Antalya'nın Demre ilçesindeki Myra Antik Kenti sınırlarında yer alan ve milattan sonra 2. yüzyılda Roma döneminde inşa edildiği belirlenen çamur ve suyun içindeki 1.850 yıllık antik havuzu gün yüzüne çıkarıldı.
04:15Bu yapıyı biz 2009 yılında kazlara ilk defa başladığımız yıldan beri odağımızda
04:40onu bir projelendirmeyi ve kazmayı bekliyorduk ama eski sanayi bölgesi hemen komşu alanda olduğu için
04:46o çok büyük bir mahalleydi ama mezbelerik gibi yani böyle bir çok eski bir sanayiydi.
04:51Onun yıkılması şartına bağlı olarak ben 15 yıl bekledim.
04:54Yıkılmazsa ben burayı kazmıyorum demiştim.
04:56En son bu yıl nihayetinde belediye başkanlığı buranın tamamını kazdı.
05:00Temizledi bütün binaları.
05:02Dolayısıyla sanayi bölgesi, eski sanayi bölgesi tertemiz hale gelince ben de verdiğim sözde durdum.
05:07Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın geleceği miras projesi kapsamında projelendirerek
05:11bu yapının kazısına bu yıl böylece başlamış olduk.
05:16Çünkü neden?
05:17Bunu kazıstan sonra bütün bölgeyi bir arkeopark kapsamında bir antik su parkı gibi
05:22hem bunu koruyacak bir düzenlemeyle hem de insanların arkeoparktan yararlanacağı bir düzenlemeyle
05:28hayata geçirmek istiyordum.
05:30Dolayısıyla sanayi boşaldı.
05:31En iyi haber bu oldu bu sene için bence.
05:33Sonra da biz kazılara başladık 3 ay önce.
05:35Ama burası tabii toprak doluydu.
05:38Ama toprakları açtıkça orijinal kaynaklardan sular tabii gelmeye başlıyor.
05:42Ve sürekli su değişik kaynaklarla sular eklenmeye başladı.
05:45Ve suyla mücadele ettik biz.
05:48Ve ondan sonra büyük motorlarla, pompalarla, suları tahliye ederek boşalttık, kazdık.
05:54Boşalttık, kazdık.
05:55Her gece doluyordu, her sabah boşaltıyorduk, tekrar kazıyorduk falan.
05:59En son bu hale kadar geldik.
06:00Şimdi de bu yılın proje sınırına geldik.
06:05Bu yıl da etrafını prekanslarla çevirerek ortaya çıkan 2-2,5 metre yüksekliğinde mil duvarların akmaması için
06:12ve sanayi tarafından gelen demlerin ünlü selleri, selleriyle açtığımız yerde olmaması için
06:16yapıyı korumak adına etrafına 2,5 metre yüksekliğinde bir duvar ördük.
06:23Engel duvarı yerleştirdik.
06:25Roma dönemine ait olasılıkla 2. yüzyılı olduğu görünüyor işçiliğinden ve özelliklerinden.
06:322. yüzyıla ait bir yapı ortaya çıkardık.
06:35Bu yapıyı daha önce biliyorduk.
06:36Literatürden de yani 1960'lardan da Borhard Ninfayon demiş.
06:40Bir kutsal çeşme binası adını koymuş.
06:44Biz de alışkanlıkla hala bile bazen Ninfayon diyoruz.
06:47Ama kazdıktan sonra ve bütün plan ortaya çıktıktan sonra
06:49buranın bir Roma mamı olmadığını, bir Ninfayon da olmadığını
06:53yani bildiğimiz antik kentlerdeki kutsal çeşme yapıları gibi bir yapı da olmadığını
06:59ama aksine termal yapı olduğunu bildik.
07:03Burada yapılmasının nedeni burada çıkan sular.
07:06Esas orijinal kaynak suları ve zengin sular.
07:10İçinde magnezyum, fosfor, kükürt, demir olan zengin bir naden suyu var.
07:14Buradan çok bol halde çıkan üstelik.
07:17Şimdi bu su nedeniyle bu binayı buraya yapmışlar.
07:21Çünkü Miran'ın uzağındayız.
07:22Andreken de uzağındayız.
07:24İkisinin tam orta yerindeyiz.
