Mezopotamya'nın kalbi Mardin'de taşların dile geldiği bir antik kent var. 1500 yıl önce Bizanslılar tarafından kurulan Dara Antik Kenti, bugün ziyaretçilerini tarihin derinliklerine götürüyor. CNN TÜRK ekibinden Arife Yılmaz, Mardin İl Kültür Turizm Müdür Yardımcısı Vural Güngör'le o noktadan aktardı.
00:00Çok önemli bir noktadayız bugün dillerin ve dinlerin bir arada buluştuğu hoşgörü şehri Mardin'deyiz.
00:08Mardin'e 30 km uzaklıkta Dara Antik kentteyiz.
00:13Burası Güneydoğu Anadolu bölgesinin Efesi olarak bilinen bir kent ve binlerce yıldır günümüze kadar gelmiş tarihi bir kent ayakta kalmayı da başarmış.
00:25Peki Dara Antik kenti bu zamana kadar nasıl ayakta kalmayı başardı?
00:31Ne zaman kurulmuş?
00:32Tarihi bilgileri hemen yanımızda Kültür Turizm İl Müdür Yardımcısı Sayın Vural Güngör var.
00:38Gerekli bilgileri kendisinden alacağız.
00:39Hoşgeldiniz yayınımıza.
00:40Hoşbulduk merhabalar.
00:42Güneydoğu Anadolu bölgesinin en büyük antik kenti Dara Antik kentindeyiz.
00:47Burası 5. yüzyılda Roma İmparatorluğu tarafından.
00:50Roma İmparatorluğu'nun doğu sınırlarının Sasani Devleti'ne karşı korunması için kurulmuş bir garnizon kentidir.
00:57Dönemin iki büyük süper gücü Roma ve Sasani Devleti'nin sık sık savaş alanı olarak göze çarpmaktadır burası.
01:065. yüzyılda kurulduktan sonra 6. yüzyılda Mezopotamya Eyaleti'nin yönetim merkezi olarak da kullanılmıştır.
01:13Bölgenin en büyük nekropol alanlarına sahiptir.
01:16Agorasıyla, mozaikli alanlarıyla, sarnışlarıyla göze çarpmaktadır.
01:21Burası 5. yüzyıldan sonra gelişerek katmanlı halde birçok kültüre ev sahipliği yapmış bir alandır.
01:28Günümüzde de oldukça yoğun ziyaretçi almaktadır.
01:32Alanla ilgili Mardin Valiliğimiz ve Kültür Turizm Bakanlığımızın yoğun bir çalışması bulunmaktadır.
01:38Aynı zamanda da yürüyerek anlatalım.
01:39Hemen arkamızda da bir mezarlık var.
01:41Dikkatimizi çekiyor.
01:42Üst kısımda gördüğünüz alanlar kaya mezarları.
01:47İlk dönem yerleşimi için kullanılmış kaya mezarlarıdır.
01:51Tabii bölge uzun yıllar kullanıldığı için daha sonra katman halinde Hristiyanlık dönemine ait sanduka mezar tiplerini de görüyoruz.
02:00Şu an önümüzde bulunan bu mezarlar yine Hristiyan dönemine ait sanduka mezarları.
02:05Doğrudur.
02:07Nekropol alanının genellikle Hristiyanlık dönemi olsa dahi ilk kullanımı kaya mezarlarında Pagan dönemi inanışlarına da göre definler de görüyoruz.
02:18Sonrasında Hristiyanlık dönemi ve ardından anıtsal İslami dönem mezarlarına da rastlıyoruz.
02:25Aslında Mardin'in çok kültürlülüğünü burada mezar yapılarında da görmüş oluyoruz.
02:30Alan çok büyük bir alan.
02:32Güneydoğu Anadolu bölgesinde ve daha geniş alanda bu tarz büyük bir nekropol alanına karşılaşmıyoruz.
