Anadolu'nun doğu sınırında, heybetiyle zamana meydan okuyan Kars Kalesi, yaklaşık bin yıllık köklü bir tarihin sessiz tanığı olarak tüm ihtişamıyla varlığını sürdürüyor.
01:30Kars Kalesi'nin 1152'de yapıldığı değil, Kars Kalesi'ni Saltuklu Melik İzzettin'in Veziri Firuzaka'ya yaptırdığı değil.
01:44Buradaki asıl mevzu şu, burada kimlerin izleri var?
01:47Burada Saltukluların izi var, burada Selçukluların izi var, burada İlhanlıların izi var, burada Celayirlilerin izi var, burada Akkoyunların, Karakoyunların izi var, burada Timur'un izi var ve burada Safavile Osmanlı Devleti'nin ve şu anda Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin izi var.
02:03Normal uzunluğu tam 27 bin metre, 263 tane sadece bu civarda eski Kars olarak adlandırılan Yusuf Paşa Mahallesi'nde tescilli yapı var.
02:13Şimdi insana sormazlar mı? 27 bin metre nereye gitti?
02:17Burası 40 yıl Rusların elinde, 2 yılda Ermenilerin elinde kaldı.
02:20Bizlerin tarihçilerin ifadesiyle 40 yıllık kara günler.
02:23İşte buranın en önemli özelliği, Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin şu an bulunmuş olduğu bu toprakları da Anadolu'daki ilk hastane, herkes bilir, Kayseri'deki Gefer Nesibe Şifahanesi.
02:43Ne zaman ki kimdir Gefer Nesibe? Hemen onu söyleyeyim.
02:46Birinci Gıyasettin Kehüsrev'in kız kardeşi, küçüğü, onun yaptırmış olduğu Hayır Hasanat'ta çok elzem birisi, çok önem veren birisi yaptırmış olduğu hastane var.
02:56Ama burası tüm kayıtlarda şu Ejderha Kulesi olarak adlandırılan Kars Kalesi'nin kale görünümüne haiz olmasına sebep olan o kule 12. yüzyılın başlangıcından beri.
03:08Yani yapıldığı ilk andan itibaren, 1152'de yapıldı, hemen akabinden itibaren şifahane ve hastane olarak kullanılmış.
03:15Burası taşların konuştuğu bir şehir. Taşlar konuşsa zaten söyleyecekler. Biz Anadolu'daki ilk hastanelerden biriyiz. Hatta ben iddia ediyorum ilk hastaneyiz.
03:29Buranın UNESCO'nun tanıması geçici listesine sonra asıl listesine dahil edilmesi lazım.
03:35Ama bunun öncesinde de ön planda kesinlikle şunun yapılması lazım.
03:40Bir açık resmi bağlamda açık hava müzesi. Çünkü bir tarafa bakıyorsunuz burada Evliya Çelebi'nin Kars'a gelip 13 gün kaldığında ben bir kez sabah namazını içeriye giremedim dediği o zamanki ismiyle Ulu Camii.
03:53Ama Ermeniler tarafından yakılıp 286 kişinin, masum kişinin katledilmesiyle ne oldu? Yağlı Camii'ye döndü. Bu var. Sadece o mu var? Elbette ki değil.
04:04Namık Kemal'in dedesinin yanında yazmış olduğu, 12 yaşındayken yazdığı, ilk şehirlerinin olduğu Namık Kemal'in evi var.
04:11Sadece o mu? Elbette ki değil.
04:13Hemen yan tarafımızda Ortodoksların en önemli kilisesi olan ve yeni Osmanlı Devleti döneminde Süleyman Paşa Camisi olarak bilinen 12 havariler kilisesi var ki bugün cami olarak kullanılmakta.
04:24Sadece o da değil. Arka tarafta Kazım Karabekir'in köşkü var.
04:28Hemen yan tarafta Puşkin'in yıkandığı hamam var.
04:31Kanununun gelip ziyaret ettiği yerler var.
04:33Bir devletin güzelliği, oradaki büyüklüğü temizliğe verdiği önemden de gelir.
04:38Sadece şu an için ayakta kalan devasa 3 tane hamam var, köprüler var, Osmanlı Devleti'nin yaptırdığı yerler var.
04:52Serhat Fartça baş demek, had sınır demek.
04:54Normalde burası baş sınır.
04:56Her sınır şehri gerçek mahiyetiyle Serhat değildir.
04:59İşte Kars'ın Serhat olmasının en önemli tanıklarından birisi yine arkamızda görmüş olduğunuz Kars Kalesi.
05:05Kars Kalesi o kadar olaylara şahit olmuş ki buranın sınır bekçiliğini yapmış, burayı korumuş, burayı kollamış, burayı muhafaza eylemiş.
05:13Yani muhasaralara karşı, kuşatmalara karşı bunu layıkıyla fazlasıyla yapmış.
05:18Oradaki taşların üzerinde her türlü savaşın, hani biz diyoruz ya taş topla taşla Kars'ı, Bahtı Kara listesinde başta yazmışlar Kars'ı.
05:27Kars Serhat şehri olduğu için o kadar çok muhasaraya şahit olmuş ki sadece Ruslarla aramızda 12 tane büyük savaş var.
05:36Daha İran'ı saymıyorum, Timurlar döneminde olanı saymıyorum, Celayirliler döneminde olanı saymıyorum, İlhanlılar döneminde olanı saymıyorum, Safaviler'i saymıyorum, Selçuklar'ı saymıyorum, Akkoyunlu Karakoyunlar'ı saymıyorum.
05:47Sadece bu son dönemdekilere baksak bile Kars Kalesi'nin ehemmiyeti gözler önüne serilecektir.
05:57Toplamda burası birkaç kez maalesef yıkılmış. İlk yıkanlardan bir tanesi de elbette hepimiz biliyoruz Moğollar.
06:04Moğollardan sonra içeride bulunan Celal Baba türbesi var, onunla ilgili efsaneler de var.
06:08İşte kafasını boyunun altına alıp tekrardan savaştığına dair.
06:11Sonrasında Timurlar aynı şekilde yerle yeksan etmiş.
06:14Sonra Safaviler zamanında Osmanlı-Safavi savaşlarında 1548 yılında tahrip olmuş tamamen.
06:20Ve Lala Mustafa Paşa, bakın Lala Mustafa Paşa sadece Kars'ta değil, Antep'ten Urfa'ya kadar.
06:27Ve Kıbrıs'ına kadar o kadar çok eserler Erzurum'da dahil olmak üzere o kadar çok eserler var ki 1579 yılında bugünkü halinin almasına vesile oluyor.
İlk yorumu siz yapın