07:25Çayazı kavşağı burası.
07:26Eski sanayi bölgesi.
07:28Kaş Çayazı, Miran kavşağıdır yani tam burası.
07:31Bu kavşağı bu yapıyı şehirden uzak yapmanın nedeni
07:34buradaki kaynayan kaynak sularıdır.
07:36Antik sulardır ve bunlar şifalı su.
07:38Demreliler ve herkes, gelen herkes
07:40burada Burguç, Değirmen diye tanımladığımız Çayazı'ndaki kaynak göletlerine giriyorlar
07:46ve o sağlık suyunda şifalanıyorlardı.
07:48O suyun işte asıl kaynağı bu binadır.
07:51O nedenle bu binayı da biz kazdık, çıkardık ortaya.
07:54Şimdi suları tahliye etmek gibi tabii büyük bir sorunumuz var.
07:57Onları tahliye ede ede ede çalıştık ve bu hale kadar getirebildik.
08:02Bundan sonrasında içinde tabii planlarımız var.
08:04Bütün arkeoparkı yapmak, o park projesine bağlı olarak bunun çevresini biçimlendirip
08:09suları normalde bir tahliye yolu bularak denize göndermek, fazla suları.
08:13Binanın da şu anda görmüyorsun, suyun altında büyük havuzu var, yüzme havuzu.
08:18Bir de küçük havuzu var, mermer kaplıydı zamanında.
08:20Yarısının mermerleri de yerinde duruyor.
08:23O havuzun içi su dolu olacak, diğer havuzlarda ama
08:25esas yapımın içi tabii sulu değildi o zaman.
08:28O hale getireceğiz.
08:30Onun için şimdi suları denize doğru akıtma projesi üzerine çalışıyoruz uzmanlarla.
08:36Yani bu su işlerinden ilgili uzmanlarla görüşmelerimiz de devam ediyor.
08:40Yani bunu nasıl tahliye edelim falan diye ki sürdürülebilir hale gelmesi için.
08:45Ama şu anda biz yapıyı çamurların içinden, suların içinden aslında kurtarmış olduk.
08:49Dolayısıyla orijinal bir keşif olduğunu söyleyebilirim mimarlık açısından.
08:54Yani Roma dönemi, İmparatorluk dönemi mimarlığı açısından
08:56orijinal bir plan tipi olduğunu söyleyebileceğimiz önemli bir yapı içerisindeyiz.
09:02Sonuçta orijinal hal ile zaten yüzme havuzu.
09:05İnsanların girip yüzdüğü Roma döneminde şifalı su yapısı zaten yüzüyorlardı.
09:11Şimdi de bizim arkadaşlarımız, işçiler, uzman arkadaşlarımız, asistanlarımız, hocalar
09:15burayı kazanlar yani.
09:17Zaten çamurun içinde kazdığımız için, sık sık her tarafları çamura battığı için
09:21sık sık da atlayıp suda temizlenip bir daha çalışmalarına dönüyorlardı.
09:25Onun için o normal yüzmeler.
09:26Yoksa şu anda etrafı çitle çevrili korumak için yani vatandaşı.
09:30Çünkü herkes çok meraklı, herkes gelip görmek istiyor.
09:32Bir sürü turist arabaları bile durmaya başladı.
09:35Bunu önlemek için geniş bir alanda etrafını çitle çevirdik.
09:38İnsanları şimdilik koruyalım.
09:40Sonra hani ilerideki düzenleme sırasında tabii ziyaretleri açılabilir.
09:44Ama şimdilik koruyoruz bunu.
09:46Elbette burada çalışanlar da yazın kırk derecede çalışıyoruz.
09:49Kolay değil.
09:4916 derece suyu bulunca herkes atlıyor tabii.
09:52Çok mutluluk verici bir şey.
09:54Bir de onu kullanan bilir bu suları.
09:57Yaz, kış 16,5 derece olan bir su bu.
10:00Sağlık suyu, cilt hastalıklarına da iyi gelen.
10:02Gerçekten insana şifa veren.
10:04Yazın çok o sıcaklarında, demlenen sıcaklarını biliyorsunuz.
10:0640-45 derece.
10:08O zamanlarda sabahleyin girdiğinizde böyle seramik kaplanmış gibi
10:11güneşe karşı sanki korunmuş gibi oluyorsunuz.
