- 10 saat önce
Gece Haberleri, 24 saatin tüm gelişmelerini ekrana getiriyor.
Kategori
🗞
HaberlerDöküm
00:00:00İzlediğiniz için teşekkürler.
00:00:30Suudi Arabistan'ı NATO'ya almak istediği yazıldı. Elbette çerçevemiz bu olacak ve detaylandıracağız.
00:00:37Bunzur Üniversitesi öğretim üyesi doçent doktor Sayın Serkan Gündoğdu Teams üzerinden yayınımıza katılacak.
00:00:44Öte yandan stüdyo konuğumuz doçent doktor Sayın Faik Tanrıkulu.
00:00:48Efendim hoş geldiniz.
00:00:49Hoş bulduk. Teşekkürler. İyi geceler.
00:00:51Teşekkürler.
00:00:51Hoş bulduk.
00:00:52Tuluş Bey. İyi yayınlar.
00:00:53Faik ve çok daha iyi yayınlar.
00:00:55Sayın Gündoğdu. Hatta Sayın Gündoğdu sizinle başlayalım.
00:00:58Bir hayli yankı uyandırdı.
00:01:01Özellikle bu cinayet meselesinden sonra Suudi Arabistan Veliyat Prensi'nin ilk defa Washington'da olması,
00:01:12Amerika Birleşik Devletleri Başkanı ile bir araya gelmesi ayrıca önemliydi.
00:01:18Nasıl değerlendirirsiniz bu buluşmayı?
00:01:21Değerli dostum ifadesine bir hayli dikkat çekiciydi Trump'ın Selman'a yönelik ne dersiniz?
00:01:28Tunç Bey dediğiniz gibi az önce yaklaşık bir yedi yıl süredir ilk kez Beyaz Saray'da Suudi Arabistan'ın işte Veliyat Kralı Muhammed Bin Selman'ın ziyaretiyle gündem biraz daha hızlandı diyebiliriz.
00:01:45Evet gündeme çokça böyle damga vuran konuların başında ikisinin de çok böyle yakın dostane ilişkileri ki Trump'ın özellikle uluslararası ilişkilerde son zamanda diğer liderlerle olan ilişkilerinde sergilediği bir tavırdı bu.
00:02:00Çünkü her ne kadar sonucu başarısızlıkla da neticelense ya da işte bir beklentisi başarısızlıkla da neticelense bir barış elsolma vizyonu ve misyonuyla Nobel ödülünü alamamanın ancak buna rağmen yine de barıştan vazgeçmiyorum.
00:02:15Bölgesel dinamikleri, bölgesel aktörleri bir arada tutma, barışı tesis etme noktasındaki kararlılığını vurgulayan kimi kanaatlere göre yapmacık, kimi kanaatlere göre diplomatik bir hamle, stratejik bir davranış şeklinde değerlendiren bir Trump gördük biz işin doğrusu.
00:02:35Tabii Muhammed Bin Selman'ın da yaklaşımları Trump'ın tavırlarını çok da böyle karşılayan ya da biraz daha göreceli olarak Putin gibi daha çok sert tavırlarla ya da Çin lideri gibi çok sert bir refleksler göstermeyip aksine dediğiniz gibi yıllarca bir dost, çok yakın bir dost, çok yakın bir müttefik, stratejik bir ortaklık şeklinde birbirlerini güzel bir tabiri caizse ağırlayan bir yaklaşımla gördük Trump'ı.
00:03:04Ne yazık ki daha önceki uluslararası ilişkiler teamüllerine, diplomatik nezakete çokça uymayan birçok lideri ki Zelenski bunların başında geliyor, birçok kez yine tırnak size söylüyorum, haşlayarak, fırçalayarak gönderen Trump'ın aksine muhtemelen güç ve etkisi bakımından biraz daha liderlere göre farklı tavır sergileyen bir Trump gördük.
00:03:30Aslında şaşırtmamakla birlikte az önce ifade ettiğiniz üzere NATO'ya alınmanın yanı sıra aslında NATO üyesi olmayan, NATO üyesi olmadığı halde stratejik ve tarihi bir geçmiş üzerinden çokça vurgu yapan bir Trump gördük.
00:03:46Biraz daha böyle gerek savunma sanayisi üzerinden, ekonomik ve ticari anlaşmalar üzerinden, stratejik ve bölgesel diplomatik gelişmelere yönelik bir zirve şeklinde gerçekleşti.
00:04:00Elbette biraz dediğiniz gibi tadılarını kaçıran her iki liderin de huzurunu ya da o anki mutluluğunu bozan bazı gazetecilerin sorularına rağmen Trump oradaki görüşmeyi ve süreci çok iyi yönettiği kanaatindeyim.
00:04:16Tabii Muhammed Bin Selman da kez öyle. Çünkü her iki ülke açısından da sıkıntılı bir konu çokça gazeteciler tarafından dile getirildi.
00:04:24Malumunuz Epstein davası Trump için, Kaşıkçı cinayeti de Muhammed Bin Selman için özellikle biraz daha yüzleri asıltan, somurtan bir sahneye neden oldu diyebiliriz.
00:04:37Ancak özellikle vurgulanan noktalara baktığımızda Tunç Bey, tabii ilk girişte bize bir rizgah olarak bunları bahsetmek istedim.
00:04:45Biraz daha böyle Trump'ın Orta Doğu'daki tengeleri ve Orta Doğu'daki bazı aktörleri mevcut duruma, mevcut süreçlere yönelik biraz daha böyle hem sahnede tutmak hem de taraflarını biraz daha netleştirmek adına hamleler olarak görüyoruz.
00:05:00Yakın stratejik ortaklık vurgusu, ekonomik böyle bazı yeni projelerle her alanda bir iş birliği vurgusu üzerinde Suudi Arabistan'la Trump'ın özellikle Amerika'yla eşit diyelim ya da Suudi Arabistan'ın sıkı ilişkilerin tekrar evrildiği,
00:05:207 yıllık bir süreç zarfı içerisinde hepsi hiçbir görüşmenin olmaması ve tekrar böyle bir görüşmenin olması işin doğrusu uluslararası ilişkiler arasında da bölgesel gelişmeler arasında da önemli bir görüşmeydi.
00:05:32Tarihi bir zirveydi diyebiliriz.
00:05:34Ceza dediğiniz gibi NATO üyesi yapıp yapmadığı noktasında çok şaibi ve çok söylenek olmasına rağmen,
00:05:39ancak şöyle bir taahhütte de bulunduğu gibi Trump, NATO üyesi olmayan ülkeler arasındaki özel stratejik, özel bir ortaklığa yükseltme şeklinde bir Suudi Arabistan'la ilişkilerin startını da verdi diyebiliriz.
00:05:52Ki bunu savunma sanayisinde, nükleer gelişmeler başından diyebiliriz.
00:06:00Tabii bunun temelinde de hatırlayacağınız üzere özellikle savunma sanayisi ve ileri teknoloji noktasında F-35'lere yönelik kanaatleri,
00:06:08böyle temel başlıklar halinde böyle bahsedecek olursak biraz daha ekonomi özelliğinde hatırlarsınız yine konuşmalığında,
00:06:16seyrinde Trump'ın el yükselterek 600 milyon milyar dolarlıkla başlayıp sonra 1 trilyona yükselttiği ikili ekonomik ilişkiler ve anlaşmalarla
00:06:26devam eden bir Trump-Selman görüşmesine şahitlik oldu.
00:06:33Tabii bu bağlamda biraz daha böyle hem Amerika kamuoyunda hem dünya kamuoyunda da bu gelişme, bu görüşmeler biraz daha böyle liderlerin ve etkileri bakımından da dediğim,
00:06:44az önceki ifade ettiğimiz üzere biraz daha önem arz ediyor.
00:06:47Bu bakımdan nasıl bir gelecek ya da nasıl bir ortaklık özellikle İbrahim anlaşmaları noktasında,
00:06:54Abraham anlaşmaları ya da bu noktada Suudi Arabistan'ın nasıl bir tavır sergileceği noktasında bazı sinyaller gördük.
00:07:02Tabii buna karşı Selman'ın özellikle vurgulayıp vurgulayamayacağı noktasında,
00:07:06ben de görüşmeyi canlı yayında takip ettik.
00:07:09Özellikle Filistin konusunda ya da bölgedeki gelişmelerle ilgili Türkiye'nin konumu ve bölgesel barış ve diğer işbirlikleri noktasında
00:07:18nasıl bir konumda olduğu çokça zikredilen konular arasında oldu.
00:07:22Bu bakımdan her iki lider açısından da olumlu, bölgedeki gelişmeler açısından da değerlendirecek olursak,
00:07:28muhtemelen önümüzdeki günlerde hep Trump'ın ikinci döneminde özellikle vurguladığı bir söylem vardı Tunç Bey.
00:07:35Hatta Netanyahu'yu da bu yönüyle de çokça eleştiren bir Trump vardı.
00:07:40Men bölgede çatışmalarla değil, ikili anlaşmalarla, ekonomik işbirlikleriyle, bölgede yeni dinamiklerle yeniden barışın tesis edilmesi noktasında bir vizyonla, yeni bir stratejiyle Trump'ı gördük.
00:07:55Tabii bunun hep böyle önyargılarla ya da komplo teorileriyle bir tedirgin olduğumuz Trump olduğundan dolayı,
00:08:02yani söylemlerinin eyleme dönüşme, tabii ki bu beklentilerin ya da bu hedeflerin amaçlarının içerisinde ne kadar rasyonel olup olmadığı
00:08:11ya da davranışlarıyla ya da diğer devletlerle olan ilişkilerinde, özellikle İsrail'de, Filistinlilere yönelik, Gazze'ye yönelik, Batı Şeria'ya yönelik
00:08:22ya da Lübnan, Suriye, diğer bölgelere yönelik politikalarında ne kadar ciddi, gerçekçi ve rasyonel olduğunun da biraz daha böyle
00:08:30tereddütlerini yaşadığımız için Trump'ın bu görüşmeye ilişkin çok iyi, çok net bir tablo çıkarırız
00:08:38ya da artık yeni bir Trump bir, yeni bir söylem, yeni bir Orta Doğu politikası demek çok güç elbette.
