- 1 saat önce
Gece Haberleri, 24 saatin tüm gelişmelerini ekrana getiriyor.
Kategori
🗞
HaberlerDöküm
00:00İyi geceler değerli izleyenler, CNN Türk ekranlarına hoş geldiniz.
00:09Tokyo ve Pekin arasında tansiyon yükseliyor.
00:13Japonya ve Çin savaş uçakları uluslararası sularda karşı karşıya geldi.
00:18Tokyo, Çin'e ait uçakların iki kez Japon F-15'lerine kontrol radar kilidi attığını öne sürdü.
00:29Çin iddiaları reddetti.
00:30Bu olay özellikle son dönemde Tayvan ve çevresindeki gerilim bağlamında diplomatik ve askeri kriz riskini artırıyor.
00:40Konuklarımızla birlikte bu konuyu konuşacağız.
00:43Dünyada yeni bir savaş noktası mı yavaş yavaş gelişiyor?
00:48Tabii ki Japonya, Çin özelinde Amerika Birleşik Devletleri'nde dahil olduğu yeni bir gerilim tırmanacak mı?
00:55Bunu konuşacağız.
00:56Stüdyoda Cihan Günyal bizimle birlikte hoş geldiniz.
00:59Hoş bulduk, iyi yayınlar aramadık.
01:00Cihan Bey, tabii burada Japonya ve Çin arasında geçmişten bugüne gelen burada programlarımızda çok konuştuğumuz tarihi bir düşmanlık söz konusu.
01:10Japonya'nın yeni kadın başbakanıyla birlikte gerilimin arttığını görüyoruz.
01:14Japonya çoğunlukla Çin'e karşı ya da bölgede diğer ülkelere karşı çok üstten tonda açıklamalar yapmazdı.
01:23Net suçlamalar da bulunmazdı.
01:26Daha doğrusu Amerika Birleşik Devletleri ile müttefiklik ilişkisi söz konusu olduğu için
01:30Amerika Birleşik Devletleri Japonya'nın haklarını koruma adına daha ön planda yer alırdı.
01:36Ama Japonya'nın yavaş yavaş kendini koruyacağını belki de gelecekte Amerika Birleşik Devletleri olmasa bile kendi haklarını koruyabileceğini ima eder şekilde çıkışlarını görüyoruz.
01:49Özellikle yeni başbakanla birlikte tabii ki milliyetçi yanı olan bir başbakandan bahsediyoruz.
01:56Japon milliyetçiliği de 2. Dünya Savaşı sonrasında özellikle Amerika Birleşik Devletleri'nin etkisiyle bastırılmış bir unsur biliyorsunuz.
02:03Şimdi burada Çin ile Japonya arasındaki gerilim hangi noktaya gider?
02:07Tabii Çin söz konusu olduğu zaman Kuzey Kore üzerinden Güney Kore ile aralarında bir gerginlik olduğunu söyleyebiliriz.
02:13Japonya ile zaten geçmişten bugüne gelen bir gerginlik var.
02:16En önemli gerginlik unsurları son dönemde Tayvan'a yakın Japon adalarının hava savunma sistemleriyle donatılması.
02:23Çin'i bu çok rahatsız etmişti. Bunu sık sık dile getirdiler.
02:27Sonrasında işte bu en son yaşanan olayla birlikte hangi noktaya gidiyor?
02:32Sizce Pasifik'te Çin ile Japonya'nın başrolünde olduğu yeni bir savaş oluşabilir mi? Nasıl yorumluyorsunuz?
02:41Açıkçası savaş olasılığı gerçekleşir mi? Belki zaman bize gösterecek ama şuradan da belki de başlamak lazım.
02:49Japonya'nın son dönemdeki daha çok belki militarist olma veyahut da sizin de belirttiğiniz üzere caydırıcı güç unsurlarını yani askeri kapasitesini arttırmada tek taraflı olduğunu düşünmüyorum.
03:03Burada biraz da Amerika'nın desteğini görmek mümkün Erhan Bey.
03:06Özellikle Asya Pasifik hattında biliyorsunuz Çin'in sadece bu bölgede değil dünya genelinde de Amerika'nın uluslararası sistemdeki başat rolünü belki de egal edip onun yerine geçebilecek en güçlü aday.
03:22Ve uluslararası sistemde son dönemdeki krizler bununla beraber Amerika'nın baktığımızda hem güç kaybı aslında bununla beraber Batı İttifakı'nın güç kaybı ve Çin'in yükselişi açıkçası Japonya'yı adım atarken sadece tek başına değil ama Amerika ile Amerika Birleşik Devletleri ile beraber de aslında biraz da teşvik edildiğini söyleyebiliriz.
03:48Şimdi Asya Pasifik'te 2. Dünya Savaşı sonrasında Amerika merkezli uluslararası sistemi Asya Pasifik ayağı diyelim.
03:56Burada Çin'e karşı da belki şunu söylemek mümkün bir çevreleme politikasının uygulandığını işte şimdi Japonya, Güney Kore, Filipinler, Tayvan en önemli hatta ön blok diyebileceğimiz denizlerinden de adalar ve bir bariyer ve bir çevreleme politikasının da Amerika o dönem için hayata geçirmişti.
04:17Ve bu devam ediyor.
04:19Yakın zamanla ilgili şunu örnek vermek lazım her iki ülke arasındaki rekabetle ilgili.
04:24Şimdi Kızıldeniz'de Cibuti ve Cibuti'de Çin bir askeri üs burada elde ediyor.
04:33Daha sonrasında burada Amerika'nın da hatta İngiltere ve Fransa'nın da üsleri mevcut.
04:36Bununla beraber şunu görüyoruz Amerika'nın desteğiyle Japonya 2. Dünya Savaşı sonrası ilk kez deniz aşırı bir üs yani o da Cibuti'ye geliyor ve Cibuti'de askeri üs açıyor.
04:50Ve burada da yine Amerika'nın desteği vardı.
04:53Belki bir önceki yayınlarda siz konuşmuşsunuz Erhan Bey stratejik belgesi biliyorsunuz açıklandı Amerika'nın Trump'ın.
04:59Ki orada da zaten Güney Kore ve Japonya'ya karşı bir vurguda vardı.
05:03Yani savunma ve askeri güç kapasitelerinin arttırılması, Tayvan konusunda statikonun bozulmaması.
05:11Hatta bununla beraber de yine Güney Çin denizindeki bildiğimiz kadarıyla da dünya konteyner ticaretinin en önemli geçiş güzergahlarından birisi.
05:20Burada herhangi bir başka ülkenin hakimiyet kuramayacağı ve Amerikan çıkarlarına zarar veremeyeceği yönünde de açıklamalar vardı.
05:29Yani şunu da görüyoruz.
05:30Amerika şimdi Avrupa ile olan müttefiklik ilişkisinde baktığımızda sanki bir gerileme içerisindemiş gibi görüyoruz.
05:37Fakat Japonya, Güney Kore ve Tayvan konusunda çok da çizgisini bozmadığını ve hatta bir stratejik değişikliğe gitmediğini görüyoruz.
05:47Hatta şu vurguda vardı yine Kuat dörtlüsü.
05:49Yani daimi işbirliğe dörtlü işbirliği diyoloğu ki bunun için de şunu da söylüyorlar.
05:56NATO'nun daha doğrusu Asya'da bir benzer örneği.
05:59Yani NATO'nun nasıl söyleyelim Asya'nın NATO'su.
06:02Orada da kimler var?
06:03Hindistan, Amerika, Japonya ve Avustralya yanlış hatırlamıyorsam bu dört ülke üzerinden bir Asya Pasifi'yi içine alan ama Amerika'nın hakimiyeti altında
06:15işte diğer üç ülkenin de müttefiklik ilişkisini sürdürdüğü ve hakimiyeti beraber sağlamaya çalıştıkları Çin'e karşı bir aslında alan yine savunması şeklinde de adımlar var.
06:27Bunların her bir müstüse koyduğumuzda ki Japonya'nın da Çin'le olan geçmişteki rekabet husumet.
06:35Yani şu örneği de belki vermek gerekir.
06:37İkinci Dünya Savaşı sırasında Japonya Çin'i işgal ediyor.
06:41Burada hala bir büyük tartışma noktası var.
06:44O da soykırımın olup olmadığına dair.
06:48Daha doğrusu ne kadar o soykırımda insanın hayatını kaybettiğinde.
06:52Çünkü Japonya işgal ettiğinde birçok şimdi Pekin'de de kutsal şehire girme ve birçok Çinli'nin öldürülmesi olayı var.
07:00Bununla ilgili de zaten yine gelen bir baktığımızda düşmanlaşma durumu var.
07:06Tabi onun öncesine de gidebiliriz.
