Gece Haberleri 26 Eylül 2025 Cuma

CNN TÜRK

3 gün önce

Gece Haberleri, 24 saatin tüm gelişmelerini ekrana getiriyor.

Kategori

🗞

Haberler

Döküm

Tüm video dökümünü görüntüle

00:00:00İzlediğiniz için teşekkürler.

00:00:30Trump'a hemen detaylara bakalım.

00:00:33Amerikan Başkanı Trump Oval Ofis'te TikTok'la ilgili bir başkanlık kararnamesini imzalarken Cumhurbaşkanı Erdoğan'la Beyaz Saray'da yaptığı görüşmeyi değerlendirdi.

00:00:44Cumhurbaşkanı Erdoğan'la harika bir görüşme yaptık.

00:00:47Bence birçok farklı konuda çok sonuç verici bir görüşmeydi dedi.

00:00:52Erdoğan'ın çok saygın bir Cumhurbaşkanı beraber saygın bir Cumhurbaşkanı ve onunla beraber zaman geçirdik.

00:01:00Öğle yemeği yedik ve birçok konuda iyi görüşmeler yaptık ifadesini kullandı.

00:01:05Trump İsrail işgali altındaki Batı şeria ile ilgili de konuştu.

00:01:09İsrail Başbakanı Netanyahu ile görüştüğünü söyleyen Trump, İsrail'in Batı şeria'yı ilhak etmesine izin vermeyeceğim, bu kadar yeter artık durmaz zamanı ifadelerini kullandı.

00:01:21Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Burhanettin Duran'dan da Trump-Erdoğan görüşmesine ilişkin açıklama var.

00:01:35Duran görüşmeyi tarihi olarak niteledi ve belirli konularda önemli mesafeler kat edildiğini söyledi.

00:01:45İletişim Başkanı Duran açıklamasında Erdoğan'ın New York ve Washington duraklarını içeren Amerika'da,

00:01:51Amerika Birleşik Devletleri seyahati oldukça yüksek tempolu ve verimli geçti, dedi.

00:01:56Erdoğan, Trump'ın Beyaz Saray'daki görüşmesini tarihi olarak niteledi ve oldukça samimi bir ortamda geçtiğini söyledi.

00:02:03Erdoğan, Trump görüşmesinden, savunma sanayinden, ticarete, enerjiden bölgesel ve küresel sorunlara kadar çok sayıda konu ele alındığını ve belirli konularda önemli mesafeler kat edildiğini söyledi.

00:02:16İletişim Başkanı Erdoğan'ın Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nda,

00:02:21Filistin'in sesi ve uluslararası toplumun vicdanı olduğunu söyledi.

00:02:25Ayrıca, Türk dış politikasının bölgesel ve küresel vizyonunu da ortaya koyduğunu belirtti.

00:02:31Erdoğan'ın, Afrika'dan Avrupa'ya Asya'dan Amerika kıtasındaki devletlerin liderleriyle ilgili çok taraflı görüşmeler yaptığını,

00:02:41düşüncelerini Newsweek ve Fox News gibi mecralarda dile getirdiğini sözlerine ekledi.

00:02:512019 yılından sonra tam 6 yıl ara geçtikten sonra Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Amerikan Başkanı Donald Trump Beyaz Saray'da tarihi bir görüşme gerçekleştirdi.

00:03:082,5 saate yakın süren görüşmede tabii ki Türkiye-Amerika Birleşik Devletleri ilişkileri ve bölgesel konular ele alındı.

00:03:17Ve tabii ki biz de programımızda konuklarımızla bu konuları konuşacağız.

00:03:22Hemen konuklarımı takdim etmek istiyorum.

00:03:23Tolga Sakman ve Anar Ali Stüdyo'da bizimle birlikte.

00:03:26Hoş geldiniz.

00:03:27Hoş bulduk.

00:03:27Tolga Bey sizinle başlayalım.

00:03:30Görüşmeye dair ilk izleniminiz nedir?

00:03:34Tabii ki ikili arasındaki görüşmenin çok sıcak geçtiğini söyleyebiliriz.

00:03:39Biraz önce verdiğimiz sonrasında yapılan açıklamalardan da bunu çok net bir şekilde anlıyoruz.

00:03:44Görüşme öncesinde Beyaz Saray'da gazetecilere karşı verilen görüntü de oradaki sohbetin de aslında bu görüşmenin iki ülke tarafından ne kadar önemsendiğini ortaya koyuyor.

00:03:55İlk izleniminiz nedir?

00:03:56Şimdi tabii Beyaz Saray görüşmeleri deyince herkesin bir gergin tarafı oldu mutlaka.

00:04:02Daha önce Trump'ın ve aslında Trump'tan da öte J.D. Vance'in ortalığı nasıl karıştırabilecek bir potansiyeli olduğunu gördük.

00:04:10Ama şimdi bunun mesajını daha önce vermişti sanki Trump.

00:04:15Yani anlaşabildiğim, sevdiğim insanlarla anlaşıyorum, onlarla çalışmak istiyorum vs. demişti.

00:04:22Sayın Cumhurbaşkanı da anlaştığı liderler arasında olduğunu zaten daha önce dile getirdi.

00:04:28Bir de geçen günkü o Gazze ile ilgili yapılan o nispeten küçük toplantıda da yanına oturtması, hemen Trump'ın yanına oturması Sayın Cumhurbaşkanı'nın.

00:04:40Orada zaten ilişkilerin iyi olduğunu ve bu toplantında iyi olacağının göstergesiydi.

00:04:45Şimdi aslında benim en çok dikkatimi çeken şey şu oldu.

00:04:51İki tarafta bu ilişkilerin, iki devlet arasındaki ilişkilerde nispeten daha zorlayıcı olan,

00:04:58işte Katsa gibi anlamsız ama gerginliğe neden olan konuların artık halledilmesi noktasında hemfikirler.

00:05:07Yani ince ince bu noktalar işlenmiş.

00:05:11Çünkü o işte detaylı konuşuruz herhalde bu Patrikhani, düzeltiyorum, şey, Ortodoks Kilisesi'nin mevzusu da şeyde...

00:05:26Başlangıçtaki görüşmede değil mi?

00:05:28Hem Heybeliada görüşmesi hem Halkbank konusunun gündeme gelmesi iki tarafında aslında aradaki o gündem olmayan bizim toplantıdan önce ikisini de hiçbirimizin aklına gelmezdi böyle bir konunun gündeme geleceği.

00:05:43İşte bu aradaki olası gerginlikler için neden olan şeyleri ortadan kaldırma niyeti var belli ki.

00:05:52Bir de ben hep şunu söylüyorum, Trump'la iyi bir toplantı yapmak istiyorsanız o toplantının temeli iki şeye dayanacak.

00:06:00Güvenlik ve ticaret.

00:06:02Bu toplantının da iki temeli güvenlik ve ticarete dayalıydı.

00:06:06Zaten sonra imzalanan anlaşmalar vesaire de duyurulunca net şekilde ortaya çıktı.

00:06:11Tam bir kazan kazan formülü var masada.

00:06:14İki devletin de kazanacağı bir formül oluşturulmuş, bir ortam oluşturulmuş.

00:06:18O yüzden de zaten Trump nispeten mutluydu da.

00:06:24Yani o gazetecilere takılması vesaire ki normalde çok yapmaz, yapıyorsa da sert şekilde yapar.

00:06:31O yüzden yani bunun pozitif yansımalarını göreceğiz.

00:06:35Böyle başlamış olayım.

00:06:36Evet Anar Ali sizinle devam edelim.

00:06:38Tabii Tolga Bey çok önemli bir yerden girdi.

00:06:42Beyaz Saray'daki başkan Trump'ın özellikle ikinci dönemindeki lider ağırlamaları

00:06:48genellikle tüm dünya medyasının dikkatini çeken ağırlamalar oluyor.

00:06:55Özellikle tabii Zelenski ile verilen görüntü, Güney Afrika Cumhuriyeti Başkanı ile verilen görüntü,

00:07:04oradaki tartışma.

00:07:06Anlamsız bir konu üzerinden geldim.

00:07:07Tabii yine Zelenski ve Avrupa liderlerinin katıldığı o yakın zamandaki toplantıda ortaya çıkan fotoğraf.

00:07:16Bunlar hep mesaj niteliği taşıyan, çok net Amerika Birleşik Devletleri'nin belki de daha önceden planladığı,

00:07:25göstermek istediği görüntülerdi.

00:07:26Ama Cumhurbaşkanı Erdoğan'la gerçekleşen görüşmede iki ülkenin birbirine duyduğu saygı ve ciddiyet gerçekten çok dikkat çekti.

00:07:39Ve sizin de belirttiğiniz gibi önceki görüşmelerde başkan yardımcısı Vance işin içine dahil olabiliyordu.

00:07:46Bazen Trump hiç ağırladığı liderle görüşmeyi Vance'in konuşmasını istiyordu.

00:07:51Diğer bakanlar araya giriyordu.

00:07:53Ama bu toplantıda tamamen Trump ve Erdoğan ön plandaydı, başroldeydi.

00:07:59Ve Amerika Birleşik Devletleri tarafından neredeyse fotoğraf karesine giren hiç kimse bile yoktu diyebiliriz.

00:08:05Bu da herhalde önemli değil mi?

00:08:08Şunu da ekleyeyim mi hocam, çok pardon.

00:08:11Sayın Cumhurbaşkanı Blair House'da ağırlandı.

00:08:15Yani bu bile aslında ne kadar, evet Beyaz Saray'ın konuk evinde.

00:08:19Çok nadir misafirlerini orada ağırlıyor devlet başkanları yani Amerika'da.

00:08:26Türkiye'de de yani Erdoğan'ın da orada ağırlanması, çünkü bugün başka toplantılar da oldu, bugün yarın olacak.

00:08:34Onlara bunu yapmadı.

00:08:36Sadece Cumhurbaşkanı'na, Sayın Erdoğan'a verdi orayı.

00:08:39Oradan da zaten o ikili ilişkiler için bir bakış açısı oluşturdu.

00:08:44Evet, o sanal medyayı da yansıdı oradaki fotoğraf, personelle birlikte Cumhurbaşkanı Erdoğan.

00:08:50Evet, sizi dinliyoruz.

00:08:51Evet, şimdi Türkiye'nin bu sayılan ülkelerle, evet Trump bunların hepsi davet ettiğinde Beyaz Saray'da şu veya bu şekilde skandallar ortaya çıktı.

00:09:01Ama işin bir de şu tarafı var, Türkiye'nin çok farklı bir kategoride yer alan bir ülke.

00:09:07Yani nasıl ifade edelim o kelimeyi, özgün ağırlığı olan bir ülke Türkiye.

00:09:14Ve tabii ikisi, Sayın Erdoğan'ı, Cumhurbaşkanı'nı da bildiğim kadarıyla en azından Trump'ın ifadelerinden yola çıkarak söylemiş olursak, yakından tanıyor.

00:09:25Yani eğer herhangi bir benzeri bir kriz olması durumunda orada diğer liderlere yönelik ifadelerinden herhangi birinin Sayın Erdoğan'a yönelik ifade edilmesi durumunda sözünü sakınmayacağını biliyor.

00:09:41Yani aynı tonda yanıt vereceğini de biliyor.

00:09:45Amerikan siyaseti de, Amerika şu an Trump'ın ekibi de bunu çok iyi biliyor.

00:09:50Ve dolayısıyla ben de ona katılıyorum, en ince detayına kadar hazırlanmış, planlanmış, bütün aksilikler yaşanmamasına azami dikkat edildiğini görüyoruz bu toplantıda.

00:10:01Evet, şimdi aslında konuları ele alalım.

00:10:05Tabii ki Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Türkiye'ye dönüşünde uçakta yapacağı açıklamalar da bu görüşmenin...

00:10:11Orayı işaret etti zaten.

00:10:12Evet, o görüşmenin tam anlamıyla detaylarını kamuoyuna yansıması açısından önemli olacaktır.

00:10:18Ama tabii görüşme öncesinde en çok öne çıkan konular F-16 ve F-35 alımı ile ilgili Amerika Birleşik Devletleri ve Türkiye arasındaki görüşmelerin hangi noktaya gideceği ve var olan sorunların, problemlerin çözülüp çözülemeyeceği yönündeydi.

00:10:32Siz bu konuda bir aşama kaydedildiğini düşünüyor musunuz?

00:10:35Yoksa iki tarafın da birbirlerine bu konuyla ilgili farklı yol seçenekleri sunma ihtimali var mı?

00:10:41Mesela konuşulan konulardan biri Türkiye'nin F-35 almak yerine F-16'larla ilgili farklı bir alım paketi için bazı alternatifleri değerlendirebileceği yönündeydi.

00:10:51Tabii bunların hepsi tamamen iddiadan ibaret.

00:10:53Siz ne düşünüyorsunuz F-35, F-16 ve askeri konulardaki sorunların çözümü için bir yol alınmış olabilir mi?

00:11:00Şimdi F-16 konusunda aslında neredeyse her şey çözüldü zaten.

00:11:05Yani hala bu uçakların teslim edilememesinde bir mantık yok.

00:11:11O yüzden burada aslında bu toplantıda bununla ilgili yapılacak çok bir şey de yok.

00:11:16Yani en fazla Trump'dan şu istenebilir, bunun hızlandırılması için baskı yap.

00:11:22Yani Trump'ın da bu konuda zaten istekli olduğunu biliyoruz.

00:11:25Özellikle F-16'ların teslimini istiyor Türkiye'ye.

00:11:28O yüzden bunun hızlandırılma olasılığı var.

00:11:32Ama F-35'ler tabii biraz farklı bir konu.

00:11:34Orada Trump'ın yapabileceği çok bir şey yok.

00:11:38Yani Trump bunun ilk katsa yaptırımları yapıldığında Trump yine yönetimdeydi.

00:11:46Ama o zamanki konjonktür, iç siyaset vs. bununla doğrudan ilişkiliydi.

00:11:51O da zaten otomatikman o işte S-400'lerle bağlantılandırıldı ve F-35 projesinden çıkartıldı.

00:11:58Ama şimdi bunun yeniden hayata geçmesi için Trump'ın bir kendi fikrini, isteğini ortaya koyması,

00:12:08kongrenin de onaylaması gerekiyor.

00:12:09Yani iş biraz daha çetrefilli hale geldi F-35'ler için.

00:12:13Ve F-35 süreci şimdi ilk Trump kendi sosyal medyasından paylaşım yaptığında devam etmekte olan F-35 görüşmelerinin pozitif sonuçlanma ihtimalinden bahsetmişti.

