01:08Ama bu 1960'lardan değil ta Osmanlı döneminden 1890'larda İstanbul Müze Müdürü Osman Hamdi Bey tarafından o dönemde Anadolu topraklarında Türkiye'ye Osmanlı Cumhuriyeti topraklarında olan Farmakonisi yani Bulamaç Adası'nda yapılan bilim dalı.
01:26Yani sualtı arkeolojisinin dünyadaki tarihi aslında yaklaşık 140 sene öncesine dayanıyor ve bir Osmanlı bilim adamı tarafından başlatılmış aslında.
01:37Bizler onun arkasından gelen sualtı arkeolojisini bugünün modern teknolojileriyle uygulayan bilim insanlarıyız sonuçta.
01:45Aynı zamanda ilk tarihin, ilk coğrafyanın, ilk köylerin, ilk kentlerin ortaya çıktığı bu coğrafyada ilk denizcilik de ortaya çıkıyor.
01:57İlk yakenli gemiler bizim kıyılarımızda yaken açıyorlar.
02:01Dolayısıyla bu gemiler batıyor, kıyıda kalan yerleşimler çeşitli nedenlerle suyun altında kalıyorlar.
02:08Bizler bu eşsiz tarihi ortaya çıkartan aslında şanslı arkeologlarız.
02:20Kültür Bakanlığımızın izinleriyle bugüne kadar Akdeniz kıyılarında yaptığımız çalışmalar 411 arkeolojik batığı ortaya çıkartılmasını sağladı.
02:31Bu bağlamda Geleceği Miras Projesi kapsamında 4 ayrı yerde, 4 ayrı batık üzerinde sualtı kazısı gerçekleştiriyoruz.
02:41Bunlardan ilki 2018 yılında keşfetmiş olduğumuz Kumluca'daki Orta Tunçağı batığı,
02:49ikincisi Kaş Besme açıklarında yaklaşık 1000-1100 sene önce batmış olan,
02:55muhtemelen Filistin, Gazze kıyılarından yola çıkan bir Doğu Akdeniz ticaret gemisi.
03:10ham cam yüklü bir gemi, bir küçük ticaret gemisi.
03:14Ve şu an kazısı devam eden,
03:152100 sene önce batmış olan,
03:19bizim geç edenistik, erken Roma İmparatorluk dönemi tabir ettiğimiz,
03:24binlerce, on binlerce tabak yüklü seramik batığı.
03:30Sayın Kültür Bakanımızın aynı zamanda dalgıç olması bizi,
03:41biz sualtı arkeologlarını son derece sevindiriyor.
03:45Evet, biz Sayın Bakanımızla o batığa dalışlar yaptık
03:49ve o eserler üzerinde çalışmalar beraber gerçekleştirme şansına sahip olduk.
03:54Külliyede sergilenmiş olan bu koku şişeleri,
04:05aslında 1000-1100 sene önce Filistin kıyılarından,
04:10hatta net olarak Gazze anforaları taşıyan,
04:16Gazze ve Filistin'in diğer kentlerinde üretilmiş,
04:19zeytinyağı yüklü anforalar taşıyan bir gemi batığından ortaya çıktı.
04:24Yani geminin bizim batığın kazısına başlama nedenimiz,
04:29bu Gazze'den çıkan ve muhtemelen sonra Marmara Denizi'ne kadar geliyor,
04:35Doğu Akdeniz bölgesinde ticaret yapan bir gemi.
04:38Farklı anforalar da var ama ağırlıklı olarak Gazze-Filistin kıyılarının
04:43zeytininden yapılmış zeytinyağı taşıyan,
04:46hatta içinde zeytin çekirdekleri de bulduğumuz bir anforayı da taşıyan bir gemi batığına aitti.
04:52Bu gemi batığının kazısını yaparken birdenbire bir ekip üyemizin elinde küçük bir şişe gördük.
04:59Bu şişe bizi çok heyecanlandırdı.
05:01Zaten bazı can kırıkları da vardı ve bunun üzerinde yoğunlaştığımız zaman
05:0515 tane koku ya da kajal yani sürme olduğunu düşündüğümüz analizleri halen devam ediyor.
05:13Ancak %90 koku şişeleri ortaya çıktı.
05:17Bu da şaşırtıcı değil çünkü şişeler kalıba eritme yöntemiyle yapılmış.
05:22Bu teknik zaten Suriye-Filistin bölgesinin tekniğidir.
05:26Yani cam işleme tekniği Doğu Akdeniz'de bu kıyılarda ortaya çıkan bir tekniktir.
05:32Aynı zamanda biliyorsunuz Gül Yağı Suriye'nin Şam, Damaskus bölgesinde gayet iyi bilinen Misk ve Amber yine Mısır'dan Doğu Akdeniz'e kadar bir alanda
05:451000-1100 sene önce insanların çok yakından bildiği, tanıdığı kokulardır.
05:52O dönemde daha Avrupa'da koku kültürü bu bağlamda yok.
05:56Yani bu koku teknolojisi, bu cam teknolojisi kesinlikle bu kıyılardan, Doğu Akdeniz'den sonrasında Avrupa'ya doğru gidiyor.
06:04Ve muhtemelen bizim bulduğumuz bu koku şişeleri ilk kez ya da ilk örneklerden bir tanesi doğudan koku ithalinin batıya doğru yapıldığına dair.
06:15Su altı arkeolojisi dediğimiz zaman dünyadaki en şanslı bilim adamları bizleriz.
06:26Çünkü her bir batığa daldığımızda ayrı bir şaşkınlığa uğruyoruz.
06:30Çünkü inanılmaz bir coğrafyada, inanılmaz batıklara sahibiz.
06:36Tabi burada batıklarda bizi şaşırtan şeyler çoğu insanın aklına geleceği gibi altındı, gümüşlü, değerli eşyalar değil.
06:44Arkeolojinin bilinmeyenleri o kadar çok ki bazen turkuaz renkli, bazen aquamarın renkli cam külçeler bizi son derece heyecanlandırıyor.
06:54Bazen bu koku şişeleri bizi son derece heyecanlandırıyor.
06:57Şu anda dün değil önceki gün bulduğumuz ve bugün sergilenen muhteşem tabaklar bizi heyecanlandırıyor.
07:04Yani geçmişin bilinmeyenlerini ortaya çıkartmak bizleri son derece heyecanlandırıyor.
07:10Ve 411 batık, bu her 411 batık kendi içerisinde çok önemli bilinmeyenleri ortaya çıkartıyor.
07:21Ve bunu bütün dünyadaki meslektaşlarımız çok iyi bildiği için,
07:26mesela şu an ekip üyelerimizin içinden Avustralya'dan gelmiş olanlar var,
07:30Arjantin'den gelmiş olanlar var, Japonya'dan gelenler var.
07:34Dünyanın pek çok ülkesinden doktora ya da yüksek lisans öğrencileri UNESCO, ICOMOS ya da CIMAS yani Dünya Su Altı Federasyonu aracılığıyla bizim gemiye gelip,
07:46bizim gemide minimum 15 gün gelip kalıp staj yapıyorlar, staj notlarını bizler veriyoruz.
07:52Bu bağlamda Sayın Cumhurbaşkanımızın da söylediği gibi,
07:55Türkiye hakikaten su altı arkeolojisinde, dünyada lider, önde bir konumda.
07:59Ama bizden dolayı değil, böyle bir coğrafyada bu işi yaptığımız için böyle bir durumdayız.
İlk yorumu siz yapın