07:08Japonya işte Manchuria 1904 Rusya'ya karşı aldığı ki tarihe beyaz insanın bir başka yani sarı ırka ilk yenildiği savaş ki bu daha sonrasında İkinci Dünya Savaşı sürecine geldiğimizde işte o sizin bahsettiğiniz milletçilik üzerinden daha saldırgan militarist bir Japonya'nın ortaya çıkması,
07:27Asya'nın neredeyse birçok bölgesini işgal etmesi ve hatta bugün o bölgedeki ülkelerin bağımsızlığını alırken her birinin Japonya'nın yenilmesi ve yani ana karaya kendi karasına doğru adasına doğru çekilirken çıktığı yerlerde de ülkelerin bağımsızlığını ilan etmesi.
07:47Mesela Tayvan'la bununla çok alakalı yine bir durumu var Erhan Bey.
07:52Tayvan'dan Japonya o dönem için işgali sonlandırıp çekilirken burada Çin'in özellikle Milletçi Partisi gelip Tayvan'da iktidarı almıştır.
08:05Ve hatta orası hala Çin Cumhuriyeti diye yazar.
08:09Tayvan diye aslında da geçmiyor onu da belirtmek lazım.
08:11Ki bu süreçlerin her birinlere baktığımızda hem Japonya'nın İkicü Dünya Savaşı sırasındaki bölge ülkelerinden çekilmesi, bağımsızlığını kazanması,
08:22e tabi biliyorsunuz Amerika'nın atom bombasını kullanması sonrası kendisine ordusunu kısıtlamış ve Amerika'nın güvenlik şemsiyesine girmiş Japonya'dan bahsediyoruz.
08:34Elbette şunu da ekleyerek belki devam etmek gerekir.
08:37Şimdi Almanya yanlış hatırlamıyorsam Amerika'nın en çok üstünün olduğu ülke 132 olması lazım.
08:44Almanya'dan sonra Amerika'nın en çok üstünün olduğu iki ülke birisi Japonya 100'ün üzerinde yine ikincisi Güney Kore.
08:50Yine yanılmıyorsam 50 binin üzerinde Amerikan askeri Japonya'da 27 bin civarı askeri de Güney Kore'de yer alıyor ki şunu da gösteriyor bize.
09:01Japonya'nın Amerika'nın da desteğiyle aslında bölgede hem bir hakimiyet kurmak hem de Çin'in bu yükselişini engellemek.
09:08Ki Tayvan burada çok stratejik bir ada.
09:12Şöyle de söyleyebiliriz belki Kıbrıs'a da benzetebiliriz.
09:15Bunun Pasifik okyanusundaki durumu şu dünyadaki belki de en büyük sabit savaş gemisi.
09:22Bir gün Çin'le bir savaş olasılığı olursa Tayvan üzerinden o çevrelemenin devam ettirilmesi hatta bir sıçrama tahtası olarak tüm askeri ekipmanın buraya buradan da ki bunu bir savaş olasılığı sırasında söylüyorum.
09:36Çin'in ana karasının içine girilecekse en büyük de lojistik katlardan belki de uzun menzilli füze ve hatta top sistemlerinin hatta uçak savaş gemilerinin savaş uçaklarında üstleneceği ve Çin işte bu çevreleme politikası çerçevesinde kullanacakları çok stratejik bir ada.
09:55Bölgede baktığımızda Amerikan merkezi bir güç mücadelesi var.
10:00Bu önemli müttefiklerinden birisi de Japonya.
10:04Tabii Japonya'da bir yumuşak güç olarak önemli bir uluslararası sistemde aktör ama caydırıcılığı çok düşük olan ki Avrupa'ya benzetebileceğimiz bir durum.
10:13Bu da Amerika'nın İkinci Dünya Savaşı sonrası getirdiği düzende her iki daha doğrusu hem Japonya'nın hem de Avrupa'nın güvenlik gemisi olarak hayata geçirdiği bir politikaydı.
10:23Fakat şimdi stratejik belgede de belirtildiği üzere artık müttefiklerin güçlenip kendi savunma yeteneklerini organize edip hatta mümkünse savunma bütçelerinde Amerika'dan payı yükseltilmesi ve bir caydırıcılık kapsamında da güçlerini nasıl söyleyelim maksimize etmesi ki şunu da anlıyoruz.
10:45En azından ben öyle anladım. Evet bölgesel olarak müttefiklerim, işbirliklerim var. Siz kendinizi caydırıcı bir duruma getirin.
10:54Gerekli olduğunda ben sizin yanınızda müdahale ederim. Biraz da Japonya sanırım bu mimalli okumak lazım.
11:01Her ne olursa olsun Amerika'nın müttefiki ama artık Amerika'nın da müttefiklerinden hem Avrupa hem de Pasifik'teki müttefiklerinden oldukça büyük bir beklentisi var.
11:11Her birinin de caydırıcı güç olmasını istiyor. Biraz bu mümalleri okuyabiliriz aslında.
11:16Evet doçent doktor Nuri Salık da uzaktan bağlantıyla bizimle birlikte. Nuri Bey hoş geldiniz.
11:23Erhan Bey hoş bulduk. İyi geceler, iyi yayınlar diliyorum. Cihan Hocama da selamlar, sevgiler.
11:28Selamlar benden hocam.
11:30Teşekkür ediyoruz. Tabii Japonya ve Çin arasındaki gerginliği konuşuyoruz.
11:35Çin uçaklarının Japon uçaklarına radar kilidi atması.
11:41Tabii bu ne anlama geliyor onu da izleyenlerimize aktaralım.
11:45Çin donanmasına ait J-15 savaş uçakları.
11:50Tayvan'ın güneyinde bulunan Çin'in uçak gemisi Lyoning'den havalandığı iddia ediliyor.
11:57Tabii Çin bu iddiaları reddetti. Onu da belirtelim değerli izleyenler.
12:00Ve Okinawa adası yakınlarındaki Japon uçaklarıyla karşılaşıyor ve radar kilidi atıyor.
12:07Bu ne demek? Yani tırnak içinde söyleyelim bir düşman uçağının ya da düşman potansiyeli bulunan bir uçağın uçağa kilitlenme.
12:16Yani ve bu kilitle birlikte takibe alma.
12:20Takip sonrasında bir düşman unsuru olduğu bir hedef haline geldiği andan itibaren de tabii ki füzelerin ateşlemesi aşaması geliyor.
12:28Yani füze ateşleme belki de uçağa vurmadan önceki son aşama olduğunu söyleyebiliriz.
12:35Daha basitleştirerek tabii ki.
12:37Şimdi burada önemli konulardan biri girişte de ifade ettim.
12:41Tabii ki burada Okinawa adasının Tayvan'a çok yakın bir noktada olduğunu söyleyebiliriz.
12:48Tabii ki Japonya bir adalar ülkesi, bir takım ada ülkesi.
12:51Ve Japonya'nın en güneyinde bulunan adalar arasında yer alıyor Okinawa adası ve Tayvan'ın da doğusuna düşüyor ve çok yakın bir noktada.
13:04Ve bu adalar içerisinde bulunan Okinawa adası dışındaki bir başka adaya yani Tayvan'a 110 kilometre mesafedeki bir adaya
13:12Japonya'ya yakın zamanda hava savunma sistemleri yerleştirmişti ve aynı zamanda elektronik harp sistemlerini konumlandırmıştı.
13:20Bu Çin'i bir haydi rahatsız etti.
13:23Tabii ki Tayvan üzerinde hak sahibi olduğunu iddia eden Çin'in bir dönem Çin'in işgalinden bahsettiniz.
13:32Japon işgalinden bahsettiniz.
13:33Tayvan adası da Japonya'nın uzun süre işgali altında kalmış bir yer.
13:37Onu da belirtelim.
13:38Geçmişte böyle bir aralarında problem de olduğunu söyleyebiliriz.
13:41Şimdi bu radar kilidi atma, takibe alma en önemlisi Tayvan adasının güneyinde konumlanmış bir uçak gemisinden,
13:53Çin uçak gemisinden havalanıp bunu yapması.
13:56Tabii ki bir mesaj gibi duruyor.
13:58Ne anlamamız gerekir?
14:00Nasıl değerlendirirsiniz?
14:02Şimdi Erhan Bey, Asya Pasifik bölgesi uzun süredir aslında kaynayan bir kazan.
14:07Öncelikle bunun altını çizmemiz gerekiyor.
14:09Amerika Birleşik Devletleri kıymetli Cihan Hocam'ın da çok güzel bir çerçeve çizdiği üzere Çin'i bir çevreleme politikası izliyor.
14:18Ve burada da koçbaşı olarak, ana aktör olarak bizim karşımıza Japonya çıkıyor.
14:23Ki baktığımızda tarihsel olarak da yine Cihan Hocam ifade etti, hem Japonya hem de Çin arasında bir takım tarihsel husumetler var.