00:12:28Yani bu belli ki daha uzun bir süreç.

00:12:30Zaten hani çok bir süredir yapıldığını biliyoruz bu görüşmelerin.

00:12:34Bunun da tek kalemde çözülebilme olasılığı çok yok.

00:12:39Bahsettiğiniz o farklı formüllerin de Türkiye çok orada değil.

00:12:44Farklı formüllerle çözmek istemiyor.

00:12:46Çünkü Türkiye diyor ki ben burada haklıyım.

00:12:48Ben F-35'in proje ortağıyım.

00:12:52Ki değil satın almak.

00:12:53Ben üretim geliştirme arge aşamasından beri sürecin içindeyim.

00:12:57Doğal olarak da burada ya tamam F-35'den vazgeçelim de şunu yapalım noktasına geçmek istemiyorum diyor.

00:13:03O yüzden zaten bu F-35 konusunda baskı yapılıyor.

00:13:08Yani şunu da hatırlatmış olalım.

00:13:10Bizim zaten kanadında Türk bayrağı olan F-35'lerimiz şu anda Amerika'da hangarda bekliyor.

00:13:15Yani bize teslim edilmesi gereken uçaklar.

00:13:19Amerika'nın iddiası bu hangarda beklediği.

00:13:21Biz görmüyoruz tabii bu uçaklar.

00:13:22Geçmiş dönemlerde farklı iddialar da ortaya atılmıştı bu uçakların başka ülkelere verildiği yönünde.

00:13:28Ama Amerika Birleşik Devletleri bunun öyle olmadığını açıklamıştır.

00:13:31Yani özellikle hangarda bekletildiğini söylüyor.

00:13:33Şimdi Türkiye'ye vermeyecekseniz satmayacaksanız neden hangarda bekletiyorsunuz bunları?

00:13:39Yani orada da sanki böyle bir bu konuyu Türkiye üzerinde baskı aracı haline getirmek isteyen bir grup var gibi görünüyor.

00:13:49Şimdi dönüp Kongre'ye baktığımızda şimdi demokratların bu konuda çekinceli olduğunu biliyoruz.

00:13:57Yani F-35'ler Türkiye'ye verilmesin.

00:14:00Cumhuriyetçilerin de bir kısmı F-35'ler konusunda Türkiye'ye destek vermiyor.

00:14:05Bunun da nedeni lobiler.

00:14:07Yani İsrail yanlısı lobi ve nispeten Yunan lobileri burada olmaması, bu uçakların Türkiye'ye verilmemesi baskısında bulunuyor.

00:14:18O yüzden zaten az önce söylediğim o iki detay konu bu yüzden önemli hale geliyor.

00:14:23Yani ruhban okulu konusu ve Halkbank konusunun gündeme gelmesi aslında biraz bunlarla ilişkili.

00:14:28Yani Amerika'daki Yunan lobisini etkilemek istiyorsanız bazı konularda bazı konuları gündeme getirmeniz lazım.

00:14:39Sanki Trump yönetimi kendi konuyu bu konuyu açarak oradaki o lobilere de bir mesaj verme niyetindeymiş gibi anladım ben.

00:14:49Çünkü konu gerçekten hiç sıcak değil gündemde bu kadar olay varken.

00:14:54Evet bir anda nereden çıktı değil mi?

00:14:55Yani bir anda bu konunun açılması, Cumhurbaşkanı Erdoğan'la da görüşeceğiz, halledeceğiz,

00:15:01Bartolomeu'yla konuşurum ben diyerek konuyu çok sıcak bir şekilde tatlıya bağlaması.

00:15:06Sanki bu özellikle Amerika'daki Yunan lobilerini etkilemek için.

00:15:10Şu anda İsrail yanlısı lobiden bir destek alamayacağımıza göre Amerika'da.

00:15:14Bu şekilde Yunan lobilerinin desteğini alarak kongredeki bazı temsilcileri etkileme olasılığı var.

00:15:20Halkbank konusu da o katsa ile ilişkili zaten.

00:15:23Yani Halkbank deyince yine birçok kişinin aklında bir şey uyanmadı büyük ihtimalle üzerinden çok zaman geçti.

00:15:30Ama katsa yaptırımlarının uygulanma sürecinde bir temel teşkil eden bir dava var Halkbank üzerinden.

00:15:37Bunun tamamen sonuçlanmasını istedi Sayın Cumhurbaşkanı ve bu mevzu kapansın.

00:15:43Bu mevzu kapanırsa da katsa konusu zaten daha bitmeye doğru yönelebilecek.

00:15:49Yani belli ki bu konunun çözümü isteniyor iki taraf içinde.

00:15:53Çözümü içinde ayrıntılar üzerinden gidiliyor.

00:15:56Diğer askeri konular tabi bazı konular konuşuldu ama gündeme geldi.

00:16:02Yani dışarıya aksettirilmediği kanaatindeyim.

00:16:05Çünkü Trump basın toplantısı sırasında Avrupa'daki güvenlik mimarisiyle ilgili de sanki birkaç mesaj verdi.

00:16:13Orada Avrupalı dostlarıyla transatlantik ilişkilerde gerildiği için Türkiye üzerinden bir destek verecek gibi görünüyor.

00:16:23Ve aslında savunma sanayi ile ilgili çok konuşulmayan ama benim naçizane hatırlatmak istediğim bir konu var.

00:16:29Bu uçak alımı sadece bir havayolu şirketinin yani bayrak taşıyıcımız Türk Havayolları'nın kullanımı ile ilişkili bir şey değil.

00:16:37Yani onun için çok kıymetli belki konuşuruz ama bu aynı zamanda Türkiye'nin daha sonraki uçaklar veya diğer hava araçlarıyla ilişkili olan üretim argi aşamalarında belli üreticilerle temas edebileceğimiz ticari anlamda da temas edebilmemiz için önemli bir ilk adım oluyor.

00:16:58Yani biliyorsunuz biriyle ticaret yapmak için önce bir ticaret başlatmanız gerekir ki ondan sonraki alışverişleriniz için iki taraf birbirini tanısın.

00:17:05Sanki biraz onun da etkisi varmış gibi geliyor bana.

00:17:10Bundan sonraki süreçte belki de Amerikan hava sanayi, hava ulaşımıyla ilgili sanayide farklı işbirliklerinde belki Türkiye'deki TAİ ile mesela oradaki şirketlerin anlaşmalarını da görürüz gibi geliyor yakında.

00:17:25Evet aslında izleyicilerimizin daha net anlayabilmesi için şöyle örneklendirebiliriz sizin bu ifadenizi.

00:17:32Tabii bu yapılan anlaşmalar işte 300 adet uçak alımından ibaret değil kağıt üzerinde yazan.

00:17:37Bu anlaşmanın detaylarında nasıl işbirliklerinin olduğunu bilemeyiz.

00:17:40Şöyle örneklendirebiliriz.

00:17:42Özellikle tabii ki Türk Hava Yolları 600 yeni uçak alacağını 2023 yılında görmüştü.

00:17:48Ve o dönem bu 600 alımın 300'ü Airbus, 300'ünü de Boeing firmasından ki dünya üzerinde zaten en prestijli kabul gören iki firma bunlar.

00:18:00Çoğunlukla Rus firmalarını tercih etmiyorlar dünya üzerindeki hava yolu şirketleri çok güvenli bulmadıkları için.

00:18:05Tabii şöyle ifade edebiliriz siz Airbus'ta da tabii bundan önce yaptığınız anlaşmalarda işte şimdi yapacağınız belki anlaşmada da sizin bahsettiğiniz gibi bu iyi iletişim ve belki koyduğunuz başka maddelerle işbirlikleri vasıtasıyla faydalar sağlayabiliyorsunuz.

00:18:22Bunun en yakın örneği Türkiye'nin İspanya ile yaptığı Hürjet Anlaşması'nda İspanya'ya vereceği uçakların üretiminde Airbus'ta bir ortaklık kurmasını öngörebiliriz.

00:18:34Aslında sizin bahsettiğinizde bu bundan sonra da Boeing firmasıyla Türk savunma sanayi şirketlerinin nasıl iletişim kurabileceklerini herhalde bunu daha net bir şekilde görebiliriz.

00:18:45Çünkü Türkiye'nin özellikle ürettiği uçaklarla ilgili çok net bir şekilde uçak motoru ihtiyacı söz konusu.

00:18:52Evet Anar Ali tabii burada F-35'ler konusunda Tolga Sakman yani bugünkü görüşmede bir sonuç çıkabileceğini yani yarın iki ülkenin tamam biz anlaştık F-35'leri Türkiye'ye veriyoruz şeklinde bir açıklama yapmayacağını ama uzun süreçli bir yolculukta önemli bir adımın atılabileceğini ifade ediyor.

00:19:14Evet öyle ama bu süreç zaten yeteri kadar uzamadı mı Anar Ali? Yani daha nereye kadar uzayacak?

00:19:19Evet kesinlikle çünkü şöyle bir şey var aslında F-35 programından bizim çıkarılma sebebimiz S-400 konusu oldu.

00:19:26Şöyle bir şey oldu yani biz 2017'de S-400 antlaşmasını imzaladık.

00:19:32Türkiye'nin şöyle bir F-35 programından çıkarılacağını öngöremedi Türkiye.

00:19:39Aslında Batı'da Amerika Birleşik Devletleri de Türkiye'nin S-400 alacağını öngöremedi.

00:19:44Yani böyle karşılıklı bir resleşme sonrası bu aşamaya gelindi.

00:19:48Evet o dönem Katsa yaptırımları 2017 senesinde daha yeni yasalaşmıştı o gündemdeydi.

00:19:53Yani S-400 karşılığında Türkiye'ye yönelik bir Katsa yaptırımları gündemdeydi ama F-35 gerçekten de yoktu.

00:20:00Ama sonra bir şekilde bir lobiler devreye girdi.

00:20:04S-400'den sonra bu ulusal savunma bütçesine bir madde ekleyerek Türkiye Rusya'dan S-400 alıyor diye Türkiye'yi bu programdan çıkarttılar.

00:20:14Haksız bir yere çıkarttılar.

00:20:15Hocam da bahsetti aslında 2018 senesinde Türkiye'nin mülkiyetinde olan 4 tane uçak var.

00:20:20Ve Türk pilotlar da orada eğitim alıyordu. Sonra geri dönmek durumunda kaldılar.

00:20:24Eğitimlerini kesip döndüler Rusya'da.

00:20:25Evet döndüler. Böyle bir şey var.

00:20:27Şimdi S-4 bu F-35'ten tekrar bu programa dahil edilmesi için ulusal savunma bütçesinde belirtilen madde net.

00:20:36Deniliyor ki orada siz Rusya ile askeri çok stratejik bir alanda askeri iş birliği yapıyorsunuz.

00:20:41Bu askeri iş birliğini sonlandırmadığınız sürece F-35 programına dahil edilmeniz mümkün değil.

00:20:48Yani kongreden geçen yasa tasarısı bunu söylüyor.

00:20:51Şimdi bunu nasıl değiştirebilir? Trump'ın elinde olan bir şey değil bu.

00:20:54Evet bir şeyler yapabilirim diyor. Ne yapabilir?

00:20:57Kongrenin yeni bir yasa tasarısı çıkartması lazım ya da bunu lağvetmesi lazım.

00:21:02Bu kolay değil. Şimdi Trump'ın kongre üzerindeki etkisini bilmiyoruz.

00:21:06Evet cumhuriyetçiler kongrede çoğunlukta şu an ama şimdi ara seçimler var. Ara seçimlerde bu değişebilir.

00:21:13Ve orada İsrail lobisinin ve Yunan lobisinin devreye girerek kongre üzerinde etkinliğini gösterebilir.

00:21:19Bir de grup kararı anlamıyor zaten.

00:21:20Anlamıyor. Bir de şöyle bir şey var. Şimdi F-35 İsrail'in envanterinde var.

00:21:26Bu dengede İsrail'i çok avantajlı bir konuma yükseltiyor F-35'e sahip olması.

00:21:31Yunanistan'da bildiğim kadarıyla önümüzdeki yıl bir 30'a yakın F-35 envanterine girecek.

00:21:36Bütün bunlar hava kuvvetlerinde bu iki ülkeyi çok ön plana çıkarıyor.

00:21:41Şimdi bunlar bölgesel anlamda çok ciddi ve önemli bir güç olan Türkiye'nin envanterine F-35 girmesini ister mi?

00:21:47O bir soru işareti. Dolayısıyla onun için bu çetrefilli bir süreç ve zor bir süreç.

00:21:53Onun sözünü de veremiyorlar zaten. Bir şeyler yapabiliriz diyorlar.

00:21:57Ama F-16'da hızlı hareket edinilebilir.

00:21:59Ve orada bildiğim kadarıyla yine Türkiye F-16'da bir Lockheed Martin firmasıyla bir iş birliği yaparak orada onun belirli parçalarının Türkiye'de üretimi konusunda ısrar ediyor.

00:22:10Yaklaşık olarak o da bir yıllık 12 milyar dolarlık bir yatırımın Türkiye'ye çekilmesi.

00:22:15Burada bir teknoloji iş birliği de söz konusu.

00:22:17Çünkü Türkiye'nin F-16'nın bazı parçalarının Eskişehir dahil olmak üzere üretiminde böyle bir müktesabatı var.

00:22:24Yani özetle F-35 meselesi çok uzayacak. Evet çok uzadı ama daha da uzayacak.

00:22:30Çünkü başkanın burada yapabileceği çok fazla bir şey yok.

00:22:33Ama F-16 ve Boeing'ler bunlarda bir sıkıntı yok.

00:22:37Ama Türkiye'nin burada benim dikkatimi çeken bu görüşmede sanki geleneksel Türk-Amerikan ilişkilerine doğru evrilmeye başlandı bu görüşmeden sonra.

00:22:46Mesela LNG antlaşmasının imzalanması dün sürpriz bir şekilde Amerika'dan ilk defa doğalgaz almaya başlayacağız.

00:22:55Çünkü Trump'ın Hindistan üzerinde ciddi bir baskısı vardı.

00:22:58Çin üzerinde bir baskısı vardı.

00:23:00Özellikle Hindistan siz Rus doğalgazını alıyorsunuz.

00:23:03NATO ülkelerine eleştirisi vardı.

00:23:05Türkiye'yi dillendirmiyorlardı ama dolaylı olarak Türkiye'yi de işittiriyorlardı.

