00:00Yüksek sıcaklıklar, düzensiz yağışlar, şiddetli kulaklık, bilinçsiz sulama, kaçak kullanımlar.
00:06Ancak bazı kaynaklar var ki tükenmeleri sadece susuzluğa değil, bir bölgenin ekosisteminin değişmesine de neden olacak.
00:14Göl varsa Sakarya var, Sapanca var, Hizmet var. Göl yoksa hiçbiri yok.
00:18Sapanca Gölü de artık kurma aşamasına gelirse su ihtiyacımızı nasıl karşılayacağız?
00:23Göle sahip çıktık çıktık.
00:25Bu gidişatı nasıl dolduracağız?
00:30Okullarda buna benzer birer Türkiye haritasını hepimiz biliriz sanırım.
00:50Acaba bundan bir 10 sene sonra tekrardan yenisini yapsak ve duvara asak,
00:54kaç tane gölümüz ya da akarsuyumuz hala orada mavi bir şekilde duruyor olurdu?
00:59Sizce hangilerini kaybetmiş ya da hangilerini kurtarmış oluyorduk?
01:03Kurtarmış diyorum çünkü Türkiye'nin tatlı su kaynakları bir hayatta kalma mücadelesi veriyor.
01:09Bu haritada gördüklerimizin bazıları belki hiçbir zaman eski hallerine geri dönemeyecek.
01:14Fakat bazıları kurtarılabilir.
01:17Bunlardan birisi de Sapanca Gölü.
01:19Bir gölün kurumaması için beslenmesi gerekiyor.
01:28Sapanca'da güneyindeki ve kuzeyindeki dağlardan inen akarsular ve yeraltı sularıyla besleniyor.
01:34Yıl boyunca ortalama 800 mm'de yağış alıyor.
01:37Normal şartlar altında böyle bir durumla karşılaşmamamız lazım.
01:41Fakat son yıllar pek de normal sayılmaz.
01:44Tarım ve Orman Bakanlığı'nın verilerine göre son 10 senenin yıllık ortalama gelen su miktarı 124 milyon metreküpken
01:50bu değer son bir yıl içinde 89 milyon metreküp'e kadar düştü.
01:55Benzer bir şekilde gölden ve havzadan içme, kullanma, sanayi ve çark derisi savaklanması
02:01bir de buharlaşma gibi nedenlerle gölden çıkan son 10 senenin yıllık ortalama su miktarı 136 milyon metreküp iken
02:08sadece bir yıl içinde 161 milyon metreküp'e kadar yükseldi.
02:12Ne yazık ki son 65 yıldaki en kurak mevsimi geçirdik.
02:17Buna bağlı olarak da yağış miktarının azalması ve bunun yanı sıra da buharlaşmanın artmasıyla beraber
02:23ne yazık ki bu değerlere erişmiş vaziyetteyiz.
02:26Kesinlikle yağış miktarı azalmasının ve buharlaşma artmasının bir etkisi var ama
02:32yan konuların yani işte sanayi çekimi, turizm kullanımı, tarımsal kullanım, arazi kullanımı gibi konuların,
02:40kayıp kaçakların ve yere atı suyu konusunda izlenebilirliğin, otomasyon sistemli olmaması gibi konuların
02:47hepsi birleştiğinde işte ne yazık ki böyle bir görselle karşılaşıyoruz.
02:53Uzun lafın kısası evdeki hesap çarşıya uymuyor ve böyle giderse ne ev ne de çarşı kalacak.
02:59Su getiği zaman buranın sihri gibi bir şey diyeyim ben size ortadan kalkıyor yani o güzelliği ortadan kalkıyor.
03:13Ortadan kalktığı zaman da burada tabii bizim işlerimizde haliyle biraz biraz bozulmaya başladı.
03:17Göle baktığımız zaman üzülüyoruz gerçekten.
03:19Yani sahile indiğimiz zaman suya baktığımız zaman biz bir huzur içimizi kaplardı ama şu anda bir sıkıntı görüyoruz.
03:26Yani suya baktığımız zaman gerçekten bizim de çocuklarımız, çocuklarımız yani ileride ne yapacaklar?
03:33Yani içmeye su kalmayacak böyle giderse.
03:35Sapanca'nın sınırları çekiliyor evet fakat sorun sadece bu da değil.
