeli var ve biz bu potansiyeli değerlendirmek durumundayız.
08:40Avrupa Birliği'nin yasalarını takip ettiğimiz bir sektörde katma değerli ürünler açısından üretime yeni bir oryantasyon vermemiz gerekiyor.
08:51Yeni bir yön vermemiz gerekiyor.
08:52Çünkü biz bunu takip etmezsek genel küresel ekonominin bir parçası olan tekstil sektörüne geri kalmış olacağız.
09:01Ve bu durumu değerlendirdiğimiz takdirde de şimdi alınabilecek bir takım önlemler var.
09:09Niye?
09:09Çünkü artık toplumun da bilinci artıyor.
09:12Daha yeni gündem olan bir Fransa'da Paris'te bir AVM'de bir markanın açılışında çok büyük yankılar oldu.
09:24Negatif anlamda konuşuyorum.
09:26Niye?
09:26Çünkü o markanın topluma olan zararı zaten bilindik.
09:32Ve bu üretimden kaynaklı bir zarar ve hızlı moda dediğimiz kavramada çok fazla parmak bastı.
09:39Dolayısıyla bu bilincin bu kadar artmasıyla birlikte Türkiye'de yepyeni bir sayfa açmamız gerektiği ve artık zaten tabanı sağlam olan bir tekstil sektörünün yeni bir yelken açması gerektiği söz konusu.
09:54Bu yüzden de aslında katma değerli ürünlerimizi nasıl inşa edebileceğimizi konuşmamız gerekiyor.
10:02Bugün Avrupa dediğimiz zaman 1.2 ton her sene yani biriken bir ürün var.
10:11Tekstil atığı var.
10:13Şimdi biz bunu nasıl değerlendirebiliriz?
10:15Katma değerli ürün dediğimiz zaman ne ifade ediyoruz?
10:18Şimdi bu noktada o opsiyonları da açığa çıkartmamız gerekiyor.
10:24Ben de size izah edeyim.
10:25Birincisi katma değerli ürün dediğimiz zaman sürdürülebilik kavramını içeren bu katma değer ne demek diye sorarsanız.
10:34Birincisi tabii ki geri dönüşüm kavramı içeren tekstil ürünlerini üretmek demek.
10:40Yani yeni ipliğe bu atıkları alıp tekrar ipliğe dönüştürmek ve bunları tekrardan döngüsel ekonomi çerçevesinde tekrardan bir döngüye sokabilmek.
10:50Bu birinci opsiyonumuz. Burada çok hızlı ilerliyor Türkiye ve burada bu potansiyeli değerlendiriyor.
10:57Ve hatta Emine Erdoğan'ın sıfır atık projesi kapsamındaki sunduğu vizyonu iyi takip ettiğimiz takdirde de belli ki katma değerli ürünler üretimi konusunda Türkiye gözde ülkelerden bir tanesi olabilir.
11:10Şimdi gelelim ikinci opsiyona. İkinci opsiyon ileri dönüşüm.
11:14Türkiye zaten bir üretim merkezi olduğu için bu atıkları alıp tekrardan katma değerle yani şimdi mesela bir örnek size vereyim yeni karşıma çıkmış bir ileri dönüşüm projesi.
11:29Türkiye'de bir kahve zinciri bunu yaptı.
11:32Kullandığı kahve ve kakao çuvallarından yepyeni çantalar, yelekler, önlükler, şapkalar gibi yepyeni ürünler üretiyor.
11:41Ve bu sadece katma değeri dediğimiz zaman topluma da karbon emisyonu penceresi bakımından da çok fayda sağlıyor.
11:50Hem de bilinçli tüketicilere artık bir ürün sunma imkanı da sağlamış oluyor.
11:58Ve bunu değerlendirdiğimiz zaman ilk adımları yavaş yavaş ülkemizde refleks olarak oluşturup bunu takip etmemiz gereken yeni bir döneme girmiş olduk.
12:07O yüzden de zaten imha yasası Avrupa Birliği'nde uyarlamaya girdi.
12:14Ve bunun Türkiye'deki oluşumlara baktığımız zaman, Türkiye'deki üretime baktığımız zaman bize nasıl bir etkisi olacağını zamanla göreceğiz.
12:25Biz bu düzenlemeleri karşılık herhangi bir uyarlama yapmaz isek Türkiye üretim merkezi olarak seçilmeyecek.
12:34Çünkü artık toplum bilinci çok arttı.
12:37Dolayısıyla bu sunduğumuz iki tane opsiyonu iyice ne değerlendirip,
12:42Türkiye'nin yeni açacağı bu döneme hakikaten hızlıca girmemiz gerekiyor.
12:51Türkiye'de uygulanan bu sıfır atık politikaları sektöre nasıl entegre edilebilir?
12:56Ve ne katar ne getirir ne götürür acaba?
12:58Avrupa'da her sene 12 milyon tondan fazla teksil atığı imhaya tabi.
13:05Şimdi bunun artık bir toplumsal bir mesele, çevresel mesele olduğu aşikar.
13:13Yani artık dört mevsinden iki mevsime doğru yöneldiğimiz bir yeni düzen var.
13:19Şimdi bu iklimsel tablo bize bunu sunarken bizim sürdürülebilirlik yol haritasını iyi okumamız gerekiyor.
13:27Ve bunca temelimiz sağlam olduğu bir sektörde doğru okunursa gidişat,
13:34Türkiye'nin hem ihracat gücü hem de potansiyelini değerlendirmek adına alınan adımlar Türkiye'yi bambaşka noktaya götürebilir.
13:41O yüzden bu virajı iyi alıp, sürdürülebilirlik virajını iyi alıp hem geri dönüşüm hem de ileri dönüşüm kavramlarını benimseyerek hareket edersek,
13:52hem ihracat gücümüz hem de ekonomik gücümüz hem de teksil sektörünün tekrardan canlanması adına çok önemli,
13:59çok önemli ama bir adım atmış oluruz.
14:02Bunu da mutlaka takip etmemiz gerekiyor.
14:04Evet az gittik uz gittik ve teksil sektöründe konuştuğumuz krizi, krizle bugünkü 5N1K'yı da bitirmenin zamanına geldik.
14:12Önümüzdeki hafta yeni bir 5N1K'da buluşuncaya kadar ben Cüneyt Özdemir.
İlk yorumu siz yapın