00:23:09Yani siz de Ruslardan alıyorsunuz.

00:23:11Mesela burada uzun bir süre Amerikalılardan LNG alınacak.

00:23:15Artı bir de bu deklare edildi mi bilmiyorum ama sivil nükleer enerji antlaşması imzalandı.

00:23:22Rusya ile böyle bir antlaşmamız vardı.

00:23:24Hatta Sinop'ta yeni bir nükleer tesis konusunda görüşmeler yapılırken Amerikalılarla bu antlaşmanın imzalanması çok ilginç ve önemli.

00:23:34Dolayısıyla çok Türk-Amerikan ilişkilerinde en azından Trump döneminde ben olumlu bir havanın seyredeceğini düşünüyorum.

00:23:43Bir de tabi bilmiyoruz belki birazdan konuşuruz onu Suriye meselesi gündeme geldi mi muhtemelen gelmiştir bu.

00:23:49Onunla ilgili bir şeyler daha okumadık herhalde ama Suriye en önemli gündem maddelerinden biri Suriye.

00:23:56Oradan çıkacak sonuç bizi bu ticaret anlaşmaları dışında en fazla ilgilendiren aslında konu.

00:24:02Özetle bu şekilde değerlendirebiliriz.

00:24:06Evet Suriye konusuna geleceğiz ama tabi siz de iki ülke arasındaki ticaret konusunu yine altında çizdiniz.

00:24:13Bu çok önemli bir konu.

00:24:14İşte Boeing'lerden bahsettik ama sadece tabi ki bunlar değil enerji anlaşması da çok önemli.

00:24:20Özellikle Trump'ın Rusya'dan Türkiye'nin doğal gaz alımıyla ilgili dokundurmalarını da gördük.

00:24:26Ama şimdi yanı başımızda Rusya gibi bir satıcı varken Türkiye'nin zaten bunu oradan temin etmesi çok da aslında yadırganacak bir durum değil.

00:24:37Avrupa'da bunu yaparken.

00:24:39Çok ucuza veriyor.

00:24:40Evet ve zaten geçmiş dönemlerde tüm yatırımları doğal gaz boru hatları da işte Rusya öngörülerek yapılmış.

00:24:47Tabi ki Türkiye'nin çeşitlendirdiğini biliyoruz.

00:24:50İşte özellikle Azerbaycan'la bu iş de önemli yol kat ettiğini biliyoruz ve kendi doğal gazını da çıkarıyor.

00:24:57Ama işte Amerika Birleşik Devletleri'nin de bu denklemin içine girmesi dengeleri biraz daha Türkiye açısından olumlu bir noktaya getirecektir.

00:25:04Ama nükleer konusu da önemli.

00:25:05Türkiye'nin Rusya'yla bir iş birliği de gitti Türkiye'ye.

00:25:09Aslına bakarsanız yani izleyicilerimiz de hatırlayacaktır.

00:25:12Türkiye bu nükleer konusunda birçok ülkeyle görüştü.

00:25:17Görüştü.

00:25:17Biri yapmak istedi.

00:25:19Hiç kimse bu işi yapmaya da yanaşmamıştı.

00:25:21Japonlar bildiğim kadarıyla.

00:25:22Japonya, Kore, Fransız şirketleri.

00:25:25Onlar hiçbir teknoloji transferine yanaşmadı.

00:25:28Biz yapacağız, biz işleteceğiz.

00:25:29Amerika Birleşik Devletleri'yle de görüşüldüğünü hatırlıyorum.

00:25:32Onlar da yanaşmadı.

00:25:33S-400 konusunda da böyle oldu.

00:25:34Aslında hava savunma sisteminde Çinlilerle görüşüldü, Amerikalılarla görüşüldü.

00:25:39Birçok alternatif değerlendirildi.

00:25:40Ama hiçbiri ısrarlı bir şekilde teknoloji transferine yanaşmadılar.

00:25:45En nihayetinde Türkiye mesela S-400'ü almak durumunda kaldı.

00:25:50Nükleer meselesinde de aynı şekilde oldu dediğiniz gibi.

00:25:53Evet, Sinop, Akku'yu bildiklerimiz ama bir de Türkiye'nin stratejik olarak planlamasında 3 nükleer santral yapmayı.

00:26:03Bir de Trakya bölgesi.

00:26:03Evet, Trakya'da yapmayı planladığını biliyoruz.

00:26:07Akku'yu yakın zamanda tamamlanacak ve üretimde başlayacak.

00:26:12Devasa abitesi.

00:26:13Yani gördüğüm için söyleyebilirim orayı.

00:26:154 reaktörde çalışır halde olacak.

00:26:18Bu da çok çok önemli.

00:26:19Ama önümüzdeki yılın ilk aylarında sanıyorum ilk üretimde başlamış olacak.

00:26:24Sinop da Amerika Birleşik Devletleri'yle böyle bir işbirliği söz konusu olabilir mi bu görüşmede ve bu son gelişmelere baktığımız zaman size?

00:26:32Şimdi Amerika'yla hem LNC hem de...

00:26:35İlginçinde Sinop da Rusya'ya da çok yakın stratejik olarak da.

00:26:39Yani Sinop, bildiğim kadarıyla Sinop için de Rusya'yla ön anlaşma yapıldı diye biliyorum.

00:26:44O yüzden Sinop için Amerika'yla yeniden masaya oturulacağını zannetmiyorum.

00:26:48O zaman Trakya'daki olasılık Amerika Birleşik Devletleri için daha yakın.

00:26:50Yani bu bir olasılık veya yani 3 tane olması üzerinden görüşülmüştü ama tabii bu bunun üzerinden de zaman geçti.

00:26:59Türkiye'nin enerji ihtiyaçları da arttı.

00:27:00Belki bunun yeniden yücelenerek sayı revize edilebilir.

00:27:04Farklı bir yere belki Amerikalılarla birlikte belki görüşülerek istişareyle yeni bir yer düşünülebilir vs.

00:27:13Konu oraya kadar gelirse.

00:27:15Şimdi hem elenci hem nükleer konusunda Amerika'yla bir anlaşma yapılması Türkiye'nin.

00:27:21Aslında Trump'ın bir süredir Avrupa için söylediği, Türkiye'yi de aslında dile getirmeden ama dahil ederek söylediği şey.

00:27:29Rusya ile bu kadar enerji üzerinden iş birliği yapmayın.

00:27:34Şimdi Türkiye'nin durumu Avrupa'dan biraz daha farklıydı.

00:27:38Yani Putin'in Türkiye'yi bir enerji hapı haline getirip buradan dünyaya petrol, doğalgaz satmak gibi bir niyeti vardı.

00:27:47Bir de Trakya'da bir proje söz konusuydu.

00:27:49Bir boru hattı daha yapılacak, orada depolanacak, oradan şey yapılacak vs. planlar buydu.

00:27:55Şimdi bunlar gündemdeyken Amerika Trump daha çok tepki gösterdi.

00:28:01Daha dikkati buraya yöneldi tabii.

00:28:03Tam bu çerçevede elenci satışı, şimdi Avrupa'ya da söylüyor Amerika.

00:28:07Elenci'yi benden alın.

00:28:09Hatta Rusya'yı geçtim, körfez ülkelerinden bile almayın benden alın dedi Avrupa'ya.

00:28:15Ve bununla ilgili anlaşmalar da yaptı yine Almanya'yla vs. bildiğim kadarıyla.

00:28:20Yani bir satış yapmak istiyor Trump.

00:28:22Birincisi para kazanmak istiyor buradan.

00:28:24İkincisi Rusya'nın elindeki bu kozu almak istiyor.

00:28:28Çünkü şimdi mesela Alaska Zirvesi vs. biz bunları konuştuğumuzda hani Putin'le arası iyi mi, evet işte iyi görüyor.

00:28:36Ama Rusya'yı çok sevdiğinden, Rusya'yla birlikte hareket etmek istediğinden vs. değildi zaten Trump'ın hareketleri.

00:28:44Rusya'nın tek başına kendi kendine yetebilen, sistemin dışında yaşayabilme olasılığı olan bir devlet olarak kalmasını istemiyordu.

00:28:52O yüzden hızlıca yeniden sisteme dahil olsun, işte kendisinin de o egemen olduğu sektörlerde Rusya kendi başının çaresine bakmasın.

00:29:03Çabası buydu.

00:29:04E şimdi yeniden o menzilden çıkmaya başladı Rusya.

00:29:07Yani o Trump-Putin ilişkileri yine döndük başa.

00:29:11O yüzden şimdi burada Türkiye üzerinden ve Avrupa'da da enerjiyi, enerji avantajını Rusya'dan almak istiyor.

00:29:25Şimdi elenceyi Amerika'dan bir kısmına alacağız.

00:29:28Şimdi fiyat vs. burada çok önemli tabii bu detayları bilmiyoruz ama Türkiye'nin de enerji ihtiyacı olduğunu biliyoruz.

00:29:35Evet Türkiye'den artık Karadeniz'den doğalgaz çıkarıyoruz, doğudan petrol çıkarıyoruz ama hala büyük ihtiyacımız var.

00:29:43Bunu karşılamak için çeşitlendirme niyetimizi az önce siz de söylediniz zaten.

00:29:48Hem Körfez'den hem Türk devletlerinden hem Rusya'dan çeşitlendiriyoruz.

00:29:53Amerika'da çeşitlendirme açısından bu anlamda önemli kıymetli olabilir şartlar çerçevesinde.

00:29:59Hangi şartlarda imzalandığını o önemli olduğunu hatırlatarak.

00:30:03Nükleer kısmı bu bildiğim kadarıyla bir şey, tam bir anlaşma değil mutabakat.

00:30:11Yani niyet beyanı iki tarafın karşılıklı olarak.

00:30:14Ve nükleer konusu işte bir nükleer santralin yapılması, işletilmesi vs. bunlar çok önemli şeyler.

00:30:22Zor, çetrefilli ve uzun süren ve devamlılığı bu olan.

00:30:26Yani şimdi inşaatın yapılması zaten hani Türkiye'nin bunda bir profesyonelliği olmadığı için profesyonellerle yapılması gerekiyor bu inşaat.

00:30:36İşin bu kısmını geçiyorum.

00:30:38Bu uzun zamanı işletme kısmında da hem Türk mühendisler vs.

00:30:44İşte Rusya'yla anlaştığımız yer oydu zaten Anar Hoca'nın söylediği.

00:30:47Yani o eğitime gitti, Türk mühendisler oradan bilgileri aldı geldi vs.

00:30:51Bu kısım da var Amerika'yla eğer gerçekleşecekse.

00:30:55Bir de bunun enerjinin üretilmesi için gerekli ürünlerin yani işte zenginleştirilmiş uranyum vs.

00:31:03kısmının da temini noktası çetrefilli.

00:31:06Yani biz şimdi bunu Rusya'yla belli şartlar altında karşılayacak.

00:31:11Rusya bu taahhüdü verdi zaten.

00:31:13Amerika'da bu taahhüdü vermesi gerekiyor bu anlaşma çerçevesinde.

00:31:18Bu taahhüdü verirken de nasıl bir şey olacak?

00:31:20Yani Rusya'yla birlikte yaptığımız tesislere nasıl bir müdahale niyeti olacak vs.

00:31:30Burası önemli.

00:31:30Ama sonuçta şunu görebiliyoruz.

00:31:33Türkiye'nin enerji ihtiyacını Trump görmüş.

00:31:37Ve burada Rusya'yla olan ilişkilerin bu enerji üzerinden nereye doğru gideceğini görmüş.

00:31:43Hem buradan kendisi para kazanmak hem de Türkiye'nin bu kendisinden gittikçe uzaklaşan ve kendi işte Rusya'yla yakınlaşan tavrını da bir şekilde kendince kendine avantaj haline kendine yöneltmeye çalışmış.

00:31:58Ama Türkiye için bu çeşitlendirmeye girer.

00:32:01Bizim için yani Amerika'da olsun Rusya'da olsun vs. önemli olan şartlar.

00:32:05Hangi şartlarda alacağız?

00:32:06İşimize yarayan şartlar olduğu sürece dünyanın her yerinden her türlü enerji Türkiye'ye iyi gelir.

00:32:12Evet dünyadaki gerginlikleri göz önüne aldığımız zaman tabi bu çeşitlendirmenin Türkiye açısından stratejik olarak büyük rahatlama sağladığını söyleyebiliriz.

00:32:19Geçmiş dönemlerde tabi İran'da Türkiye'nin tedarik ettiği ülkelerden biriydi ama işte görüyorsunuz İran'la Amerika Birleşik Devletleri ve Batı dünyası arasındaki sorunlar İran'la alışveriş yapamaz hale getiriyor sizi.

00:32:32Ve tabi ki o açığı da kapatmak için farklı arayışlara gidiyorsunuz ve zaten ne kadar alternatif geliştirirseniz de ülkenizi de bu şekilde rahatlatmış oluyorsunuz.

00:32:42Bu çok önemli. Siz tabi konuyu Türkiye, Rusya, Amerika Birleşik Devletleri üçgenindeki bu sorunlara getirmişken oradan devam edelim.

00:32:50Tabi ki bizi daha yakından ilgilendiren konular Suriye konusu ve tabi ki Filistin ve İsrail meselesi bunları da konuşacağız.

00:32:56Ama biraz önce de belirttik gaz meselesinde olduğu gibi yani Türkiye'nin Rusya'dan gaz almasını belki çok yakın ilişkiler kurmasını istemiyor Trump ama

00:33:05bu Beyaz Saray'daki basınla, sohbette de belirtti.

00:33:11Aslında Rusya, Ukrayna Savaşı'nın çözümünde Türkiye'nin önemli bir rol oynadığını söyledi ve

00:33:16iki ülkeyle de yakın ilişkiler kuran, ikisiyle de görüşebilen yegane ülke olduğunu söyledi.

00:33:22Tam anlamıyla tarafsız bir ülke olduğunu ve bunu başarabilmenin çok kolay olmadığını söyledi Trump.

00:33:29Bundan sonra ben de böyle olacağım dedi.

00:33:31Evet, öyle olacağım dedi ama

00:33:33Aslında öyleyim ama bazen tutamıyorum kendimi.

00:33:36Evet, yani işte Trump'ın tutarlılığı söz konusu olduğunda

00:33:40o da kendisinin söylediği sözlerin yarın ne kadar geçerli olacağını herhalde bilmiyordur.