14:3219. yüzyıla dayanan, hatta biliyorsunuz İti Dünya Savaşı arası dönemde de Japonya'nın bir Mançurya işgali vardır ki,
14:39bu Çin'in ulusal hafızasında son derece kötü bir takım anıların oluşmasını beraberinde getirmişti.
14:46Buradaki gerilim açıkçası Amerika Birleşik Devletleri'nin politikaları üzerinden okunması gerekiyor.
14:52Yani 2022 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nin inisiyatifiyle birlikte Çin, NATO tarafından böyle bir tehdit algılaması içerisine yerleştirildi.
15:03Yani NATO, Çin'i stratejik bir tehdit olarak kodladı.
15:062022 yılında, 2023 yılında bu Madrid zirvesinde oldu, 2023 yılında Vilmus zirvesinde, yine 2024'te Washington zirvelerinde NATO'nun Amerika Birleşik Devletleri'yle birlikte tamamen baş aktör olan Amerika'nın arkasında sıralanarak Çin'e karşı bir strateji geliştirmesi gerektiği ifade edildi.
15:26Dedi ki, bu bir belge ortaya koydular.
15:29Bu belgenin adı da AP4 belgesi.
15:31Bu da ne anlama geliyor?
15:32Asya Pasifik 4.
15:34Bu Asya Pasifik 4 belgesi şu anlamda önemli.
15:372022 yılında ortaya çıkan bir belge bu Erhan Bey.
15:40Bu belgeye göre NATO, özellikle Asya Pasifik bölgesinde Çin'in yayılmacı emellerini engelleyebilmek maksadıyla Japonya, Güney Kore, Avustralya ve Yeni Zelanda ile bir takım stratejik partnerlikler, ortaklıklar geliştirmek istediğini açıkça ortaya koydu.
15:58Hatta 2023-24 yılında biliyorsunuz Japonya bir NATO üyesi değil.
16:03Yani uzun vadede belki NATO'ya katılmasını da beklemiyoruz ama önemli bir stratejik ortağa dönüşmüş durumda.
16:09İşte Brüksel'de önemli kulisler yaptığını biliyoruz Japonya'nın.
16:13Burada NATO ile kurduğu ilişkileri stratejik bir temele oturtmak için, Çin kaynaklı tehditleri dengeleyebilmek için böyle bir inisiyatif var.
16:22Dolayısıyla burada bu son gerginlikte Çin, Çin'in Japon uçaklarına yönelik bu denli üst perdeden bir tepki, reaksiyon göstermesi bu bölgede bize doğrudan Amerika Birleşik Devletleri'ne verilen bir mesaj
16:38ve NATO'ya verilen bir mesaj şeklinde okumamız gerekiyor.
16:42Nasıl Amerika Birleşik Devletleri'nin bugün Trump yönetiminde Monreo doktrini işte Amerikan kıtasında ABD'nin başka bir hegemon güç istemediğinden, istemeyeceğinden bahsediyor.
16:53İşte Donald Trump bunu çok net bir biçimde ortaya koyuyor.
16:56Ben diyor bu bölgede Çin'i istemiyorum.
16:57Venezuela'ya yönelik tehditlerinden bahsediyoruz son günlerde.
17:02Bunun temel sebebini Çin'in özellikle bu bölgede bir takım yerleşme faaliyetleri veya amacı olduğunu biliyoruz.
17:10Şimdi aynı şeyi aslında Çin, aynı mesajı ABD'ye veriyor Erhan Bey.
17:15Yani diyor ki sen nasıl kendi kıtanda, kendi yakın jeostratejik, jeopolitik alanında bir küresel güç, hegemon güç veya hegemon olmaya aday bir gücü istemiyorsan,
17:28ben de aynı şekilde kendi sınırlarımda, kendi kıyılarımda bir çevrelenme politikasıyla karşı karşıya kalmak istemiyorum.
17:36Tabi bu son yapılan hamle açıkçası biraz cüretkar bir hamle Erhan Bey.
17:40Yani ABD'nin doğrudan müttefiki olan ABD ile 2. Dünya Savaşı'ndan sonra köklü ilişkiler geliştirilmiş.
17:50Japonya'ya karşı böyle bir adımın atılması, işte burada bir hareketliliğin olması ciddi bir gerilime işaret ediyor ki son günlerde yine Tayvan meselesi ön plana çıktı.
18:01Biliyorsunuz Cihan Hocam da ifade etti.
18:03Yani burada ABD'nin Tayvan meselesini kırmızı çizgisi olarak iddia ediyor.
18:08Ben sonuç olarak şunu ifade edebilirim.
18:11Buradaki gerilim hem Venezuela'daki gerilim hem de bu Asya Pasifik jeopolitiğinde yaşanan gerilim,
18:18Amerika ile Çin arasında artık yeni dönemde adı konulan küresel hegemonya mücadelesinin doğrudan yansımasıdır diye düşünüyorum.
18:27Zaten ABD'nin ulusal güvenlik strateji belgesinde de ortaya konulduğu üzere ABD'nin artık Çin'i gözüne kestirmiş vaziyette.
18:37Burada bütün enerjisini dünyanın farklı bölgelerinden ABD'nin gücünü çekerek, kendi güçlerini çekerek Çin'e yönelteceği, Çin'e yönelik yepyeni bir strateji geliştirebileceğini rahatlıkla anlıyoruz Erhan Bey.
18:50Evet, tabii burada Japonya'nın yeni başbakanının da, Japonya'nın biraz daha sıkı bir dış politika izlemesinin tırnak içinde söylüyorum, saldırgan olduğunu da söyleyebiliriz.
19:05Biz bugüne kadar Japonya'nın, başlangıçta da söylediğimiz gibi ABD'nin koruması altında daha arka planda kalan bir ülke olduğunu biliyoruz.
19:16Biraz daha öne çıkma gayretinin olduğunu görüyoruz.
19:18Takaichi Sanayi, Çin'i yakın zamanda uyarmıştı ve Tayvan'a bir saldırı Japonya'ya saldırıdır ifadelerini kullanmıştı.
19:292015 yılında değiştirilen Japonya güvenlik yasasında da Tayvan önemli yer ediyor.
19:38Tayvan'ı gerekirse ABD'den askeri, ABD'den önce askeri adım atabiliriz ifadeleri yer alıyor burada.
19:49Şu açıdan Tayvan önemli.
19:51Tabii ki ticaret yolları siz bahsettiniz.
19:53Biz Japonya için çok çok önemli ticaret yolları ve tabii ki önemli bir enerji hattı da yer alıyor.
20:01Şimdi Tayvan konusunda ABD ile Çin'in karşı karşıya gelebileceğini, Çin'in Tayvan konusunda bir adım atmasının tüm dünyada tepkiye neden olacağını
20:13ama ABD'nin en önde tepki gösterecek ülke olduğunu hep konuşuyorduk burada.
20:17Çünkü ABD için 2. Dünya Savaşı'ndan bu yana Asya Pasifik çok çok önemli.
20:23Savaşa girmesinin ana nedenlerinden biri olduğunu da söyleyebiliriz.
20:27Ama burada Japonya'nın öne çıkması aslında Nuri Bey'in de ifade ettiği gibi
20:33yani ABD'nin yeni yayınladığı stratejik belgesiyle bir ilgisi var mı?
20:41Çünkü orada ikinci bir Monroe doktrini olduğu söyleniyor.
20:44ABD'nin kendi kıtasına odaklanacağı, içine döneceği aslında bir kendi topraklarını savunmak için yeni bir doktrin oluşturduğu yönünde de yorumlandı.
20:53Dünya üzerindeki etki alanlarından tamamen çekilmese bile büyük olasılıkla biraz daha etkinliğini azaltacağı söylendiği dönemde
21:03bu tip açıklamaların, bu tip çıkışların gelmesi yani yavaş yavaş dünya ülkelerinin olduğu gibi
21:09Japonya'nın belki de bundan sonra Güney Kore'nin de kendi başının çaresine bakacağını,
21:15Çin'e göstermesini bu tip örneklerde olduğu gibi görebilecek miyiz?
21:20Yani burada amaç bu mu?
21:22Yani ABD'nin stratejik belgesiyle bağlantısı olduğunu düşünüyor musunuz bunu?
21:27Yani tüm ülkelerin yeniden bir konumlanma çabası içine girdiğini mi görüyoruz?
21:31Açıkçası son dilinize katılıyorum şundan dolayı.
21:34Evet, herkes bir hizalanma içerisine girmeye başladı.
21:38Çünkü uluslararası sistemde, bilmiyorum değerli hocam da belki katılacaktır.
21:42Şimdi hem Amerika'nın hem de Batı'nın güç kaybettiğini görüyoruz.
21:45Yani hegemonik olarak bir güç düşüşü var.
