“การรื้อ อาคารกลุ่มศาลฎีกา กับการทำลายความทรงจำในประวัติศาสตร์สมัยใหม่”

รายการ คิดเล่นเห็นต่างกับคำผกา ประจำวันเสาร์ที่ 29 ธันวาคม 2555

จากบทสัมภาษณ์ของ “ชาตรี ประกิตนนทการ” อาจารย์ประจำคณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร ได้ให้สัมภาษณ์ นสพ.มติชน เกี่ยวกับการแชร์ข้อความและภาพที่เกี่ยวกับการรื้อภายในกลุ่มอาคารศาลฎีกา ในหัวข้อ “เหตุผลที่ควรระงับ การรื้อกลุ่มอาคารศาลฎีกา(โดยทันที)”โดยให้เหตุผลว่า กลุ่มอาคารศาลฎีกา มีคุณค่าทางประวัติศาสตร์ของอาคาร ที่หมายถึงเอกราชทางการศาล อุดมการณ์คณะราษฎร และศิลปะสมัยใหม่ ส่วนตัวจึงเห็นว่าควรทบทวนเพื่อให้มีการอนุรักษ์สถาปัตยกรรมดังกล่าว รวมทั้งให้ศาลเปิดเผย "แบบ"ที่จะทำ ว่าจะมีการรื้ออาคารหลังไหน เก็บหลังไหนไว้ แล้ว “แบบ”หน้าตา ที่กำลังจะสร้างเป็นอย่างไรเพื่อให้สาธารณะรับรู้ว่า “กำลังจะทำอะไรอยู่

ใช่เพียงอาคารศาลฎีกา เท่านั้นที่ถูกรื้อแม้แต่ ศาลาเฉลิมไทยเอง ซึ่งเป็นมหรสพทันสมัยยิ่งใหญ่ที่สุดแห่งแรกของเมืองไทยซึ่งมีเวทีเลื่อนระดับขึ้นลงได้ ถูกรื้อถอนไปด้วยเช่นกัน แล้วนำมาสร้างเป็นลานพลับพลามหาเจษฎาบดินทร์ เพื่อเผยให้เห็นโลหะปราสาท วัดราชนัดดารามวรวิหารอย่างเต็มที่ แต่การใช้สอยประโยชน์กลับไม่ได้เต็มที่

และใครจะรู้ว่าไทยเคยทำสนธิสัญญาเบาว์ริง (Bowring treaty)ที่เกิดขึ้นในสมัยรัชกาลที่ 4 ที่ตระหนักถึงภัย จากลัทธิจักรวรรดินิยม ยอมตกลงทำสัญญาการค้าฯเพื่อรักษาเอกราช แต่ก็ต้องแลกกับการสูญเสียอำนาจอธิปไตยทางศาล และเมื่อได้รับเอกราชที่สมบูรณ์ ศาลฎีกาได้มีการเฉลิมฉลอง และสร้างอาคารกลุ่มศาลฎีกาขึ้นมา อันเป็นสัญลักษณ์ “เอกราชทางการศาล “และยังเป็นสัญลักษณ์อุดมการณ์ของ “คณะราษฎร”อีกด้วย

ในประวัติศาสตร์เราคงปฎิเสธไม่ได้ว่าคณะราษฎร หรือรัฐบาลจอมพล ป.พิบูลสงครามในยุคสมัยนั้นได้รับอิทธิพลจากต่างประเทศมา ชนชั้นนำไทยทุกยุคทุกสมัย ไม่เคยหยิบใช้ในลักษณะลอกเลียนแบบทั้งหมด ดังนั้น จึงมีการคาบเกี่ยวกับศิลปแบบฟาสซิสต์อยู่บ้าง โดยเฉพาะสัญลักษณ์ 6 ประการ ที่ปรากฎในรูปแบบเสา 6 ต้นที่อาคารศาลฎีกา อันหมายถึงหลัก 6 ประการ คือ “เอกราช ปลอดภัย เศรษฐกิจ เสมอภาค เสรีภาพ การศึกษา”

อาคารศาลฎีกาหลังใหม่ที่จะสร้างขึ้นมี ความสูงเกือบ 32 เมตร หากกฎหมายรอบเกาะรัตนโกสินทร์ ระบุห้ามสร้างอาคารสูง 16 เมตร ดังนั้นเมื่อพูดถึงความศักดิ์สิทธิ์ และการปฎิบัติ อย่างเสมอภาคโดยไม่มีข้อยกเว้น หากหน่วยงานที่ละเมิดกลายเป็นหน่วยงานที่เกี่ยวข้องกับการอำนวยความยุติธรรม หากสร้างอาคารรูปแบบใหม่ สูงเกิน16 เมตร แล้วต่อไปใครจะผดุงความยุติธรรม