Balıkesir Sındırgı’da meydana gelen 6.1 büyüklüğündeki depremi değerlendiren Jeoloji Mühendisi Prof. Dr. Osman Bektaş, depremin beklenen bir sarsıntı olduğunu ve Güney Ege’den bölgeye sürekli stres transferi yaşandığını söyledi. 1969’dan 2025’e kadar Uşak bloğu üzerinde 6 ile 7 büyüklüğünde altı büyük deprem meydana geldiğini belirten Bektaş, bu süreci 'deprem tümörü' olarak tanımladı ve genişlemenin süreceğini vurguladı. Özellikle Manisa, Akhisar, Muğla ve Aydın’ın daha riskli olduğunu ifade eden Bektaş, zaman tahmini yapılamasa da bölgenin yeni depremlere açık olduğunu söyledi. Türkiye’de hasarın, depremin büyüklüğünden çok, zayıf ve yönetmeliğe aykırı yapı stokundan kaynaklandığını belirterek, “Bu bir uyarıdır, önlem alınmalıdır” dedi.
00:12Güney Ege'den başka deyişle Girit, Rodos tarafından sürekli olarak bu istikamete bir stres transferi vardı.
00:21Bu stres transferinin de anlamı şu, 4-5 büyüklüğündeki depremlerle Muğla'dan Uşak tarafına doğru sürekli olarak daha doğrusu güneyden kuzeye doğru bir stres transferi vardı.
00:34Şimdi bakın bu depremin olduğu yer Uşak bloğu.
00:41Ege bölgesine baktığınız zaman bölgenin aktif faylarla bloklara bölünmüş olduğunu görürsünüz.
00:48Bunlardan en büyük de Uşak bloğudur.
00:52Uşak bloğu kuzeyden Simav fayı, güneyden Gediz fayıyla sınırlandırılan bölgenin en büyük deprem bloğudur.
01:01Deprem oluşturan bloğudur.
01:04Şimdi Sındırgı depremi bu bloğun kuzeyindeki Simav fayının kuzey batısında oldu.
01:116.1'lik bir deprem oldu.
01:13Fakat Uşak bloğunun geçmişine bakarsanız Uşak bloğu sürekli olarak deprem üretiyor.
01:21Ben bunu sürekli gündeme getiriyorum ve bu depremler Uşak bloğu üzerinde bir deprem kümesi oluşturdur.
01:28Ne zaman başladı bu olay bildiğimiz kadarıyla 1969 ile 2025 yılı arasında Uşak bloğu üzerinde 6 büyük yani 6 ile 7 arasında 6 tane deprem gelişti.
01:45Son olan depremle birlikte 6 tane deprem oldu bu blok üzerinde.
01:50Depremler Uşak bloğunun karşılıklı fayları üzerinde stres transferileriyle gerçekleşti.
02:15Bu depremin stres transferiyle bloğun hemen kuzeyinde bir yıl sonra bakın bir yıl sonra Gediz depremi oluyor.
02:25O da 6 ile 7 arasında bir deprem.
02:29Deprem durmuyor.
02:311971 yılında Uşak bloğunun güneyine doğru iniyoruz.
02:36Burdur depremini yaşıyoruz.
02:38Yine büyük bir deprem.
02:40Deprem yine durmuyor.
02:421995'te bloğun içerisinde Diner depremi.
02:45Devam ediyoruz.
02:482002'de de Afyon depremi bloğun.
02:50Afyon bloğun kuzey doğusunda Afyon depremini yaşıyoruz.
02:55Yine o da 6 ile 7 arasında bir deprem.
02:58Ve nihayet bugün 2025'e geldiğimiz zaman bloğun kuzey batısında Sındırgı'da 6.1'lik son depremi yaşıyoruz.
03:06Şimdi soru şu.
03:08Bu deprem Afyon bloğunun Uşak bloğunun son depremi midir?
03:14Hayır.
03:15Bu buradaki deprem bir bakın dikkat ederseniz 69'dan günümüze kadar bir tümör gibi büyüdü.
03:22Ve genişledi.
03:23Genişlemeye de devam edecek.
