00:00Siniguro po ng Office of Civil Defense na tuloy-tuloy ang pagpapaabot po ng tulong sa mga nasalanta ng magkakasunod na bagyo.
00:06Alinsunod na rin po ito si Direktiba ni Pangulong Marcos Jr. na Whole of Government Approach, Actual Mobilization of Resources ng Gobyerno.
00:14At kung may po niyan makakausap po natin sa linya ng ating telepono, si Office of Civil Defense Assistant Secretary Bernardo Rafaelito Alejandro IV.
00:22Asik, Rafi, magandang umaga po sa inyo. Diane Kirer po ito ng Rise and Shine Pilipinas sa PTV4. Good morning po.
00:27Yes, good morning. Magandang umaga, Diane.
00:30Thank you for taking our call, Asik.
00:32Alright, nagsagawa po kayo ng air survey and also on ground assessment.
00:36Ano po yung general assessment po ninyo sa naging lawak po ng pinsala ng bagyong opong, particular po doon sa buong probinsya po ng Masbate, Asik?
00:45Oo, ito nga, lumalabas na talagang hardest hit ang Masbate.
00:50Kaya tatlo po ang napaka-importanting magawa kagad ng tulong.
00:55Unang-una yung pag-restore ng power, pangalawa yung pag-restore ng telecommunication,
01:02and pangatlo yung pagbibigay ayuda in terms of housing material doon sa mga maraming nasiraan ng bahay.
01:09So, yun po ang tatlong pinagbibigyan namin doon.
01:12Kasi unang-una, pag wala pong power, may mga kaduktong po yung problema, sanga-sanga, no?
01:18So, pwede magkaroon ng problema sa tubig at ina-address natin yan ngayon.
01:22So, kahapon po, nag-erial survey tayo, nagsipag-pulong tayo sa gobernador,
01:28kasama na rin si Secretary Getchalian.
01:31Yan na rin ang utos ng ating Pangulo, no?
01:33Pangulo Marcos at ni Secretary Sudoro,
01:36na we should be very proactive at anticipate at full force ng national agencies ay dapat tumulong.
01:44We are not looking at masbati lang po.
01:48Tinitingnan din natin yung mga dinaanan sa Region 4B,
01:52like Romblon, Marinduque, and Occidental Mindoro.
01:55Kaya kami po sa OCD ay talagang tuloy-tuloy ang aming koordinasyon sa iba't-iba ang ahenship,
02:01goberno, na kasama namin na nagbibigay tulong dito sa mga affected areas po.
02:08Okay, so you've mentioned, asec, power, telco, and also housing materials.
02:12Doon po sa kuryente, ano po ang timeline po dito?
02:16Siguro, ano na rin po ang sabi ng DOE na makakatulong po sila para maibalik po agad yung supply po ng kuryente?
02:21Oo, in essence, para maging 100% bumalik ang kuryente sa buong masbati,
02:27ang tinitinangan natin yung timeline dyan initially is one month.
02:31Pero ito nga, nagmumumunilay na tayo ng mga different task forces na pwedeng pumunta sa masbati
02:37at tumulong sa pag-restore ng power.
02:40Isa po dyan, kailangan maibalik po o maitayo ulit yung mga poste
02:44kasi marami po pagsing na putol o natumba,
02:48yan po ang kailangan natin na ma-restore agad para ma-re-energize ulit yung probinsya.
02:56So, kailangan po dyan magtulong-tulong.
02:58Yung ating DOE, nag-constitute na po ng task force sa task force nila
03:03from different electric cooperatives na magpapadala ng mga technician, mga tao
03:12na pwedeng tumulong doon sa masbati.
03:14So, ngayon po, as we speak, papunta na po yung galing DICOL
03:18at meron pa po galing sa, as far as sa Metro Manila,
03:22yung MMDA, magpapadala din ng tulong para puspusan pong marustore itong kuryente.
03:29Ang target natin, hindi po abot dapat ng one month
03:31kasi dahan-dahan po, pag naitayo yung poste,
03:35kailangan ma-re-energize from the center hanggang sa mga barangay po.
03:42So, tulong-tulong po kami.
03:45Nandyan po ang DOE, nandyan po ang OPB para i-coordinate
03:49at i-manage yung mga logistical requirements
03:52para tuloy-tuloy po ang tulong natin sa masbati.
03:55For telco naman po, probably po DICT could also help po
03:59pagdating po dito sa servisyong ito.
04:02Yes, ang DICT kasama namin kahapon,
04:04nag-install na po tayo ng mga alternate or emergency telecoms unit or teams
04:10doon sa masbati city mismo, sa airport.
04:13At maglalagay pa tayo doon sa mga isla nila,
04:16sa Buryat and Ticow,
04:17para po may direct communication tayo na tuloy-tuloy,
04:21para po mabilis ang exchange ng information at mabilis po mabigay yung tulong.
04:26So, napaka-important po po ma-restore yung communication po.
04:30Now, for the housing naman po, nabanggit nyo highly affected din po yung infrastructure.
04:35Ano po yung mga maaring ma-expect po ng tulong ng ating mga affected residents?
04:39Siguro, probably from DICT din po, sir.
04:42Opo. Nandiyan na po ang DICT kahapon.
04:44Kasama din namin ng kakaset.
