00:00Evren sürekli genişliyor, hem de giderek hızlanan bir şekilde.
00:03Bugün ölçülen genişleme hızı, yani Hubble sabiti, yaklaşık megaparsek başına saniyede 70 kilometre.
00:09Yani evrenin her bir megaparsellik, yani yaklaşık 3.26 milyon ışık yılı bölgesi, bizden saniyede 70 kilometre hızla daha hızlı uzaklaşıyor.
00:18Bu genişlemenin bir sınırı yok. Ama ışığın bir limiti var. Saniyede yaklaşık 300 bin kilometre.
00:23Bu da evrende her şeyi göremeyeceğimiz anlamına geliyor.
00:26Bazı galaksiler bizden o kadar hızlı uzaklaşıyor ki ışıkları hiçbir zaman bize ulaşmayacak.
00:31Hatta ulaşmaya çalışan fotonlar bile evrenin genişlemesi nedeniyle enerjilerini kaybediyor.
00:36Peki ama nasıl? Işığın doğasını anlamadan bu sorunun cevabına ulaşamayız.
00:40Şimdi bir adım geri atalım ve ışık tam olarak nedir onu anlamaya çalışalım.
00:44Işık dediğimiz şey enerjinin uzayda yayılma biçimidir.
00:48Aslında ışık bir tür elektromanyetik dalgadır.
00:50Yani hem elektrik hem de manyetik alan bileşenlerinden oluşur.
00:53Ve bu alanlar birbirine tik şekilde titreşerek uzayda ilerler.
00:57İlginç olan şu ki ışığın ilerlemesi için bir ortama ihtiyacı yoktur.
01:01Ses dalgaları havaya ihtiyaç duyar.
01:03Ama ışık boşlukta da yol alabilir.
01:05Işığın da bir parçacık yönü vardır.
01:07Bu parçacıklara foton diyoruz.
01:09Fotonlar hem dalga gibi davranır hem de enerji paketleri taşır.
01:12Yani bir anlamda hem madde değildir hem de tamamen soyut değildir.
01:16Enerjinin saf halidir.
01:18Fotonların enerjisi frekanslarıyla doğru orantılıdır.
01:21Yani dalga boyu kısaldıkça enerji artar.
01:24Bu yüzden mor etesi ışık kırmızı ışıktan daha enerjiktir.
01:27Peki bu ne demek?
01:28Tüm bunlar ne anlama geliyor?
01:30Işığın enerjisini azaltan bir şey var.
01:32Evrenin genişlemesi.
01:33Evren genişledikçe fotonların dalga boyu da uzar.
01:36Bu olaya kırmızıya kayma diyoruz.
01:38Dalga boyu uzadıkça fotonun taşıdığı enerji azalır.
01:42Böylece milyarlarca yıl boyunca yol alan ışık başlangıçta görünürken sonunda görünmez hale gelir.
01:47Mikrodalga veya radyodalgalarına dönüşür.
01:49Peki tam olarak neden?
01:51Işığın enerjisi neden azalıyor?
01:53Çünkü ışık evrende sabit bir zeminde ilerlemiyor.
01:56Evrenin dokusu yani uzay zamanın kendisi sürekli genişliyor.
01:59Işık bu genişleyen uzay zamanın içinde yol alırken dalga boyu da bu genişlemeyle birlikte geriliyor.
02:05Bu durum ışığın frekansını düşürür.
02:07Dolayısıyla enerjisini azaltır.
02:09Başlangıçta görünür ışık olarak yola çıkan fotonlar milyarlarca yıl boyunca genişleyen uzayda gerildikçe kızıl ötesi ve mikrodalga düzeyine iner.
02:17Bu yüzden uzak galaksilerden gelen ışık bize kırmızıya kaymış şekilde ulaşır ve bazen artık görünmez hale gelir.