03:27Yani Uşak bloğunun etrafındaki faylar zaman içerisinde tetiklenecek, etkilenecek, deformasyona uğrayacak.
03:36Ve bu tümör, deprem tümörü veya deprem kümesi genişlemeye devam edecek.
03:42Nasıl ki 1969'dan günümüze kadar 6 deprem ürettiyse bu durum devam edecek.
03:51Niçin devam edecek?
03:53Çünkü Uşak deformasyonu süreklidir.
03:56Türkiye'nin deformasyonu süreklidir.
03:59Kuzeyde Avrazya, Güneyde Arap Lavası ve Afrika Lavaları Arsını Sıkışan, Anadolu'nun deformasyonu süreklidir.
04:07Bu süreklilik devam ettiği sürece bölgedeki bu tür depremler de devam edecek.
04:15Netice itibariyle benim şu anda yansıda gördüğüm kadarıyla 6 büyüklüğünde bir deprem uluslararası standartlarda bir yıkıntı veyahut da bir zarar vermemesi gerekirken
04:29maalesef yapı stoklarının deprem yönetmenliğine uygun olmaması, yapı stoklarının çok zayıf olması nedeniyle bazı evlerde hasar görülmüştü.
04:41Ama tekrar ediyorum bu tür depremler, yıkıcı depremler sayılmaz artık.
04:47Bugünkü teknolojide yapı stoklarının geliştirmesinde yapılan çalışmalar, gelişmelere bağlı olarak artık 6 büyüklüğündeki bir depremin biz hasarından söz etmememiz lazım.
05:02Kaldı ki Japonya, Amerika gibi daha gelişmiş ülkeler 7 büyüklüğündeki bir depremin hasarından söz etmiyorlar.
05:10Onlar çok daha dayanıklı binalar yapılıyor depreme karşı.
05:13Ama elbette ki yapı stoklarının gelişmesi vatandaşın ekonomik durumu, ülkenin ekonomik koşullarına bağlı.
05:22Maalesef biz bu sıkıntıları biraz daha yaşayacağız.
05:26Yani Türkiye ekonomik olarak geliştiği sürece, vatandaşların ekonomik durumu da geliştiği sürece depreme dayanıklı binaların artışı devam edecek.
05:38Görülen şu, depremden korkan insanlar çoğunlukla depreme dayanıksız binalarda yaşayan insanlar.
05:47Onların da korkması gayet doğal.
05:49İşte yansıda gördük biraz önce.
05:52Köyde tuğlalar üzerine kurulmuş, kendiliğinden zaten yıkılan binalar.
05:58Burada can kaybı olmaması gerçekten bizi sevindirdi.
06:05Bu bir ikazdır.
06:07Bu tür depremler yaşanacaktır, devam edecektir.
06:11Özellikle Uşak bloğunun batısında, biraz önce söyledim, bu depremsellik bir tümör gibi çevreye yayılacak.
06:20Niçin yayılacak?
06:21Çünkü bakın 6 tane büyük depremin enerjisi yer altına gitti.
06:26Bu enerji çevreye yayılıyor.
06:29Artı bölgedeki deformasyon sürekli olarak devam ediyor.
06:33Dolayısıyla Uşak bloğunun batısında Manisa, İzmir, güneyinde Aydın, Muğla, doğusunda İsparta, Antalya tarafları,
06:44Kuzeyde, Kütahya tarafları, buralarda doğru bu deprem tümörü diyelim veya kümesi genişlemeye çalışacak.
06:55Bu zaman alacak.
06:56Ama bize bir fırsat veriyor.
06:59Diyor ki depremlerin tekrarlanması, mesela bu bölgede Uşak bloğu üzerinde depremlerin tetiklemesi bir ile beş yıl arasında değişiyor.
07:09Örneğin 1969 Alaşehir depremi ile 1970 Gediz depremi arasında bir yıl var.
07:18Yine 1970 Gediz depremi ile 1971 Burdur depremi arasında yine bir yıl var.
07:25Ama 95'te olan diğer deprem arasında epey bir zaman farkı var.
07:31Biz buna gecikmeli stres transferi diyoruz.