00:08:45Çünkü belirsizlik, öngörülemezlik yaptığıyla, söylemleriyle arasında ciddi farklar olan bir Trump olduğu için
00:08:53ilk etapta şunu söylemek daha böyle hem kolay hem de daha akılcı ve gerçekçi olacaktır.
00:09:00Orta Doğu'da liderlere göre farklı tavırlar ve diplomatik ilişkiler sergilemek isteyen, biraz daha ilişkileri ekonomi üzerinden yürütüp
00:09:10yine tırnak içinde söylemek istiyorum, Derin Amerika'nın tabii ki bir First Amerika politikasına paralel ve eş güdümlü olarak
00:09:17Derin Amerika'nın ya da Amerika'nın yüzyıllarca Orta Doğu'ya dair politikalarının farklı bir versiyonla, farklı bir stratejiyle yürütmek üzere
00:09:28Harekete geçmiş, kararlı bir Trump var.
00:09:32Tabii ezeli ve daimi düşman demek istemiyorum ama rakibi, Çin'i ve sonrasında da Rusya'yı biraz daha kuşatmak ve karşısına bir güç olarak durmak isteyen bir Trump gördüm.
00:09:46Peki.
00:09:47Sayın Tanrı Kulu siz ne dersiniz?
00:09:49Değerli dostum ifadesi Amerika Birleşik Devletleri ve Suudi Arabistan İttifakı'nın yeniden tahkim edildiği ama daha güçlü tahkim edildiği bir sürecin başlangıcı mı?
00:10:05Bu NATO meselesi dikkat çekici ve şunu da ilave ederek sormuş olayım.
00:10:12Eğer Selman yüz milyonlarca dolarlık anlaşmalar, yatırımlar vesaire yapıyor olmasaydı değerli dostum ifadesini hak eder miydi?
00:10:24Yedi yıldır neredeyse buzdolabında duran bir ilişkiden bahsediyoruz.
00:10:27Şimdi aslında daha önceki döneme gitmek gerekiyor.
00:10:31Hatırlarsanız Obama özellikle Suudi Arabistan'la ilgili olan ilişkilerini ciddi maada mesafeye koymuştu.
00:10:42Özellikle 11 Eylül meselesi hatta yaptırımlara dahi gidebileceği noktasında bir hayli Suudi Arabistan Amerika Birleşik Devletleri ilişkileri demyerindeyse rafa kalkmış derecedeydi.
00:10:54Ancak Trump iktidara gelir gelmez bilhassa Orta Doğu ve petrol kaynakları olan ülkelerle olan ilişkilerini tam tersi bir U dönüşü yaptırdı.
00:11:08Dolayısıyla ilk dönemde bilindiği üzere kapsamlı yaptığı hatta dünya haritasını elinde tuttuğu, o verdiği gösteri bir yönüyle aslında özellikle bu tür kaynaklara sahip olan ülkelerin
00:11:23Trump nezdinin ne kadar mahiyetli olduğu ve bu hususta da bilhassa bu ülkelerle olan ilişkileri derinleştirdiği dolayısıyla sır değil ve bunu özellikle stratejik olarak da takip eden bir Trump.
00:11:37Tabii Trump alışagelmiş diğer Amerikalı liderlerden farklı fayda maliyet analizi yapan ve olabildiğince pragmatist davranan bir tüccar bir lider.
00:11:51Yani bilindik diplomatik yöntemlerle siyasi veya uluslararası ilişkileri sürdünen bir yönetici değil.
00:12:00O yüzden Trump ve Suudi Arabistan, Katar gibi Birleşik Arap Emirlikleri ile olan ilişkileri hiç olmadığı kadar diğer ülkelerden her dönem farklı olmuştur.
00:12:13Yani bu ayrıntı bence özellikle altını çizmek gerekiyor.
00:12:16Akabinde yani Cemal Kaşıkçı hususunda Biden iktidarı tamamen tabii ki ilişkileri dondurmuş değildi.
00:12:29Ama nisbi itibariyle bu kadar Trump kadar yakın bir ilişki de sürdürmemişti.
00:12:34En azından Türkiye'nin burada özellikle Cemal Kaşıkçı meselesini olabildiğince dünya kamuoyuna çok açık, şeffaf bir şekilde ortaya çıkarmış olması ve bunun akabinde Birleşmiş Milletler ve aynı zamanda uluslararası hukuk gözlemcileri de bunu açık bir şekilde inşa etmişti.
00:12:55Bu açıdan baktığımız vakit Biden daha mesafeliydi.
00:12:59Ancak Trump'ın bölgeyle olan hülyası veya da amacı bu yönüyle ilk dönemde olduğu gibi ilişkilerden kendisine olabildiğince yatırım ve olabildiğince kaynak oluşturmak.
00:13:15Şimdi bakın karşılamadan tutturun, değerli dostum demesinden tutturun F-35'lerin karşılama esnasındaki Suudi Arabistan veliahtını karşılamasından,
00:13:30akabinde şehir içerisinde Suudi Arabistan ve Amerika Birleşik Devletleri bayraklarının asılmasından tutturun.
00:13:36Gerçekten olağanüstü bir karşılama vardı.
00:13:39Hatırlanacağı üzere geçtiğimiz haftalarda Ahmet Şahra ziyaretine gittiğinde arka kapıdan yani normal diplomatik kehamüllere uymayan ve nisbi itibariyle
00:13:53bir yönüyle istenilen seviyede bir karşılama olmadı.
00:14:00Dolayısıyla Trump'ın bir yönüyle karşılamadan tutturun ve yaptığı pazarlığa kadar ve miktarı yapılacak olan yatırma artırmasından tutturun.
00:14:11Bu bütün açıdan değerlendirdiğinizde özellikle Suudi Arabistan'ı ve diğer Orta Doğu ülkeleriyle ilgili olarak olan diplomatik ilişkileri doğrudan çıkar
00:14:23ve olabildiğince yatırım ve imkanları kullanma üzerine kurgulandığını görüyoruz.
00:14:30Ve neticede çok ciddi bir rakamdan bahsediyoruz.
00:14:33Gerçi bazı yorumcular bunun ismi itibariyle bu kadar bir trilyon dolara yakın yatırımın çok gerçekçi olmadığını söylüyor.
00:14:42Ancak akabinde o miktara bile yakın bir miktar oluyor olsa bile devasal bir yatırımdan bahsediyoruz.
00:14:51Büyük bir yatırım.
00:14:52Yani F-35'lerin alınmasından tutturun ki Netanyahu'nun açıklaması Türkiye'nin F-35'leri alıyor oluyor olması çok büyük bir tehlike ve risk görüyor.
00:15:03Kendi açısından ama Suudi Arabistan'la ilgili olan soruya da bizim için bir tehlike arz etmiyor ifadesiyle bir yönüyle aslında Suudi Arabistan'ın bölgede ve İsrail'le olan ilişkilerde nasıl temkinli davrandığını bu ifadelerden de açık bir şekilde net bir şekilde görmüş oluyoruz.
00:15:25Evet peki.
00:15:27Sayın Gündoğdu bu son yakınlaşmayı Amerika Birleşik Devletleri ve Suudi Arabistan yakınlaşmasını bu buluşmayı bizim için bir İran penceresinden bir de İsrail penceresinden nasıl değerlendirirsiniz?
00:15:44Özellikle F-35'ler konusunda İsrail'in bir hassasiyeti vardı.
00:15:49İlk dillendirildiğinde ilk reaksiyon yine İsrail'den gelmişti.
00:15:55Selman'a o F-35 vermeyin çıkışı diye hakimdi.
00:16:00Sonra biraz daha dil yumuşadı gibi sanki ama nihayetinde F-35 bir hayli kıymetli ve komşularda da varsa İsrail için tehlikeli.
00:16:10Ne dersiniz?
00:16:11Şimdi görüşmede dediğiniz gibi herhalde bir gazetecinin sorusuydu yöneltmiş olduğu.
00:16:18Acaba verilen F-35'ler Suudi Arabistan'a verilmesi taahhüt etilen F-35'ler ile İsrail'e verilecek ya da İsrail'deki F-35'lerle aynı mı diye bir soru yöneltilmişti bir gazetecisi tarafından.
00:16:31Transporta neden olmasın hemen hemen aynı şekilde bir geçiştirmeyle cevap vermişti.
00:16:37Ancak aslında bahsettiğiniz üzere İran perspektifinden biraz baktığımızda olayın aslında Suudi Arabistan'ın ezelden beri bir İran dengeleme politikasına yönelik bir hamle gibi değerlendiriyorum ben İran açısından bakıldığında.
00:16:51Çünkü biraz daha böyle aslında Filistin ve İsrail konusunu çok da tabiri caizse incitmeden İsrail konusundan ziyade Filistin halkını ve Filistin meselesine dair bir Arap ya da Suudi politikasını gücendirmeden bir tepkiyle
00:17:09sadece İran'ı önceleyen bir politik refleks gibi gördüm ben işin doğrusu.
00:17:15Çünkü tarihten beri İran'ın her defasında hem inanış açısından bir mezhep açısından hem de stratejik bakımdan bir rakibi olan bir Suudi İran ilişkisi görüyoruz.
00:17:29Bu bağlamda değerlendirdiğimizde biraz daha İran'ı daha çok bölgesel nüfus ve bölgedeki aktör olma mücadelesine karşılık bir hamle olarak okumak daha rasyonel gibi geliyor.
00:17:41Elbette İsrail bu bağlamda en büyük müttefiki olan Amerika'nın yine satıcısı tedarikçisi olan bir F-35'e yönelik saldırı mekanizmaları ya da savunma mekanizmaları ya da kabiliyetleri noktasında
00:17:56böyle bir savaşı karşılıklı kullanılması noktasında muhtemelen hem stratejik önlemler hem de teknolojik önlemler alacağı kanaatindeyim.