10:13Ben de deneyimledim tabii bunu kaç kere.
10:15O nedenle işçiler tabii keyifli.
10:18Burada çalışmak kolay değil, çok zor.
10:19Öyle göründüğü gibi hani suya girmiş bir arkadaşımızı görünce keyifli görülebilir ama
10:24ondan önceki aşamada çamurun içinde kürekle çalışıyor herkes yani.
10:28O nedenle o doğal bir şey oluyor, yüzme oluyor.
10:30Yani çamurunu temizleyip tekrar dönüyor, işini yapıyor falan.
10:33Onlar ilk defa deneyimlemiş doldular tabii burada yüzmeyi antik havuzda.
10:37Tabii izlemek ve seyir açısından onun için şimdiden hazırlıklarını yapıyorum.
10:41İzleme yollar, mesela bu yaptığımız baraj aslında ileride izleme terası olacak.
10:44İzleyecekler, bakacaklar ama içine girme şu anda çok değişik kodlarda solduğu için şu anda mesela şurada dört metre, orada bir buçuk metre, şurada iki metre yani riskli olduğu için şimdilik tabii bu halde açılmayacağı belli.
10:58Ama ileride belki bir düzenlemeyle bir kısmı suya girmek için de kullanılabilir.
11:04Bu tabii büyük bir keyif.
11:05Bundan alıkoymak istemeyiz ama yapıyı korumak ve insanları da korumak adına bunu çok iyi planlayarak ancak yapabiliriz.
11:11Bunu ama ileride bileceğiz.
11:13Tam şu anda bir şey söyleyemeyeceğim size.
11:15Tabii bakanlığın projesi olduğu için, bakanlığın inisiyatifiyle ve iradesiyle de bu işler oluyor.
11:20Görüşmelerimiz de oluyor.
11:21Onunla ilgili sağlıklı bir sonuca vardığımızda burası kazanılmış yeni bir cazibe alan olacak.
11:28Demre biliyorsunuz en çok turist alan ilçelerimizden bir tanesi.
11:31Biz Çağazı'nda kazılarımızdan sonra müzeyimizi de açtık.
11:34Lika Uygar Kral Müzesi şurada bir kilometre ileride biliyorsunuz Çağazı'nda.
11:38Mühüla da şurada iki kilometre ileride.
11:40Dolayısıyla bütün bu cazibe alanları birleşerek hac merkezi vasfıyla da beraber.
11:45Şimdi yepyeni bir cazibe alanı katacağız.
11:47Hem de bir iyilik daha olmuş oldu arkeoloji sayesinde.
11:51Bütün bu demren tam giriş çıkış yolunda mezbelilik bir sanayi bölgesinin ortadan kalkması bile
11:56aslında yeteri kadar bir kar bence.
11:59Ama ortaya da böyle bir yapı eklenince bence bir imin oldu.
12:03Yani herkes kazanacak bu işten.
12:05Demre'liler, memleketimiz, kültür bakanlığı, yapı korunacak, yapının kendisi derken
12:10sevinçli bir zaman içindeyiz.
12:13Saneye daha devam edeceğiz tabii bu işten.
12:15Çok büyük bir alan.
12:15Burada çünkü ileride akvaduktumuz var.
12:18Yüz elli metre ileride.
12:19Dividikulum var.
12:21Yani su taşıma sistemleri, antik kanal var.
12:23Arkadan temiz suyumuyla adam buraya taşıyor.
12:25Burada sarnıcımız var.
12:27Ve hemen bu termal testi yanında bir de Romaman bulduk.
12:30Hiç yokken ortaya bir takım duvarlar vardı.
12:33Kazdık.
12:34O da hamammış.
12:35Doğru bir şey çıktı.
12:37Şaşırmamak lazım.
12:38Çünkü o da bu suyu kullanıyor.
12:40Onun için burası tam antik dönemde sular bölgesi.
12:43Yani su yapıları bölgesi.
12:45Sarnıç, hamam, termal testis, akvaduk, dividikulum, bilmem su kanalları derken
12:50tam kentin burasında bağlı bölgesi burası Demre'de.
12:54Bağlı'nın antik su yapıları alanı gibi bir alan oluşuyor.
İlk yorumu siz yapın