İstanbul'da '5'inci Finansın Geleceği Zirvesi ve Para Sohbetleri' programında konuşan Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, 2026 yılı için "enflasyon tek haneye düşecek, kira artışları normalleşecek" sözünü verdi.
00:00Ve Türkiye'de rekabet gücü, verimlilik boyutuyla ekonomimizin küresel yarıştan kopmaması için bir yapısal dönüşüm gündemimiz de var.
00:12Burada bir sanayi dönüşümü, sanayide dönüşüm, ikiz dönüşüm, üretken altyapı yatırımları gibi birçok başlığımız var.
00:20Ama bütün bu programın aslında nihai hedefi, tabii ki Türkiye'de sürdürülebilir yüksek büyümenin sağlanması ve bu büyümenin, bu gelirin daha adil bir şekilde dağılımını sağlamak.
01:31Yani tabiri caizse makul bir kaynakla onun finanse edilmesi lazım.
01:39Rezerv birikimi, koşullu yükümlülükler gibi birçok konu vardı.
01:45O konuların ilk yılda yönetimini biz yaptık.
01:48Sonraki yıl, yaklaşık olarak konuşuyorum, bir yıl, üç ay, dört ay olabilir.
01:56Sonraki evre, dezenflasyonun başladığı bir evre.
02:01Mali disiplinin tesis edildiği evre.
02:04Cari dengenin gerçekten yönetilebilir seviyeye indirildiği evre.
02:08Ki bunların hepsi oldu.
02:10KKM'den çıkış, bu da başarıldı.
02:13Ve biz tabi ki ülkemizin şoklara karşı dayanıklılığını arttırmak için de ciddi bir şekilde yatırım yaptık.
02:23Geçen seneye göre dezenflasyonu güçlü bir şekilde destekleyici olacak.
02:28Bir diğer husus, tabi ki büyümede bir toparlanma var.
02:34Ama uzun vadeli, yani uzun, son 25 yıla bakarsanız büyüme neredeyse yüzde beş buçuk civarında.
02:42Bunun altında seyrettiği için talep anlamında bir enflasyonist baskı olmayacağını düşünüyoruz.
02:50En azından 2027-2028'e kadar.
02:53Dolayısıyla bir çıktı açığından bahsedebiliriz.
02:56Son olarak da arz yönlü politikalar da yavaş yavaş etkisini gösterecek.
03:01Mesela deprem bölgesinde konut açığını önemli ölçüde giderdik.
03:07Üç yüz elli bin konut teslim edildi.
03:11Ve birçok proje adı altında deprem dahil.
03:15Şu anda aslında planlanan veya uygulanmakta olduğumuz yaklaşık 1.4 milyon Türkiye çapında bir konut seferberli.
03:25Yani 500 bin sosyal konut olmak üzere, kentsel dönüşüm olmak üzere, yerinde dönüşüm, bir sürü program var biliyorsunuz.
03:33Bütün bunları dikkate alırsanız, yani deprem bölgesinde şu ana kadar inşa edilen 350 bin dahil neredeyse 1.4 milyon civarında bir konut arzından bahsediyoruz.
03:45Önümüzdeki inşallah 2 yılda da tamamlanır.
03:50Şimdi bu büyük ölçüde bu konut üzerinden, yani konut enflasyonu veya kira enflasyonu konusunda yine gıda arzı noktasında önemli bir çaba var.
04:02Enerji arzı noktasında yenilenebilir enerji üzerinden çok ciddi.
04:07Yani arz yönlü politikalarda şu anda dezenflasyonu destekleyici bir noktaya gelmiş durumda.
04:16Şimdi enflasyona bakarsanız, son 3 yılda bir 64-65 aralığından önce biz 44'e indik.
04:24Arkasından da bu sene şu an itibariyle 31.
04:29Gelecek sene tabii hedef band 13-19, yani en düşüğü 13 olmak üzere.
04:35Ama piyasa 20 civarı bir şey bekliyor.
04:40Yani 20'li bir rakam bekliyor.
04:43Gelecek sene için, tekrar söyleyeyim, yani ilave bir takım şoklar, öngörmediğimiz şoklar olmazsa,
04:52biz hedef bandının üst kısmının oldukça gerçekleştirilebilir olarak görüyoruz.