00:33:45Burada önemli konulardan biri de tabi ki NATO meselesi.

00:33:50Amerika Birleşik Devletleri'nin NATO'nun lideri olduğunu söylemeye gerek yok.

00:33:55Aslında alınan kararlarda çok etkin.

00:33:58Bu sohbet toplantısında yine NATO'nun askeri harcamalarına, NATO ülkelerinin gayri safi milli hasılaları yüzde beşe çekme konusunda verdiği gayretten de bahsetti.

00:34:11İlginç aslında onun altını çizmek lazım.

00:34:13Yüzde beşe çıkarttık ve bu yüzde beşe çıkarmaları vasıtasıyla Amerikan silahlarını onlara satabildik ifadesini kullandı.

00:34:21Aslında Trump'ın asıl amacının ne olduğunu oradaki çok net bir şekilde kendi sözleriyle ortaya koymuş oldu.

00:34:27Ama burada tabi NATO'nun Rusya karşısındaki duruşu son dönemde özellikle Kuzey Doğu Avrupa'da yaşananlar

00:34:37ve Rus uçaklarının NATO ülkelerinin hava sahalarını ihlal ettiği yönündeki iddialar ki Rusya bunu hiçbir zaman kabul etmiyor.

00:34:50Bunu yapmadıklarını söylediler.

00:34:52Uluslararası sahada uçtuklarını söylediler.

00:34:54Ama diğer taraftan o gerginliğin arttığını görebiliyoruz.

00:34:57Burada Türkiye'nin rolünün de sanki orada biraz daha artabileceği yönünde de sinyaller geliyor.

00:35:06Katılıyor musunuz burada NATO'nun içinde Amerika Birleşik Devletleri ile birlikte

00:35:11Türkiye'nin askeri rolünün ağır basmaya başladığını görebilir miyiz yakın zamanda?

00:35:16Türkiye'nin rolü bu Rusya-Ukrayna savaşında başından beri hep etkin.

00:35:21Çünkü her iki taraf nezdinde bir güvenilir bir pozisyonu var.

00:35:25İlginç bir şekilde bu savaş Rusya'nın işgali başladığından bu yana

00:35:31Türkiye-Ukrayna'ya savunma sanayi alanında ciddi şekilde iş birliği yapıyor.

00:35:36Ama diğer taraftan da Rusya ile ticaretin vesaire devam ettiriyor.

00:35:40Ukrayna'nın toprak bütünlüğüne de vurgu yaparak bunu yapıyor.

00:35:43Şimdi son dönemlerde şöyle bir şey oldu.

00:35:45Rusya 3 NATO ülkesinin hava sahasını ihlal etti.

00:35:48Polonya ile başladı.

00:35:50Romanya ve Letonya ve inkar etti.

00:35:52Bunu Ruslar böyle.

00:35:532015 senesinde de Türk hava sahasını bir kere ihlal ettiler.

00:35:57İnkar etti.

00:35:58İki kere bunu kabul etmiyorlardı.

00:36:00Sonra biz işte yetkili onların generalleri hava kuvvetlerinden geldiler.

00:36:04Konuşuldu.

00:36:05Angajman kuralları değişti.

00:36:07En son Türkiye Rus uçağını düşürdü.

00:36:10Türkiye Rus uçağını düşürdükten sonra bir de hava sahamızı ihlal etmediler.

00:36:13Ama ilişkiler koptu bir anda.

00:36:15Sonra biz S-400'e giden o meşhur süreç başladı.

00:36:18O an bu süreç yaşanırken NATO ülkeleri, Amerika Birleşik Devletleri, Almanya, Hollanda, Türkiye'den hepsi hava savunma sistemlerini önceden çekmişti.

00:36:27Yani bütün o 2015 döneminde Suriye'de iç savaş devam ederken, YPG, PKK, IŞİD sınırlardayken ve Ruslar hava sahasını ihlal ettiği dönemde hava savunma sistemlerini çekmişlerdi.

00:36:41İspanya hariç.

00:36:43Şöyle bir şey var orada ve Amerikalılar şöyle dediler.

00:36:47Uçak düştükten sonra basit bir ihlal karşısında agresif yanıt verdiniz.

00:36:52Almanya şu ifadeyi kullandı.

00:36:54NATO'nun beşinci maddesine güvenip Ruslarla savaşa girmemizi beklemeyin.

00:36:59Türkiye'yi yalnız bıraktılar.

00:37:00Bugün bu ülkelerin Ursula von der Leyen'in de açıklamalarına baktığımız zaman, o gün Türkiye'yi yalnız bırakanlar...

00:37:07Siyerende Amonpur bayağı bir sıkıştırdı.

00:37:10Bu bahsettiğiniz konuyla ilgili.

00:37:12Von der Leyen'i...

00:37:14Ne dedi o?

00:37:15NATO'nun beşinci maddesine vurgu yaptı değil mi?

00:37:17Halbuki o dönem Türkiye uçağı düşürdükten sonra NATO'ya dördüncü madde kapsamında istişareye çağırdı.

00:37:25Türkiye'ye hiç kimse destek vermedi.

00:37:27Ruslarla yalnız bıraktılar.

00:37:28Bugün o ülkeler Türkiye'yi örnek göstererek diyorlar ki bakın 2015 senesinde Türkler Rus uçağını düşürdü ve Ruslar bir daha ihlal etmediler.

00:37:38Dolayısıyla Türkiye'nin buradan gelen bir ağırlığı var.

00:37:42Bu ilişkilerde dengeyi tutturabilen bir ülke.

00:37:46Diğer taraftan Trump'ın da Ukrayna-Rusya savaşında pozisyonunun değiştiğini görüyoruz.

00:37:51En son Zelenski ile görüşmesinde Rusları kağıttan kaplana benzetti ve Ukrayna topraklarını geri alabilir ifadesini kullandı.

00:38:02Şimdi gidişata da baktığımız zaman Ukrayna son 40 gün içerisinde yaklaşık olarak 13 tane Rus petrol rafinelerini İHA'larla bombaladı.

00:38:12Yani dehşet bir zayiat veriyor Rusya'nın petrol tesislerine.

00:38:17O Fox News'e Sayın Cumhurbaşkanı'nın verdiği demeçte Amerika'da gazeteci sordu ona.

00:38:24Yani siz de diğer NATO ülkeleri sizin gibi yaparak Rus uçağını düşürülmeli mi?

00:38:29Cumhurbaşkanı orada son derece politik bir yanıt verdi.

00:38:31Bizim gibi yaparak her iki ülkeyle ilişkilerini normalleştirmeye çalışmalı NATO.

00:38:36Yani orada belli ki özellikle Trump'ın Ukrayna lehine desteğinin artmaya başladığı bu dönemde Türkiye ile orada bir iş birliği yapmaya çalışacaktır.

00:38:48Bu güvenlik iş birliği de olabilir.

00:38:50Yani olası bir ateşkes sonrası Türkiye'den bu talep edilebilir.

00:38:54Ama Türkiye'nin kıymetli kılan bu süreçte bu ikili çatışmada Ukrayna'nın toprak bütünlüğüne destek verip savunma sanayi alanında iş birliği yaparak aynı zamanda NATO ülkelerinin yaptığı gibi Rusya ile kopmaması.

00:39:09Çünkü Rusya bizim hep işimize bir şekilde yarayabilir.

00:39:12Batı ile ara sıra çok sorunlar yaşayan bir ülkeyiz biz.

00:39:16Bu sorunlar yaşadığımız zaman denge unsuru olarak Rusya'nın ilişkilerimizin normal olması o anlamda iyi.

00:39:22Dolayısıyla Rusya'dan kopmadan çok fazla kop ilişkileri koparmadan bu Rusya-Ukrayna çatışmasında Türkiye'nin ben de son derece yapıcı bir rol oynayabileceğini düşünüyorum.

00:39:34Tabii siz kopmadan dediniz ama diğer taraftan da fazla yaklaşmak da tehlikeli olabiliyor.

00:39:39Dengeler çok çok önemli.

00:39:41Amerikan Başkanı Trump'ın da aslında rahatsızlık duyduğu konulardan biri bu.

00:39:46Ama Türkiye bunu çok iyi yapıyor.

00:39:48Denge politikasını çok iyi yürütüyor.

00:39:50Ne çok fazla yaklaşıyor ne çok fazla uzaklaşıyor.

00:39:54Diğer taraftan sıcak bir gelişme daha var.

00:39:57Bir açıklama var.

00:39:58Tabii görüşmeyle ilgili açıklamalar ardı ardına gelmeye devam ediyor.

00:40:01Amerika Birleşik Devletleri'nin Ankara Büyükelçisi ve Trump'ın Suriye Özel Temsilcisi Tom Barak görüşmeye ilişkin bir açıklama yapmış.

00:40:09Erdoğan Trump görüşmesini destansı geçti ifadelerini kullanmış.

00:40:14Destansı destansıydı.

00:40:16Cumhurbaşkanı Erdoğan'la gurur duymalısınız.

00:40:19Erdoğan olduğu gibi davrandı.

00:40:21Ekip birinci sınıftı.

00:40:23Amerikan ekibiyle tüm konularda mükemmel bir uyum sağlandı.

00:40:28İfadelerini kullanmış.

00:40:30Tom Barak, Amerika Birleşik Devletleri'nin Ankara Büyükelçisi.

00:40:33Tabii bu iki ülke arasındaki ilişkilerde son dönemde önemli aktörlerden biri olduğunu söyleyebiliriz.

00:40:38Siz bu açıklamayı nasıl değerlendiriyorsunuz?

00:40:40Şimdi Cumhurbaşkanlığı ile Cumhurbaşkanı'nın o ziyaretin bu şekilde olacağını iki lider arasındaki durumdan az önce bahsettik zaten.

00:40:49O yüzden Cumhurbaşkanı'nın o rahat tavrı söyleyeceklerini esirgememesi noktasında Trump da aslında bunu bekliyor Cumhurbaşkanı'ndan.

00:40:58Ve zaten tanıyorum ben zaten onu.

00:41:02Ne diyeceğini de biliyorum.

00:41:04Nasıl konuşacağımızı biliyorum demişti daha önce bir konuşmasında.

00:41:08O yüzden burada masanın üstüne gelecek olan konularda aşağı yukarı belli olduğu için

00:41:14bu iki lider arasındaki görüşmenin en açık şekilde olduğuna eminim ben.

00:41:22Çünkü iki tarafında Trump'ın ne yapmaya çalıştığını Türkiye gayet iyi biliyor.

00:41:28Cumhurbaşkanı da zaten ne yapmaya çalıştığını söylemekten hiçbir zaman çekinmiyor.

00:41:33Çünkü hatta yüksek sesle söylüyor.

00:41:35O yüzden iki lider arasındaki durum net.

00:41:38Ama ekiple ilgili yani işte Cumhurbaşkanı'na eşlik eden Dışişleri Bakanı, MIT Başkanı, Milli Savunma Bakanı gibi

00:41:45o ekiple ilgili de Trump'ın böyle öven sözleri var.

00:41:50Yani çok zekiler, çok çalışıyorlar, keşke bu kadar zeki olmasalar gibi bir söylemi var mesela.

00:41:57Şimdi bu altı çok doldurulabilecek bir cümle.

00:42:01Keşke bu kadar zeki olmasalar.

00:42:03Çünkü süreçlerde o işte Barak'ın da söylediği işte ekipte her şeyi biliyor, her şeye hakim vesaire noktası.

00:42:13Bu şekilde çalışıp bu şekilde dosyalar tutulup eller dolu şekilde gidince konuşulacak konular netleşiyor ister istemez.

00:42:22Örneğin Suriye konusunda Türkiye zaten kimin ne yaptığını biliyorken, kendi yapmaya çalıştığı şeyi de açık şekilde ortaya koymuşken

00:42:30artık o masada çetrefil ortadan kalkıyor.

00:42:33O masada artık talepler net şekilde ortaya çıkıyor.

00:42:36Yapılıp yapılamayacağı o işte ikili görüşmeye kalıyor.

00:42:39O yüzden bu önemli.

00:42:41Yani Barak'ın, şimdi Barak'ta durduk yere kimseyi övmüyor onu da biliyoruz.

00:42:45O da söylemi Trump'tan geri kalır değil.

00:42:49Trump'ta yakın bir isim onu da söyleyelim.

00:42:52Bir diplomata olmadığının altını çizelim.

00:42:55Burada yayınlarda söylüyoruz.

00:42:56Bir iş adamı Trump'ın yakın arkadaşlarından.

00:43:01Çok önemli bir bağışçı.

00:43:03Evet.

00:43:03Yani bu göreve gelmesi de biraz şaşırtmıştı Amerika'da.

00:43:06Ama Trump'ın ikinci döneminde özellikle o görev verdiği isimler gerçekten Amerika Birleşik Devletleri'nin alışılmış isim seçme kriterlerinden biraz daha farklı işliyor.

00:43:19Ama bunu bilerek yaptığını da söylememiz.

00:43:22Çok kişiselleştirdi.

00:43:23Daha çok güvendiği isimlerle çalışmıyor.

00:43:25Tamamen yani profesyonellikten ziyade kim ne yapabilir benim çevremde?

00:43:30Sistemin içinden gelen isimleri tercih etmiyor desek daha doğru olacak.

00:43:33Aynen öyle.

00:43:34O yüzden şimdi mesela Barak'la ilgili sırf kökenleri Lübnan'ın olduğu için bölgeye mesela çok hızlı adapte olacağı vesaire zannedildi.

00:43:44Ama Amerika'ya baktığınızda herkesin kökü başka yerlere gidiyor doğal olarak.

00:43:48Ama hiç kimse o köklerinin olduğu yere bir bağlılık hissetmiyor.

00:43:51Yani bunu bölgenin anlaması biraz zaman aldı konuşmaya başlayınca Barak.

00:43:56Ama sonuçta bu toplantıyla ilgili söylediklerinde toplantının etki yarattığının farkındayız.

00:44:03Yani o Amerikan ekibinde de etki yarattı.

00:44:06Zaten şunu da söyleyelim.

00:44:09Cumhurbaşkanı Beyaz Saray'dan ayrılırken Cumhurbaşkanı'nı kapıya kadar uğurladı Trump.

00:44:15Cumhurbaşkanı araca bindikten sonra bütün ekiple tek tek tokalaştı.

00:44:20Ve bakanlarla ayaküstü sohbet etti.

00:44:22Sohbet etti orada.

00:44:23Özellikle Enerji Bakanı.

