AK Parti'nin seçim beyannamesinde yer alan vatandaşlık maaşı uygulamasının ayrıntıları merak konusu oldu. Sosyal politika uzmanı Doç. Dr. Abdulkadir Yüksel, ''Bir hane için belirli bir gelir garantisi verilmesi olarak düşünebiliriz'' diyerek detayları anlattı.
00:00Türkiye'de son günlerde basın yayın organlarında bir sosyal politika önleminin konuşulduğunu gördük.
00:21Biz sosyal politikacılar bu haberleri görünce tabi mutlu oluyoruz.
00:24Biz daha çok bu önlemlerin literatürde yazılıp çizildiğini hatta bazı sosyal politikacı arkadaşlarımız da bunun bir ütopya olduğunu söylerler.
00:35Bu bakımdan şu an gündemde olan vatandaşlık maaşı sosyal politika uzmanları açısından çok heyecan verici bir durumdur diyebiliriz.
00:44Vatandaşlık maaşının literatürdeki karşılığı aslında vatandaşlık geliri veya evrensel temel gelir olarak ifade edilir.
00:51Evrensel temel gelir yani vatandaşlık geliri bir ülkede yaşayan vatandaşlara hiçbir ayrım gözetmeksizin yaş, cinsiyet, eğitim düzeyi, çalışma düzeyi, gelir düzeyi verilen geliri ifade eder.
01:04Buradaki amaç vatandaşı olduğu ülkede gerekli asgari koşullarda kişinin yaşayabilmesidir.
01:12Ülkemizde şu an ifade edilen vatandaşlık maaşı ise ilk olarak 2023 yılında Adalet ve Kalkınma Partisi'nin seçim beyannamesinde ifade edilmiştir.
01:25Seçim beyannamesini incelediğimizde seçim beyannamesinin aile ve sosyal adalet başlıkları altında vatandaşlık maaşı açıklanmıştır.
01:34Beyannamede yer alan ifadeye göre aile sosyal destek ile uyumlu bir şekilde hanelerin belirli bir gelirini garanti altında almanın hedeflendiği açıklanmaktadır.
01:48Buna da aile destekli vatandaşlık maaşı olarak ifade edilmektedir.
01:52Beyannamede ifade edilen vatandaşlık maaşını şu şekilde örneklendirebiliriz.
01:57Örnek veriyorum vatandaşlık maaşı bir hane için 20.000 TL olarak belirlenmiş olsun.
02:04Hanenin aylık geliri 15.000 TL ise aradaki fark vatandaşlık maaşı olarak devlet tarafından verilecektir.
02:12Tabi bu sınırı ben kendim söyledim.
02:15Şu an üzerinde çalışılıyor.
02:17Ne kadar olacağı hakkında bir öngörü de bulunamıyoruz.
02:20Fakat sosyal politika açısından baktığımız zaman mutlaka asgari ücretin altında kalacağını ifade edebilirim.
02:25Ki bunun da olması iş gücü piyasaları açısından önemlidir.
02:30Asgari ücretin üstüne çıkıldığı zaman kayıt dışılığa ve işsizliğe sebep olacağını ifade edebiliriz.
02:39Öncelikle gelir dağılımı adaletsizliğini, eşitsizliğini gidereceğini ifade edebiliriz.
02:44Gelir dağılımı arasındaki yani en üst seviyeye sahip gelir ile en alt seviyeye sahip gelir arasındaki vatandaşlar arasındaki makası daraltacağını söylemek doğru olacaktır.
02:57Bunun yanı sıra yoksullukla mücadele açısından da kullanılan bir sosyal politika önlemidir.
03:02Şunu ifade etmeliyim ki şimdiye kadar dünyada vatandaşlık geliri özellikle birkaç ülkede pilot bölgelerde denememiştir ama ulusal bazda tam olarak denendiğini söyleyemeyiz.
03:15Vatandaşlık maaşını bazı liberal ekonomistler eleştirmektedir.
03:19Özellikle işsizliğe ve kayıt dışılığa sebep olacağını söylemektedirler.
03:23Bir sosyal politika önleminde ben şunu düşünürüm çok küçük bir grup yanlış bir uygulama yaparak atıyorum %2'lik bir grup bir gelir elde edecek diye %95'lik %98'lik bir ihtiyaç olan vatandaşın göz ardı edilmesinin doğru olmadığını düşünüyorum.
03:43Vatandaşlık geliri şu an Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı ve Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından ortak çalışmayla yürütüldüğünü biliyoruz.
03:54Kulislerden aldığımız haberlere göre ortak çalışma tamamlandığında bir açıklama yapılacaktır.
04:00Öncelikle pilot bölgelerde uygulanacağını söylüyorlar.
04:03Deprem bölgesinin öncelikli olacağını aynı zamanda derin yoksulluğun hissedildiği büyük şehirlerde uygulanarak daha sonra ulusal ölçekte uygulanmaya geçileceği ifade edilmektedir.
İlk yorumu siz yapın