00:18:05Bu anlamda da bir risk teşkil etmeden Amerika her iki ülkeye de rahatlıkla satmayı planladığını bu bağlamda değerlendirmek lazım.
00:18:15Ancak dediğim gibi biraz daha Orta Doğu'daki İran ve Suudi rekabetinin gerek dediğim gibi politik gerek mezhepsel Şii ve Sunni çatışması noktasında değerlendirdiğimizde
00:18:27hem de bir ideolojik rakip olması bakımından biraz daha sanki Suudi Arabistan hem bölgedeki gücünü tekrar bir nasıl söyleyeyim hatırlatmak demeyelim de
00:18:38pekiştirmek hem de İdan'a karşı biraz daha böyle denge noktasında İsrail'le olan ilişkileri koz olarak kullanmak şeklinde bir hamle olarak değerlendiriyorum işin doğrusu.
00:18:51Tabi ki bu noktada özellikle hassas olunması gereken nokta Filistin konusu.
00:18:56Çünkü sadece Filistin konusu meselesi İran'ın ya da İranların savunduğu bir İran-İsrail gelişi çatışması ya da gerilimi şeklinde olmadığını da hatırlatmak lazım.
00:19:09Aslında Selman bu ince nüansı o görüşmede biraz çok yüzeysel olsa da deyin de özellikle İbrama anlaşmalarına katılılmadığı noktasında
00:19:20hatırlayacağınız üzere Muhammeddin Selman orada iki devlet güçlü çözüm önerisi olması durumunda karşı olmamakla birlikte düşünülebilir şeklinde bir tavır sergiledi.
00:19:31Bu bakımlar aslında dediğim gibi İran ya da İsrail ya da işte Suudi Arabistan'ın söz konusu bir denklem içerisinde ne kadar güçlü olduğundan ziyade
00:19:42Amerika'nın bu güçleri hangi yönde ve nasıl kullandığı da önemli.
00:19:46Yani iki müttefikini dostum dediği İran'ı, Suudi Arabistan'ı İsrail'e çatıştıracak bir donatıyla, bir güçle büyütmeyeceği kanaatindeyim.
00:19:59Ya da bu anlamda en azından stratejik ya da diplomatik bazı önlemler çerçevesinde, bazı anlaşmalar çerçevesinde bu ilişkiler devam edeceği kanaatindeyim.
00:20:09Aksi takdirde olası bir İsrail ittifakı ya da İsrail'le Suudi Arabistan arasındaki stratejik ya da askeri bir yakınlaşma ilişki,
00:20:22başta bölgedeki tüm Müslüman devletler olmak üzere Filistin halkını da ciddi şekilde yalnızlaştıracağı kanaatindeyim.
00:20:30Bu çok önemli bir mesele. Bölgedeki hatırı sayılır ciddi güçlü devletlerden biri Suudi Arabistan.
00:20:37Eğer Suudi Arabistan da bu konuya dair tepkilerini biraz daha böyle soft, hafifleştirirse,
00:20:44bu bakımdan hem Filistin'in hem de bölgedeki direnişin kırılmasına neden olacaktır.
00:20:51Karşı boyuttan baktığımızda da aynı şekilde İsrail'i de cüretlendirecektir.
00:20:55Bu anlamda Selman'ın refleksleri ya da biraz daha böyle ketum duruşu o anlamda kıymetli ve kritik,
00:21:04kökten bir kabulcü Amerikacı ya da kökten kabulcü bir bölgedeki gelişmeleri ya da bölgedeki çatışmaları kabullenen bir Selman'dan ziyade
00:21:14en azından temel dinamikler doğrusunda Filistin ve İsrail meselesindeki yaklaşımı da belirtmesi bu anlamda kıymetli.
00:21:24Peki. Sayın Tanrı Kulu siz ne derseniz bu F-35 uçaklarının sermana verilmesi,
00:21:35İsrail ile Amerika Birleşik Devletleri ilişkilerinin Netanyahu ile olan ilişkisini
00:21:41ya da Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Yahudi lobileri noktasında ne kadar etkiler ya da etkiler mi?
00:21:48Şimdi yani en nihayetinde aslında baktığımız vakit Trump'ın son zamanlardaki İsrail'e mesafeli duruşu
00:21:58ve nihayetinde Netanyahu'nun iç siyasette ciddi manada baskıya maruz kalıyor oluyor olması
00:22:04aslında bir yönüyle Trump'ın İsrail'in bu sınır bilmeyen sadırganlığı karşısında
00:22:11bir süreçte aslında biraz dengeleme ve İsrail'e hatta söylediği ifadesi de dünyayla savaşamazsın
00:22:20ve İsrail artık dünyada yalnızlaşan bir noktaya doğru evrildiği konusundaki ifadeleri
00:22:27aslında İsrail'in bu aşamadan sonra Amerika'nın çıkarlarına da zedelidir.
00:22:34O yüzden zaten Trump'ın apar topar işte birçok dünya liderlerini Mısır'da topluyor olması
00:22:41aslında o Amerika'nın kaybettiği imajı ve İsrail'e böyle sınırsız bir destekle
00:22:48bir yönüyle uzun orta ve uzun vadede de kaybedeceğini bir yönüyle rasyonel olarak görmüş bir siyasetçi.
00:22:57Çünkü artık yeni bir küresel bir direniş yani uluslararası hukukun geçerli olmadığı noktada
00:23:03bütün dünya başkentlerinde artık iktidarlara karşı bu suskunluk karşısında yeni bir küresel bir sivil direniş başladı.
00:23:14Ve hatta New York'taki seçimlerde aslında bence onun bir yansıması.
00:23:18Çünkü artık 90'lı yıllarda veya da tek bir dijital kanal mecrası devletin kontrol ettiği kanalların dışında
00:23:28alenen yapılan soykırım artık dijital platformlar üzerinden insanlar aleni bir şekilde görüyor.
00:23:35Belki dediğim o dönemlerde oluyor olsa devletler yapmış olduğu bu soykırımları bu kadar insanlar mobil olmayacaktı.
00:23:44Bu direniş bu derecede dünyada aktif olmamış olacaktı.
00:23:49Dolayısıyla Trump'ın bu noktada bu süreçten sonra İsrail'i dengeleyecek gerek Türkiye'yi gerek Suudi Arabistan.
00:23:58Yani düşünebiliyor musunuz?
00:23:59Netanyahu Trump'la görüşmesinde, Washington'daki görüşmesinde bir yönüyle
00:24:05Türkiye'nin aslında frenlenmesi gerektiği yönündeki önerisine karşı tepkiyle ve artık İsrail'in de yerini bilmesi konusundaki uyarısı çok manidar.
00:24:21Bu ifade bile İsrail'in aslında farklı ülkeler üzerinden sınırlarını bilmesi konusunda açık ve net bir şekilde uyarıyı temsil ediyor.
00:24:31Şimdi baktığımız vakit Netanyahu'nun bir diğer açıklaması da Suudi Arabistan'a F-35 evet bir risk görmüyor ama diğer taraftan da bu tür silahların satılmasını kendi güvenliği için riskli.
00:24:46O yüzden hatta daha az gelişmiş F-35 yani konfigürasyonu daha düşük olan F-35'lerin verileceği şu anda tartışılıyor.
00:24:55İsrail'in bu kaygısına, hassasiyetine ya da tepkisine rağmen Amerika'nın yine de Suudi Arabistan'la bu ilişkiyi kurması, bu satışı gerçekleştirmesi sadece ticari mi yoksa bunun altında başka sebepler de var mı?
00:25:10Ben ticari olduğunu düşünüyorum birinci elden.
00:25:15Trump nihayetinde rasyonel ve birçok ülkeleri bir yönüyle tehdit varlığı olsun gerek diplomasi yoluyla olsun.
00:25:25Bunu Ukrayna'da yaptı, Avrupa ülkeleriyle yaptı.
00:25:28Nihayetinde bütün Avrupa ülkelerini milli gelir oranına %5 NATO'ya katkı yapma hususunda ikna etti.
00:25:36Birkaç ülke buna ne kadar itiraz ediyor olsa bile nihayetinde bir sonuç elde etti.
00:25:42Ukrayna'yı her şekilde teslim aldığı nadir materyalleri uzun yıllar Amerikalı şirketlerinin işletmesi konusunda bir yönüyle Zelenski'yi buna mecbur kıldı.
00:25:53Yani baktığımız vakit aslında birçok ülkeyle yaptığı birebir diplomatik ilişkinin neticesinde ticari bir arka plan yaptığını net bir şekilde görüyoruz.
00:26:05Diğer tarafta da İsrail'inle ilgili olarak gelinen noktada rahatsızlığını bir yönüyle dengeleme politikasını da izlediğini bu yaptığı birebir ilişkilerde ve anlaşmalarda net bir şekilde ortaya çıkardığını düşünüyorum.
00:26:24Evet peki. Sayın Gündoğdu Trump tabi bir başka başlıkta Suriye'ye yönelik yaptırımların Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın ricası üzerine kaldırıldığını bir kez daha altını çizerek hatırlattı.
00:26:41Öte yandan Şahra için de o çok güçlü biri yorumunda bulundu.
00:26:46İsterseniz bu yorumları da değerlendirelim yeri gelmişken.
00:26:50Şimdi Suriye yönetimine yönelik Trump'ın artık yaptırımları kaldırması, BM'deki terör örgütü ya da terör örgütü listesinde yer almasına dair ondan çıkartılması şeklinde bir nebze artık Suriye'nin ve de özel yapısının, Suriye'nin daha doğrusu ulusal milli bütünlüğünün bir nebze teyit ettiğini ve taahhüt ettiği anlamda da gelebilir.
00:27:14Bu anlamda değerlendirilebilir.