21:47Bununla beraber zaten Batı'nın hegemonyasına yani Amerika'nın liderliğini yaptığı Batı karşısında da
21:54itiraz sesleri veyahut da revizyonist ülkeler de görüyoruz.
21:57Yani çok uzunca bir zamandır Rusya'da aslında itirazını yükseltiyor.
22:01Çin'in yükselttiğini görüyoruz.
22:02Hatta İran'ı görüyoruz, Kuzey Kore'yi görüyoruz.
22:05Ve özellikle şunu belirtmek lazım.
22:07Rusya ve Çin'in attığı adımlar bu BRICS, Şangay İşbirliği Örgütü özellikle Çin'in şöyle değerlendirmek lazım.
22:15Bir dünyada alternatif yaratma.
22:17Yani Batı merkezi uluslararası sisteme karşı aslında Çin'in kendisini biraz daha merkeze konumlandırdığı bir alternatif yaratma sürecini de görmek gerekiyor.
22:26Çin'in belki de en önemli artısı dünyadaki nadir toprak elementlerini neredeyse bir tekel oluşturmuş durumda.
22:35Yani rezerv anlamında da veyahut da dünyanın farklı yerlerinde bu rezervleri işleten, çıkartan ve dünya ile de buluşturan, dünya piyasalarını özellikle de Amerika ile buluşturan güç kim?
22:47Çin.
22:47Çin içeride teknolojik yatırımlarında çok fazla yükseltiyor.
22:50Ve belki Amerika'nın da Batılıların da eksik kaldığı nokta şu da olabilir Erhan Bey.
22:59Çin veyahut da Asya piyasaları birçok alanda çok uzmanlaşmış durumda.
23:04Yani bugün artık Batı için beyaz yakalı diyebiliriz ama işin yükünü çeken mavi yakalıların hepsinin Çin veyahut da Asya ülkelerinde olduğunu görüyoruz.
23:12Yani üretim anlamında da çok üst perdeden hareket eden bir Çin var.
23:172000 yılı yanlış hatırlamıyorsam 2000'li yılların başında şöyle bir istatistik var.
23:24İngiltere ve Amerika'nın kişi başı ağır sanayi üretimini iki katına çıkartması 50 yıllarını almış.
23:31Ama bu Çin ve Güney Kore'de 10 yıllarını almış.
23:34Yani çok hızlı bir şekilde giden Çin görüyoruz.
23:36Hatta bu kuşak yol projeleri de denizde hakim değilsem ama karadan bir antitez oluştururum noktasında gidiyor.
23:44Şimdi hocam demin önemli bir noktadan bahsetti.
23:47Ben onunla da alakası olduğunu düşünüyorum bu durumun.
23:50Güç düşüşü var ama şunu gözden kaçırmamak lazım.
23:53Bahsetti hocam da NATO'nun stratejik konsepti 2030.
23:57Orada zaten Çin NATO'nun düşman olarak tanımladığı tehditler içerisine alınmıştı.
24:03Şimdi Amerika'nın sizin bahsettiğiniz stratejik belgesine baktığımızda evet Amerika artık şunu söylüyor.
24:10Dünyanın jandarmalığını tek başıma veyahut da artık üstlenme zorunluluğum yok.
24:16Bu konuda artık benden eskisi gibi beklemeyin.
24:19Ama yine aynı belgede baktığımızda biraz bir önceki yani konuşmamda da söylediğim gibi yine Güney Kore ve Japonya'ya karşı burada önemli bir vurgu var.
24:29Şunu da görüyoruz. Amerika diyor ki artık siz de birer caydırıcı güç olmanız gerekiyor.
24:35Tayvan'la ilgili Stotico değişikliğini kesinlikle kabul etmiyor.
24:40Ek olarak da şunu da ekleyerek devam etmek isterim.
24:44Şimdi Japonya evet NATO üyesi değil fakat Yeni Zelanda, Avustralya, Japonya buna Güney Kore'ye katalım.
24:52Bunların her birinin özellikle savunma askeri sistemleri Erhan Bey NATO ile uyumlu.
24:58Yani bugün siz Japonya'dan bir tank aldığınız zaman örneğin biz de almış olsak Avrupalı veyahut da Amerika'da almış olsa Avrupa'da üretilen o tank top mermileriyle uyumlu.
25:09Yani sizin ekstradan almanıza gerek kalmıyor veyahut da tüm askeri stratejileri tamamen uyumlandırılmış stratejik ortaklar.
25:16Bir de böyle bir durum var. Tabi Tayvan özeline geldiğimizde Amerika'nın şimdi özellikle bugünkü yaşanan gerilimin olduğu yer Okinawa'da hem Güney Kore hem de Tayvan'a çok yakın çok stratejik bir nokta.
25:28Amerika'nın askeri üyes olarak da Japonya'da alırken önem atbettiği noktalardan birisi.
25:35Şimdi Tayvan krizi bir anlamda var.
25:37İşte bugün Tayvan uluslararası yani alanda bir bağımsız devlet olarak tanınmıyor.
25:43Zaten çoğu tabelada Çin Cumhuriyeti olarak yani Çin'de Mao'nun komünist rejimi geçmeden önceki Çin Cumhuriyeti'nin tabelaları duruyor.
25:52Burada hala bir problem var.
25:54Hatta 1972 yılına kadar da Çin'i Pekin yerine Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nde biz Tayvan'ın temsil ettiğini görüyoruz.
26:02O dönemden sonra gelişen ilişkilerde işte hocamın aslında uzmanlık alanına yürüyor ama
26:06Kissinger'ın Sovyetler Birliği'ne karşı Çin'i ayrıştırırken orada verdiği aslında tavizlerden birisi diyebiliriz.
26:16Ama çok ilginç Japonya'nın kuzeyindeki Kuril Adaları da çok problemli.
26:21Orayı da 2. Dünya Savaşı'nın 45 yılı yanlış biliyorsam Rusya'yı işgal ediyor.
26:25Şimdi orada da 1949 yılında bir San Francisco Anlaşması var.
26:28Kuril Adaları da çok stratejik.
26:31Orada da şöyle bir durum var.
26:33Anlaşmada burayı Rusya'ya o dönemki Sovyetler Birliği'nin toprağı olarak saymıyor.
26:39Ama Japonya'nın hak iddialarını da saymıyor.
26:41Orası da aynı şu an Tayvan gibi çok nasıl söyleyelim statüsü daha henüz belli olmayan yer.
26:47Fakat tabii şöyle bir durumu sebebiyet veriyor.
26:50Tayvan'daki yaşanan durum Japonya'nın bulunduğu Asya Pasifik'teki konumu işte buna Kore'yi de ekleyelim.
26:57Ve Kuril Adaları'nda Sovyetler Birliği'nin askeri üs açmasıyla beraber Amerika'nın çok ciddi bir şekilde hem Güney Kore'ye hem de burada Japonya'ya üsler açtığını ve bu üsleri de hala en çok 2 yani 3 üsünden ikisi Güney Kore ve Japonya'da hala elinde mevcut tuttuğunu.
27:15Fakat birbirinden de ayrışık olmadığını düşünüyorum.
27:18Fakat Trump'ın stratejik belgesinde şöyle bir durum var.
27:21Evet sizin güvenlik şemsiyiniz benim ama siz de artık savunma ve güvenlik anlamında hem caydırıcı olacaksınız hem de mümkün olduğunca aslında benden hem ticari hem de askeri anlamda nasıl söyleyelim o ticaretteki dengesizliği tam tersine çevirip tamamen ihracatı benden alarak benim ekonomik durumuna yükseltmeniz gerekiyor.
27:46Bin valide bunu ki Avrupa'ya da zaten dayattığı noktalardan birisi bu yaptığı bence Trump'ın yaklaşımı bu şekilde evet hala güvenlik şemsiyinim o caydırıcılığım duruyor.
27:58Eğer size karşı bir tehdit olursa ben yine buradayım ama sizin de artık bu gücünüzü yükseltmeniz gerekir diye ifade ediyor.
28:07Bununla beraber de tabi bu okumanın dışında baktığımızda Çin'in yükselişiyle beraber diyelim ki Trump'ın yaklaşımı güven vermiyor da olabilir Japonya için ve bir anlamda da aslında söylem üzerinden başlayarak bir caydırıcılık da Çin'e karşı inşa etme ve biraz da aslında o kadar da bir soft power olmadığını hala da eskiye belki de atıf da yapıyor olabilirler.
28:35Eğer caydırıcı askeri bir tarihe sahip olduğunu önemli tarihsel askeri başarıları olduğunu ve bugün de söylem üzerinden başlayarak bunu inşa etme süreci olarak okumamız da mümkün Erhan Bey.
28:48Ama Amerika'dan veyahut da Trump'ın stratejisinden bence bağımsız değil bence paralel giden bir durum.