00:44:24Evet, Enerji Bakanı bekledi orada.

00:44:26Biraz sohbet ettiler.

00:44:27Aynen öyle.

00:44:28Ya işte Trump.

00:44:29Yani kimle konuşacağını iyi biliyor.

00:44:33Yapmaya çalıştığı şey ortada olunca kimle konuşacağını iyi biliyor.

00:44:36O yüzden bu görüşmeden o da çok memnun.

00:44:39O belli oluyor zaten.

00:44:40Tabii Tom Barak'ın açıklamalarını verdik ama sizin bahsettiğiniz görüşme sonunda

00:44:45Trump Cumhurbaşkanı Erdoğan'ı uğurladı aracına bindirdi.

00:44:49Sonrasında Tom Barak CNN Türk canlı yayınına katıldı hemen.

00:44:57Ve orada da önemli açıklamalar yaptı.

00:44:59Toplantı sonrasındaki ilk açıklamayı onun yaptığını CNN Türk ekranlarından söylememiz gerekiyor.

00:45:04O da görüşme tek kelimeyle destansıydı.

00:45:07Yine aynı ifadeyi kullanmış.

00:45:09Önce bebek adımları göreceğiz.

00:45:12Buna çok ihtiyacımız vardı demiş.

00:45:14Yani sorunların çözümüyle ilgili zamanla bu işlerin çözüleceğini ifade ediyor.

00:45:21Suriye'nin çok fazla şeye ihtiyacı olduğunu belirtmiş ve SDG konusunda müzakerelerin sürdüğünü ifade etmiş.

00:45:28Yılın sonundan önce Suriye'de bir çözüme varacağız dedi.

00:45:33Aslında orada şu ifadeyi kullandı.

00:45:34İki taraf arasında bir anlaşma imzalandı.

00:45:37Ama işte bu anlaşmanın şartlarının yerine getirilmesi konusunda bazı çekinceler var.

00:45:42Ve yıl sonuna kadar bir çözüme ulaşacağımızı düşünüyoruz dedi.

00:45:48Yakında F-35 konusunda da bir açıklama duyacaksınız ifadelerini kullandı.

00:45:57Tabii bu en merak edilen konulardan biri sizler de ifade ettiniz.

00:46:02Kısa sürede bu iş çözüldü.

00:46:04Tamam alan uçaklarınızı denilecek noktaya gelinmesi kolay gibi görünmüyor.

00:46:07Ama tabii yol haritasının belirlenmesi için sizin de belirttiğiniz gibi teknik problemler var.

00:46:13Yani Amerika Birleşik Devletleri'nde bu yaptırımların kaldırılması için biraz da zor bir yol.

00:46:19Yol.

00:46:19Yani Amerikan iç siyaset ve hukuk yolunun iyi bilinmesi ve onun üzerinden gitmesi gerekiyor.

00:46:27Türkiye şu anda onun tam üzerinde çalışıyor zaten tüm kademeleriyle.

00:46:33Katsa yaptırımları hemen başkan yetkisini kullanıp, waiver yetkisini kullanıp muaf edebiliyor, erteleyebiliyor veya katsa yaptırımlarını kaldırabiliyor.

00:46:44Ama o F-35 meselesindeki ulusal savunma yasasına başkan müdahale edemiyor.

00:46:49Onun için mesela Trump basın toplantısında şu ifadeyi kullandı.

00:46:53Hemen bu görüşme sonrası katsa yaptırımlarını kaldırabilirim.

00:46:56Çünkü öyle bir yetkisi var.

00:46:57Evet.

00:46:57Şimdi bir ara vereceğiz ama aradan önce Tom Barak'ın bu açıklamalarını dinleyelim isterseniz.

00:47:03Amerika Birleşik Devletleri Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi Tom Barak.

00:47:07CNN Türkiye biraz önce belirttiğimiz gibi hemen görüşme sonrasında açıklamalar yaptı.

00:47:12Onu dinleyelim.

00:47:14Sonrasında kısa bir ara aradan sonra konuşmaya devam edeceğiz.

00:47:17Önemli meseleler ve bütün dünya şu anda yolunu bulmaya çalışıyor.

00:47:25İki tarafla da görüşmek çok önemli böyle kritik mevzularda.

00:47:30Ve burada bütün taraflarla, bütün partilerle çok gurur duyduk.

00:47:39İki soru sordum başkana.

00:47:44Biri F-35'lerle ilgiliydi, diğeri de Suriye'yle ilgiliydi.

00:47:47Bu da sizin yetki alanınız.

00:47:51Yakın zamanda gerçekleşebilecek gelişmeler hakkında bize söyleyebileceğiniz tahminleriniz var mı?

00:47:58Çünkü tarihi bir iç savaştan yeni çıktılar.

00:48:01Ne kadar sürecek sizce bu dönüşüm süreci?

00:48:04Ve orada neler oluyor?

00:48:05Evet, Türkiye geleceğe bakma konusunda çok ısrarcı, çok hevesli.

00:48:12Başkan Trump da bundan bahsetti.

00:48:14Türkiye'nin burada payı çok büyük.

00:48:18Ve Başkan Trump'ın burada Şara rejiminden yaptırımları kaldırmasına ikna olması gerçekten büyük bir olaydı.

00:48:31Çünkü burada çok fazla yardım aldılar.

00:48:33Türkiye burada, bütün bu yardımlarda çok büyük bir payı vardı.

00:48:38Çok kritik bir rolü vardı.

00:48:40Ve bebek adımları göreceğiz.

00:48:43Daha hızlı ilerlemek istiyoruz.

00:48:44Ancak her şeye ihtiyaçları var şu anda.

00:48:47Onların bir anayasaya ihtiyacı var.

00:48:49Kaynaklara ihtiyaçları var.

00:48:51Doğu'da, Güney'de, onların YPG'den kurtulması gerek.

00:48:59Orada YPG var.

00:49:01Orada Hristiyanların haklarının korunması lazım.

00:49:04Her şeyi aynı anda yapmaya çalışıyorlar.

00:49:07Ancak bugün en önemli noktalardan biri Suriye'nin iki nokta, iki ülke içinde önemi ve şu anda Bağışçı diğer bütün ülkeler de bize destek sağladı.

00:49:22Şara rejiminin de komşularını dinlemesini istiyoruz.

00:49:26Ve herkesin doğru yolda olduğunu düşünüyorum.

00:49:32Evet, bana Temmuz Oyundaki görüşmemizde SDF'in hareket faaliyetlerini durdurması gerektiğini söylemiştiniz.

00:49:41Aksi takdirde onlara destek olmayı bırakacaktınız.

00:49:44Ve şu anda nasıl devam edeceğiz?

00:49:49SDF'in sizi dinlemesini nasıl sağlayacaksınız?

00:49:53Bence anlaşmayı kendileri yeniden hayata getirdiler.

00:49:58Şu anda gitgide iyileşiyor da durum.

00:50:02Müzakereler sürüyor.

00:50:03Ve buradaki görüşmeler elbette çok karmaşık.

00:50:10Ancak herkes şu anda hazır.

00:50:13Hadi deneyelim demeye hazırlar mazlum SDF tarafından.

00:50:17Amiral Cooper, gerçekten harika bir lider.

00:50:23Ve Şara rejimi de burada nasıl bir duruş sergilemesi gerektiğini gayet iyi biliyor.

00:50:31Kendi güvenilirliğini sağlamak için burada birazcık gecikildi.

00:50:34Ancak bu önemli bir alan ve azınlıklara nasıl davranmanız gerektiği, bu sorunlara nasıl yaklaşmanız gerektiğini çok iyi düşünmeniz gerekiyor.

00:50:45Ben teşvik ediyorum.

00:50:47Ancak bence yılın sonunda, yılın sonundan önce burada bir çözüme varabileceğiz.

00:50:53Bu rejimler arasında.

00:50:55Evet, bir sorun daha var.

00:50:58Asla son sorun olmazsın.

00:51:00Evet, bu gerçekten son soru.

00:51:01Evet.

00:51:02Haziran ayında F-35 meselesinin yıl sonuna kadar çözülebileceğini söylemiştiniz.

00:51:12Hem Dışişleri Bakanları bu konuda söylemişti.

00:51:16Bunu yapabileceklerini söylemişlerdi.

00:51:17Bu yönde mi ilerliyorsunuz?

00:51:20Bu sorunun cevabını başkalarına bırakacağım.

00:51:23Ancak çok yanıldığınızı söyleyemem.

00:51:26Yani bu olabilir mi?

00:51:29Bu toplantıdan çok yakında haber alacaksınız.

00:51:33Vakit ayırdığınız için çok teşekkür ederim.

00:51:43Sayın Cumhurbaşkanım, Gazze zirvesinde Donald Trump'la birlikteydiniz.

00:51:48Yan yana somut bir adım çıkmasını bekliyor musunuz?

00:51:51Barış için, oradaki masum siviller için.

00:51:53Çok çok verimli, güzel bir toplantıyı bitirdik.

00:51:58Siz memnun musunuz?

00:51:59Ben memnunum.

00:52:00Sonucu da hayırlısı.

00:52:02CNN Türk'ün sloganına uygun bir soru oldu.

00:52:06İlk bilen siz olun.

00:52:13Tekrar birlikteyiz.

00:52:14Tolga Sakman ve Anar Ali ile birlikte zirve ve getireceği sonuçları konuşmaya devam ediyoruz.

00:52:20Aradan önce tabii ki Suriye konusuna girmiştik.

00:52:23Tom Barak'ın açıklamaları, özellikle görüşme sonrasında CNN Türkiye verdiği röportaj önemli, dikkat çekici.

00:52:30Tabii Trump'ın Beyaz Saray'da basın mensupları ile sohbet sırasında söyledikleri de önemli.

00:52:36Suriye'de Türkiye'nin rolü ve devrimdeki başarısından bahsetti.

00:52:42Cumhurbaşkanı Erdoğan'ı övdü ve belki de şarayla yaptığı görüşmede o yaptırımların kaldırılması konusunda ortaya koyduğu çabanın Cumhurbaşkanı Erdoğan ve bölge liderlerinin ricasıyla kendisi tarafından yapıldığını da ifade etti.

00:52:59Onların rahatlamaya ihtiyacı vardı ve biz bunu sağladık dedi ama o yaptırımlarında tabii 6 aylık başkan imzasıyla ertelendiğini de söyleyelim.

00:53:07Onun da tamamen kaldırılması için de bir süreç gerekiyor.

00:53:15Ama ABD'nin stratejik olarak bu yolu tercih ettiğini de söyleyebiliriz.

00:53:20Gözleyecek, oradaki gelişmelere bakacak ve ona göre tam kararını verecek.

00:53:24Bu anlamda tabii bu görüşmede Suriye'de önemli konulardan biriydi.

00:53:28Türkiye'nin güvenliğini yakından ilgilendiren bir mesele Suriye ve komşu ülkelerdeki karışıklıklar ve tabii ki istikrar.

00:53:36Türkiye her zaman bunun altını çiziyor ve Suriye özelinde tek bayrak, tek devlet vurgusu önemli vurgulardan biri.

00:53:46Burada tabii kastedilen konulardan birinin SDG olduğunu ve Kürtlerin özel bir yapılanma içerisine girmesini Türkiye'nin istemediğini biliyoruz.

00:53:55Diğer tarafta tabii ki İsrail'in desteğiyle Dürziler ayaklanmaya çalışıyor ve tabii ki Esed kalıntılarının da kendi belki de hakimiyet alanlarının ortaya koyması çabalarını da biliyoruz.

00:54:08Bu anlamda bu görüşmede bu konularda ele alınmıştır herhalde değil mi?

00:54:13Yani kesinlikle konuşulduğunu söyleyebiliriz.

00:54:15Nasıl bir sonuca varabilir iki lider?

00:54:18Tabii en önemli aslında gündem maddelerinden biri Suriye meselesi.

00:54:22Çünkü Türkiye'nin burada bir tezi var.

00:54:25Şu 10 Mart'ta merkezi hükümetle SDG arasında imzalanan bir antlaşma var.

00:54:31Amerikalıların SDG'ye baskısı Türkiye'nin de ağırlığını koyarak böyle bir antlaşma imzalamaya mecbur kaldı SDG.

00:54:38Gönüllü olarak imzalamadı bunu.

00:54:40Ve bu mutabakatta yer alan önemli maddeler var.

00:54:43Onlardan bazıları şu ki, yani yıl sonuna kadar askeri ve idari tesislerini merkezi hükümete devretmeleri gerekiyor.

00:54:52Ve orduyu silah merkezi hükümete de entegre olacaklardı.

00:54:58Kollektif bir entegrasyon değil de peysel olarak bir entegrasyon.

00:55:03Yıl sonuna kadar da bunun sahada uygulanması izlenecek ve tamamlanması bekleniyordu.

00:55:08Ama geçen sürede baktığımız zaman SDG'nin bırakın böyle adım buna yönelik bir adım atmasını tam tersine askeri olarak sahada daha da güçlendiğini ve kontrolünde bulunduğu bu yüzde 33 alanı olabildiğince sahip çıktığını görüyoruz.

00:55:27Yani devretmemeye yönelik özellikle 2014'ten itibaren ABD'nin neredeyse konvansiyonel orduya dönüştürdüğü bu yapı elde ettiği idari ve askeri kazanımları bırakmak istemiyor.

00:55:40İşin özeti bu.

00:55:41Özellikle İsrail'in de Süveyde olaylarıyla Bedevi ve Durziler arasındaki çatışmayı bahane ederek buraya müdahale etmesi SDG'nin elini daha da güçlendirdi.

00:55:53Ve yöneticilerin açıklamalarına baktığımız zaman şunu da görüyoruz ki silah bırakmaktan bahsetmiyorlar.

00:56:00Yani böyle bir ortamda biz silah bırakmak istemiyoruz.

00:56:04Ve Türkiye'de bunun üzerinde bir baskı yapıyor silah bırakma konusunda ve en nihayetinde bırakmadıkları takdirde de askeri opsiyon seçeneğinin masada olduğunu söylüyor.

00:56:16Uyarılarını zaman zaman yapıyor hem dışişleri nezdinde hem cumhurbaşkanlığı nezdinde.

00:56:21Şimdi Amerikalılardan şu talep edilmiştir bu görüşmede sizin SDG üzerinde ağırlığınız çok yüksek.

00:56:28Neredeyse yani sizin kontrolünde bir yapı bu.