07:34Yani deprem iki türlü stres transferi yapar.
07:38Bir deprem anında olan stres transferi ki anında deprem tetiklemesi olur.
07:44İkincisi zamana bağlı olan stres transferi.
07:48Bu zamana bağlı derken bu birkaç saat de olabilir.
07:51Örneğin Maraş depreminde yaşandığı gibi birkaç saat arayla, altı saat arayla depremler oluşabilir.
07:58Veya İzmit'te yaşandığı gibi İzmit Düzce'de yaşandığı gibi üç ay arayla depremler tetiklenebilir.
08:07Veya başka bir yerde birkaç yıl arayla işte görüyoruz Alaşehir, Gediz depreminde olduğu gibi bir yıl arayla depremler tetiklenebilir.
08:18Netice itibariyle bu bölgedeki depremlerin etkilerini biz zaman içerisinde göreceğiz.
08:24Ama bugün ama yarın.
08:25Dolayısıyla bu bir fırsattır. Depreme hazırlık için bir fırsattır.
08:31Her depremden bizler bilim insanları bir şeyler öğreniyoruz ama ilgililer de bir uyarı alıyor.
08:38Bu uyarıları dikkate almamız lazım.
08:40Yani bizim deprem yönetmenliğimiz gelişmiş ülkelerden farklı değil, çok daha da ileri.
08:47Ancak bu deprem yönetmenliklerinin uygulamasında çok zorluğumuz var.
08:53Sıkıntı burada. Kanun yapmak, yönetmenlik yapmak kolay.
08:58Ama önemli olan bu kanunu yönetmenlikleri uygulamaktır.
09:02Maalesef biraz önce de söyledim.
09:04Bu uygulamanın önünde en büyük engel Türkiye'nin ekonomik koşullarıdır.
09:09Veya vatandaşın ekonomik koşullarıdır.
09:12Netice itibariyle deprem doğal bir olay ama depreme karşı önlem almak bilgi ister, bilinç ister ama her şeyden önce de ekonomik koşulların uygun olması gerekir.
09:30Ben tekrar geçmiş olsun diyorum.
09:34Sayın Bektaş, şimdi önemli değerlendirmelerde bulundunuz.
09:40Uşak bloğunun batı kısmında aslında bundan sonra dikkat etmemiz gereken noktalar olduğunu ifade ettiniz yorumlarınızda.
09:50Tabii burada sizin de belirttiğiniz gibi bu bloğun batısında Manisa, İzmir, Aydın, Muğla gibi büyük şehirler söz konusu ve önemli nüfuslar barındırıyor.
10:02Tabii özellikle yaz aylarında bu bahsettiğimiz şehirlerin nüfuslarının çok daha fazla arttığını da söyleyebiliriz.
10:09Siz aslında tam anlamıyla geçmişten örnek verdiniz, 69'da başlayan ve 70-71'de devam eden sıralı depremlerden bahsettiniz.
10:20Şimdi sizin yorumlarınızdan şunu mu anlıyorum?
10:23Uşak bloğunun batısında bu depremden sonra yakın bir zamanda bir tehlikenin olduğunu mu düşünüyorsunuz?
10:32Yani Manisa, İzmir, Muğla ve Aydın illeri için?
10:39Evet, yani ben tehlikenin olduğunu söylüyorum ama zaman hakkında bir şey söyleyemiyorum.
10:45Bakın neye bağlı, olabilecek olan deprem neye bağlı?
10:52Oradaki fayların şu anda ne kadar stresle yüklü olduğunu bilmiyoruz.
10:58Eğer depreme hazır faylar varsa faylar tetiklenebilir.
11:06Fakat biz dediğim gibi fayların şu anda tetiklenme durumunda mı diyeyim onu bilemiyorum.
11:12Örnek vereyim.
11:13Alaşehir depreminden bir yıl sonra Gediz depremi oldu.
11:19Niye Gediz depremi oldu?
11:20Çünkü Gediz simav fayı depreme hazırdı.
11:25Tetikleme olabilmesi için oradaki fayın depreme hazır olması lazım.