28:55Amerika'nın biraz da beklentileri artık bir yönde benzer tartışmaları Avrupa ülkelerinde de görüyoruz.
29:02Çünkü hatta orada da Roy tersinin iddiasıydı ama Amerika'nın Almanya'ya artık 2020 yılında NATO'nun yüksek müttefik komutanlığını devralmasını istediğini belirtiliyor.
29:14Bugün Avrupalılar da benzer şekilde aslında caydırıcılığını askeri anlamda yükseltmeye çalışıyor.
29:21Bence Japonya'da Güney Kore'de benzer şekilde adımlar atıyor.
29:25Biraz şöyle de okumak lazım.
29:28Trump'ın aslında sizi korumam diyerek biraz üzerlerinde baskı kurarak müttefiki olan aktörleri askeri anlamda da güçlü bir hale getirme politikası olarak da okumak mümkündür diye düşünüyorum.
29:42Aslında müttefiklerini biraz kendilerine getirmeye çalışıyor diyebiliriz Amerika Birleşik Devletleri ve yeni Trump yönetiminin.
29:49Tabi burada Çin ile Japonya arasındaki gerilimin bu noktaya gelmesi en azından yakın zamana baktığımız zaman Japonya Başbakanı Takayici Sanayi'nin açıklamasıyla başladı demiştik.
30:01Tayvan Boğazı'ndaki olası bir çatışmayı Japonya'nın varlığına yönelik tehdit olarak tanımlamıştı.
30:08Ve işte biraz önce bahsettiğim 2015'teki yeni savunma doktrininde dayanarak Japon yasalarına dayanarak müdahale edebileceklerini çok net bir şekilde ifade etmişti.
30:19Bunun üzerine Çin'de Birleşmiş Milletler'e Japonya'ya şikayet etmişti.
30:23Kutu Ereş'e bir mektup göndererek aslında o mektuplaşmalar bir devam ediyor.
30:26Karşılıklı iki taraftan Çin ikinci bir mektup gönderdi.
30:29Japonya buna cevap verdi.
30:31Tabii diplomatik olarak bazı arayışlarda söz konusu ama Japonya ile Çin savaş noktasına gelir mi dedik Nuri Bey.
30:39Tabii burada Japonya ile Çin'in sadece savaşması söz konusu olmayacak gibi duruyor.
30:47Çünkü Cihan Bey'in de çok net ifade ettiği gibi burada bir Güney Kore gerçeği var.
30:51Amerika Birleşik Devletleri ile birlikte hareket eden ülkeler Japonya, Güney Kore ve bir başka ülke daha var.
30:57Yine Tayvan'a ve Çin'e yakın Avustralya.
31:01Avustralya'da Japonya'ya desteğini açıkladı.
31:05Japonya'ya bir ziyaret gerçekleştirdi.
31:08Avustralyalı yetkililerin aslında destek açıklamaları olduğunu söyleyelim.
31:15Avustralya Savunma Bakanı yanılmıyorsam.
31:17Evet Richard Merlens bir ziyaret gerçekleştirdi ve Japonya'ya Çin'in son 24 saatteki tehditlerini dikkatle takip ettiklerini ve Japonya'ya destek vereceklerini ifade etti ve bu durumdan endişe duyduklarını da söyledi.
31:38Tabi Avustralya ile Japonya arasında yakın zamanda yapılmış askeri anlaşmalar da var.
31:446 savaş gemisi almak için Japonya'dan bir anlaşma imzaladılar bildiğim kadarıyla.
31:52Başka düzeltelim 11 savaş gemisi 6 milyar dolarlık bir anlaşma.
31:58Ve Japon savunma şirketleriyle yine Avustralya'nın anlaşmalar imzaladığı görüşmeler yaptığı da belirtiliyor.
32:06Şimdi burada Nuri Bey Çin Tayvan nedeniyle diyelim ki Japonya ile bir savaş noktasına geldi sıcak çatışma içine girdi.
32:17Çin sadece Japonya ile savaşmayacak Güney Kore Avustralya'da bu işin içine girecek diyebilir miyiz?
32:25Çin için böyle bir tehlike söz konusu mu?
32:27Tabi ABD'nin arkadan bu ülkelere destek vereceğini söyleyebiliriz.
32:31Ama diğer tarafta Avustralya bu işin içine girdiği zaman bir Commonwealth ülkesi olarak İngiltere'nin de doğrudan krallığın da bu işin içine gireceğini söyleyebilir miyiz?
32:41Biraz çetrefilli bir konu galiba Çin açısından.
32:43Erhan Bey kesinlikle öyle.
32:47Bu bahsettiğimiz senaryo gerçekleşirse bu tam bir kıyamet senaryosu olur.
32:52Bunun altını çizmek lazım.
32:53Çünkü böyle bir sıcak çatışma ihtimali işte bizim hep konuştuğumuz ve aslında korkarak konuştuğumuz 3. Dünya Savaşı senaryosunu beraberinde getirecektir ki açıkçası benim öngörüm eğer böyle bir savaş çıkacaksa ki Allah korusun diyelim tabii çıkmasın böyle bir savaş.
33:12Artık Avrupa katasının dünya siyasetinde o gerileyen rolünü uzun yıllardır göz önünde bulundurduğumuzda sanki Asya Pasifik bölgesi bağlamında bir takım sıkıntılar ortaya çıkacak ve savaş çıkarsa buradan çıkacakmış gibi geliyor bana.
33:28Eğer Çin zaten bahsettiğiniz üzere bu adalar üzerindeki mücadelesi Japonya'nın asıl endişelendiği şey yani mesela Tayvan meselesinde neden Japonya bu kadar üst düzey bir tepki veriyor?
33:40Çünkü Japonya'da Tokyo yönetiminde şöyle bir düşünce var.
33:44Eğer Çin bir şekilde Tayvan'ı pasifize edebilirse, Tayvan meselesini kendi lehine çözerse sıradaki hedef açıkçası Japonya olacaktır diye düşünüyor.
33:55Bu da tabii az önce ifade ettiğim gibi bir kıyamet senaryosunun ortaya çıkması anlamına gelecektir.
34:03Ki bakın Erhan Bey küresel siyasette gerilim hatlarının arttığı, yükseldiği bir zaman diliminden geçiyoruz.
34:09Şimdi Cihan Hocam çok güzel ifade etti.
34:11Japonya aslında Avrupalı aktörler, batılı aktörler açısından hani o Pearl Harbor'daki meşhur saldırıyı düşündüğümüzde hep bir tehdit olarak algılanan bir aktör.
34:23Ki ben Avrupa kıtası bağlamında Almanya'ya bakışlar neyse Japonya'ya da benzer bir bakış olduğunu düşünüyorum.
34:30Yani bu iki devlet Almanya ve Japonya askeri olarak kapasitesi sınırlı tutulması gereken ülkeler olarak kodlanıyor uzun bir dönemdir.
34:39Fakat Trump'ın bu son politika değişiklikleri Cihan Hocam'ın ifade ettiği gibi yani artık siz Amerika'nın konfor alanından çıkın, kendi güvenliğinizi kendiniz sağlayın.
34:51Politikası bu başkentlerde hem Avrupa'da hem Asya Pasifik bölgesinde alarm zillerinin çalmasını beraberinde getirdi ki,
34:59Japonya'nın gayri safi yurt içi hasıla bağlamında 2027'ye kadar savunma harcamalarını %2'ye yani iki katına çıkarma gibi bir stratejisi var.
35:11Bu da 60-70 milyar dolarlık bir rakama tekabül ediyor.
35:15Bu korkunç bir rakam.
35:16Yani Japonya'nın bu zamana kadar 2. Dünya Savaşı'ndan itibaren savunma harcamalarına bu denli büyük para yatırmasını başta batılı ülkeler istemiyordu.
35:25Ama Çin tehdidi artık o kadar bariz ve gözle görülür bir hale geldi ki bu noktada Amerika Birleşik Devletleri işte o Trump'ın belgesinde de gördüğümüz üzere artık biz sizin savunma harcamalarınızı üstlenmeyeceğiz.
35:39Biz sizin savunmanıza destek olmayacağız.
35:42Artık biraz amiyane tabirle pamuk eller cebe demeye başladı ki işte Avrupa ülkelerinde biliyorsunuz yani bu savunma meselesi işte NATO bağlamında oldukça fazla tartışılıyor.
35:52Benzer bir senaryonum ben Asya Pasifik bölgesi içinde geçerli olduğunu düşünüyorum Erhan Bey.
35:58Ama bu sıcak çatışma dediğim gibi vuku bulursa şayet burada bir anda böyle bölgesel bir savaşın tetiklenebileceğini rahatlıkla öngörebiliriz.
36:08Çünkü Avustralya sizin de ifade ettiğiniz gibi Çin'den son derece rahatsız, Güney Kore'nin rahatsızlıkları var hatta Yeni Zelanda'nın da bir takım rahatsızlıkları var.