00:27:16Biraz daha hem bölgedeki aktörler içerisinde de artık Ahmet Ali Şahra'ya yönelik kanaatleri, gerekli liderler üzerindeki etkisi de değerlendirildiğinde biraz daha artık Suriye'deki gelişmelere dair de Trump'ın nedenle etkili olduğunu ya da bölgedeki gelişmelere yönelik biraz daha yeni hamlelerle, yeni stratejilerle yeni bir Suriye'nin önünü açtığında kanaatlerini oluşturdu artık.
00:27:42Biraz daha böyle Suriye'deki diğer etnik yapılarla birlikte, SDG mesela bu konuda çok henüz net bir tavır almamakla birlikte yönetime dair kanaatleri ve yaklaşımları henüz tam olarak oturtulamamış bir yapıda.
00:27:57Federatif bir yapı olacak mı, olmayacak mı şeklindeki yaklaşımı.
00:28:03Tabi bu noktada Erdoğan, Sayın Erdoğan'ın Cumhurbaşkanı'nın hem telkinleri hem de bölgedeki bir nebze barış sürecine de olumlu katkı sağlayacağı noktasındaki görüşler,
00:28:12bu bakımdan Trump'ın da şaraya yönelik bakışlarını ve tepkilerini de değiştirdi.
00:28:18Elbette daha önceden farklı bir konumla dünyanın istenmeyen adamı ya da terör listesi içerisinde olan bir kişiydi.
00:28:24Ancak bu süreçte Esad yönetimine gerek olsun, gerek ülke içerisindeki birlik ve bütünlüğü sağlama noktasında en azından dirençli duruşu ve
00:28:33Suriye'nin yenilen milli bir unsur, bir ulus devlet şeklinde varlığını sürdürebilmesi noktasındaki inanç,
00:28:42bu anlamda da Trump'ı biraz daha Ahmet Al-Şaray'a yönelik bakışını da değiştirmesine neden oldu.
00:28:48Şimdi doğrusu Türkiye'nin buradaki yaptığımları ve etkisinin de büyük olduğu kanaatindeyim.
00:28:54Ancak Orta Doğu'daki gelişmelere baktığımızda yani sadece tek bir ülke üzerinden okumaktan ziyade,
00:28:59hem bölgedeki güçlü liderler, hem kararlı iktidarlar, hem biraz daha devlet ülke içerisindeki yönetimlerin tek bütüncül bir halde olması
00:29:08elbette hem barışın hem sükunun hem de oradaki özellikle Trump'ın bu son yeni Orta Doğu projeksiyonunda beklediği bir ticari anlaşmalar üzerine
00:29:18bir barışı, bir ikili ilişkileri sürdürebilme stratejisine en azından daha kolay ulaşılabilir olduğu unsurunu da düşündüğü kanaatindeyim.
00:29:29Aslında takdirde çok bölünmüş, çok yapılı bir Suriye'nin, lidersiz ve otoritesiz bir Suriye'nin
00:29:34bu bağlamda gerek Orta Doğu'daki diğer devletlerle olan ilişkilerinde
00:29:39ya da vekalet güçler, unsurlar, barışın ya da bölgedeki ilişkilerin sekreye uğratılması noktasındaki etkileri de göz önünde bulundurulduğunda
00:29:49en azından bu bakımdan biraz daha böyle bir ülke bütünlüğünü sağlamış, milli birliğini sağlamış bir Suriye'nin olması
00:29:57bölge barışı ve güvenliği açısından da önemli.
00:30:00Bu biraz da şu anda aslında az önce Faik hocam da vurguladı.
00:30:04İsrail'e de artık gelişik güzel başına buyurup vekalet güçler unsurlarıyla,
00:30:08bölgedeki kaos ve terörü destekleyen tavırları, politikalarıyla boyrak bir devlet olmaktan ziyade
00:30:15gerek son gelişmeler çerçevesinde İsrail'e yönelik yapılan kınamalar ya da devlet liderlerinin,
00:30:23başkanlarının artık biraz daha İsrail'e istenmeyen savaş suçları, insan hakları,
00:30:28insanlığa karşı işlenen suçlar gibi bir aktör olarak lanse etmesi,
00:30:32istenmeyen bir ülke, bir devlet adamı olarak bir profil, bir imaj oluşturması
00:30:39haliyle hem İsrail bu bakımdan baskılayacaktır, hem de biraz daha bölgedeki çatışmaları da
00:30:45bir nebze frenleteceği ya da en azından durduracağı ya da istediği zaman gelişik güzel ülkelere,
00:30:52bölgedeki devletlere saldırmasını ve çatışmaları tetiklemesine engel olacağı kanaatindeyim.
00:30:59Trump muhtemelen bir nebze Netanyahu'yu bu şekilde de güçlü devletlerle çevresini kuşatmış,
00:31:06siyasal birliğini, milli birliklerini oluşturmuş güçlü liderlerle bir diyalog, diplomasi ve barış kurmayı planladığı kanaatindeyim.
00:31:18Bu bakımdan muhtemelen Ahmet Erşaraya yönelik yaklaşımları,
00:31:22gerek yeniden Suriye'nin inşası, gerek siyasal anlamda bir bütünlüğünü sağlaması,
00:31:27tabii ticari anlamda da çok Trump için Orta Doğu ve Suriye işten kabartan bir bölge.
00:31:34Bayık Hocam az önce söyledi, Trump çok da böyle diplomatik teamüllere hakim ya da diplomasi geleneğinden
00:31:40ya da bürokrasi geçmiş olan biraz daha böyle diplomasinin içinden gelen bir aktör, bir lider değil.
00:31:46Tamamen motivasyonunu ticaret üzerine az önce yönelttiğiniz sorunun da bir nebze dolaylı bir cevabı olur.
00:31:54Stratejik bir hamleyi bile öncelikli ekonomik kazançlar, ekonomik ticari bir kazanım üzerinden kurgulayan,
00:32:04daha sonra diplomatik, daha sonra savunma ve stratejik boyutlarıyla ele alan birliğinden,
00:32:09bu bakımdan da muhtemeldir ki Suriye'deki yeni yapılanma,
00:32:14siyasal ve yeraltı, yeryüzü bakımından da düşündüğümüzde yapılandırılması,
00:32:18yeniden toplumun hayata kavuşturulması,
00:32:21oradaki insanların tekrar rutin hayatlarını bir nebze yaşayabilmeleri,
00:32:27bunun huzurunu tesis etmesi noktasında bir inşa süretine girilecek.
00:32:31Ve nihayetinde burada da bir ekonomik anlamda bir coğrafya, bir bölge,
00:32:35hele nadir ve stratejik ham maddeler noktasındaki emellerini artık Trump çokça her yerde dile getiriyor.
00:32:42Hangi bölgede, ne düzeyde bir stratejik ham madde ya da kritik mineral varsa,
00:32:47burayla ikili ilişkilerin çatışma noktasından ziyade,
00:32:50biraz daha ticari ve diplomatik ilişkiler geliştirerek elde etme yolunu seçiyor.
00:32:56Ve düşünün Suriye'deki çok yapılı bir, aktörlü bir devlet modelinde,
00:33:00hem bu ekonomik kazançları, hem de stratejik anlamdaki öngördüğü politikaları,
00:33:06bir nebze tesis etme noktasında çok yapılıldıktan ziyade,
00:33:10tek üniter ya da işte bir devlet lideriyle içeride güç birlikteliğini sağlamış
00:33:16ya da herkes tarafından kabul edilmiş bir liderle bir temas kurmayı daha rasyonel ve daha gerçekçi buluyor.
00:33:22Biz bazen yorumlarda Trump'a belki böyle çok vicdansızca davranıyoruz,
00:33:29diplomatik ya da işte uluslararası ilişkiler,
00:33:31teamülleri doğrusunda çok kaba davrandığı noktasında ama
00:33:34Trump da çok zeki, ticari kapasitesi yüksek bir lider nihayetinde.
00:33:39Hangi kazanımını, hangi ticari rantı ya da geliri,
00:33:44nerede nasıl tesis ve temin edeceğinizi çok iyi bilen bir kişi.
00:33:47Özellikle Great America bagajı olmak ya da işte First America söylemleriyle de
00:33:53içerideki kendi seçmenlerine biraz daha öncelediği o seçim manifestosunda,
00:34:00seçim vaatlerinde Amerika'yı önceleyen,
00:34:03dünyadaki çatışmaların hep kendisine yöneltilen eleştirilerden biridir.
00:34:07Neden Amerika dünyanın diğer bölgelerindeki çatışmalı sorunlarda var diye eleştirilendi.
00:34:12Aslında buradaki tek amacı çatışma değil,
00:34:15aksine çatışmayla değil diplomatik ve ticari ilişkilerde bunları tesis etmek
00:34:19ve o First America, Great America yeniden büyük Amerika politikasını da
00:34:25hayata geçiriyor mu, içeride siyasal anlamda seçmenlerine sunmak üzere
00:34:30ciddi bir şekilde kullanacaktır.
00:34:32Aksi takdirde hem Yahudi lobisinin hem de Amerika içerisindeki
00:34:36kuşatan Trump, kuşatan bir anlamda bölgesel politikalarını da istediği şekilde yöneten
00:34:42lobilere karşı da büyücü elde etmesi açısından strateji bir yaklaşım olarak değerlendiriyorum.
00:34:49Ahmet Erşahra'ya, Selman'a, Sayın Erdoğan'a ve diğer liderlere yönelik yaklaşımlar.
00:34:54Peki, Sayın Tanrıkulu biraz şarayı da konuşalım isterim.
00:34:59Zira CV'sine baktığınız zaman daha neredeyse düne kadar terörist diye adlandırılan
00:35:06başına milyonlarca dolar ödül konmuş bir adamın kısa bir zaman içerisinde
00:35:12Beyaz Saray'da ama arka kapıdan ama ön kapıdan alınacak ve ağırlanacak kadar
00:35:18orada bürokratlarla basketbol maçı oynayacak kadar profilinin değişmesini neyle açıklayabiliriz?
00:35:27Bir ikincisi, Şar'a Suriye'de daha ne kadar kalıcı bir devlet adamı olarak göreve devam eder?