04:46Meron po silang housing assistance na ibibigay.
04:49But, for the meantime po, nagpadala na po tayo ng mga tarpaulin,
04:53mga GI sheets from OCD, from DICT, at other agencies, no?
04:58Para maging temporary, ma-repair nila yung mga bahay nila,
05:02malagyan ng bubong,
05:04habang inaantay yung mga permanent support,
05:07like repair and restoration ng mga kabahayan nila.
05:11So, tuloy-tuloy po ito.
05:12We are moving our logistics, papunta masbate.
05:17So, una po, mga emergency shelter assistance,
05:20mga shelter kits, repair kits,
05:23ay meron na po na dumating na po kahapon mga initial supplies po.
05:28Si Grafi, until now po may mga residente pa rin po sa mga evacuation centers.
05:33May bilang po ba kayo nito? Meron pa po ba?
05:36Oo, meron pa rin naman, especially sa matbate,
05:40kasi maraming ang nasiraan ng bahay.
05:42So, hindi ko lang hawak ngayon exact number,
05:45but kahapon, we went around and checked doon sa mga evacuation centers,
05:49kasama si Sec. Gachalian,
05:52at namigay po tayo ng mga food assistance.
05:56Wala pong problema sa pagkain,
05:58in terms of pagkain,
05:59kasi nakapag-prepo po tayo sa mga areas na yan,
06:04ready po talaga ang DSWD to provide this food assistance.
06:08How about medical services?
06:10Sabi po, ay kailangan rin daw po ito
06:12ng mga tagalalawigan ng masbato, sir.
06:14Opo, opo. Ang binibigyan natin pansin ngayon
06:17ay yung pagbibigay ng genset sa mga tatlong district hospital
06:23at saka yung provincial hospital
06:24kasi meron silang problema sa mga power supply.
06:28Meron silang generator set,
06:30pero kailangan kasi itong,
06:32kasi isa lang,
06:33kailangan magpahinga ito every two hours.
06:36Kailangan magpahinga siya.
06:37So, kailangan maglagay tayo ng additional generator set
06:41para tuloy-tuloy po ang condition na ibibigay ng hospital.
06:45Kailangan po kasi tuloy-tuloy ang mga ER,
06:47yung mga medical intervention na dapat tuloy-tuloy 24-7,
06:51ay kailangan mayibigay yan.
06:53So, meron na pong mga alternate power source na parating
06:57para ma-sustain po ang operation ng mga hospitals natin.
07:00Alright, well, buti po at yung ating mga tulong
07:04mula sa iba't ibang agency po,
07:05ay agarang na ibibigay sa ating mga affected residents.
07:09Now, I just want to know po, Asik Rafi,
07:10do you have final data kung ilan po ang talagang naging casualties
07:13dulot po nitong nagdaang pagyo po, Asik?
07:17O, ongoing pa rin ang ating pagkuhan.
07:20Kasi as of now, meron tayong 27 dead,
07:24pero katama pa dyan ang Nando.
07:27But for autumn po, meron tayong binavalidate.
07:30So far, sa Region 8, medyo mataas po.
07:33Hindi pa po pumapasok yan officially,
07:35but we are looking at 15, no?
07:3715 casualties, pero binavalidate yan from Region 8 alone.
07:41And then itong sa Region 5,
07:43na medyo pumapalo dyan ng 9, no?
07:46So, pero binavalidate yan.
07:48Pero kaya tinitingnan natin itong 27 upreported as of today
07:52ay tataas pa ito
07:54pag pumasok na po yung mga validated report.
07:57Panguling mensahe na lamang po, Asik Rapi,
07:59sa ating pong mga kababayan,
08:00especially po yung affected nga po nitong mga nagdaang bagyo.
08:03Go ahead po.
08:04Opo, kami naman sa national agencies, no?
08:08Ayon na rin sa utos ng ating Pangulo,
08:11si Ferdinand Marcos Jr.
08:13and our Secretary of National Defense,
08:15ang Chairman ng NDRMC.
08:17Tuloy-tuloy po ang pagbibigay natin ayuda.
08:19As of now, meron na tayong close to 150 million
08:21worth of goods na ibigay doon sa mga affected families.
08:25Hindi lang po sa Masbate,
08:27sa Region 5,
08:28pati na po sa Region 4B.
08:30And of course,
08:31hindi natin nakakalimutan yung ongoing pa natin sa North, no?
08:34Yung tinamaan ng NDRMC.
08:35Tuloy-tuloy po ito.
08:36So, in fact, ngayon,
08:39tinitingnan na rin natin yung may mga posibleng papasok
08:43in the next two weeks.
08:44So, nagsisupare na rin kami dito.
08:46So, rest assured po,
08:47we are here to support
08:49and fully mobilize po ang national agency.
08:53So, nandyan po kami.
08:54Rest assured yung ating mga LTEs,
08:56nandyan po kami mag-government
08:57at magbigay tulong sa inyo po.
09:00Aseg,
09:01graphe Alejandro ng OCD.
09:02Maraming salamat po sa inyong oras
09:03dito po sa PTV4 sa Rise and Shine, Pilipinas.
09:06Pabuhay po kayo.
09:06Thank you po, Aseg.
09:08Thank you, sir.