36:18İşte bütün bu ülkeler kendi savunmalarını, güvenliklerini Amerika Birleşik Devletleri'ne ve NATO'ya bir noktada angaje ediyorlar.
36:25Yani her ne kadar bunlar bir fiili olarak NATO üyesi olmasalar da NATO ile birlikte bir küresel güvenlik mimarisi dizayn etme arayışı içerisine giriyorlar.
36:36Ve bu küresel güvenlik mimarisinin de tabi en önemli saç ayaklarından bir tanesi Asya Pasifik bölgesi.
36:42Dolayısıyla bütün bu çerçeveden baktığımızda Çin'in attığı böyle saldırgan adımlar, Çin'in attığı agresif adımlar, Çin'in bir takım sert söylemlerde bulunması.
36:53İşte hem Tayvan bağlamında hem de Asya Pasifik bölgesi bağlamında bu az önce bahsettiğiniz ülkeler tarafından Erhan Bey bir güvenlik ikileminin oluşmasını beraberinde itiriyor.
37:03Şimdi Çin tarafına baktığımızda Çin diyor ki ben bu adımları atıyorum, burada kendi güvenliğimi Amerika'ya karşı sağlıyorum.
37:10Çin'in kendi güvenliğini artırmak için attığı bu adımlar diğer ülkelerin güvensizliklerini besliyorlar ki biz bunu uluslararası ilişkilerde güvenlik ikilemi olarak adlandırıyoruz.
37:21Ve bu güvenlik ikilemleri böyle bir kar topu gibi büyüye büyüye büyüye büyüye günün sonunda sıcak bir çatışmayı beraberinde getirebilir.
37:29Böyle bir senaryo var ki bugünkü bu eskalasyonun diyelim yani çatışma riskinin artmasının işte bu askeri gösterilerin son derece tehlikeli olduğunun altını bir kez daha çizelim Erhan Bey.
37:45Şimdi o zaman burada başka bir soru akıllara geliyor.
37:48İkinci Dünya Savaşı sonrasında Almanya ve Japonya üzerindeki savaşı kazananların kurduğu bir tahakküm malum.
37:55İki ülke ne kadar bağımsız ne kadar bağımsız stratejiler uygulayabiliyor hareket edebiliyor özellikle savunma sanayileri konusunda ya da ordularını yapılandırma konusunda.
38:07Bunu aslında hocalarımız da sık sık anlatıyorlar.
38:10Şimdi burada Japonya'da Almanya'da İkinci Dünya Savaşı'nda gerçekten özellikle milliyetçilik üzerinden militarizm üzerinden halkları kitleleri harekete geçirmiş ve aslında savaşın başlarında önemli kazanımlar elde etmişti.
38:28Çok büyük de tahribata neden oldu.
38:30İnsan kaybına neden oldu ve tabii savaş sonrasında bu iki kültürün kontrol altına alınması gerektiğine karar verdi.
38:38Savaşı kazananlar bu çok net ortada.
38:40Şimdi gelinen bu noktada Japonya bu tahakkümden kurtulmak için bu krizi fırsat mı olarak görüyor?
38:48Ya da en azından yeni başbakanları Takahitçi Sanayi mi böyle görüyor?
38:54Yani bu krizden faydalanarak Trump'ın son dönemdeki çıkışları hem Avrupa için hem de Asya Pasifik'teki dostları için söylediği sizin çok net bir şekilde açık olarak ifade ettiğiniz pamuk eller cebe kendi savunmanızı biraz da kendiniz yapın.
39:12Söylemini bir fırsat olarak mı görüyor Japonya bu Çin üzerindeki yaşadığı gerginlikle birlikte yani aslında bu gerginliği savaşa çevirip bir noktadan sonra da tahakkümden kurtulmayı mı amaçlıyor?
39:27Bu fazla aşırı bir niyet okuma mı olur?
39:29Erhan Bey böyle bir belki gönüllerinde bir istek vardır ama bunu realize etmek, pratize etmek son derece zor.
39:39Şimdi Cihan Hocam yine az önce güzel bir noktaya parmak bastı.
39:42Yani artık bu ülkeler iki dünya savaşından sonra sizin de ifade ettiğiniz gibi öyle bir bastırıldı ve Çin o kadar ileri gitti ki yani bunların aradaki bu farkı kapatmaları son derece zor.
39:53Dolayısıyla Japonya'nın belki kültürel kodlarında yine Almanya'nın kültürel kodlarında işte yeniden büyük bir güç olma, yeniden küresel siyaseti şekillendirecek bir kapasiteye kavuşma arzusu, isteği, arayışı olsa bile ben bunun kısa vadede çok da mümkün olmadığını düşünüyorum.
40:12Çünkü aralarında muazzam bir asimetrik ve yapısal bir ilişki var.
40:17İşte Almanya'nın bugün siz de ifade ettiniz yani askeri birlikleri işte sayısı kısıtlı tutuluyor.
40:23Almanya'da çok ciddi Amerikan üstleri var ve bu ülkeler yani hem Almanya hem Japonya bu revizyonist arayışların yani iki dünya savaşı arası izledikleri revizyonist politikalarının dünyayı nasıl bir felakete sürüklediklerini gördüler.
40:39Belki ittifak stratejilerini doğru kurgulayamadılar, kendilerine daha fazla güç vehmettiler ve sonuçları felaket oldu.
40:48Dolayısıyla bugün ben Japonya'nın da Almanya'nın da kısa vadede küresel siyasette büyük bir aktör olarak hani ortaya çıkma belki istekleri olabilir ama bunun çok mümkün olmadığını düşünüyorum.
40:59Erhan Bey ki buna açıkçası Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa'nın diğer aktörleri de veya işte Rusya'da rıza göstermez.
41:07Niye?
41:07Çünkü bu ülkelerin yeniden sahneye çıkması, yeniden radikal bir tutum içinde revizyonist politikalar izlemesi bu ülkelerin de güvenliklerinin tehlikeye girmesi anlamına gelecektir.
41:18Şu anda hali hazırda gördüğümüz şey evet bu ülkeler savunma harcamalarını artırmak zorundalar.
41:25Dünya Trump'la beraber yepyeni bir realiteye uyandı Erhan Bey ve bu yeni realite döneminde her ülke savunma kapasitesini artıracak.
41:34Buna kendisini mecbur hissediyor ama Almanya ve Japonya bağlamında ben böyle önemli tehditler karşısında ittifak kurma arayışlarının öne çıkacağını düşünüyorum.
41:44Yani şöyle düşünün bugün Almanya'nın işte 175 bin civarında bir askeri personeli olduğunu biliyoruz.
41:51Yani Rus orgusuyla karşı karşıya geldiğinde hala hazırda böyle bir senaryo yazalım.
41:55Buna direnmesi mümkün değil Rusya'ya.
41:58Yani nükleer güç olmayan bir devlet.
42:00Almanya'nın nükleer silahları yok.
42:02Dolayısıyla Amerika Birleşik Devletleri'nin yardımına ihtiyaç duyacaktır.
42:06Keza aynı şekilde Japonya'da Çin'le böyle bir eskalasyon olduğunda Amerika Birleşik Devletleri'nin bir şekilde yardımını en azından sözde olarak dahi olsa görmek isteyecektir Erhan Bey.
42:19Cihan Bey sizin görüşleriniz neler?
42:21Yani burada özellikle Asya Pasifik'te bir pakt oluşabilir mi Çin'e karşı?
42:26Tabi yani ismi konulmamış bir ülkeler birlikteliğinden bahsediyoruz.
42:31Güney Kore, Japonya, Avustralya, Amerika Birleşik Devletleri'nden bahsediyoruz ama sıcak çatışmada bir pakt'a dönüşebilir mi?
42:38Birlikte savaşacak ülkeler olabilir mi?
42:39Birincisi.
42:40İkincisi aslında Nuri Bey'e sorduğum soruyu size de sormak istiyorum.
42:44Bu ülkeler Almanya ve Japonya için bu yeni dönem çünkü taşlarının üzerinde oturmadı belli ki biraz daha zaman var.
42:54Bir kurtuluş fırsatı olarak görüyor olabilirler mi onlar?
42:57Ben açıkçası şöyle bir kurtuluş veyahut da eski tarihsel günlerine dönme olarak okumuyorum.
43:03Çünkü dünya o günden bugüne çok değişti.
43:05Şimdi Almanya'nın o dönemki iki dünya savaşı ve revizyonist yaklaşımında biz Avrupa merkezi bir uluslararası sistem görüyorduk.
43:13Şimdi o dönem için İngiltere ile veyahut da Fransa ile mücadele eden Almanya bugün artık NATO'da ortak müttefikler hatta ortak birer kimlikle yaratmış durumdalar.
43:24Şimdi benzer durum şöyle bence Japonya için de geçerliydi.