04:59Her ne kadar dediğim gibi piyasa şu anda daha çok 21-22-23 civarı bir rakam öngörüyorsa da.
05:09Neden?
05:11Şimdi bakın şu anda temel malların enflasyonu %18.6.
05:17Yani 20'nin de altına inmiş durumda, temel mallar.
05:23Peki, gıda enflasyonu %27 civarında, o da 30'un altında.
05:30Peki, enflasyonu 31 gibi, 30'un üstünde tutan hangi faktörler var?
05:37Birkaç faktör ama en önemlisi kira enflasyonu.
05:40Peki, kira enflasyonu niye yüksek seyrediyor?
05:43Mesela %63.6.
05:46Yani manşet enflasyonun iki katı.
05:48Şimdi, birinci sebebi, biliyorsunuz uzun bir süre %25'lik bir kira artış limitimiz vardı.
05:57Dikkat edin, bakın, 2018-2023 arası Mayıs, konut fiyatları yaklaşık 7.5-8 kat artmış.
06:07Enflasyon 3 kat artmış ama kira 1.8 kat artmış.
06:15Yuvarlayalım, 2 kat diyelim.
06:17Yani konut fiyatları 7.5-8 kat artmışken, kira 2 kat bile artmamış.
06:24Neden?
06:24O %25'lik sınırlama etkili olmuş.
06:28Haziran 2023-Kasım 2025 arasında ise konut fiyatları %118 artarken, yani 1 kat artmış, 1.2 kat.
06:39Enflasyon tabii ki 1.7 kat.
06:42Ama kira %426, yani 4.3 kata yakın artmış.
06:49Bunu niye size gösteriyorum?
06:50Şunu anlatmaya çalışıyorum.
06:53Konut fiyatlarıyla kira arasındaki ilişki bir ara kopmuştu, o ilişki yeniden kuruldu ve dolayısıyla önümüzdeki dönemde kira artışları normalleşecek.
07:06Bu birinci konu.
07:08Bakın.
07:09Neden?
07:09Çünkü o geçmişte %25'lik üst sınırın etkisi önemli ölçüde telafi oldu.
07:19İkinci bir konu burayla ilgili.
07:22Tabii ki depremin etkisi vardı.
07:24Çünkü deprem bölgesinde konut stoku önemli ölçüde azaldı.
07:29O hem büyük şehirlerde göç nedeniyle hem de deprem bölgesinde tabii ki kira baskısı getirdi.
07:35Şimdi konut arzı nedeniyle o da kalktı.
07:39Orası da normalleşiyor.
07:41Son olarak özel sektör eliyle yapı ruhsatları daire sayısı itibariyle bakarsanız şu anda dramatik bir şekilde 1 milyonun üzerine çıkmış durumda.
07:54Şimdi bu da bize şunu gösteriyor.
07:56Önümüzdeki dönemde konut arzının artmasıyla birlikte kiralardaki normalleşme, bakın şu anda kira manşet enflasyonu 2 kat arttığı için enflasyon %30'un üzerinde.
08:10Bu birinci konu.
08:11Yani bence çok net bir resim var.
08:152026'da bunu çok net bir şekilde göreceğiz.
08:19İkinci bir konumuz eğitim enflasyonu.
08:22Aslında Türkiye'deki öğrencilerin neredeyse %90'ı devlet okullarına gidiyor.
08:27Kitapları dahil devletimiz, her şeyi milletimizin, yani geleceğimiz olan gençlerimizin, çocuklarımızın biz bedava bir şekilde sunuyoruz.
08:40Peki, esas itibariyle burada özel okullardan bahsediyoruz, özel üniversitelerden bahsediyoruz.
08:49Burada da aslında uzun bir süre zımni bir tavan getirilmiş, %36 gibi.
08:57Sonra burası serbestleştirdiğimiz zaman, yani fiyatlamayı, dramatik bir şekilde eğitim enflasyonu yükselmiş.
09:06Fakat orada da artık öyle bir noktaya geldik ki, o %36'lık sınırlamanın getirdiği fark fazlasıyla telafi edilmiş durumda.
09:20Şimdi bu konu üzerine biraz durdum.