00:56:30Ve 10 Mart'ta imzalanan sizin de dahil olduğunuz bu antlaşmanın şartlarını yerine getirmesi için SDG'ye baskı yapın.

00:56:38Peki Amerikalılar gerçekten de sahada bu antlaşmanın yerine getirilmesini istiyor mu?

00:56:46Ben ondan emin değilim.

00:56:47Çünkü Tom Barak'ın yani temsilcinin ilk dönemden günümüze kadar söylemlerinde ciddi bir değişiklik var.

00:56:56İlk önce şöyle başladılar.

00:56:58Federasyon Suriye'ye uygun değil.

00:57:00Kesinlikle buna müsaade edilmemeli.

00:57:03Daha sonra yavaş yavaş bu söylemden vazgeçmeye.

00:57:05Esnek bir federasyon, üniter bir yapı işte buna yönelik yani esnek üniter bir yapı derken aslında orada SDG'lilerin elde ettikmiş olduğu bu kazanımları devam etmesinden yana bir tavır ortaya koydu.

00:57:22Dolayısıyla Amerikalılar da orada aslında baklayı nasıl derler şeyin ağzına çıkarttılar.

00:57:30Biz üniter bir Suriye uygun değil.

00:57:33Dolayısıyla esnek olabiliyorsa otonam işte olabiliyorsa federasyon adına ne derseniz deyin.

00:57:39Bu şekilde bir süreç istiyorlar.

00:57:43Aslında tıkandığımız nokta da bu.

00:57:44Türkiye'de şöyle düşünüyor.

00:57:46Biz Türkiye Suriye sahasında elinin çok kuvvetli olmadığı 2016 senesinde, 2018-2019 senesinde Suriye'ye 3 askeri harekat gerçekleştirdi.

00:57:57Ve sınırlarında PKK'nın, IŞİD'in bir şekilde tam şekilde kuvvetli bir şekilde yer almasına müsaade etmedi.

00:58:05Şöyle düşünüyor.

00:58:06Yani ben 2019'dan şu anki pozisyonuna çok çok çok daha şu an güçlüyüm.

00:58:11Askeri olarak güçlüyüm, siyasi olarak güçlüyüm.

00:58:13Neden sınırlarımda YPG'nin, PKK'nın işte adına ne derseniz deyin bir devlet kurmasına müsaade edeyim.

00:58:21Tıkanan nokta aslında bu.

00:58:22Çözülmeye çalışılan bu.

00:58:24Ama ben Suriye yoluyla işte 10 Mart mutabakatı üzerinden antlaşmayla gerçekten de isteyerek bilerek STK'nin silah bırakacağını ve merkezi hükümete entegre olacağını düşünmüyorum.

00:58:37Çünkü onlar çok farklı düşünüyorlar.

00:58:39Diyorlar ki ya devlet mi kurmak istiyorsunuz?

00:58:41Birlikte kuralım.

00:58:42Ordu mu kurmak istiyorsunuz?

00:58:44Merkezi hükümete söylüyor.

00:58:45Verdikleri röport.

00:58:46Birlikte kuralım.

00:58:47Meclis mi oluşturmak istiyorsunuz?

00:58:49Bizi de dahil edin.

00:58:51Yani devlet içerisinde otonom bir devlet istiyorlar aslında.

00:58:54Ve sağa da buna çok müsait açıkçası.

00:58:57Çünkü İsrail de bir taraftan Suriye hükümeti üzerinde bir baskı oluşturmaya çalışıyor.

00:59:02Zaten bir antlaşmaya çok yakın olduğunu ifade ediyorlar.

00:59:05O antlaşmanın içeriğiyle ilgili spekülasyonlar var ama o da bir fecaat.

00:59:09Yani şöyle Dera bölgesinin askerden arındırılmış bölge, Suveida bölgesi uçuşa yasak bölge, Hermon Dağı İsrail'in kontrolünde ve 2 kilometrelik bir tampon bölge olursa İsrail Suriye'ye yönelik hava harekatının operasyonlarını durdurabileceğini söylüyor.

00:59:30Yani Güneybatı Suriye tamamen askerden arındırılmış tampon bölge ağır silahların olmadığı bir bölge.

00:59:36Bundan da cesaret alarak SDG olabildiğince direnmeye çalışıyor.

00:59:41Dikkat ederseniz şu an içeride yürütülen çözüm sürecinde de işte bu silah bırakma sürecinde de bir yavaşlama var.

00:59:50Bu yavaşlamanın da aslında ana sebeplerinden biri Suriye kolu.

00:59:55Çünkü Suriye'de süreç ilerlemiyor.

00:59:56Nasıl çözülür şu an kestiremiyoruz ama Ankara belli ki burada verilen söz olan yıl sonuna kadar bekleyecektir.

01:00:05Bütün bu diplomatik baskı, söylemlerin sertleşmesi o biraz daha sürecin hızlandırılmasına yönelik ama yıl sonunda bu süreç gerçekleşmezse farklı opsiyonlar ve adımlar o zaman devreye girebilir diye düşünüyorum.

01:00:18Tolga Sakman, Mart ayında yapıldı anlaşma ama yıl sonu gösteriliyor.

01:00:25Yani Mart ayından bu zamana kadar yapılamayanlar yıl sonuna kadar nasıl yapılabilecek, neden yapılmadı?

01:00:31Bir oyalama takdimi var burada.

01:00:33Şimdi anlaşmada yıl sonuna kadar bir zaman çizelgesi koyulmasının nedeni aslında bu işte peyderpey oradaki PYD'nin çözülmesi.

01:00:42Orada insanların işte bir şekilde bireysel olarak, onu hep altını çiziyoruz, Suriye ordusuna dahliyle ilgili olan süreçler.

01:00:51Bunlar zaman alacak konular olduğu için, YPG'nin kendi içinde işte sözde bir kadrosu var, yönetici kadrosu bunlarla ilgili alınacak kararlar vs.

01:01:00Bunlar da zaman alır diye aslında yıl sonuna kadar bir zaman verilmişti.

01:01:05Yani yıl sonuna kadar böyle yönetin, yıl sonunda değiştirirsiniz demek istenmedi orada.

01:01:11Keza şimdi o Mart ayında yapılan anlaşma sırasında Türkiye ile Amerika aşağı yukarı zaten aynı fikirdeydi.

01:01:19Yani benzer fikirdelerdi Suriye'nin yapısıyla ilgili.

01:01:22Yani Şam yönetiminin işte kurulduğu, yeni Suriye devletinin oluştuğu, toprak bütünlüğünü, Suriye'nin toprak bütünlüğünün oluşmasının bölge için avantajlı olduğu.

01:01:35Ve burada şimdi o dönem Trump'ın vekillerle ilgili de bir problem vardı.

01:01:40Yani o vekil savaşları o zaman çok konuşuyorduk hatırlarsanız.

01:01:44Trump vekil savaşlarına inanmıyordu zaten.

01:01:46Hala da o konuda çok istekli, gönüllü değil.

01:01:49Çok masraflı geliyor ona vekil savaşları.

01:01:52Çünkü buradan o vekaleti de bir şekilde yok etmek ve aslında düzeni Türkiye ile birlikte oluşturup o şekilde de devam etmek.

01:02:02Niyeti buydu.

01:02:03Ama tabii ondan sonra işin içine İsrail politikaları girdi, bölgeye yayılmacılığı girdi.

01:02:09Amerika'daki işte Pentagon'un o üst düzey güvenlik bürokrasisi veya Amerikalıların establishment dediği o müesses nizam denilen gruplar girdi işin içine.

01:02:21Şimdi o dönem Trump biraz daha cesaretli ve kuvvetliydi bu yapılara karşı.

01:02:27Hatta ikinci dönem yeni başladığında diyorduk birinci dönem yapamadıklarını ikinci dönem yapabilecek mi falan öyle görünüyor.

01:02:34Suriye'den çekilmeyi taahhüt ediyordu.

01:02:35Gibi evet yani böyle istediği ama o Amerikan devletin içindeki yapının direndiği noktaları yapacak gibi görünüyordu.

01:02:43İşte Türkiye'ye bu anlamda destek vermesi bir işaretti ama döndük dolaştık yine Trump'ın da sınırlarının olduğunu gördük.

01:02:52Yine Amerikan devlet yapısının burada ön plana çıktığını ve o establishment'ın müesses nizamın bir şekilde kendini kendi istediği şeye dayattığını ve uygulattığını gördük.

01:03:02Yani biz şimdi de önceden olduğu gibi SENTCOM komutanının gidip SDG'nin sözde liderleriyle bir araya geldiğini ve onlara askeri danışmanlık Amerikan ordusunun vermeye devam ettiğini ve hatta çok sayıda askeri mühimmat yardımıyla bulunduğunu görmeye devam ediyoruz.

01:03:22Evet devam ediyoruz.

01:03:23Aynen öyle.

01:03:24Aynen öyle. Ve şimdi burada tam bu çözülme sürecinde SDG'de yani ne yapacağını bilemiyordu hatırlarsanız o zaman.

01:03:33Çünkü sözde yöneticileri bir şekilde kendini kurtarma çaresini arıyorlardı.

01:03:39İşte Rusya'ya gittiler, İran'a gittiler birçok yerle görüştüler vesaire.

01:03:43Ama özellikle Tom Barak'ın son söyledikleri YPG'ye tabiri caizse can suyu oldu.

01:03:51Yani yeniden bir kimlik kazandırmaya çalışıyor.

01:03:54Yeniden bir bölgenin temsilcisi vesaire gibi anlamlandırmaya çalışıyor.

01:03:59Daha da ötesi Suriye'nin genelinde bu sefer hani sadece işte Fırat'ın doğusu Suriye'nin kuzeyi değil Suriye devletinin içerisinde bu yapıyı kuvvetlendirmek, bu yapının pay sahibi olması vesaire gibi konular gündeme geldi.

01:04:16Veya işte anayasal otonomi gibi şartlar altında içeride.

01:04:20Yani en sonu geldiğimiz nokta Suriye'de Trump'ın da çok istemediği bir noktaya gelmiş olması.

01:04:28Trump bunu niye istemiyor?

01:04:29Bir cümlede onu söyleyeyim.

01:04:30Çünkü Trump işte böyle insanlar ölmesin, herkes refah içerisinde yaşasın vesaire.

01:04:35Hani o Nobel Barış Ödülü'ne niyetli biliyorsunuz.

01:04:39O nedenle değil.

01:04:40Bölgedeki istikrar Trump'ın bölgeyle ticaret yapmasını ve bölgenin bir ticaret rotası olarak kullanılmasını sağlayacak.

01:04:51O yüzden bölgede nispeten bir huzurlu bölge istiyor, huzurlu bir koridor istiyor.

01:04:57Orada o yüzden Suriye bu anlamda önemli oluyor o Akdeniz'e çıkışı vesaire nedeniyle.

01:05:02O yüzden oraya İsrail'in nüfuzunu vesaire o dönemde de istememişti.

01:05:07Ama gelinen nokta yine İsrail'in istediği o işte yayılmacı ve saldırgan politikanın etkisiyle o sizin söylediğiniz o parçalanmaya giden bir noktaya geliyor gibi oldu.

01:05:19Burada önemli olan nokta şu yani o basın toplantısında Sayın Cumhurbaşkanı'na daha önce de söylediği yani Türkiye ile Amerika'nın benzer çizgide olduğu zamanda söylediği Türkiye burada çok önemli bir rol aldı söylemini tekrarladı.

01:05:34Yani aynı çizgiye gelme olasılığını aslında görüyoruz burada.

01:05:39Ama Şara hangi şartlarda bir devlet başkanı olarak tanınacak asıl soru benim için bu.

01:05:47Yani bir Suriye yapısına evet yani Şam yönetimi yeni Suriye devleti bu tanınacak ve YPG, SDG buradan bir şekilde temizlenme halini de onaylayacaksa Trump hangi şartlardaki bir yeni Şam yönetimini destekleyecek?

01:06:08Yani bizim istediğimiz tüm topraklarda egemen güçlü ordusuyla vesaire bir egemen devlet olan ve iyi bir yönetim kadrosuyla bir Şam yönetimi şara yönetimini mi destekleyecek?

01:06:22Yok o da Türkiye ile aynı çizgide yoksa gücü kırılmış bölgede etkisi olmayan işte toprakları içerisinde farklı farklı grupların hani devlete başkaldırmasa da kendi istedikleri gibi hareket eden vesaire bir noktada güçsüz halini mi benimseyecek bunu destekleyecek?

01:06:39Şimdi konuşulacak konu zannediyorum buraya geldi çünkü diğer konular zaten çok üst seviyede kaldı.

01:06:47Evet tabii önemli konulardan biri de İsrail'in Orta Doğu'daki hukuksuzlukları ve Gazze'deki katliamları ve tam anlamıyla bir soykırım yapıyor oluşu bu konu çok tartışılan bir konu ve tabii bu hafta önemliydi Birleşik Milletler'in 80. zirvesi vardı ve burada Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın konuşması da çok ses getirdi.

01:07:12Sonrasında da Trump'ın da katıldığı bir zirve gerçekleştirildi bölge ülkelerinin liderleriyle tabii ki İsrail'in olmadığı ve burada da önemli kararlar alındığında önemli konuların konuşulduğunu Trump'ın açıklamalarından anlayabiliyoruz.

01:07:30Yarın da önemli bir gün yani içinde bulunduğumuz gün Birleşmiş Milletler'de İsrail Başbakanı Netanyahu bir konuşma yapacak.

01:07:38Amerika Birleşik Devletleri'ne zor da olsa ulaşmayı başarmış.

01:07:43Bu da aslında İsrail'in tüm dünya üzerinde kendisini nasıl bir konuma soktuğunu da çok net bir şekilde ortaya koyan bir durum.

01:07:51Tabii hava sahası meselesi.

01:07:54Netanyahu'nun çok zor bir uçuşla Amerika Birleşik Devletleri'nin...

01:07:59Akdeniz'i boydan boyuna...

01:08:00Tam ortasından gitmeye çalışarak yani pilotunun tam ortalayarak çok kaba bir ifadeyle söylüyorum.

01:08:07Çünkü uluslararası suları kullanarak tam anlamıyla Cebel-i Tarık'ta kaçtığını söyleyebiliriz.

01:08:15Ve okyanustan Amerika Birleşik Devletleri'ne ulaşmış.

01:08:19Bunu daha önce de yaşamıştı Erhan Bey.

01:08:21Yani daha önce Amerika ziyaretinde kendi yani Başbakanlık pilotu götürmeyi reddettiği için yeni pilot bulundu.