43:27Bak Japonya ikinci dünya savaşında o yayılmacı militarist politikalarını hayata geçirdikten aslında İngiltere ve Amerika'nın, Hollanda'nın, Fransa'nın çoğu sömürge alanında aslında Filipinler o dönem Amerika'nın sömürgesiydi.
43:40Veyahut da işte Çin, Hong Kong bölgesi veyahut da baktığımızda Vietnam bunların her biri de İngiliz ve Fransız.
43:47Yani şu anda müttefiki olan ülkelerin sömürge alanlarıydı ki bir sömürgecilik mücadelesinde buralara giderek bir yayılmış Japonya görürdük.
43:57Fakat İkinci Dünya Savaşı sonrası batıda sadece bir coğrafi terim olarak düşündüğümüzde batımıza düşen bir yer değil.
44:05Bugün Japonya, Avustralya, Güney Kore hatta Filipinler batının birer parçası olarak görünüyor.
44:10O kimliğe birer ait ve aynı zamanda da birer müttefikler.
44:14Bugün çok farklı bir baktığımızda sömürge olarak oraya gelmiş ülkeler yok.
44:19Direkt o bölgenin çok eski bir kültürü olan ve potansiyeli de çok yüksek olan Çin var.
44:25Şimdi Çin'e karşı da yaklaşımı yani bir batı karşıda okuma değil, aslında Amerika'nın liderliğindeki batı ittifakı içerisinde Çin'i durdurabilme eğilimi taşıdıklarım düşünüyorum.
44:36Bugün kültürel olarak da batı karşıtlığı üzerine kurulmuş iki ülkeden bahsetmiyoruz.
44:43Ama ben şunu belirtmek isterim, şimdi hocam çok önemli bir noktaya parmak bastı.
44:48Bu güvenlik ikilemi bir süre sonra devletlerin birbirinin niyetlerini okuyamadığı için silahlanmaya başladıkça
44:55o silahlanmanın kar topu gibi hocamın ifadesiyle çok fazla silahlanmaya gitmesi
45:01hani şey olur ya tiyatroda veya sinemada bir silah görürseniz o patlar diye
45:06yani bu kadar silahlanma netice itibariyle 1-2. Dünya Savaşı öncesi de böyleydi ki
45:10o süreç baktığımızda 2 Dünya Savaşı'nı getirmişti.
45:15Bu tip aşırı derecede güvenlik ikilemi içerisinde tarafların silahlanmaya başlaması da
45:20elbette ki burada silahların her an patlayabileceği noktaya da getirebilir.
45:26Şimdi iki noktaya daha başvurmak lazım.
45:29Bu güvenlik ikilemi üzerinden geçtiğimiz günlerde yanlış bilmiyorsam
45:32Kuzey Kore nükleer enerjiyle çalışan denizaltıları sanırım üretmeye başladı.
45:39Güney Kore'nin de daha sonrasında Japonya'nın da bu çok yakın zamanda
45:43Amerika ile nükleer güçle çalışan, enerjiyle çalışan denizaltıların inşa edilmesi
45:48veya satın alması anlaşmaları üzerine görüştüğünü biliyoruz.
45:52Şimdi denizaltıların dizel yerine artık nükleere geçmesi demek
45:56denizaltında çok daha fazla zaman geçirmesi anlamına geliyor.
46:00Böyle bir silahlanma durumu var.
46:01Bir de Tayvan üzerinden bugün Okinawa'da diğer adaları okuduğumuzda
46:05İkinci Dünya Savaşı'nda Amerika'nın en önemli stratejisi
46:09adadan adaya atlamak stratejisiydi.
46:11Yani hatta Japonya'da adaları ala ala hem Asya anak arasına
46:16bununla beraber de Avustralya'nın nerse dibine kadar girmiş
46:20hatta Avustralya ile de savaşmıştır.
46:22Darwin kenti vardır Avustralya'nın.
46:24Artık oranın işgal edileceğini düşünerek İkinci Dünya Savaşı'nda
46:27Avustralya buraya çok büyük tahkimat yapmıştır.
46:29Bu adaların İkinci Dünya Savaşı'ndan kalma bir de böyle stratejik önemleri var ki
46:35bence Tayvan meselesini hem Avustralya'nın hem de Japonya'nın bu kadar
46:40yüksek perdeden bir tehdit diline dönüştürmesi de
46:44eğer Tayvan Çin'in kontrolüne geçerse bir defa o ön bariyer gitmiş oluyor
46:49ve adadan adaya atlama stratejisi.
46:52Çin bunu hayata geçirdiyse o zaman İkinci Dünya Savaşı'nda
46:55Japonya'nın yaptığı benzer bir şekilde o strateji hayata geçirmesi anlamına gelebilir.
47:01Coğrafya da çok önemli burada.
47:03Sizin savaş stratejilerinizi belirliyor.
47:06Ben bir noktanın da geçmişten örnek verecek olursak
47:10İkinci Dünya Savaşı'ndaki o ada savaşlarının
47:13ve o stratejisinin ve bunların her birini
47:16Amerika'nın havaalanına çevirmesi
47:19ve Japonya'yı bombalaması da
47:22bence tarihsel deneyim olarak bir kenarda duruyor.
47:25Bundan kaynaklı olarak da biraz bu güç mücadelesi mevcut.
47:30Ama Amerika'yla veyahut da
47:33Amerika'nın güç düşüşünden kaynaklı bir güç yükseltme değil.
47:37Bence Batı'nın hem Almanya hem de Japonya birer parçası artık
47:40kimliksel olarak bence içeride Batı'ya karşı bir tehdit yok.
47:44Burada Çin'e karşı artık veyahut da Rusya'ya karşı
47:47Avrupa güvenlik mimarisinde Almanya'nın
47:49belki de 50 taşın altına koyması
47:52diğer tarafta da Asya Pasifik'te Güney Kore ve Japonya'nın
47:55Çin'e karşı askeri anlamda güçlendirilmesi politikası olduğunu düşünüyorum.
47:59Nuri Bey hep Japonya tarafından baktık aslında.
48:03Amerika Birleşik Devletleri'nin müttefikleri ve Japonya tarafından biraz da Çin tarafından bakalım.
48:08Çin tabii ki son dönemde dünyanın en büyük çıkış yapan ülkesi olduğunu söyleyebiliriz.
48:15Gerçekten gelişimi inanılmaz noktada.
48:18Ekonomik olarak ve askeri olarak
48:19Amerika Birleşik Devletleri ile kıyaslanmaya başladı.
48:23Tabii şu anda Amerika Birleşik Devletleri'nden üstün olduğunu ya da ona aynı seviyede olduğunu söylemek biraz yanlış olur.
48:30O çok net bir şekilde belli ama
48:31imelenmeye baktığımız zaman
48:33bundan 10 yıl sonra, 20 yıl sonra ya da 30 yıl sonra hangi noktada olacaklarını bilemiyoruz.
48:38Amerika Birleşik Devletleri Çin kıyaslamasının.
48:40Ama şu an için Çin genellikle dünya üzerindeki sorunlar söz konusu olduğu zaman hep sessiz kalıyor.
48:47Çok fazla öne çıkmayı tercih etmiyor.
48:50Tek hassas oldukları konu var.
48:51O da Tayvan.
48:53Sizce Çin ne yapmak istiyor?
48:55Bu gerilimde Japonya'nın Çin üzerinde onların ifade ettiği gibi bir tehdit oluşturması
49:03Çin'e nasıl bir strateji geliştirmesine neden olabilir?
49:08Birleşmiş Milletler nezdinde diplomatik çabalarını görüyoruz.
49:11Ama işte son olarak bu radar kilidi meselesi biraz başka bir noktaya doğru da götürdü herhalde.
49:17Bu da diplomasiyle Japonya'ya ben derdimi anlatamadım.
49:22Bir de böyle bir anla mesajı da veriyor.
49:25Ama sizce Çin'in kafasındaki nedir?
49:28Yani Çin bir savaşı ister mi şu noktada?
49:32Japonya ve tabii ki Amerika Birleşik Devletleri'nin biraz önce saydığımız müttefikleriyle böylesine bir sıcak çatışmanın içine girmek ister mi?
49:40Nasıl bir strateji izler sizce?
49:41Şimdi Erhan Bey ben net olarak hala hazırda Çin'in bir sıcak çatışma istemediğini düşünüyorum.
49:50Bunun da sebebi şu Çin kendini böyle bir hegemonik görevi üstlenmek için dünya siyasetinde, küresel siyasette hazır hissetmiyor.
49:59Tabii her şeyden önce şunun altını çizmek lazım Erhan Bey.
50:03Dünya siyasetinde, küresel siyasette tarihsel liderlik döngülerine baktığımız zaman, hegemonik döngülere baktığımız zaman karşımıza şu husus çıkar.
