00:00Kum tanesinde kaç atom vardır?
00:02Belki birkaç milyar, belki de birkaç trilyon sanabilirsiniz.
00:05Ama gerçek bundan çok daha büyük.
00:08Çünkü tek bir kum tanesinde yaklaşık 10 ila 20 katrilyon atom vardır.
00:14Evet, 10 üzeri 16 ila 2 çarpı 10 üzeri 16 atom.
00:19Ve bir kum tanesindeki bu her bir atomu, yaklaşık 20 katrilyon tane atomu
00:25tek tek her saniye bir tane olarak saymaya kalksanız tam 317 milyar yıl sürerdi.
00:31Neyse.
00:32Yani görünüşte o sıradan kum tanesi aslında gözle göremeyeceğimiz bir kalabalıklar evrenidir.
00:39Her biri kendi çekirdeği, elektron bulotu ve milyarlarca yıllık hikayesiyle sessizce yan yana duran atomlar.
00:46Yani şimdi bu bilgi matematiksel bir gerçek.
00:50Bir kum tanesinde 20 katrilyon atom var.
00:54Ama yine de zihnimiz algılamakta zorlanıyor değil mi?
00:58Bir kum tanesinin katrilyonlarca başka küçük parçacıktan oluştuğunu kabul etmek çok zor.
01:04Haklısınız da.
01:05Çünkü aslında asıl sorun atomun ne kadar küçük olduğunu anlamakta yatıyor.
01:09Atom dediğimiz şey günlük algılarımızı tamamen alt üst edecek biçimde inanılmaz derecede küçüktür.
01:17Bu küçüklüğü hayal etmek neredeyse imkansızdır.
01:20Bir saç teli alın elinize mesela.
01:22Yaklaşık bir bakın.
01:23Bir genişlik görmek imkansız.
01:26Ama çok yaklaştığınızda görebilirsiniz.
01:28Bir kalınlığı vardır saçınızın.
01:30Ve bir insan saç telinin ortalama kalınlığı yaklaşık 0.05 mm.
01:36Yani 50 mikrometredir.
01:38Tek bir karbon atomunun çapı ise yaklaşık 0.2 nanometre.
01:43Bu verilerle hesapladığımızda ise bir saç telinin genişliği boyunca yaklaşık 500 bin tane karbon atomunu dizebilirsiniz.
01:51Yani bu boyutsal sıçramayı daha net anlamak için ölçeğimizi çarpıtalım.
01:56Yumruğunuzu sıkın mesela.
01:58Yumruğunuzu sıkınca içinde trilyonlarca atom tutuyorsunuz.
02:02Eğer bu atomlardan her biri bir misket büyüklüğünde olsaydı o anda eliniz aniden tüm dünyanın hacmine ulaşırdı.
02:09İşte tam da bu inanılmaz küçüklük sayesinde bu kum tanesinin içinde katrilyonlarca atom bulunabiliyor.
02:17Peki bir kum tanesinin içine katrilyonlarca atomun sığabildiğini gördük.
02:21Bu sayı aklımızı zorlayacak kadar büyük.
02:24Fakat asıl şaşırtıcı olan bu devasa kalabalığın gerçekten neye benzediği.
02:29Çünkü bu atomların her biri dolu bir küre gibi değildir.
02:32Tersine büyük ölçüde boşluktan oluşur.
02:37Yani kum tanesini dolduran şey aslında sayısız kez yinelenen boşlukların olağanüstü bir düzenidir.
02:44Peki bir kum tanesini katı yapan şey neredeyse tamamının boşluktan oluşması olabilir mi?
02:50Bu aslında maddenin özüne dair en büyük paradokslardan biri.
02:54Bir kum tanesi parmağımızı acıtacak kadar katı hissederken onu oluşturan minik atomların büyük bir kısmı aslında hiçlikten ibarettir.
03:03Evet ve garip gelecek ama bu boşluk kum tanesinin katı olmasının tek nedenidir.
03:09Şimdi bu boşluğu gözümüzde canlandırmak kolay değil.
03:12Eğer atomu dev bir stadyum boyutuna büyütseydik çekirdek sadece ortada duran küçücük bir misket olurdu.
03:20Elektronlar ise stadyumun dış tribünlerinde dolaşan birkaç toz taneciği kadar uzakta bulunurdu.
03:26Ve geriye kalan her şey yani aradaki devasa alan neredeyse tamamen boşluk olurdu.
03:31Atom hacminin yaklaşık %99.99'u saf hiçlikten ibarettir.
03:37Yani elimizde tuttuğumuz katı bir kum tanesi gerçekte iç içe geçmiş bu muazzam boşluklardan oluşur.