11:3928 Mart 1970 tarihinde gerçekleşen deprem 7.2 şiddetinde bir depremdi.
11:45Çok da büyük şiddetli bir depremden bahsediyoruz.
11:48Tabii peki bu sizin dikkat çektiğiniz Uşak bloğunun batısında olması muhtemel depremin boyutunun da bu seviyelerde olduğunu öngörebilir misiniz?
12:00Şöyle diyeyim, Ege bölgesinin depremleri 6 ile 7.2, o 7 civarında diyoruz.
12:08Yani netice itibariyle mesela Kuzey Anadolu fay üzerinde 7.4'lük depremler var.
12:15Doğrultu atımlı fay üzerinde, Doğrultu atımlı fay üzerinde var ama Ege bölgesinin tektonik özelliği itibariyle genel istatistik duruma baktığımız zaman depremlerin normal faylara bağlı olduğunu,
12:29normal fay ve doğrultu atımlı faylara bağlı olarak geliştiğini ve istatistiksel olarak depremlerin 6 ile 7 arasında olduğunu söylüyoruz.
12:38Şimdi bakın Uşak bloğu üzerinde olan depremler, biraz önce siz söylediniz 7.2'lik deprem var ama onun yanında Alaşehir 6.5,
12:48efendim Dinar 6.5, yani 6.5 büyültüğünde depremler de var, 7.2'ye kadar çıkan depremler de var ama bu kesin bir şey değil.
12:58Önemli olan şu, bu bloğun çevresinde deprem tehlikesi var ama bunun zamanı hakkında bir şey söyleyemeyiz.
13:09Görünen şu, 69'dan günümüze kadar bir tümör gibi bu depremler büyüyor.
13:166 tane deprem olmuş 69, yani yaklaşık 70 yıl içerisinde her 10 yılda bir deprem oluyor.
13:22Netice itiboyla bu olay, bu sistem, bu proses devam edecek, genişleyecek.
13:28Nereye genişleyecek?
13:30Zaten Muğla tarafı sürekli alarm veriyor.
13:33Biraz önce bahsettim, güneyde Afrika lavhasının, Anadolu lavhasının altına dalmasıyla en büyük stres kaynağı orada gelişiyor.
13:42Ve Girit-Rodos fay sistemiyle kuzeye doğru, yani Ege bölgesine, yani Afyon tarafına doğru veya Uşak tarafına doğru sürekli bir stres transferi var.
13:54Bu deformasyonlar devam ettiği müddetçe Muğla her zaman tehlike altında.
14:00Muğla, Aydın ama bu ne zaman olur?
14:03Buradaki fayların şu anda stres yükü nedir?
14:09Kayma durumu, yani kayabilecek durumda mı, tetiklenebilecek durumda mı onu bilemiyoruz.
14:15Fakat şu gerçek ki, Uşak merkezli bir büyüme var bölgede ve bu sürekli olarak etrafa yayılıyor, genişliyor.
14:25En son işte Sındırgı'da.
14:27Şimdi bu Uşak bloğunun batısı çok bakir.
14:31Yani hemen hemen Uşak bloğunun kuzeyi, doğusu, batısı, kuzeyi, doğusu, güneyinde bir deprem yaşanmış.
14:39Ama Akisar tarafı da şu anda bir deprem yok.
14:44Orada en önemli kısım orası.
14:46Niye önemli?
14:47Çünkü bir blok deformasyona uğradığı zaman bu bloğun her tarafı deform olur.
14:52Dolayısıyla kuzeyi, doğusu, güneyi deforme olmuşsa bunun batısı da yani Akisar, Manisa tarafı da deforme olması veya deprem üretmesi gayet doğal veya onun bitişindeki fayların deforme olması gayet doğal.
15:08Sonuçta şunu söyleyelim, bölge yeni depremlere açıktır.
15:16Gerekli önlemleri almamız lazım.
15:18Özellikle Muğla'yı, Manisa tarafını, Akisar tarafını daha riskli görüyorum.
15:24Ama risk derken bu depremin zamanı hakkında, büyüklüğü hakkında bir şey söylemek mümkün değil.
İlk yorumu siz yapın