Hedefteki lider: Ali Hamaney kimdir?

HaberGlobal.com.tr

Bugün İran’ın dış politikasından iç güvenlik stratejilerine, nükleer programından toplumsal yapısına kadar her alanda etkisini sürdüren Ali Hameney kim?  İran'ın dini lideri Hameney'in devrimci yıllardan günümüze uzanan hikâyesine, yakından bakalım... https://haberglobal.com.tr/dunya/hedefteki-lider-ali-hamaney-kimdir-456067

Transcript

00:00Cumhur Afrika

00:00Ben emredim etrafım

00:02Ben emredim etmiş

00:03Ben emredim etmiş

00:04Ben emredim etmiş

00:05Ben emredim etmiş

00:06Ben emredim etmiş

00:08Ben emredim etmiş

00:09Ben emredim etmiş

00:11Ben emredim etmiş

00:12Ben emredim etmiş

00:13Ben emredim etmiş

00:14Haziran 2025

00:16Orta Doğu bir kez daha savaşın içinde

00:18İsrail savaş uçakları Tahran çevresine stratejik noktaları hedef alıyor

00:23İran ise İsrail'e zarar gördüğü yerden zarar vermeye çalışıyor

00:27Uluslararası ajanslar ise tek bir ismi konuşuyor

00:30Ayetullah Ali Hamaney

00:31Peki kim bu adam?

00:36Suikast listelerinin en tepesindeki isim

00:39İran'ın dini lideri Hamaney'in devrimci yıllardan günümüze kadar uzanan hikayesine yakından bakalım

00:45Ali Hamaney 1939'da meşrede dünyaya geldi

00:51Babası saygın bir din alimiydi

00:53Genç yaşta kum ve necefte aldığı eğitim

00:55Onu klasik Şii ulema sınıfına taşıdı

00:58Ama onu binlerce moğladan ayıran

01:00Vaazlarındaki politik dil ve güçlü hitabeti oldu

01:031960'lı yıllarda İran şahı Pehlevi'nin batı yanlısı ve otoriter yönetimi karşısında

01:12Genç mollalar Hümeyni'nin etrafında toplanmaya başladı

01:15Hümeyni sürgüne gönderilse de fikirleri İran'ın camilerinde ve medreselerinde yayılıyordu

01:21Hamaney işte bu fikirlerin Taşra'daki sadık sözcüsü haline geldi

01:25Hamaney bu dönemde birçok kez gözaltına alındı

01:31Hapsedildi ve sürgüne gönderildi

01:33Vaaz kürsüsünde yalnızca dini değil siyaseti de dillendiriyor

01:37İslam yalnızca bir ibadet sistemi değil bir yönetim biçimidir diyordu

01:411970'lerin sonunda halkın öfkesi doğruya ulaştı

01:47Ekonomik kriz, yolsuzluklar, baskılar ve Şah'ın batıya yakınlığı geniş bir isyanı tetikledi

01:541979'da milyonlarca kişinin katıldığı gösteriler sonrası Pehlevi Hanedanı devrildi

01:59Hümeyni sürgünden döndü ve İran İslam Cumhuriyeti kuruldu

02:03Ali Hamaney bu süreçte silahlı mücadele de yer almadı

02:09Ancak devrim sonrasındaki kurumların kuruluşunda aktif görev aldı

02:13Devrim Konseyi üyeliği, İslam Cumhuriyeti Partisi'nin kuruculuğu ve

02:17Hümeyni'ye bağlı istihbarat ağlarının örgütlenmesinde rol üstlendi

02:21Yeni rejimde Hümeyni'nin dini liderliği altına yönetilen bir teokrasi inşa edilirken

02:29Hamaney gibi isimler gölgeden sisteme yön verenler haline geldi

02:33Ali Hamaney devrimden sonra İran'ın siyasi tarihinde bir dönüm noktası yaşadı

02:371981'de %97 oy oranıyla cumhurbaşkanı oldu

02:42Aynı yıl bir suikast girişimi sonrası sağ kolu felç oldu

02:46Bu saldırı onu halk nezdinde bedel ödeyen lider'e dönüştürdü

02:50Ali Hamaney'in asıl yükselişi Hümeyni'nin 1989'daki ölümüyle geldi

02:581989'da dini liderlik vasfı zayıf olmasına rağmen

03:02Hümeyni'nin vasiyetiyle rehberi muazzam ilan edildi

03:05Anayasa değişti, sistem şekil değiştirdi

03:08Artık İran'da en yüksek merci Ali Hamaney'di

03:11O yıllarda askeri ve ekonomik yapılar yeniden inşa edildi

03:17Devrim muhafızları, istihbarat, yargı ve medya hepsi tek tek onun demetimine girdi

03:22Hamaney artık sadece bir ruhani lider değil, devletin bizzat kendisiydi

03:272009'daki yeşil hareket başka bir dönüm noktası oldu

03:34Seçimlere hile karıştığına inanan milyonlar sokaklara döküldü

03:38Hamaney ise kararını verdi

03:39Sistem kutsaldır, muhalefet ise düşman

03:42Protestolar bastırıldı, muhalifler tutuklandı, internet kısıtlandı

03:47Bu yıllarda İran, Suriye İç Savaşı'na müdahil oldu

03:50Yemen'de Husideli, Lübnan'da Hizbullah'ı, Gazze'de Hamas'ı destekledi

03:54Hamaney'in inşa ettiği dış politika direniş ekseni etrafında şekillendi

03:582003'te nükleer silah haramdır diye bir fetva yayınladı

04:04Ancak İran'ın nükleer programı devam etti

04:07Yaptırımlar, ekonomik çöküş, halkın geçim derdi

04:10Tüm bunlara rağmen Hamaney geri adım atmadı

04:12Hamaney'in dini liderliğiyle sert yöntemlerle ayakta tutulan bu yapı

04:182022'de beklenmedik bir yerden sarsıldı

04:2122 yaşındaki Masa Amini'nin ahlak polisi nezaretinde ölümü

04:25İran sokaklarında patlayan öfkenin tekrar fitinini ateşledi

04:29Masa Amini'nin öldürülmesinin ardından düzenlenen protestolarda

04:33Bir nevi Hamaney'in temsil ettiği teokratik düzene karşı bir meydan okuma gerçekleştirildi

04:38Selamak

Kategori

Döküm

Önerilen