Sakarya’daki Sapanca Gölü’nün su seviyesinin düşmesiyle göl ortasında yeniden gün yüzüne çıkan mozaikli yapının, Geç Antik Çağ’a ait bir şapel veya küçük bir kilise olabileceği değerlendiriliyor. Uzmanlara göre mozaiklerin süsleme detayları ve yapım tekniği, yapının en az 1600 yıllık olduğunu gösteriyor.
00:00Bizim genel olarak Anadolu'da bildiğimiz bu gibi su kenarına yapılmış manastırlar, kiliseler, şapeller var.
00:07Muhtemelen de bu da onlardan bir tanesi.
00:10Tarihlendirme olarak yakın bir tarih söylediniz aslında siz de.
00:13Geç Antik Çağ dediğimiz işte 4. yüzyıllı 6. yüzyıllı arasında yaklaşık bir tarihe indirgeyebiliriz.
00:20İşte bunu muzeyin hem yapım tekniğinden hem genel özelliklerinden, süsleme özelliklerinden çıkartabiliyoruz aslında.
00:26Muhtemelen dini nitelikli bir yapıdır.
00:28Çünkü hani yerleşimden uzak bir yerde deniz kıyısı, göl kıyısında yapılmış olması münasebetiyle.
00:35Tıpkı mesela İznik'teki yeni su üstüne çıkan göl bazilikası gibi.
00:40Onunla benzeştirebiliriz ki ikisinin de dediğim gibi çıkış tarihlerinin yakın olması da bizim için boş bir tesadüf oldu.
00:46Böyle geç Antik Çağ tarihlendirebiliriz genel olarak yani.
00:50Aslında şöyle bir durum biz kısa bir süresine şahit olduğumuz için Sapanca Gölü'nün ya da İznik Gölü'nün aynı şekilde örnek verirsek.
00:57Bu bize şunu gösteriyor.
00:59Bu yapıların inşa edildiği tarihlerde geç Antik Çağ'da 4. 5. yüzyılda su seviyesi hem Sapanca Gölü'ne hem İznik Gölü'ne daha geride inmiş aslında.
01:08Ki bunu inşa etmişler, bir süre kullanmışlar.
01:11Onlar da tıpkı bizim gibi mesela biz nasıl göl kıyısında yapılar inşa ediyoruz.
01:15Çünkü göl seviyesinin değişmeyeceğini düşünüyoruz.
01:17Ama günümüzde çekildi mesela bizim yaptığımız yapılar geride kaldı.
01:22Gölü daha içeriye çekildi.
01:24Tıpkı onun gibi geçmişte de göl daha geride inmiş aslında.
01:27Bu yapıyı inşa etmişler ve onun orada kalacağını düşünmüşler.
01:30Sonra sular yükselince sular altında kalmış aslında.
01:32Bu dünyanın döngüsüyle alakalı.
01:34Bir şey İznik'te mesela son ziyaretimde birkaç yerel halktan duyduğum şey şuydu.
01:41Biz çocukken de burası böyle çekilmişti.
01:44Yani zaman zaman aslında böyle çekilmeler ve şeyler normal.
01:47Su yükselmeleri sürecin bir parçası.
01:49Olasılık da şöyle.
01:50Mesela Sapancı'nın ilçeli mahallelerinden bir tanesi var.
01:55Kurtköy belki biliyorsunuzdur Kurtköy.
01:56Kurtköy'de Bizans kalesi var.
01:59Bunun gibi çevrede küçük Bizans yerleşmeleri de var.
02:02Sakarya'da zaten İstanbul'a ve İzmit'e yakınlığı sebebiyle, İznik'e yakınlığı sebebiyle hiçbir zaman büyük bir yerleşim kurulmuyor ama
02:08o gibi küçük yerleşimler var.
02:09Muhtemelen gölde günümüzde çıkan, su üstüne çıkan şeyde günümüzde ortaya çıkan yapıda
02:16benzer şekilde yakındaki bir yerleşime ilişkili bir dini ibadet mekanı olma ihtimali çok yüksek.
02:22Çünkü tek başına durma sebebiyle böyle ayrı bir işlev veriyoruz.
02:25Yani orada bir konut olmaktan ziyade olasılık da böyle bir şapel,
02:28manastırın bir parçası ya da küçük boyutlu bir kilise olabilir.
02:31Mozaikli olan kısımda şapelin ana odası olabilir.
02:35İbadet mekanı, kilise içinde aynı şeyi söyleyebiliriz.
02:37Çevresindeki odacıklar, mekanlar da diğer yapının diğer odacıkları, mekanlarıdır olasılıkla.
02:44Bu yüzden yalnızca hani o mekanda mozaik varken diğerlerinde yok.
02:48Çünkü orası ana mekan, diğerleri yan mekanlar olarak düşünebiliriz.
02:52Sakarya için aslında bu gölde ortaya çıkan yapı ve az sayıdaki bakiye Sakarya'nın kültürel mirası için çok önemli.
03:01Az önce de söylediğim gibi diğer büyük kentlere yakınlığı sebebiyle Sakarya'da çok büyük yerleşimler hiçbir zaman inşa edilmiyor.
03:06Dolayısıyla var olan bu az sayıda kültürel mirasın korunması, turizme kazandırılması Sakarya'nın bir şehir olarak şehir kimliği adına oldukça önemli görüyorum.
03:17Bu bazı şeydeki göldeki yapıyı da kiliseyi de bu minvalde değerlendirmek gerekir diye düşünüyorum.
03:23Bir kurtarma kazısı düzenledi müze.
03:27Sular çekildikten sonra haliyle çünkü öncesine ulaşılması çok mümkün değildi.
03:32Kazılarda şöyle problemlerle karşılaşılıyor.
03:35Malum sonbahardayız yağmur mevsimi.
03:37Dolayısıyla her yağmur yağdığı zaman zaten ıslak olan zemin çalışılamaz hale geliyor.
03:42Dolayısıyla mesela yağmurlarda ara verildi.
03:44Önümüz kış yine ara verilecek.
03:46Eğer su çekilmemiş olursa yaz döneminde bahar döneminde tekrar devam ederse yani bu şekilde açıkta durmaya muhtemelen kazılarda devam edecektir.
03:54Suyun altında kalırsa bir süre tekrar tabii ertelenecektir.
03:58Bu arkeolojik kazıların çok önemli bir unsuru çevre koşulları haliyle onlara uyum sağlamak gerekiyor.
İlk yorumu siz yapın