01:08:28Uçağa o kadar mesafeyi tek seferde götüremeyeceği için dışarıdan uçak bulundu.

01:08:33Çünkü yani bir yere inmek istemiyor.

01:08:35Orada Avrupa'ya inerse tutuklanma durumu vs. söz konusu diye.

01:08:40Yani şartlar gerçekten onun için ağırlaşıyor, zorlaşıyor ama yani...

01:08:45İskandinav ülkelerinden de bir açıklama gelmişti.

01:08:48Tabi İsveç, Norveç, Finlandiya, Danimarka gibi ülkeler Netanyahu'nun uçağının kendi hava sahalarını kullanması durumunda

01:08:58ya da kendi ülkelerine inmesi durumunda tutuklanacağını çok net bir şekilde açıklamışlardı.

01:09:02Evet aslında çember daralıyor İsrail için.

01:09:05Ve Trump'ın bahsettiği tabi bu toplantıda konuşulanlar da çok önemli.

01:09:12Ve sonrasında Trump'ın açıklamalarına baktığımız zaman özellikle Batı Şeria'da İsrail işgaline kesinlikle izin vermeyeceğim.

01:09:20Bu savaşı artık durdurmam gerekiyor.

01:09:22Onların bu saldırgan davranışlarının tutumlarını durdurmak gerekiyor ifadelerini kullandı.

01:09:29Anar Ali bu görüşmede konuşulan konulardan biri de tabi ki Gazze'ydi.

01:09:36Amerikan Başkanı Trump'a, Cumhurbaşkanı Erdoğan, Birleşmiş Milletler'den dünyaya seslendiği gibi herhalde gerekli şeyleri de söyledi.

01:09:43Söylemlerinde de Trump'ın bir değişimi de görüyoruz.

01:09:47Her ne kadar zaman zaman Netanyahu ile ilgili inişli çıkışlı açıklamalar da yapıyor.

01:09:53Bir karşısında gibi konuşuyor.

01:09:55Bir çok yanındaymış gibi konuşuyor.

01:09:57Ama burada özellikle Batı Şeria'daki ilhaka kesinlikle izin vermeyeceklerini ve Gazze'deki savaşı durduracaklarını ifade etti bugün.

01:10:04Çünkü izin istemeyecektir.

01:10:08Yani İsrail bu veya benzeri politikalarında maalesef diyorum hiç kimseden izin almıyor.

01:10:14Direkt ya emirvaki yapıyor ya ikna ediyor.

01:10:16Böyle bir yöntemi var İsrail'in.

01:10:18En sonunda Netanyahu ile Beyaz Saray'da görüşürken, evet Suriye'deki sizin sorunuzu çözebilirim, makul olmalısın demişti ama Netanyahu ondan sonra Katar'a saldırdı, İran'a saldırdı, Yemen'e saldırdı ve Gazze'ye kara harekatı başlattı.

01:10:36Dolayısıyla Trump'ın bu anlamda Netanyahu ve İsrail politikası üzerinde etkisi çok sınırlı.

01:10:42Ve bu konuda da Batı Şeria ile ilgili oranı ilhak etmesine müsaade etmeyeceğim söyleminin de ben çok ciddiye alınmaması gerektiğini düşünüyorum.

01:10:54Değişebilir çünkü.

01:10:55Netanyahu ile görüşmeden sonra farklı bir şey söyleyebilir.

01:10:59Evet biz Türkiye ile ilgili kısımlardan konuştuk.

01:11:02Ticaret anlaşmaları, Suriye meselesi vs.

01:11:04Ama Gazze konusu ve Filistin, Batı Şeria söz konusu olduğu zaman Trump'ın orada tavrı çok net.

01:11:10Çünkü Gazze ile ilgili düşünceleri net.

01:11:13İsrail'e bakış açısı çok net.

01:11:14İsrail'e benzeşiyor bu anlamda.

01:11:17Yani biri Gazze'ye ilhak etmek istiyor.

01:11:19Diğeri Gazze'yi Riviera yapmak istiyor.

01:11:21Sonuç itibariyle orada öldürülen, katledilen insanlar ikisinin de umurunda değil.

01:11:27Böyle bir durum söz konusu.

01:11:29İkinci husus şu.

01:11:32Uluslararası Ceza Mahkemesi tarafından hakkında tutuklama emri olan bir profilin

01:11:37Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'na işte güzergahı konuştuk.

01:11:41Akdeniz'i boydan boya aşırı ama yine oraya gitti yarın o genel kuruda konuşma yapacak.

01:11:45Yani savaş suçlusu ilan edilen bir adamın Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nda konuşmasına müsaade edilmesi aslında çok çok trajik bir şey.

01:11:54Ama tarihi bir konuşma olacağını tahmin ediyorum açıkçası ben.

01:11:58Yarın o konuşma yaparken genel kurulda nasıl bir tepki ortaya çıkacak?

01:12:03Kimler salonu terk edecek ya da kimler tepki gösterecek?

01:12:06Çünkü çok büyük bir tepkiyle karşı karşıya gelebilecek.

01:12:09Umarız öyle olur.

01:12:11Yani artık o tür şeylerden medet umar hale geldik.

01:12:14Çünkü normalde bu tür şeyler işte siz bahsettiniz Norveç'in, Finlandiya'nın açıklamaları

01:12:20işte Fransa Avrupa hava sahasına girmemeye dikkat ederek direkt deniz yoluyla bir şey seyahat etmesi

01:12:27ve 151 ülkenin Filistin'i tanıması

01:12:30İsrail'in şu an bir uluslararası adalet divanında devam eden soykırım davasının olması

01:12:36Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi'nin raporu

01:12:405 soykırım suçundan 4'ünü gazete işledi raporu

01:12:44Bütün bunlar normal ülkeleri bir nebze olsun geri adım atmaya itecek çok vahim şeyler.

01:12:50Ama karşımızda böyle bir ülke ve hükümet yok maalesef.

01:12:54Dolayısıyla diplomatik ve siyasi tepkilerin

01:12:57ben İsrail söz konusu olduğu zaman ne kadar sert olursa olsun yetersiz kalacağını düşünüyorum.

01:13:03Yani tek seçenek var İsrail'i durdurabilecek bir askeri müdahale.

01:13:09İşte Kolumbiya Devlet Başkanı söyledi onu bir ordu kuralım İsrail'e müdahale edelim

01:13:13o da okyanus ötesinden söylüyor.

01:13:15Aslında ordunun vesairenin Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin

01:13:18barışın tehdit altına girdiği zaman koruma altına alma yükümlülüğü var.

01:13:2441.40. maddesi gereği müdahale etmesi lazım.

01:13:28Bosna Ersek ve Kosova'da olduğu gibi.

01:13:29Ama söz konusu İsrail olduğu zaman sistem kilitleniyor.

01:13:33Dolayısıyla Trump'ın yarın Netanyahu'yla görüşmesi

01:13:37Netanyahu Beyaz Sarayı da ağırlayacak aynı zamanda Netanyahu.

01:13:41Pazartesi günü o görüşme.

01:13:42Evet pazartesi.

01:13:44Yine bir tavır değişikliğine gideceğini düşünüyorum.

01:13:46Çünkü Batı Şeria'da göreceksiniz

01:13:48zaten orayı ilhak etmeye yönelik radikal bir adım attılar.

01:13:52E1 planı olarak bilinen

01:13:53yani Batı Şeria ile Doğu Kutus arasındaki fiziki bağlandığı koparacak

01:13:5712 kilometrekarelik alan 3.400 yeni yerleşim konut yapıp

01:14:02bir 15-20 bin daha yerleşimciyi oraya yerleştirerek

01:14:06fiziki olarak Filistin devletinin

01:14:09işte söylüyor ya tanıyorsunuz ama tanınacak bir Filistin devleti bırakmayacağız.

01:14:13Dijital anlamda bir Filistin.

01:14:15Dolayısıyla Trump'ın işte birçok sözüne güvenebiliriz.

01:14:20Hadi diyelim onları ciddiye alalım.

01:14:22Ama Gazze ve Filistin söz konusu olduğu zaman

01:14:26tamamen İsrail teziyle çok nüans farkı olabilir.

01:14:31Nüans farkı olabilir.

01:14:32Aynı hizada buluşacağını düşünüyorum.

01:14:35Batı Şeria ile ilgili söylediği ilhak etmesine müsaade etmeyeceğim sözünü de

01:14:39ben çok ciddiye de almıyorum ve çok da güvenmiyorum açıkçası.

01:14:43Ben açıkçası burada Trump'tan ziyade Amerikan devlet yapısını

01:14:47biraz ön plana çıkarmak gerektiğini düşünüyorum.

01:14:49Yani Trump aslında evet çok sağlam bir İsrail yanlısı.

01:14:55Onu zaten kendisi de gösteriyor.

01:14:58Ama Netanyahu'nun politikalarını çok desteklemedi desteklemiyor.

01:15:02Ama Amerika İsrail'in yanında durmak zorunda nokta.

01:15:05Yani mevzu oraya bağlanıyor.

01:15:08O yüzden üzerinde tartışmanın olmayacağı bir ilişki modeli olursa

01:15:12burada Netanyahu da bunu istediği şekilde kullanıyor tabii.

01:15:16Ama diğer taraftan da çember daralıyor.

01:15:19Baskı artıyor uluslararası toplumdan İsrail üzerine ve tabii Amerika Birleşik Devletleri

01:15:24üzerine bu İsrail'e olduğu kadar Amerika Birleşik Devletleri'nin de aslında önemli

01:15:30bir problemi siz çıkarlarından bahsettiniz.

01:15:33Evet tabii önemli lobiler var.

01:15:35Amerika Birleşik Devletleri ile İsrail arasında geleneksel bir bağ söz konusu.

01:15:38Aslında Trump'ın da zaman zaman bu bağdan ve Amerikan Devleti üzerindeki

01:15:45Siyonist baskıdan, lobilerden rahatsız olduğunu sık sık direk getirdiğini biliyoruz.

01:15:51Hatta yakın bir zamanda şöyle bir ifade kullandı.

01:15:53Artık Kongre ve Senato üzerindeki etkileri azaldı.

01:15:57Yavaş yavaş azalmaya başladı.

01:15:59Böyle de devam ediyor.

01:16:00İyi oldu ifadelerini kullandı.

01:16:02Ama diğer taraftan da çok da herhalde bu lobilerle fazla uğraşmak istemiyor.

01:16:06Yani şimdi söylediğinin çok bir geçerliği yok Erhan Bey.

01:16:10Yani o lobilerin oradaki gücünün azalması mümkün değil.

01:16:15Sistem onu öngörmüyor çünkü.

01:16:16Seçim sistemi o.

01:16:18Yani seçim veya yönetim yani o her...

01:16:22Başka konularda yok mu?

01:16:24Sadece bu Kongre ve Senato üzerindeki etkinliğinin dışında

01:16:28Trump ne zaman İsrail ile ilgili negatif bir düşünce dile getirirse

01:16:32bir anda Epstein ile ilgili bir şeyler ortaya çıkıyor.

01:16:35O zaten yani o çok tartışılıyor.

01:16:38Ya da buna benzer farklı baskı unsurları devreye giriyor.

01:16:41Ki yani o Epstein dosyalarından sonra zaten Trump'ın bütün gardının düştüğü

01:16:46ve ondan sonra zaten klasik bir Amerikan başkanı haline dönüştüğüne dair eleştiriler var zaten.

01:16:53Yani o klasik Amerikan başkanından kasıt şu.

01:16:56Bir revizyonist bir başkandı aslında.

01:16:58Geldiği zaman iyi ya da kötü.

01:16:59Büyük bir dönüşüm öngörüyordu.

01:17:01Sistem karşıtı söylemleri vardı.

01:17:03Aynen ama sonuçta yine dönüp dolaşıp geldiği yer sistemin içerisinde bir sınırlı bir muhalefet sistemi

01:17:10kısıtlandı diye söyleniyor Epstein dosyasıyla.

01:17:14Ama resmi olan, hadi bunlar gayri resmi veya kapalı, belli olmayan, spekülatif şeyler desek bile

01:17:22diğer tarafta lobi faaliyetleri veya işte İsrail yanlısı gruplar, şirketler bunlara baktığınızda bunlar hukuki olarak, resmi olarak yapıyorlar bu yaptıkları şeyi.

01:17:36Amerikan siyaseti içerisinde.

01:17:38Ve herhangi bir zaman istedikleri politikacıya istedikleri baskıyı yapma hakları var sistem içinde.

01:17:46O yüzden yani sadece seçim dönemi oy verdi, vermedi konusunu geçiyoruz.

01:17:51Herhangi bir kanunda bütçe tasarısından tutun, işte bir Filistin'le ilgili o alınacak karardan veya işte kongreden geçecek olan bir izinden F-35'in bize gelmesin diye onu söylemek istemedim.

01:18:06Ama yani tüm kararlarda lobi faaliyetleri hızla geliştirip oradaki o kongre üyelerini belli bir politika yönünde yönlenmesi için baskı kurabiliyorlar ve burada hiçbir kısıtlama yok.

01:18:20Çok pardon hocam bu çember daralıyor dediniz ya, şimdi orada bence bu Global Summit filosunun Gazze'ye doğru ilerlemesi çok çok önemli.

01:18:29Biliyorsunuz İsrail yine Yunanistan karasularında bir saldırıda olan şüpheli İsrail biliniyor.

01:18:34Bir İHA saldırısı gerçekleşti. Arkasından İspanya ve İtalya bir Fırkateyn gönderdi.

01:18:40Onun yakınlarında bir yere demir attı bekliyor.

01:18:43Hatta İtalya ikincisini gönderme kararı.

01:18:45İşte bunun eğer bu yaygınlaşırsa, işte Filistin devleti'nin daha doğrusu her ülke, Akdeniz ülkeleri veya işte Orta Doğu ülkeleri benzeri adımlar atarsa,

01:18:55yani o filonun Gazze açıklarına gitmesi için bir eskortluk yaparsa, yani destek olursa, benzeri İtalya ve İspanya gibi adımlar,

01:19:02bu inanın şu an Avrupa devletlerinin Filistin'i tanıma kararına çok çok daha etkili olur.

01:19:08Bu çemberi kırabilir, ablukayı kırabilir.

01:19:10Çünkü İsrail bütün bu Avrupa devletlerin sonuçta Gazze açıklarının hepsini karşısına alamaz.