00:35:38Bunun bir süresi var mı?
00:35:40Ben şimdi ilk sorudan baş...
00:35:42Amerika bu noktada belirici bir aktör gibi duruyor nihayetinde.
00:35:46Şimdi aslında ilk sorunuzdan başlamak gerekiyor.
00:35:50Yani en nihayetinde Suriye'deki iç savaştan sonra hangi ülkeler bölgede hakim oldu?
00:35:57Rusya, İran.
00:35:59Dolayısıyla İran şeytan üçgeni dediğimiz yani bilhassa Hizbullah'ın geçiş yani İran'la
00:36:06Lübnan arasında önemli bir geçiş güzergahıydı.
00:36:10Diğer tarafta da Rus askerleri.
00:36:12Aslında baktığımız zaman zamanında Obama'nın bir yönüyle yaptığı bu politik manevralar nedeniyle bu durum ortaya çıktı.
00:36:23Tabi orada bilhassa hatırlanın bu iç savaş başladığında Türkiye, Amerika Birleşik Devletleri bugün, yarın operasyon olacak, olmayacak.
00:36:33Hatta Obama'nın meşhur sarıngazını savaş suçu olarak kabul ederiz ve bunu yeri geldiği zaman müdahale ederiz.
00:36:42Ancak bu bahsettiğimiz kırmızı çizgilerin hepsi aşıldı.
00:36:46Ve nihayetinde binlerce insan öldü ve Amerika Birleşik Devletleri bu konuda hiçbir adım atmadı.
00:36:52Dolayısıyla bu kargaşa içerisinde Türkiye bir yönüyle Rusya ve İran askerleriyle yanı baş ve sınır hattında oldu.
00:37:03Ve nihayetinde İŞİD bölgede hakim oldu.
00:37:05Hatırlanacağı üzere kilisle neredeyse 70'e yakın günlük füzeyle karşı karşıyaydı.
00:37:12Dolayısıyla bölge hiçbir şekilde boşluk kabul etmiyor.
00:37:15Ve Türkiye bunu doğrudan birinci halden yaşayan ülkelerden biri hatta daha ötesine gidiyorum.
00:37:21Türkiye'deki terör meselesi her ne kadar iç güvenlikle beraber Suriye meselesi denkleme girmeden çözülemeyecek bir meseleydi.
00:37:32Çünkü geçmişe de Türkiye birçok hamle yaptı ama en nihayetinde terörün yuvalandığı bölge sınır ötesiydi.
00:37:38O yüzden aslında bugünkü iç siyaseti ve çözüm sürecinin anlamı ve bir yönüyle de umut teşkil eden en önemli usullardan birinin bu olduğunu düşünüyorum.
00:37:50Türkiye o yüzden bunu bir yönüyle beka meselesi görüyor.
00:37:55Hatta hatırlayın yani bu çok uzak değil bir sene bir buçuk sene önce YPG'nin orada bir referandumu Amerika'nın desteğiyle.
00:38:04Yani Trump öncesi ve Türkiye de buna çünkü referandum demek artık uluslararası bir devlet sözde bir devlet kabulünün anlamına geliyordu.
00:38:16Dolayısıyla hatta Türkiye bunu geri geldiği zaman müdahale etme hakkı olarak görüyorum.
00:38:21O yüzden şimdi Trump'ın ve Suriye'deki denklemin tabii ki burada Türkiye en önemli aktörlerden biri.
00:38:30Yer yer Türkiye'de de bu bazen farklı yorumlanıyor.
00:38:33Yani Amerika İsrail'in müsaadesiyle yani Türkiye'nin bölgedeki hakimiyeti yabana atılacak bir husus değil.
00:38:43Yani yıllarca Türkiye ilim ilim süreci takip etti.
00:38:47İşte Ahmet Şahra ve muhaliflerin eğitilmesinden tutturun.
00:38:52Ve sürecin bu denkleme giriyor oluyor olmasında Türkiye birinci aktör.
00:38:57Bunu yurt dışı kamuoyunda basında da çok sıkça ki Trump da bunu defa hatta söyledi.
00:39:03Yıllarca Türkiye bu anı bekledi diye.
00:39:06Dolayısıyla Rusya ve İran'ın o bölgede oluyor olmuş olması Amerika'nın da çıkarına değildi.
00:39:13Yani Amerika'nın oradaki hakimiyeti böylelikle kaybolmuş olmuştu.
00:39:18Veya da Suriye ile 47 yıl ilk defa bir Suriye lideri Amerikan Birleşik Devletleri Başkanı ile görüşmüş oldu.
00:39:28Bu en nihayetinde...
00:39:30Esad'ın var mı böyle tarihinde Beyaz Saray'da harlanmış?
00:39:33Ben hatırlayamadım.
00:39:35Yok yani 1946'dan bu yana ilk defa.
00:39:38Dolayısıyla yani Baba Esad'de de yok tabii ki.
00:39:45Dolayısıyla bu çatışma ortamının Amerika'ya ne fayda sağlayıp sağlamadığı gerçekten Trump'ın bugünkü yaklaşımıyla ve o rasyonel dış politika anlayışıyla doğrudan uyuşan bir husus.
00:40:00Çünkü Trump aslında Orta Doğu'daki bu çatışma ve nihayetinde Amerika'nın oraya asker göndermesinden, silah sevkiyatı veya bu çatışmadan bu geçen süre içerisinde kar fayda analizi yaptığınızda ne faydası olmuş oldu?
00:40:17Hatta o cepheyi bir yönüyle de kaybetmiş oldu.
00:40:20Dolayısıyla Trump bu yönüyle esasında Çin asır rekabet rakip olan ülkeye ve odaklandığı hususta orası.
00:40:31Ve bu gerçekten gerçekçi.
00:40:33Yani rakamlara baktığımız vakit Çin'in yüksek teknoloji üretmesinden, dünyada ticaret üretim hattı ülkesi oluyor olmasından tutturun.
00:40:42Bakın geçtiğimiz aylarda hatırlanacağı üzere Çinli bir şirkete satılacak olan otomobil endüstri firması karşılığında Çin'e karşı bir yaptırım söz konusu oldu.
00:41:00Çin'de dedi ki siz bunu madem yaparsınız ben de nadir elementleri ve bu çiplerle ilgili olan tedariği yapmam.
00:41:08Yani şu an bu bağımlılık ilişkisi öyle bir grit alana girdi ki bugün Çin'le olan ne kadar gümrük vergisi veya ne kadar boykot uyguluyor, yaptırım yapıyor oluyor oluyorsanız o ülkeleri doğrudan etkilenir.
00:41:25Bakın geçtiğimiz günlerdeki gümrük vergisi artıracağını söyleyip bir ileri bir geri adım atan Trump,
00:41:34en nihayetinde bugün o bahsettiğimiz gümrük vergilerini uyguladığı takdirde yıllık yüzde üç enflasyonu artırma potansiyeli var ve kişi başına otuz bin dolar bir maliyeti olacak.
00:41:49Ve şimdi Trump en nihayetinde gelecek dönemdeki seçimlerde insanları doğrudan ilgilendiren husus yaşanan enflasyon ve ekonomi.
00:42:00Aslında birinci dönemde Trump'ı bir yönüyle popüler yapan husus ekonomi konusunda ilerleme kaydetti.
00:42:07Covid dönemindeki o gel gitleri yaşaması konusunda insanlar güvenini kaybetmiş oldu.
00:42:13Dikkat ederseniz zaten Merkez Bankası'yla ve enflasyonla hatta geçtiğimiz günlerde Hind'den bahsetti yüzde otuz üç düştüğü gibi.
00:42:22Dolayısıyla en nihayetinde ekonomiyi veya da Amerika'nın bu konudaki ilerlemesini sağlaması takdirinde Trump'ı başarılı kılabilecek.
00:42:34O yüzden gerçekçi ve rasyonel ile olan Çin'le olan rekabetini geliştiriyor oluyor olması.
00:42:41Ve dünyanın en büyük borçlu ülkesinden bahsediyoruz.
00:42:44Ve nihayetinde en borçlu olduğu ülke de Çin.
00:42:46Devlet tahvillerinin önemli bir oranı da Çin'e borçlu bir ülke.
00:42:50Bu açıdan baktığımız vakit Orta Doğu'ya bu çatışmanın veya da gereksiz o bölgeye yapılan yatırımların Trump nezdinde bir fayda olmadığını.
00:43:02Zaten baktığımız vakit iktidara geldikten sonra bir yönüyle Suriye ile ilgili olan politikalardan tutturun.
00:43:09Ve diğer aşamalarda sürdürdüğü politikalar, ilişkilere baktığımızda o çatışma Suriye ve diğer bölgelerde nisbi itibariyle durdurma konusunda veya da bunu sürdürmeme konusundaki adımlarını görürsünüz.
00:43:25Yani benzer bir pozisyon şu an Biden iktidarında olsaydı bu yaptırımlar en nihayetinde kesinlikle biraz iddialı olacak ama bu duruma gelmeyecekti.
00:43:36Çünkü maalesef YPG unsurlarını ve bölgedeki birçok yani Rusya-Ukrayna meselesini bu konuda gerçekten Trump haksız değil.
00:43:46Yani 3. Dünya Savaşı'nın neredeyse ben hatta iktidara gelmesem 3. Dünya Savaşı'nın başlayacağını söylemişti.
00:43:54En nihayetinde bu savaş durumlarını kucağında bulmuş oldu.
00:43:58Evet belki çok popülist geri geldiği zaman şov yapmaktan da geri durmuyor ama gerçek bir hakikat da var.
00:44:05Yani Ukrayna meselesinde her ne kadar çıkar odaklı bir politik aracı olarak kullanıyor oluyorsa bile attığı yani Putin'le görüşme Biden döneminde imkansız yani böyle bir ihtimal hatta ekonomik yaptırımların bile ağırlaştırılması söz konusuydu.
00:44:24Dolayısıyla hem buradan kendisini bir nüfus alanı elde ediyor hem de ticari olarak da bir fayda sağlıyor.