02:39Aynı zamanda taş ocaklarıyla da çok göze çarpıyor alanımız.
02:44Bütün alanla ilgili kapsamlı detaylı bilgiler mevcut.
02:50Ancak şunu söyleyebiliriz ki böyle bir nekropol alanı bu bölgede başka bir antik kente bulunmuyor.
02:55Misafirlerimiz de bu yüzden çok yoğun olarak ziyarete bulunuyorlar.
02:59Zaten şu anda da görebiliyoruz inanılmaz bir kalabalık var bu noktada.
03:03Hemen şu o oyulan kayaların içine girmek istiyorum ben.
03:06Oraya bir gidelim mi?
03:07Tabii ki şöyle ilerleyebiliriz.
03:10Ön tarafta kazı alanıyla çıkardığımız Hristiyanlık dönemi mezarlarının arka tarafında bulunan kayalara oyulmuş mezarlarının içine girelim.
03:17Tabii buralar 17. yüzyıldan sonra bir boşluk geçirdiği için 17. yüzyıldan sonra terk edildiğinden dolayı farklı kullanım alanlarıyla göze çarpıyor.
03:29Biz kazı çalışmalarımızla birlikte buraları temizledik ziyarete açtık.
03:34Karşıda gördüğünüz beyaz hizaya kadar toprakla dolu olan bu alanlar bu eski kaya mezarlarımız şu an temizlendi ve zeminin ne kadar aşağı indiğini görüyorsunuz.
03:4517. yüzyıldan sonra boş bırakıldığında şu gördüğünüz çizgili alana kadar mekan toprakla doluydu.
03:52Bakanlığımızın çalışmalarıyla buralar temizlendi, ziyarete açıldı ve yoğun bilgiyle karşılaşılmakta burada.
03:59Peki bu tarafa doğru da gidelim istiyorum.
04:01Şimdi burası neydi daha önce?
04:04Yani burada sarnıçlar var.
04:06Zamanında insanların, işte burada yaşayanların su ihtiyacını da gidermek için mi kullanılıyor?
04:11Tabii ki.
04:12Burası Roma İmparatorluğu'nun bir garnizon kenti.
04:15Doğu sınırlarını Sasan Devleti'ne karşı koruması için kurulmuş bir kent.
04:18Bir üst olarak da aynı.
04:20Bir üst, kesinlikle bir üst.
04:22Yaklaşık 25 bin Roma askerinin burada konuşlandığını biliyoruz.
04:2725 bin Roma askeri için büyük bir alan olduğu için bu su sıkıntısının yaşanmaması, askerlerin bir zorluk yaşamaması için oldukça fazla sarnıç vardır.
04:38Ve İstanbul'da yere batan sarnıcıdan sonra en büyük sarnıcı burada darada görebilirsiniz.
04:42Öyle mi?
04:42Evet, yatan askerlerin daha sonra dirilişiyle birlikte ruhlarının oradan yükseleceğine inanılıyor.
04:49Burada hayatını kaybeden Roma askerlerinin toplu olarak gömüldüğü bir alanı görüyorsunuz aşağı katta.
04:56Bu denli büyük bir toplu mezarlık alanı.
04:58Yani şu aşağıda gördüğümüz kemikler var orada.
05:01Topluca Roma askerlerinin kalıntılarının olduğu yerler.
05:06Kenar kısımlarda da görüyorsunuz yine kayalara uyulmuş şekilde mezarlar bulunuyor.
05:13Ve karşı çaprazda gördüğünüz alanda bacayı göreceksiniz.
05:16Orada da bu yeniden dirilişin, ruhların göğe yükselişini temsilen yapılmış bir...
05:21Evet, şimdi az önce bir bacadan bahsettiniz.
05:23Mesela şuraya baktığımda tavanlara bir siyahlık var.
05:26Onunla mı alakalı?
05:27Değil, bu aslında buranın kullanımıyla birlikte daha önce kullanılan kandillerden ve bu kandillerin çıkardığı iz tabakası.