09:22Neden 2026 yılında enflasyon hızla düşmeye devam edecek konusunu anlamanız için.
09:29Yoksa buradan rahat bir şekilde diyebilirdim ki, işte yani enflasyon bugün 31, gelecek sene işte şu seviyeye düşecek.
09:36Değil.
09:37Bakın arka planda bu faktörler var ve bu faktörler reeldir.
09:43Şimdi biz bunu gördük, eğitimde kural bazlı fiyatlamaya gidiyoruz.
09:51Hem özel okullar hem özel üniversiteler için.
09:53Yani dramatik bir şekilde bakın, özel üniversitelerin son yıllardaki harç artışları, yani 10 kattan fazla.
10:04Sözde bunlar, sözde bunlar, vakıf üniversiteleri bunların kar amacı yok.
10:11Ama gördüğünüz gibi enflasyonun çok üzerinde, çok dramatik, hatta şu son eylül ayında bile %106 gibi bir takım artışlar gördük.
10:21Şimdi dolayısıyla şunu anlatmaya çalışıyorum.
10:25Eğitimde kural bazlı fiyatlama, kirada konut arzı üzerinden, bu iki kalem enflasyonu 30'un üzerinde tutuyor.
10:35Bu iki kalemde de çok ciddi bir şekilde aşağı yönlü bir trende gireceğiz.
10:43Konut konusunu anlattım.
10:45Yani burada sadece detaylar var.
10:47Gıda arzı, konut arzı bizim için çok önemli başlıklar.
10:52Bir de tabii ki küresel, arka planda önemli.
10:57Küresel olarak tabii bizim için emtia fiyatları enflasyonu çok etkiliyor.
11:02Özellikle enerji fiyatları.
11:05Şimdi öngörüler 2026'da enerji fiyatlarının düşeceği yönünde.
11:11Aslında şu anda da düşmüş durumda.
11:12Dolayısıyla enerji dışı emtia fiyatlarında sınırlı bir artış öngörülüyor.
11:20Ama genel olarak emtia fiyatlarında istikrarlı bir görünüm var.
11:26Dolayısıyla dışarıdan da önemli bir enflasyon şoku beklemiyoruz.
11:32Bunun sonucunda biz enflasyonun hedef aralığına düşme ihtimalini 2026'da oldukça yüksek görüyoruz.
11:44Az önce bahsettiğim faktörlerden dolayı.
11:47Mali disiplin nispeten daha kolay bir konu.
11:51Çünkü harcamalarda önemli bir disiplini oturttuk.
11:55Cumhurbaşkanımızın tasarruf genelgesi gerçekten uygulanıyor.
12:00Birazdan sonuçları paylaşacağım sizinle.
12:03Vergi harcamalarını azaltıyoruz.
12:05Yani bir takım etkin olmayan istisnaları kaldırdık.
12:11Kayıt dışı ekonomiyle mücadelede gerçekten sonuç alıyoruz.
12:15Ve bu anlamda gelirler artıyor.
12:19Yine kamu maliyesi alanda önemli reform başlıklarımız var.
12:23Bütçe açığımız depremin etkisiyle geçici olarak yükseldi.
12:30Faiz dışı açık verdik, daha çok borçlandık.
12:33Evet, böyle bir dönem yaşadık.
12:36Ama bu sene bütçe açığı çok büyük ihtimalle %3 civarına inecek.
12:41Şimdi diyeceksiniz ki ya burada %3.6 yazıyor.
12:45Biz böyle rakamlarımızı her gün değiştirmediğimiz için.
12:47Biz ama son yani geldiğimiz nokta Kasım ayında gördünüz.
12:54Bütçe dengesi oldukça iyi.
12:56Dolayısıyla bütçedeki iyileşme öngördüğümüzden daha iyi gidiyor.
13:02Ve büyük ihtimalle yılı hedefe yakın yani 3.1'di.
13:08O civarda bir rakamla tamamlayacağız.
13:10Bu da şu demek, bütçe açığı azaldıkça biz piyasadan daha az borçlanacağız.
13:18Daha piyasadan daha az borçlanınca da bu yani borç çevirme oranlarımız düştükçe
13:25bu da özel sektöre daha çok kaynak bırakacağız.
İlk yorumu siz yapın