00:44:31Yani bu açıdan değerlendirdiğiniz vakit Suriye ve diğer bölgelerle ilgili olarak o dağının artık Çin ve Asya olduğunu görüyoruz.
00:44:43Ve bence de en nihayetinde Amerika'nın çıkarlarını da ilgilendiren hususlardan biri de bu.
00:44:48Bu olacak. Bekleyin.
00:44:50Sayın Gündoğdu yeni Suriye'yi siz nasıl tanımlarsınız?
00:44:55Yaptırımlarının kalktığı bir Suriye, yeniden imarı, inşası, ihyası masada konuşulan bir Suriye.
00:45:05Ama bir yönüyle de hala terör unsurlarının bertaraf edilmediği ya da edilemediği bir Suriye'den de bahsediyoruz.
00:45:16Yakın vadede ve orta vadede nasıl bir Suriye ile karşılaşacağız?
00:45:21Yakın vadede henüz çok böyle olumlu ve ılımlı bir şey söylemek için çok erken.
00:45:28Çünkü dediğiniz gibi özellikle vekalet unsurlarının, SDG bunun baş aktörü diyebiliriz.
00:45:34Bölgedeki huzurun ve sükunetin bozulmasına yönelik kararlı bir şekilde,
00:45:38hatta İsrail'in de aparatı olma noktasında ciddi bir şekilde direnç gösterdiği,
00:45:45belki yönetimin bir unsur olacağı noktasında ya da müzakerelerle nedenle ne derece olacağı noktasındaki yaklaşımlarıyla birlikte
00:45:53biraz daha böyle uzun projeksyonda belki bir şey söylemek gerekebilir.
00:45:57O anlamda eğer yeni Suriye rejimine, yönetimine dahil olmaları noktasında
00:46:04elbette Ahmet Ayşar'a gerek sahadan gelen biri diyelim olması hasebiyle
00:46:09hem de yeni bir Suriye'yi inşa etmedeki kararlılığı ve
00:46:13uluslararası desteklerini de göz önünde bulundurduğumuzda
00:46:16tabii ki biraz daha çözüm odaklı bir yaklaşım serpileceği kanaatindeyim.
00:46:21Ancak şöyle de bir bakış açısıyla da gözler önüne sermek gereken bir nokta var diye düşünüyorum.
00:46:28Ahmet Ayşar'a tırnak içinde Jolani olduğu zamanki refleksleri ve davranış serbestlisini
00:46:33ne yazık ki şimdi bir devlet başkanı olarak gösteremeyecek.
00:46:37Yani SDG ya da ülke içerisindeki ayrılıkçı güçlere dair yaklaşımı ve tepkisi
00:46:44biraz daha eski bir örgüt lideri diyelim ya da bir direnişçi olarak göstermiş olduğu
00:46:51tepkilerden daha yapıcı, daha ılımlı ve daha naif olmak durumunda.
00:46:57Aksi takdirde diğer gerek etnik unsurlar üzerindeki samimiyeti
00:47:04hem de uluslararası aktörlerin de gözünün üzerinde olan bir aktör olması
00:47:08yani hala terör örgütü lideri ya da işte biz kabul ettik ancak tüm yaptırımları kaldırdık
00:47:15hala bu tereddütin olduğu bir batı söz konusu.
00:47:18Yani şu tereddüt hala henüz tam bir netlik kazanmış değil.
00:47:26Yani Jolani'ye dair Ahmet Ayşar'a yönelik Avrupa'nın, batının kanaatleri net olmamakla birlikte.
00:47:33Bu bağlamda biraz daha Ahmet Ayşar'a diğer uluslararası aktörlerin de tepkisini almamak,
00:47:39kendi ülke içerisindeki diğer unsurları da, diğer etnik yapıları da
00:47:45çünkü Suriye'de birçok etnik yapıyı ülkesinde barındıran bir ülke
00:47:49bu bakımdan biraz daha naif ve hassas davranmak zorunda.
00:47:53Hele yeni rejim, yeni söylem, yeni anayasa çalışmaları açısından
00:47:57biraz daha kucaklayıcı ve kavrayıcı bir devlet adamı misyonuyla hareket edeceğini ben de öngörüyorum.
00:48:03Ama bunu nedenle yakın projeksiyonla başarabilir?
00:48:06Çok emin olmamakla birlikte bölgede henüz yerine oturamamış,
00:48:11henüz biraz daha yeni Orta Doğu düzenini diyelim kabul etmemiş bir İsrail var.
00:48:18Bölgede yayılmacılığı ve İsrail hegemonyasını buna bağlı olarak her daim çıkardığı çatışmalarda,
00:48:24çıkardığı uluslararası krizlerde yanı başında olan ve desteklemek zorunda kalan bir Amerika var.
00:48:30Bu açıdan da bakıldığında biraz daha uzun projeksiyonla bazı şeyler yerine oturacağı kanaatindeyim.
00:48:38Hele halkın Ahmet Alşaray'a olan teveccühünün de pekişmesinin bir bakıma,
00:48:44zamana ihtiyacı olduğu da göz önünde bulundurulduğunda,
00:48:48Tunç Bey hani karamsar bir tablo çizmek istemiyorum ama yakın projeksiyonla Ahmet Alşaray'ı zor bir zaman bekliyor,
00:48:55zor bir süreç bekliyor.
00:48:56Gerek ülke içerisindeki o birlik ve siyasal bütünlüğü koruyup sağlayabilmek adına,
00:49:02gerekse uluslararası aktörleri ve arenadaki yeni Ahmet Alşaray'ın prestijinin ve imajının hem kabul görünebilirdiği açısından.
00:49:11Ancak ben tüm bölgedeki Müslüman devletlerle birlikte,
00:49:15en büyük garantörü, en büyük destekçisi, tarihi geçmiş kültürel bağlarıyla birlikte,
00:49:20kadim bir medeniyetin işte bir nebze toprakları olan Suriye'nin de Türkiye aslında Türkiye ile desteklenecek olması,
00:49:29hem politik hem siyasal, askeri ve stratejik açıdan desteklenecek olması bu süreci hızlandıracağı kanaatindeyim.
00:49:38Çünkü biz daha önceki süreçlerde de Suriye'nin kendi ülke içerisine yönelik problemlerinde, sorunlarında,
00:49:44her zaman kendilerine destek olduk, stratejik anlamda olsun, askeri anlamda olsun.
00:49:49Bu bakımdan süreci hızlandıran faktörlerden olacaktır.
00:49:53Tabii kendi kaderine, kendi bu kaderi aklına terk etmek,
00:49:56belki bu anlamda hem Türkiye açısından da bir güvenlik meselesi doğuracaktır,
00:50:00hem de Suriye'yi bu anlamda da boş bırakmak biraz daha İsrail yayılma açılına da fırsat tanıyacaktır.
00:50:07Bu anlamda ben Ahmet Aşağra'nın bu bakımda hem dirençli bir duruş göstereceğini,
00:50:13hem iki boyutuyla yani eskisi gibi bir lider, bir örgüt mensubu olmaktan ziyade,
00:50:20bir devlet başkanı olmanın nezaketi içerisinde, biraz da uluslararası teamüllere,
00:50:26diplomatik nezakete uygun davranarak sorunu, problemleri, krizi tüm uluslararası paydaşlarla,
00:50:33bölgesel ve küresel aktörlerle çözme yoluna giderse, bu süreci hızlandıracağı kanaatindeyim.
00:50:39Eski lider, eski tırnak içinde söyleyeyim ama terör örgütü olup olmadığı noktasındaki tereddütlere ve imalara yönelik olarak,
00:50:47eski liderliğini yaptığı örgüt lideri şeklinde davranması,
00:50:51hem uluslararası kamuoyunda hem de ülke içerisinde tepkilere neden alacaktır.
00:50:56Ama bu mücadele noktasında da, yani nihayetinde bir Ahmet Aşağra'nın,
00:51:00Zolani olduğunu da, Muhammed Zolani olduğunu da unutmamak gerekir.
00:51:04Yani kararlılıkla, azimle direnç göstereceği, diğer unsurlara karşı da net bir şekilde tavır göstereceğini de ben eminim.
00:51:14Ama o hassasiyeti, o dengeyi gözetmesi gerektiği kanaatindeyim.
00:51:17Aksi takdirde dediğim gibi, özellikle uluslararası kamuoyunun,
00:51:20bu bağlamda bir Amerikanın, Trump'ın diklesi ve bastırılmasıyla,
00:51:23ya da yaptırımıyla kaldırılmış yaptırımlar ya da terör listesinden çıkarılma kanaatleri, tavırları gerçekleşti.
00:51:33Bu anlamda da kendi elinizi zora sokmaması adına daha naif davranması kanaatindeyim.
00:51:40Sayın Tanrı Kulu, Suriye tabii Türkiye için çok önemli, çok kardeş bir ülke nihayetinde.
00:51:48Yani bir anlamda akrabalık ilişkilerimizin de olduğu bir ülkeden bahsediyoruz ve
00:51:52o halkın, Suriye halkının huzuru, refahı, mutluluğu elbette Türkiye için de en az bizim kadar önemli Ankara penceresinden.
00:52:02Ve fakat Türkiye'de terörsüz Türkiye ile birlikte başlayan süreç aslında terörsüz bölgeye evrildi.
00:52:10Fakat bu bölgede de en kritik noktalardan biri şüphesiz Suriye.
00:52:14Suriye'deki bu terör unsurlarının, YPG'nin belki bertaraf edilebilme olasılığını galiba bu süreçte biraz daha konuşacağız.
00:52:24Hala bir risk olduğunu siz düşünüyor musunuz?
00:52:27Yoksa bu terör unsurları da öyle ya da böyle ülkeyi terk edecek mi?
00:52:35Ben açıkçası hem Türkiye'deki iç siyasetten yani çözüm sürecinden çok umutlu olduğumu söyleyebilirim.
