00:00Bu kaç yaşında? Mesela yaşının anlığına var mı?
00:02Hacettepe Üniversitesi'nde görev yapan doktor öğretim üyesi Mehmet Kürşat Şahin,
00:08birkaç yıl önce Artvin Yusufeli Barhal Vadisi'ndeki arazi çalışmalarında yeni bir kertenkele türü keşfetti.
00:15Bu kertenkele türüne vefat eden annesinin ismini verdi.
00:18Tür literatüre Salih'a kertenkelesi olarak girdi.
00:23Şöyle bu teşhifimiz Yusufeli'nin Barhal Vadisi'nde düşüyordu.
00:29Yusufeli'nin Barhal Vadisi, Kaçgarlıların önemli bir vadi sisteminden birisi.
00:35Bu vadi sisteminin özellikle önemli birisi de son derece enteresan bir güneşlenme dinamiğinin olması.
00:41Ne demek istiyorum?
00:42Özellikle bu yerdeki güneşlenme sistemi diğer vadi sistemlerinin diğer yerlerine baktığımız zaman son derece az bir güneşlenme alanı oluyor.
00:52Son derece az bir güneşlenme alanında da bu yeni keşfettiğimiz kertenkele en aktif dönemini gösteriyor.
00:57Diğer kertenkele türleri vadinin diğer taraflarında farklı farklı bir şekilde kendini gösterirken
01:03bu kertenkele sadece o küçük bir 4-5 saatlik bir güneşlenme zarfında kendini belli eden bir özelliğe sahip.
01:10Sadece de 150 metrelik bir kaya bloğuyla 5-6 metrelik bir kaya yüksekliğinde yani yaklaşık 750 ile 900 metrekarelik bir alanda yaşıyor.
01:20Ve çevresindeki diğer kertenkelelerden de genetik olarak kayla hayli uzak.
01:24O yüzden de bu dünya için ve ülkemiz için de yeni bir kertenkele kaydı olarak literatüre geçti diye ifade edebilirim.
01:32Hocam.
01:32Açıkçası yani ilk kertenkeleye bakınca diyorsunuz ki bu bir şekilde farklı diyorsunuz yani desenlenmelerinden şunlar bunlar ama
01:41yeni bir şey olduğunuzun heyecanı tabii ki içinizde büyük büyük artıyor.
01:45Bunu artarken de yanınızda iş ortağınız da olursa benim bu anlamdaki iş ortağım Gümüşhan Üniversitesi'nden doçent doktor Muammer Kurnas.
01:52Ona beraber bunun heyecanı olunca gözlüzülerdiğimizi çok iyi hatırlıyorum.
01:57Onun heyecanını birbirimizle o anlamda sarılmamız falan çok iyi hatırlıyorum.
02:00Çünkü başka bir yerde gördüğümüz bir hayvana benzemiyordu.
02:03Haliyle de bu heyecanla beraber bir an önce biz bunu yayınlayalım.
02:07Hem ülkemize hem dünya herbe tafanısına bu yeni kaydı verelim diye düşünmüştük.
02:12Sonrasında bunun dediğim gibi hem morfolojik hem genetik bazı analizleri yapıldı.
02:16Ve bunun dünya üzerindeki başka yani yakın canlı gruplarına farklı bir soy olduğu, daha farklı bir tür olarak konulandığını tespit ettik.
02:24Bundan sonra artık bunun zoolojide etimoloji dediğimiz biraz daha ismine yönelik bir şeyler kafamızda canlandırıyorduk.
02:31Acaba varhal da bulduğumuz için varhal varis mi olsa ya da başka şey mi olsa diye.
02:36Ama maalesef o günler biraz benim için de zor dönemlerdi.
02:39Yaklaşık işte annemin kaybının, annemi o dönem zarfında kaybetmiştim.
02:44Elim bir hastalıktan dolayı.
02:46Dolayısıyla hani o türünde adının hikayesi biraz daha öyle gelişti diye ifade edebilirim.
02:51Şöyle açıkçası dediğim gibi ilk baş bunu Yusufeli Barhal Vadisi'nde bulunca Barhal Kertankes falan demek çok daha kulağa uyuyordu ediyordu.
02:59Ama o dönemlerde bizim memleketimiz Trabzon, bu hayvanda zaten dediğim gibi Artvin'in Yusufeli'nde olduğu için yakın.
03:06Dolayısıyla biz Trabzon'un annemi defne ettiğimiz sırada işte evde taziye verirken bu arkadaşım Muammer Kurnas sağ olsun bizi ziyaret edermişti ailesiyle beraber.
03:16Orada da benim babama hep beraber otururken bu keşfimizden ve bu keşfimizi Sariha tezimizin adıyla onurlandırmak istediğinden bahsetti.
03:26Ben de ilk defa orada bu cümleye tanık oldum.
03:28Çünkü o zamana kadar böyle bir şey aklıma bile gelmezdi, teklif de edemezdim açıkçası.
03:33Çünkü bencillik gibi olurdu.
03:36Ama arkadaşımdan böyle bir teklif gelince tabii biz Şahin ailesi olarak oldukça duygulandık.
03:39Çünkü yeni bir tür, dünya için yeni bir tür ve adıyla habitatı bozulmadığı müddetçe sonsuza kadar yaşayacak bir tür.
03:47Hepimiz göçüp gitsek de Sariha Kertenkeresi.
03:50Dünyada hem bu işi uzmanları tarafından hem doğa meraklılığı tarafından sonsuza kadar ismiyle yaşayacak diye hala daha tüylerim diken diken olurdu.
03:59Uygulanırım.
04:00Bir bilimsel adı da Darasliya Saliha'ya diye geçer bu Kertenkeresi'ni.
04:04Dediğim gibi Barhal Vadisi'ne yaklaşık 900 metrekarelik bir alanda şu an için bilebiliyoruz.
04:09Onun dışında bir yerde henüz tespit edemedik.
04:12O yüzden de nesli de tehlikeli altında olabilir.
04:14Bununla ilgili çalışmaları sürdürmeye devam etmemiz gerekmedi.
İlk yorumu siz yapın