50:12Genelde dünyadaki hegemonik güçler büyük savaşlardan sonra ortaya çıkarlar.
50:17Yani bir savaş olur, bu savaştan sonra bir güç dağılımı yeniden belirlenir ve o yeni oluşan küresel siyaset mimarisinde bazı güçler veya tek bir güç ön plana çıkarak hegemonya görevini üstlenir.
50:30İşte biz bunu nerede gördük? İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra Amerika Birleşik Devletleri ile Sovyetler Birliği arasında bir iki kutuplu dünya sisteminin oluşmasını gördük.
50:40Bugün evet Çin'in bir hegemon olma isteği var, hegemon olma arayışı var.
50:45Fakat bu hegemonyayı hala hazırda Amerika Birleşik Devletleri ile veya onun batılı ve Asya Pasifik'teki müttefikleri ile bir sıcak çatışmaya girerek gerçekleştirmek istemiyor.
50:58Fakat bu niyetini belli ediyor. Yanlış hatırlamıyorsam geçen yıl Alaska'da bir toplantı olmuştu Erhan Bey.
51:05Amerikalı yetkililerle Çinli yetkililer arasında orada Çinliler Amerikalılara şu mesajı net olarak vermişlerdi.
51:13Demişlerdi ki siz artık bir güç pozisyonundan bize karşı konuşamazsınız.
51:19Yani siz artık o bize bir şeyleri dikte edecek, bir şeyleri dayatacak Amerika Birleşik Devletleri konumunda değilsiniz.
51:27Biz sizinle eşit bir partneriz ve bu eşitlik üzerinden belli adımlar atacaksak küresel siyasette bir müzakere neticesinde bu adımları atmamız gerektiği noktasında
51:38çok net ve açık bir mesaj veriler ki o Alaska toplantısı çok kritikti, çok önemli bir toplantıydı.
51:47Bence bu bir dönüm noktası oldu Amerika Birleşik Devletleri ile Çin ilişimleri arasında.
51:52Şimdi Çin biliyorsunuz Cihan Hocam da ifade etti.
51:54Yani soft power dediğimiz yumuşak güç unsurları üzerinden dünyanın farklı bölgelerinde etki alanları oluşturmak isteyen bir devlet.
52:02İşte Afrika açılımını biliyoruz, Latin Amerika'da işte Panama kanalında işte o bölgedeki yoğun ticari faaliyetlerinden işte belirli limanlar üzerinde hakimiyet kurmak istemesinden vesaire bunları biliyoruz.
52:17Fakat bütün bunlar kısa vadeli bir sıcak çatışmaya evrilir mi?
52:21E tabi şeyi bilemeyiz.
52:22Yani bu kadar savunma harcamaları işte Cihan Hocam da ifade etti bir noktada hiç beklemediğiniz bir yerden patlayabilir.
52:29Birinci Dünya Savaşı patladığında, ortaya çıktığında işte o Arşidük'ün öldürülmesinin bir sırt milliyetçisi tarafından kimse bilemezdi o an bir Dünya Savaşı'nı tetikleyeceğini ama bir Dünya Savaşı'na evrildi küçük bir hadise.
52:44Bu iş biraz böyledir ama niyet olarak bir stratejik yönelim olarak ben hala hazırda Çin'in daha fazla güçlenmek istediğini, daha fazla tıpak ilişkilerini kurmak istediğini, işte Birx'ten bahsediyoruz biliyorsunuz.
52:59Birx üzerinden yeni bir yapılanmaya gitmek istediğini biliyoruz.
53:02Belki önümüzdeki yıllarda işte bu 10 yıllar, 20 yıllar dediniz Erhan Bey burada bir ekonomik işbirliği teşkilatından ziyade NATO vari bir güvenlik organizasyonuna dönüşebileceğini göreceğiz belki Birx yapılanmasının.
53:20Dolayısıyla şu anda Çin'in hala hazırda böyle bir sıcak çatışma isteği yok ama artık yavaş yavaş bu mesajları veriyor.
53:28İşte bugünkü yaşanan hadise bu uçaklara kilit atma meselesi de bunu bence çok açık ve net bir şekilde gösteriyor.
53:36Ve Asya Pasifik bölgesinde Amerika Birleşik Devletleri'nin az önce de ifade etmiştim nasıl siz Venezuela'da farklı aktörleri istemiyorsunuz veya beni istemiyorsanız diyor Çin ben de aynı şekilde Amerika Birleşik Devletleri'nin bu bölgede olmasını istemiyorum diyor.
53:52Ve tabi böyle bir zaten Erhan Bey sıcak çatışma korkunç bir şey olur biliyorsunuz bu ülkelerin hepsi nükleermiş.
53:59Yani Amerika Birleşik Devletleri de Çin de ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin daimi üyeleri bu ülkeler.
54:06Böyle bir çatışma tabi çok büyük bir potansiyeli bünyesinde barındırır ki bence orada sınırlı kalmaz diye düşünüyorum.
54:13Ama hala hazırda Çin'in de bu konuda hala mütereddik Amerika'yı biraz daha tartma biraz daha etkisini dünya sattığında artırma yolunda olduğunu görüyoruz.
54:22Belki önümüzdeki 50 yıl içinde diyebiliriz bunu yarım asır içerisinde göreceğiz ama hala hazırda erken diye düşünüyorum.
54:31Evet son iki dakikada sözü size bırakalım.
54:33Cihan Bey son değerlendirmenizi alalım.
54:35Aslında Nuriye hocamın çizdiği çerçeveye belki şu etki yapmak lazım.
54:40Çin ister mi istemez mi ben de hocamla aynı fikirdeyim ve bir de birkaç faktörü ortaya koymak lazım gerekiyor.
54:46Şimdi Çin hala bir Amerika gibi güvenlik rızası üretmiş durumda değil.
54:52Bugün Amerika Birleşik Devletleri her ne olursa olsun NATO gibi dünyanın şu an en uzun süreli savunma ittifakını kurmuş.
55:01Ve bu ittifak 70 senenin üzerinde 75 senedir her şeyi bütün mühimmatından askeri doktrinlere kadar ki Pasifik'teki ortakları da biraz önce bahsettiğim gibi Japonya, Avustralya gibi, Güney Kore gibi eklemlemiş.
55:15Şimdi bir güvenlik rızası üretmesi lazım hegemonya kurabilmesi için.
55:20İkincisi kültürel bir hegemonya da kurması gerekiyor.
55:23Şu an her ikisi de eksik Çin'di.
55:24Ya henüz daha dünyaya ben Amerika'nın yerine güvenlik ve ana aktör ben alırım güvenliği ben tesis ederim diyemiyor veremiyor.
55:34İkincisi baktığımızda müttefikleri anlamında da batı müttefikliği gibi şu anda değil.
55:40Şangay İşbirliği Örgütü veyahut da BRICS dahi yolun çok başında hala bir alternatif üretebilmiş değil batı dünyasına.
55:46Çin'in yanında kim olur dediğiniz zaman güçlü bir isim aklınıza gelmiyor.
55:50Şimdi ben...
55:51Rusya'yla da bir araya gelemiyorlar.
55:53Evet şimdi tam onu diyecektim.
55:55Rusya diyecek herkes ama şimdi tarihsel olarak Çin de Rusya'da aslında batı karşıtı blokta lider olmak isteyen ve birbirlerinin de liderliğini kabul etmeyen ülkeler.
56:04Böyle de bir durum var.
56:06Kendi içinde de rekabet yaratıyor.
56:07Deniz yollarına baktığımızda hala Amerika'nın kontrolünde özellikle dünyadaki küresel hegemonya yani kültürel anlamdaki hegemonya da biz Çin'in hala bir alternatif sunamadığını görüyoruz.
56:21Buna ek olarak da belki de Çin'in en büyük eksiklerinden birisi enerjide dışa bağımlı olmuş olması.
56:27Bu da büyük bir handikap özellikle bir savaşa gireceksiniz ki Almanya'nın 2. Dünya Savaşı'ndaki en büyük handikapı ham madde ve enerjik kaynaklarına sahip olmamasıydı ki savaşın yenilme sebeplerinden ciddi faktörlerden birisiydi.
56:43Çin'in de enerji bağımlılığını düşündüğümüz zaman Erhan Bey şu an için bence daha tam olarak hocamla aynı fikirdeyim Amerika'nın yerini almış veyahut da tam olarak alternatif yaratmış durumda değil.
56:55Bundan dolayı da bir savaşı ister mi?
56:58Bence şu an için istemez.
56:59Çok teşekkür ediyorum Cihan Günyel ve Nuri Salık programa katkılarınızdan dolayı.
57:05Efendim noktalıyoruz.
57:07İyi geceler.
57:07İzlediğiniz için teşekkür ederim.
İlk yorumu siz yapın