00:52:44Çünkü zamanın ruhu tarihin hiç olmadığı kadar birçok fırsat penceresi sunuyor.
00:52:48Birincisi Türkiye'deki sürece gelecek olursak muhalefet partileri, iktidar ortakları bu süreci destekliyor.
00:52:57Bu Türkiye'de nadir olan hususlardan biri.
00:53:01Çünkü daha önceki çözüm süreçlerinde ana muhalefet partisi bu sürece çok da taraf değildi.
00:53:07Dolayısıyla diğer bir önemli husus siyasi irade ile devlet iradesi yani sağdaki uygulamalar birbiriyle sabote eden unsurlar çoktu.
00:53:20Bilhassa FETÖ terör örgütü.
00:53:23Diğer taraftan Suriye denklemi.
00:53:26Çünkü tarihsel süreçte Türkiye'de her ne kadar Türkiye içerisinde, sınırlar içerisinde mücadele etmiş olsa bile her daim Suriye'de beslenen bir terör yuvasının olduğunu biliyoruz.
00:53:40Hatırlayın hatta Öcalan'ın barındıran Suriye, Türkiye-Suriye arasında neredeyse çatışma ihtimalinden bile bahsediyordu o yıllarda.
00:53:50Türkiye bunu her süreçte bertaraf etmeye çalışıyordu.
00:53:55En nihayetinde Abdullah Hoca'dan Suriye'yi terk etmek zorunda kalmıştı.
00:53:59Dolayısıyla YPG unsurlarının yani Suriye denkleminde aktif olan Türkiye ile birlikte YPG unsurlarının hareket kabiliyetinin kalmadığını düşünüyorum.
00:54:13Yani dolayısıyla Suriye denkleminde ve Türkiye içerisindeki bu milli birlik danışma süreci bu süreçle beraber YPG unsurları hem taban olarak hem de hareket alanı olarak yaşama ihtimali yok.
00:54:33O yüzden zaten bence bir yönüyle bu çözüm sürecinde PKK unsurları da ya kendileriyle tamamen çelişeceklerdi, yok olacaklardı doğal olarak veya da bu sürecin bir tarafı olacaklardı.
00:54:48Dolayısıyla burada rasyonel olanı yapmış oldular.
00:54:50Çünkü bölgedeki denklem ve Türkiye'nin sınır ötesindeki hem askeri hem de diplomatik olarak aktif oluyor olması bence tarihi bir fırsat penceresi.
00:55:04O yüzden hiçbir alternatiflerin olmayacağını düşünüyorum.
00:55:08Tabii ki burada ABD büyük bir soru işareti.
00:55:12Nihayetinde orada askeri destek verdiği açık bir şekilde ortada.
00:55:17Ancak şu an Trump, Türkiye'nin bu tezlerine en nihayetinde desteklediğini görüyoruz.
00:55:27Ancak sağdaki yansıması ne olur?
00:55:29Sonuçta ABD'de soru işareti.
00:55:32Kısa bir araya gidelim sevgili izleyiciler.
00:55:34Dönüşte devam edeceğiz.
00:55:47Yeniden birlikteyiz sevgili izleyiciler yayın konuklarımız doçent doktor sayın Serkan Gündoğdu, doçent doktor sayın Faik Tanrıkulu.
00:55:56Sayın Gündoğdu son dilimdeyiz ve bu dilimde de Trump'ın Epstein belgelerini konuşalım.
00:56:03Belgeler Trump'a soruldu ve Epstein adasına hiç gitmediğini iddia etti.
00:56:10İkda oldunuz mu bu açıklamadan?
00:56:13Yani aslında ikna olmadık elbette.
00:56:18Çünkü buna dair birçok belge, birçok kanıt var.
00:56:20Her defasında Trump'ın önüne çokça böyle siyasal bir kriz olarak sunulan bir kart bu.
00:56:26Biraz da ilerimizdeki günlerde de bayağı bir Trump'ın başını arıtacağı kanaat edeyim.
00:56:30Çünkü parlamentiz olan da geçti, senat olan diye öyle bir haber de hatırlıyoruz.
00:56:35Artık bundan sonraki süreçte biraz daha böyle Trump gerek diğer yöneticilere biraz daha böyle kimlerin gittiğine dair söylemleriyle sanki kendisini masumlaştırmak istiyor.
00:56:48Biraz daha diğer liderlerin daha önceki siyasi figürlerin diyelim o adaya gittiği şeklinde hiç kendisiyle temasların olmadığı gibi kendisini aklamaya çalışıyor elbette.
00:56:59Bu önümüzdeki günlerde nasıl bir sürece evrilir bilmiyorum ama en azından politik anlamda Trump'a her defasında Trump'a karşı kullanılacak bir koz diye görüyorum.
00:57:11İkna edilebilecek aslında bizden ziyade biraz daha kendi seçmeni mi diyelim artık Amerika kamuoyunu mu diyelim.
00:57:19Çünkü bu süreçte biraz daha böyle sanki kanıtlar ve deliller gittikçe Trump'ın işini zorlaştıracak bir boyutta Muhammed Bin Selman'la olan görüşmelere de soruldu kendisine.
00:57:31Çok çok canını sıkanda bir soru olarak değerlendirip gazeteciyi tabiri caizse yerden yere vurup lisansının bile bitirilmesi, feshedilmesi gerektiği şeklinde çok kapa bir tabir, bir ifade kullandı kendisine.
00:57:46Muhtemelen siyasal anlamda kendisini çokça zorlayacağı, çokça yıpratacağı, prestijinin itibarını bu anlamda sarsacağı kanaatindeyim.
00:57:55Bunu Trump da biliyor. Elbette her defasında kamuoyunda gazetelerin, gazetecilerin sormuş olmasından da ciddi bir şekilde rahatsız.
00:58:06Tabi buna dair çok net bir kanaat belirtmek.
00:58:10Politik anlamda çok iç bir politikum mesele olarak değerlendireyim ben aslında.
00:58:15Peki sen gün doğdu. Diyelim ki ileride belgeler ortaya çıktı, dokümanlar ortaya çıktı ve Trump'ın da bu adaya gittiği ve bu çarpık ilişkilerin içinde olduğu kanıtlandı.
00:58:30O an itibariyle Amerika Birleşik Devletleri ve Trump nasıl bir güne uyanacak?
00:58:38Yani Trump'ın çok da yine olaydan böyle politik tavırlarla sıvışmaya çalışacağı kanaatindeyim.
00:58:47Yani yönetimi bırakır mı, başkanlığı bırakır mı şeklinde bir tepki göstereceğini ben zannetmiyorum.
00:58:53Kendi kanaatleriyle yine olayın olmadığına dair belgeleri çarpıtıldığını ya da sahte belgeler şeklinde bir şekilde bir tavır, bir refleks geliştireceği kanaatindeyim.
00:59:03Ama biraz da şu boyutuyla da değerlendirmek lazım.
00:59:06Eğer Amerika içerisindeki lobiler bu anlamda Trump'ı afaroz etme ya da yönetimden alma ya da işte başkanlık süreciyle ilgili bir serüvenini sonra sokma anlamında ne kadar kararlı olduğuyla da bir ilişkilendirecek olursak,
00:59:21Trump bir nete direnç göstereceği kanaatindeyim.
00:59:24Ama kamuoyu bu konuda çok rahatsız, Amerika'nın özellikle hassasiyetle uzun süredir üzerinde durduğu bir konu.
00:59:32Bu boyutuyla baktığımızda hem politik anlamda hem ekonomik anlamda gittikçe ivmesi biraz daha prestiji, yıpranan bir lider olduğunu da düşündüğümüzde
00:59:41Trump bu süre içerisinde olabildiğince bu davanın, bu Epstein dosyasının, adasının gündeme gelmeden farklı mecralardaki politik davranışlarıyla ya da uluslararası ilişkileri ya da ülke içerisindeki seçmenlerini meşgul edecek yeni gündemlerle bunu unutturmaya çalışacağı kanaatindeyim.
01:00:02Belki özellikle First America, Great America'yı işte bakın siz bunlarla ilgileniyorsunuz ama ben enflasyonu düşürmeye çalışıyorum.
01:00:10İşte ülkeye ekonomik anlamda ticari ilişkiler yaparak yeni kazanımlar elde ediyorum şeklinde daha böyle yapıcı, biraz daha Trump'ı kamuoyuna karşı süsleyecek, prestijini ve sempatisini arttıracak hamleler yapacağı kanaatindeyim.
01:00:27Belki de biraz daha dış dünyaya karşı da hırçınlığının, o agresifliğinin altında da o iç kamuoyunu mutlu etmenin, bu konuyu böyle geçiştirmenin telaşı ve endişesi olduğunu da yorumlayabiliriz.
01:00:40Ama eminim ki Trump bu politik refleksini bu konuda da gösterecektir.
01:00:44Aksi takdirde çok defa da buna benzer dünya kamuoyunda da başka diğer devlet liderlerinde de tabii bu benzer de mimar da olmazsa da.
01:00:55Aynı davranışı, aynı onurlu tutumu gösterir mi?
01:01:00Eğer yapmış ise zaten böyle bir tavrı da göstermeyecektir Tunç Bey.
01:01:04Yani bir paradoksal anlamda.
01:01:06Zaten gitmişse böyle bir ahlaksızlığa alet olmuşsa ya da böyle bir ahlaksızlığı yapmışsa o adadaki malumunuz dediğiniz gibi bir tavrı davranışı sergilemişse,
01:01:15e bence devlet başkanlığını ya da Amerika'ya karşı gerekli sorumluluğu da yerine getirmeyecektir.
01:01:24Bu konuyla ilgili işin doğrusu Trump'ın dediğim gibi yani biraz daha böyle iç kamuoyunu,
01:01:31sempatisini ve prestijini yükseltecek ekonomik özellikle değerler üzerinden,
01:01:36ekonomik kazanımlar üzerinden yeniden böyle tamir etme prestijini,
01:01:41onurunu yeniden kurtarma yolunu seçecektir kanaatindeyim de.
