Değerli takipçilerimiz bizi izleyip takip ettiğiniz için çok teşekkür ederiz. Dileriz izledikleriniz ilgi , alakanıza göre olup keyifli vakit geçirmenizi sağlar. Yayınlarımızı; https://www.youtube.com/watch?v=nJczvmrOx0k https://jintv.net/tr/ adreslerinden, Twitter @jintvofficial_t Instagram jintvOfficial_Tr Telegram JinTvOfficial Bluesky @jintvofficialtr.bsky.social Digital Medya hesaplarımızdan takip edebilirsiniz
00:29Türkiye'de sayısız insan hakları ihlallerinin, işkencenin, gözaltında infazların ve kayıpların yaşandığı bir dönemin başlangıcı olarak tarihe geçti.
00:39Özellikle Kürtlere, solcu ve sosyalistlere, işçi ve emekçilerin hak mücadelesine karşı oluşan bu antidemokratik rejim anlayışı 45 yıl boyunca iktidarlar değişse de devam etti.
00:51Tüm bu ağır insan hakları ihlallerinin, infazların, idamların ve gözaltında kaybedilmelerin faillerine yönelik cezasızlık politikası da iktidardan iktidara devreden bir devlet geleneği haline geldi.
01:0512 Eylül askeri darbesinin üzerinden henüz 3 ay geçmişti.
01:10Anayasa ortadan kaldırılmıştı.
01:12Askeri mahkemelerde ulusal ve uluslararası hukuk fiilen yok sayılıyordu.
01:17Tüm ülkede uygulanan sıkı yönetimin, sokağa çıkma yasağının, vur emrine sahip asker ve polis baskınlarının, yargısız infazların, binlerce gözaltının, gözaltında ağır işkencenin yaşandığı,
01:30Diyarbakır, Metris gibi pek çok cezaevinin insanlık suçu işleme merkezi haline geldiği hukuk ve insanlık dışı bir dönemdi.
01:42Kayıplar bu coğrafyanın en derin acılarıdır.
01:47Bir kaybın yükünü sırtınızda taşımak, bunun insanda yarattığı derinliği tarif etmek gerçekten kimi zaman kifayetsiz kalıyor.
01:59Onun için ve bunların yaşanmaması için öncelikle yapılması gereken tek şey bir hakikat komisyonunun mecliste kurulması.
02:08Bugüne deyin yaşanmış ya da yapılmış her kim olursa olsun bu insanların bir şekilde adaletinin önüne çıkartması gerekir.
02:21Geçmiş cezalar yargılanmadığı müddetçe suç ve suçlular kendini bir şekilde üretirler.
02:30Bunların yaşanmaması için adım atmak gerekiyor.
02:3440 yıldır bu coğrafyada kan ve gözyaşının birlikte aktığı bir hakikat var.
02:43Toplumun karşılıklı olarak nefes almaya ihtiyacı var.
02:46Zaman kaybetmeksizin en kısa sürede bu tür komisyonların kurulması, ellerin tetikten çekilmesi, hasta tutsakların salıverilmesi,
03:02Kürt kimliğinin, Kürt kültürünün, Kürt dininin, Kürt varlığının anayasal güvenceye kavuşturulması gerekir.
03:08Bu konuda kimin elinden ne geliyorsa dar, sadece bireysel, bu savaşın bitmesi kuşkusuz savaşta beslenen kesimleri rahatsız edecektir.
03:21Bu konuda çok uyanık ve politik olmak gerekir.
03:24Bunlara fırsat vermemek gerekir.
03:27Tabi devlet bu savaş dilini, iktidar bu savaş dilinden bir an önce vazgeçmesi gerekiyor.
03:38O dönemde Aslen, Tekirdağ, Malkaralı olan Has ailesi de İzmir'de yaşıyordu.
03:47Tarih 28 Aralık 1980 gününü gösterdiğinde Has ailesinin oğlu 25 yaşındaki İlyas, İzmir'de gözaltına alındı.
03:56Tutuklanan İlyas hakkında askeri savcılık hazırladığı iddianame ile İzmir Sıkı Yönetim Komutanlığı 2 numaralı askeri mahkemesinde dava açtı.
04:06Ancak İlyas Has hakkında açılan davada, iddianamedeki suçlamanın vasfı mahkeme tarafından değiştirildi.
04:2018 Ocak 1982 tarihinde de İzmir Sıkı Yönetim Komutanlığı 2 numaralı askeri mahkemesi İlyas Has'ı ölüm cezasına mahkum etti.