05:36Bu iz tabakasıyla birlikte oluşmuş bir siyahlıktır.
05:39Eski haliyle mevcut halini koruyoruz.
05:41Roma askerlerinin daha sonra dirilişiyle birlikte buradan göğe yükselecekleri bir alan olarak tasarlanmış ve yapılmış.
05:49Böyle bir alanı farklı bir nekropayanda görmeli.
05:51Bunların inanışlarına göre burada yatan o Roma dönemine ait askerlerin bu yapmış oldukları alandan...
05:59Dinden dirilişle birlikte ruhlarının buradan göğe yükselmesiyle ilgili temsili bir alan olarak inşa edilmiş burası.
06:05Bu alan o yüzden inşa edilmiş.
06:07Bu gördüğünüz alan o yüzden inşa edildi, doğrudur.
06:10Yani yaklaşık...
06:121500 yıl önce, yaklaşık 1500 yıl önce insanların...
06:17Tabi burada bir geçiş dönemi de oluyor.
06:19Tek tanrı inancı, Hristiyanlık dönemine geçiliyor.
06:22Fakat eski alışkanlıklar, pagan dönemi inanışlar da var.
06:26Ona göre bir defin yöntemleri de var.
06:29Dediğimiz gibi burada Mardin'in çok kültürlü yapısının bir örneği, bir mozeyi var.
06:34Çok katmanlılık var burada.
06:35Kültürlerin iç içe geçmesi, defin yöntemlerinin, inanışlarının bir arada buluşmasının tipik bir örneğini Mardin'de, Daranti kentinde görebiliyoruz.
06:44Tabi ki yıllardır elbette burada kazı çalışmaları devam ediyor.
06:49Şimdi size sorduğumda, yüzde kaçlık bir kısmının kazı çalışması yapılmıştır?
06:56Daranti kenti çok büyük bir alana sahip.
06:59Dönemin, eyaletinin yönetim merkezi olarak kuruluyor.
07:03Ve iki büyük süper gücün güç gösterim merkezi olarak bulunuyor.
07:08Roma İmparatorluğu'nun burada yaklaşık 25 bin askerinin konuşlandığı bilinmekte.
07:12Bunun için şu anki gezdiğiniz alanlar, Daranti kentinin mevcut ziyarete açık alanları,
07:18Antik kentin yaklaşık yüzde 5 ila 10 arasını kapsıyor.
07:21Yani diğer kalan kısımları hala toprak altında.
07:24Şu an hala toprak altında.
07:26Valiliğimiz ve bakanlığımızın ortak projeleri, ortak çalışmaları ile birlikte,
07:31köyün geneline yansıyacak bütün çalışmaları yapmayı planlıyoruz.
07:34Aynı zamanda Kültür Turizm Bakanlığımızın geleceği miras projesi kapsamında Daranti kenti kazımız alındığı için
07:40farklı bir boyuta geçti ve yılın 12 ayı kentimizde kazı devam etmekte.
07:46Peki çok teşekkür ediyorum Sayın Uğral Güngör verdiğiniz.
07:49Teşekkür ederim.
07:50Çok önemli ve değerli bilgiler için beni en çok etkileyen de şu kısım oldu.
07:55Hakikaten onların inanışlarına göre Roma dönemindeki o askerlerin ruhlarının
08:01buradan yukarıya doğru inşa edilmesi için yapılmış bir alan.
08:06Dara Antik kenti dedik efendim Mardin'e 30 km uzaklıkta bir alan ve yüzyıllardır ayakta kalmayı başarabilmiş ve
08:16yerli ve yabancı birçok turisti ağırlayan bir alandan bahsettik ve Sayın Kültür Turizm İl Müdür Yardımcısı Uğral Güngör ile birlikte diyelim
08:25ve sözü Mardin Dara Antik kentten size bırakalım.
İlk yorumu siz yapın