01:19:15Türkiye ve Mısır'ın ortak tatbikat yapmasını da aslında burada altını çizmek gerekiyor.

01:19:20Yani buna eklemek gerekiyor.

01:19:21Bu da çok önemli tesadüfe olmadığı için.

01:19:24Değil. Zaten ya direkt sumut filosunun korunması noktasında bir eylem geliştirmektense,

01:19:29dolaylı yoldan böyle bir mesaj vermeyi iki devlet ki Mısır ve Türkiye'nin belli bir dönem Doğu Akdeniz'de

01:19:37iyi anlaşamadıkları çıkarlarının çatıştığını da hatırlatmak lazım.

01:19:41gelinen nokta yani birlikte tatbikat yapabiliyor ve burada bir şekilde sumut filosuna birlikte destek veriyor olması

01:19:51İsrail için çok önemli bir mesaj zaten.

01:19:54Tam zamanlaması bu anlamda önemli.

01:19:56İsrail'in en büyük korkularından birinin Mısır'ı kaybetmek olduğunu da söylememiz gerekiyor.

01:20:00Yani Türkiye'nin böyle bir desteği devam ederse Mısır'a ki bu çok konuşulan bir şeydi zaten siz de biliyorsunuz.

01:20:06Mısır şu anda hareket kapasitesi sınırlı olduğu için İsrail mutlu ama son dönemde Mısır'daki söylem değişiklikleri de dikkat çekici.

01:20:16İsrail'i tedirgin eden konulardan biri.

01:20:17Eyleme dönüştüremiyorlar ama yani mesela orada da sıkıntı o.

01:20:20Mesela iki ay önce Mısır'ın İsrail'le bir 35 milyar dolarlık bir doğal gaz antlaşması yaptı.

01:20:27Mesela Sina Yarmadası'na 40 bin ordu gönder yığıyor oraya bir ama asıl amaç şu İsrail'e karşı değil o.

01:20:33Refah'tan olabilesi muhtemel bir göçü önlemeye yönelik ama şöyle de bir şey var dediğinizde mesela Aksiyos'ta çıktı bu.

01:20:43İsrail'ler Amerikalılara Mısır'ı şikayet ediyor.

01:20:45Sina'ya çok fazla askeri yığınak yaptı.

01:20:49Böyle de bir şey var.

01:20:50Aralarında bir gerginlik var.

01:20:51Katar'daki o toplantıda ortaya konan ifadeler gerçekse tabii ki bölgede NATO benzeri bir yapılanma ve Mısır'ın bu konuda çok istekli olduğu.

01:21:07Ama kimleri istiyor?

01:21:09Kuzey Afrika'daki devletleri dahil etmek istiyor.

01:21:11Körfez'e bu öneriyi getirmiyor.

01:21:13Yani sizinle kuralım demiyor da kendisini koruyabilecek, arkasını koruyabilecek ve kontrol edebilecek devletleri.

01:21:20Ateşin kendi ülkesine sınırlarına gelebileceğini fark etmiş olması bu farkındalık bile aslında önemli.

01:21:26Kıymetli.

01:21:27Mısır'ın özellikle darbe sonrasında İsrail ve Amerika Birleşik Devletleri'nin tamamen politikalarının yanında hareket ettiğini zaten söylemeye bile geliyor.

01:21:35Her yıl milyarlarca dolar Mısır ordusu hibe alıyor Amerika Birleşik Devletleri'nden.

01:21:39Bunlar vazgeçilebilecek Mısır için ilişkiler değil.

01:21:43Bir de Mısır'ın şöyle bir avantajı var.

01:21:45Doğu Akdeniz'de bulunan en önemli doğal gaz rezervine sahip Mısır.

01:21:50Nil Deltası'na ve Zor Vadisi'ne bunu İtalyan şirketler artık çıkarıyor ve satıyor.

01:21:55Dolayısıyla bir çatışma sürecine girmek istemez Mısır.

01:21:58Çünkü bir anda o rezervler Mısır'ı dünyanın en büyük doğal gaz rezervine sahip ülkelerinden birine dönüştürdü.

01:22:05Çatışma istemez.

01:22:06Çünkü ekonomik olarak da zor durumda olan bir ülke ve 1967 travmasını yaşayan ülkelerin başında geliyor.

01:22:12Yani İsrail orada 6 gün içerisinde Mısır'ı paramparça etti.

01:22:17Olası böyle bir karşılaşma yani iktidar değişiklikinden...

01:22:21Bu konuda size katılmıyorum ama yani İsrail'in Mısır'ı paramparça ettiği ya da Arap ülkelerini paramparça ettiği söylüyorum.

01:22:28Biraz daha aslında biraz İsrail propagandası.

01:22:30Orada Amerika Birleşik Devletleri'nin hava gücü ve savaşa dahlinin de etkisi var.

01:22:37Tabii ki katılıyorum size yenildiler.

01:22:39Sonuca baktığınız zaman yenildiler ama onlar da Amerika Birleşik Devletleri'nin İsrail'in kayıtsız şartsız destekçisi olduğunu anlamış oldular.

01:22:48Örgünden sonra zaten politika değişikliği oldu.

01:22:49Ondan sonra alınan karar var.

01:22:51Çevresindeki tüm ülkelere satılan silahtan daha fazla ve daha üst seviyede silah satma zorunluluğu var Amerika'nın İsrail'e mesela yapılan anlaşma.

01:23:01Yani bunları biliyor komşu devletler özellikle Mısır biliyor ama burada Türkiye'yle yakınlaşması tabii çok büyük problem oluşturur İsrail'e.

01:23:12Mısır Doğu Akdenizmisi Türkiye'nin hassasiyetini gözeten bir ülke.

01:23:16Mesela Yunanistan'la Münasir Ekonomik Bölge Antlaşması imzaladı ama Yunanistan'ın o adalarını bunun da devre dışı bıraktı.

01:23:24Neden? Türkiye'nin hassasiyetini orada gözeterek dedi.

01:23:26Çünkü sizin adalar üzerinde bir anlaşmazlığınız var.

01:23:29Ben Türkiye'yle karşı karşıya gelmek istemem.

01:23:32Onu devre dışı bırakarak Münasir Ekonomik Bölge Antlaşması imzaladı Yunanistan'la.

01:23:36Yani Türkiye'yle ilişkilerini normalleştirmek, iyileştirmek isteyen bir pozisyonu var Mısır'ın.

01:23:42Belki bu yolda da Türkiye'yle bir anlaşmanın benzeri.

01:23:46Mümkündür ki aman parçası da olur.

01:23:48Yani Yunanistan'la yaptığı anlaşmaya göre Türkiye'yle yapsa Münasir Ekonomik Bölge Antlaşması'nın daha fazla alan alıyor zaten.

01:23:54Yani bunu Türkiye dile getirdi Mısırlı yetkililere.

01:23:58Yani zamanın ruhu mutlaka oraya gelecek konu zaten bu ilişkiler boşa gitmiyor.

01:24:04Ama bir ekleme yapacağım müsaade ederseniz bu İtalya ve İspanya'nın dahil olmasıyla sumut filosunu koruma.

01:24:10Şimdi İspanya Sanchez Başbakan çok yukarıdan konuşuyor zaten biliyoruz.

01:24:15Yani Filistin'i korumak adına Filistin haklarını savunmak adına en yukarıdan sözlerin sahibi Avrupa'daki.

01:24:23Bu arada bir katkı yapalım.

01:24:25İspanya İsrail'le daha önce anlaşmaya vardı.

01:24:30207 milyar euro değerindeki bir silah alım anlaşmasını iptal etti.

01:24:34Evet.

01:24:34Gerçekten çok büyük bir rakam bahsediyoruz.

01:24:36Yani tam bir tepki koyuyor ortaya.

01:24:39Tam böyle İsrail'i yaptırımlarla yıldırmak, yaptırımlar neticesinde elini kolunu bağlamak için elinden geleni yapıyor.

01:24:48Filistin'e desteğini de en açık sözlerle dile getiriyor.

01:24:51Hatta bu Filistin'in tanınması sürecinde o toplantıda Sanchez'in bir lafı var.

01:24:57Ben çok beğendim bu lafı.

01:25:00Bir taraf diğer tarafa soykırım yapmaya devam ettiği sürece o devletin tanınmasının kime ne faydası var dedi.

01:25:05Yani bu çok önemli bir tepkiydi komşusu Fransa'ya özellikle.

01:25:10Şimdi burada İspanya'nın bu filoyu korumaya hareket etmesi evet anlayışa karşılıyoruz tüm bu çerçeveden bakınca mantıklı da.

01:25:18Ama İtalya'da Filistin'i tanımayı reddediyor.

01:25:22Sokaklar bunun için karışıyor.

01:25:24Ona rağmen bir tepki vermiyor.

01:25:27İsrail'le bu silah ambargo vesaire konuları gündeme geliyor.

01:25:32Ama burada işte yine bir...

01:25:35Haması bahane ediyor.

01:25:36Yani evet bir dengeyi tutturamadı orada tepkiyi hareketini dengeli kuramıyor.

01:25:42Ve en sonunda da sumut filosunu korumaya geliyorum.

01:25:44Kendi vatandaşları var çünkü.

01:25:45Şimdi orada mevzu ne Orta Doğu ne İsrail ne Filistin ne başka bir şey.

01:25:51Orada tamamen ulusal çıkarlar veya işte vatandaşları üzerinde.

01:25:55Böyle olduğu zaman bunun etkisi olmuyor İsrail'e.

01:26:00Çünkü işte az önce hocam siz söylediniz İtalyan firmaları bölgede artık petrol düzeltiyorum.

01:26:08Doğal gaz çalışması da yapmaya başladı.

01:26:10Bölgenin şu anda istikrarı isteyen devletlerin bölgedeki çıkarlarına bakmamız gerekiyor anladığım kadarıyla.

01:26:17Zaten şunu da hatırlatacağım en son.

01:26:19Şimdi Mısır'dan bahsederken şimdi Trump'ın yaptığı gazle konulu o zirvede Mısır devlet başkanı yok.

01:26:29Cumhurbaşkanı yok.

01:26:30Başbakanı var.

01:26:31Yani konuya ne kadar sahip çıktıklarını da aslında göstermesi açısından bence önemli.

01:26:37Orada kimlerin katılıp hangi seviyede katıldıkları veya o ilk günkü konferansa gazle konulu konferansa kimlerin katıldığı vs.

01:26:45Bunlara da biraz dikkat etmek lazım.

01:26:47Ev sahiplerinden biri Fransa o ilk günkü konferansın.

01:26:50Diğeri Suudi Arabistan.

01:26:52Suudi Arabistan devlet başkanı kral yok.

01:26:54Başbakan statüsündeki veliaht prensi yok.

01:26:58Zannediyorum dışişleri bakanı.

01:27:00Evet dışişleri bakanı seviyor.

01:27:01Yani şimdi böyle bir Orta Doğu'da İsrail korkar mı?

01:27:06İsrail kendisini durmak zorunda hisseder mi?

01:27:09Evet.

01:27:10Ama diğer taraftan da özellikle Orta Doğu'daki bazı devletlerin özellikle Batı şerianın ilhakı konusunda kırmızı çizgi vurgusunu Amerika Birleşik Devletleri'ne yaptıklarını görüyoruz.

01:27:26Ki bugüne kadar bir herhangi bir kırmızı çizgiden bahsettiklerini tarih boyunca bugüne kadar görmemiştik.

01:27:31Bu da önemli.

01:27:33Evet.

01:27:33Son iki dakika.

01:27:34Son yorumları sizden alalım.

01:27:35Yani dediğiniz gibi Orta Doğu ülkelerinden, Arap ülkelerinden yani 1967 sonrası ben onu kilit bir tarih olarak görüyorum Arap-İsrail savaşlarında.

01:27:46Ondan sonra yavaş yavaş Filistin davasını satmaya ve uzaklaşmaya başladılar.

01:27:51Çünkü tırnak içerisinde kendileri açısından bir baş belası olarak görüyorlar.

01:27:56Yani bulaştıkları anda birçok sorunla ve İsrail saldırganlığıyla karşı karşıya kaldıkları için uzaklaştılar.

01:28:04Ve en son da bu İbrahim anlaşmaları birlikte aslında bu Filistin davasına son çivi çakıldı diyebiliriz.

01:28:14En son işte Suudi Arabistan imzalayacaktı bu antlaşmayı.

01:28:177 Ekim olayları patlak verdi.

01:28:19Dolayısıyla ve hepsinin de ayrı ayrı Arap Ligi ülkelerinin İsrail'le çok derin ilişkileri var.

01:28:26Savunma sanayiden tutun istihbarat ilişkilerine kadar, diplomatik ilişkilerinden tutun ekonomik ilişkilere kadar.

01:28:33Bütün körfez ülkeleri de dahil.

01:28:35Hatta Katar da dahil buraya.

01:28:37Katar Gates skandalı var.

01:28:38Hatta bugün İsrail'de o dava devam ediyor.

01:28:41Netanyahu'nun...

01:28:42Netanyahu'yu sıkıştıran davalardan biri.

01:28:44Evet.

01:28:44Yani böyle bir ilişki var.

01:28:45Hatta kendi iç kamuoyuna bakın yutardan para almadım ki gidiyorum onları vuruyorum.

01:28:49Evet ve Katar saldırısına Mossad'ın değil Şimbet'in katılması da bu anlamda çok çok ilginç.

01:28:55Çünkü o davayı yürüten Şimbet.

01:28:57Son cümle İspanya'ya burada bir adımı daha oldu.

01:29:01İsrail Ligi takımlarının, İsrail'in daha doğrusu FIFA'dan ve UEFA'dan çekilmesi söz konusu.

01:29:07Çünkü İspanya diyor ki eğer onlar katılırsa bütün takımlarımı ligden çekerim.

01:29:12Bunu belirtmekte fayda var.

01:29:13Evet.

01:29:14Dünya Kupası'na katılması durumunda İsrail'in, İspanya'nın Dünya Kupası'na katılmayacağını söyledi.

01:29:19Dünya Kupası'na da 2028'de ABD'ye ev sahibiliği yapacak.

01:29:24Onu da hatırlatalım.

01:29:24Çok teşekkür ederim.

01:29:25Tolga Sakman, Anar Ali programa katkılarınızı anlayın.

01:29:28Biz teşekkür ederiz.

01:29:29Tamamladık efendim.

01:29:30İyi geceler.

İlk yorumu siz yapın

Yorumunuzu ekleyin

Önerilen