04:30Yerel mahkeme savcılığı İlyas Has'a verilen idam kararına yönelik olarak, Türk Ceza Kanunu'nun 59. maddesi uyarınca ceza indirimi uygulanması gerektiğine dair temiz talebinde bulundu.
04:43Başsavcılık da bu indirim ve temiz talebine katıldığını bildirdi.
04:47Fakat askeri yargıtay 1. dairesi temiz talebini reddetti ve 20 Ekim 1982 tarihinde İlyas Has'a verilen idam kararını oy birliğiyle onayladı.
04:58Bu kez İlyas Has'ın avukatı Kasım Sönmez, yargılamanın yenilenmesi talebinde bulundu.
05:05Bu talep de reddedildi.
05:06İdam kararı Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde 2 yıl bekletildi.
05:11Dosya 1984 yılında Turgut Özal hükümeti tarafından raftan indirildi ve idam kararı hızla Meclis ve Cumhurbaşkanlığı makamında oturan askeri cunta lideri Kenan Evren tarafından onaylandı.
05:28Abim idam edildikten sonra cenazesi bize teslim edilmeden defnedildi.
05:34Ve bize bir bilgi veya bir evrak verilmedi.
05:42Bu yüzden de mezarı 28 yıl boyunca kayıp kaldı.
05:46Biz bu 28 yıl içinde mezarını bulmak için olan mücadelemizi ve çabamızı hiçbir zaman sonlandırmadık.
05:58Aile olarak bir sonuca ulaşamadık, evet.
06:012012 yılında Hüseyin Yılmaz ve Mesut Güngör tarafından mezarının İzmir Hacalar Karı Mezarlığı'nda olduğunu öğrendik.
06:12Ama bu 28 yıllık kayıp döneminde annemi, ablamı, babamı kaybettik.
08:22Hepsi çok iyi bir iş yaptığından ve aynı şeyi tekrar yapacağından kesinlikle emin görünüyor.
08:29Birkaç generali yargılamakla da bizi bu işin sorumlularının sadece onlar olduğuna inandırmaya çalışıyorlar.
08:37Diğer yandan ortaya çıkan toplu mezarlarda adeta delilleri karartmak için kazıları iş makineleriyle, kepçeyle yapıyorlar.
08:46Bizler bu kazıların bilimsellikten uzak olduğunun altını çiziyor.
08:51Kazıların içinde arkeolog ve bağımsız uzmanların olduğu ekipler tarafından yapılması konusundaki ısrarımızı sürdürüyoruz.
08:59Ayrıca bulunan kemiklerin tarafsızlığı çokça tartışılan bir devlet kurumu olan Adli Tıp Kurumu tarafından değil,
09:08Bağımsız Bir Adli Bilimler Kurulu tarafından incelenmesini istiyoruz.
09:11Kayıplarla ilgili başarılı sonuçlar elde edilen Bosna modelindeki gibi,
09:17Türkiye'de de kayıplara ilişkin bir beri tabanı ve DNA bankasının kurulmasını ve işlev kazandırılmasını talep ediyorum.
09:252012 yılında İlyas Has'ın arkadaşlarının uzun ve titiz araştırmaları sonucunda,
09:37Bornova'da askeri kışlanın yanında bulunan Hacılar Kırı Mezarlığı'nın Kimsesizler bölümünde İlyas Has'ın mezarına ulaştılar.
09:45Tam 27 yıl sonra idam edildiği gün olan 7 Ekim 2012 tarihinde İlyas'ın mezar yerine ulaştıklarını kamuoyuna açıkladılar ve ilk kez bir anma gerçekleştirdiler.
09:58İlyas Has, meclis ve cumhurbaşkanı onayıyla idam edildiğinde,
10:06Kenan Evren Cumhurbaşkanı, Turgut Özal Başbakan, Ali Tanrıyar İçişleri Bakanı, Mehmet Necat Eldem Adalet Bakanıydı.
10:14Anavatan Partisi iktidardaydı.
10:16Bugün ailesi, insan hakları savunucuları ve cumartesaneleri onu unutmuyor.
10:25Dönemin yasalarını bile çiğneyerek İlyas Has'ı idam edenlere,
10:29idamını onaylayanlara ve onun mezarını 27 yıl gizleyenlere karşı mücadelesini ve adalet arayışını sürdürüyorlar.
Be the first to comment