01:01:44Para her şeyi unutturur mu değerli hocam?
01:01:48Gibi gibi sanki biraz tüccar ticaret anlayışıyla da bakıyor ya hani Trump Tunç Bey her şeye.
01:01:53İşte piyasayı nasıl rahatlatırım, parayı nasıl böyle biraz daha kamuoyuna serperim şeklinde kullandırırım.
01:02:00E bu yolla da kendimi affettiririm ya da unuttururum.
01:02:03O da oradan kırarım mücadelesi veriyor dediğiniz gibi.
01:02:06Çünkü Trump'ın çok böyle idealist söylemleri vardı.
01:02:09Cennete de gitmek istiyordu hatırlarsanız.
01:02:11Yani Nobel Barış ödülünü istiyordu ama biraz da böyle ben çok iyi bir insanım, çok iyi bir liderim.
01:02:17Ama biraz da söylenleriyle de şöyle tezat.
01:02:20Her lideri fırçalıyor, işte de her gazeteciyi yerden yere vuruyor.
01:02:24Çok da böyle cenneti garantileyecek kavram ve davranışlar da sergilemiyor sanki.
01:02:29Yok yok o kapıdan döner bir şekilde.
01:02:32Değil mi?
01:02:34Peki.
01:02:35Sayın Tanrı Kulu sizin değerlendirmeniz nedir?
01:02:39Epstein için nihayetinde çok iyi bir insan dediğini de biliyoruz.
01:02:46Gençlik hatası der mi mesela?
01:02:49Kesinlikle demez Trump.
01:02:50Şu anki zaten bütün söylemleri tamamen inkar üzerine kuruldu.
01:02:56Dolayısıyla özellikle o e-postaların yayınlanması büyük bir telaşa kaptırdı kendisini.
01:03:04Hatta nihayetinde Beyaz Saray'ın ışıklarının sabaha kadar açık olduğu yorumları da yapıldı.
01:03:10Ki ciddi manada demokratlar bu konuda özellikle üzerine gidiyor.
01:03:15Ancak bu skandalın yani mağdurların ya da bu maillerin, kanıtlayıcı belgelerin açıklanmasıyla beraber
01:03:24bence Amerika siyasetinde büyük bir deprem bekliyor.
01:03:28Çünkü birçok siyasi elitlerin bu listede veya bu sürecin içerisinde olduğu Clinton'dan tutturun,
01:03:38Layer'dan tutturun birçok siyasetçi bu Epstein dosyasında olduğu.
01:03:44Ki zaten 2019 yılında intihar ediliyor.
01:03:48Bu çok klasiktir zaten batıda.
01:03:51Böyle önemli, şüpheli olan kimseler bir şekilde hep intihar ediyor.
01:03:55Hatta NSU davasından bahsettiğim Almanya'da meşhur 8 Türk kökenli vatandaşımız bir şekilde öldürüldü.
01:04:06Ve en nihayetinde o sürecin bütün şahitleri bir şekilde intihar etti.
01:04:10Dolayısıyla bu ismin anlatacakları birilerini ciddi manada telaşa uyandırdı açık bir şekilde ortada.
01:04:19Tabii bu mailler üzerinden yani bu günü konuşuyoruz.
01:04:24En nihayetinde bunlarla ilgili olarak Trump şu an hep inkar üzerinden bir kurgu açıklıyor.
01:04:31Gerçi diğer taraftan da...
01:04:33Dolayısıyla olmasa deliller olmasa medyada bu kadar yoğun bir şekilde yer alır mı?
01:04:39Sonuçta karşı muhatap aldıkları Amerika Birleşik Devletleri'nin başkanı.
01:04:43Hani az buz bir tip de değil yani.
01:04:45Tabii yani ben ki bunun İsrail'le olan, FD'nin olan ilişkileri ve siyaseti bir yönüyle dizayn etmek için kurgulanmış
01:04:57ve doğrudan Amerika'daki siyaseti ve yöneticileri hedef alarak o kişiler üzerinden muhakkak
01:05:06Pandora'nın kutusunda ciddi belgelerin olduğunu düşünüyorum.
01:05:12O yüzden bu lağım bir yönüyle böyle durdurarak, engelleyerek en nihayetinde süreç durdurulamaz.
01:05:21En nihayetinde bu ortaya çıkacak.
01:05:24Burada tabii Trump gibi güçlü bir liderden bahsediyoruz.
01:05:29Bunu kabullenip ya ben istifa ediyorum falan kesinlikle öyle bir ihtimali düşünmüyorum.
01:05:35Kongre baskınını yapan ve seçimin hileli olduğunu söyleyen hatta normalde anayasaya göre
01:05:46Amerika Anayasası'na göre iki dönem seçilebiliyor Amerika Birleşik Devletleri'nde.
01:05:52Hatta Trump'ın bu süreci bile bir yönüyle farklı yöntemlerle tekrar başkanlık adaylarını
01:05:58bir şekilde zorlayacağını da düşünüyorum ben.
01:06:01Ciddi, hırslı ve bu yönüyle bütün elindeki araçları kullanabilecek potansiyelde birinden bahsediyoruz.
01:06:11O yüzden bu süreci kamuoyu baskısını ne kadar durdurabilir?
01:06:16Bu tabii ki en nihayetinde Trump nezdinde ve algıda toplumda ciddi manada bir soru işareti.
01:06:24Ve bence Amerika kamuoyunda ve toplumunda da Trump'ın bu sürecin içerisinde olduğu kanaatı bir hali yaygın.
01:06:33Ancak siyasi kariyerini veya da mevcut durumunu engeller mi?
01:06:39Şu hala hazırda böyle bir ihtimal olduğunu düşünmüyorum ben.
01:06:43Peki.
01:06:43Sayın Gündoğdu çok az da zamanımız kaldı ama bu yayınımızda da Gazze'yi anmadan yayınımızı bitirelim istemiyorum ben.
01:06:54Ve fakat son dönemde baktığımızda çok da konuşmuyor gibiyiz.
01:06:59Eski alevli sohbetler, yorumlar, eleştiriler pek kalmadı gibi.
01:07:04Ne dersiniz?
01:07:05Ya maalesef dediğiniz gibi ama ne yazık ki hala İsrail'in saldırıları ve hala oradaki masum halk, hala oradaki akçocuklar aynı kaderi yaşamaya devam ediyor Tunç Bey.
01:07:17Dediğiniz gibi biraz daha böyle sanki dünyanın diğer gelişmelerine ya da Mısır'daki görüşmeler sonrasında çok da bir barış sağlanmış gibisinden uluslararası kamuoyunun dikkatini gerçi dağılmadı.
01:07:30Ama biraz daha böyle o perdelenim, perdeleniyor mu diyelim ya da işte artık ilgiden mi uzaklaştırıldı?
01:07:37Ne yazık ki hiçbir anlaşma hükümleri henüz yerine getirilmiş değil.
01:07:42Ne İsrail'in oradaki geri çekilmesi, ne taahhüt edilen insani ve gıda yardımı malzemelerinin oradaki Filistinli masum halka kavuşturulması ve ulaştırılması noktasında.
01:07:53Ne yazık ki dediğimiz ki o hala insanlar ölüyor, çocuklar özellikle bu bağlamda çok ciddi şekilde maruz kalıyor bazı psikolojik ve fiziksel şiddete.
01:08:02Yarın özellikle benim biraz daha böyle dikkatini çekmek istediğim bir konu ne yazık ki oradaki yaşama kalan ya da işte hayata tutunan çocuklar yarın Filistin'in, Gazze'nin ya da işte bölgedeki bir aktör olarak gelişmeleri takip edecek ya da işte bir aktör olarak hayatına devam edecek.
01:08:20Ancak bu boyutuyla da bunlara ne yazık ki bir ipotek koyuldu.
01:08:24Kimi hamd doldu, kimi bazı fiziksel özelliklerini kaybetti ya da savaşa ya da hayata karşı duruşunu o dilencini ne yazık ki kaybetti.
01:08:34Sumut filosu bu bağlamda çok ciddi çok güzel bir etki yaratmıştı.
01:08:38Her ne kadar ilk zamanlar böyle İsrail'i duyarsız sesini duymayan, kulaklı kayan, yapılanları görmezden gelen bir Avrupa olsa da
01:08:47az önce Faik Hocam da söyledi kamuoyulara artık liderlerini harekete geçirecek etkiler yapmaya başladı.
01:08:54Avrupa'da bunu çokça gördük.
01:08:56Belki bir tepki göstermeye cüret edemeyecek devletler artık İsrail'in istenmeyen bir devlet savaş, terör üreten ya da işte dünyayı kaosa sürükleyen, yalnızlaştırılan, istenmeyen bir lider ve devlet konumuna getirdi.
01:09:12Haliyle bu anlamda tekrar buna benzer bir aktivitelerin ya da işte kamuoyundaki aktivistlerin diyelim dünyadaki diğer böyle o konuya hassasiyet olan şahsiyetlerin gündeme getirmesinde yarar var.
01:09:24Çünkü ne yazık ki o barış ve maddeler henüz tesis edilmedi.
01:09:27Edilmedi. Peki.
01:09:28Sayın Gündoğdu, Sayın Tanrı Kulu çok teşekkür ederiz.
01:09:31Teşekkür ederim.
01:09:32Güzel bir gece diliyoruz.
01:09:33Ben teşekkür ederim.
01:09:34Ve bir teşekkür ederim.
01:09:35Her zaman olduğu gibi size sevgili izleyiciler bizimle birlikteydiniz.
01:09:39Güzel bir gece, keyifli bir yarın diliyoruz.
01:09:41Hoşçakalın.
Önerilen
2:04:08
|
Sıradaki
55:01
2:15:57
1:10:33
1:51:42
3:12:23
53:20
1:05:17
2:30:35
12:14
2:45:15
1:50:57
1:04:27
2:03:32
1:02:18
2:08:33
2:49:24
2:09:40
1:48:10
2:51:42
1:51:24
2:22:21
İlk yorumu siz yapın