03:48Kalan suyun içerisinde de önemli bir unsuru oksijeni kaybediyoruz.
03:51Uzmanlara göre 10 metreden sonra oksijen litrede 4 miligrama düşüyor ve bu canlıların yaşaması için bir kritik değer.
03:59Şu ana kadar gövde 50'nin üzerinde fitoplankton, 12 sucul bitki türü, 26 balık ve 60'ın üzerinde kuş ile 50'nin üzerinde omurgasız taksonu kaybettik.
04:08Bunu bir domino etkisi gibi düşünebiliriz.
04:11Omurgasızlar yok olunca bu canlılarla beslenen kuşlar yeterli besin bulamaz hale geliyor.
04:15Ya da makrofitler yani sucul bitkiler kaybolunca balık yumurta bırakacak veya barınacak yer bulamıyor.
04:21Bu oksijen kıtlığı günün sonunda kalan suyun kalitesinin de bozulmasına sebep oluyor.
04:25Tarım da bundan nasibini alıyor tabii ki.
04:27Düzensiz yağış rejimleri sebebiyle çiftçiler yıllardır ektikleri ürünleri verim alamadıkları için değiştirmek zorunda kalıyorlar.
04:35Ve bunu gölden daha fazla su çekerek hali hazırda baskı altında olan bir ekosisteme baskı uygulayarak yapmak bir çözüm değil.
04:43Peki çözüm mü?
04:44Su ve su kaynakları ile ilgili sorunların çözümünde bilinmesi gereken en önemli unsurlardan birisi su bütçesi.
04:58Eğer bir göle ne kadar fazla su girdiğini veya çıktığını, elinizde kullanıma ne kadar açık kaynak olduğunu bilirseniz onu doğru bir şekilde yönlendirebilirsiniz.
05:06Şu anda Sapanca'nın bakiyesi yılda ortalama 120 milyon metreküp.
05:10Bu bütçe büyükten küçüğe Sakarya 68, Kocaeli 30, Tüpraş 15 ve şişelenmiş su tesislerine 4 milyon metreküp olarak tahsis edilmekte.
05:19Bu şu anki koşullarda bile oldukça büyük bir açık yaratıyor.
05:23Fakat uzmanlar bir yol çiziyor.
05:25İçme suyunun önceliklendirilmesi ve akabinde sanayi ve turizm gibi diğer kullanım alanlarının geri plana çekilmesi gerekiyor.
05:31Aynı zamanda tarımsal sulamada ise çiftçilerin salma sulama yerine damla sulama gibi verimli yöntemlere yönlendirilmesi gerektiği belirtiliyor.
05:39Ayrıca bunu söylemeye bile gerek olmaması lazım.
05:42Fakat kaçak kullanımların daha sıkı denetlenmesi ve gerekli aksiyonun alınması gerekiyor.
05:47Yeraltı su kaynaklarının haritalandırılması ve dağılımının izlenmesi de bu yönde büyük bir önem taşıyor.
05:52Bunların hepsi gölün üzerindeki baskıyı göl üzerinden çözümler ile sağlamaya çalışıyor.
05:57Fakat yardım dışarıdan da gelebilir.
05:59Sakarya Büyükşehir Belediyesi ve SASKİ'nin Ballıkaya Barajı ile ilgili bir projesi var zaten.
06:04Bu proje sistematik olarak baktığınızda sanırım şebeke boru ihalesi sürecinde şu anda.
06:12Yani evet çok güzel bir alternatif su kaynağı bulduk.
06:16Ama bunun bu göle ulaşması ya da buradaki baskıyı arttırması için en az iki yıla ihtiyacımız var.
06:22O zaman bu göz bebeği kaynağımızı bu iki yıl boyunca çok çok çok dikkat ederek korumak zorundayız.
06:29Çünkü bunun geri dönüşümü yok.
06:31Şu anda kritik değişikliğe eğer orası atlanırsa ne yazık ki göl ekosistemleri çok kolay geri döndürülecek ekosistemler değiller.
06:39Şu ana kadar konuştuğumuz konular ve bilgiler Anadolu Ajansı'nın hazırlamış olduğu
06:43Sapanca Gölü Alarm Veriyor adlı haber dosyasından değerlendi.
06:46İçerisinde burada anlattığımızdan daha detaylı bir şekilde konuyla alakalı bilgilere ulaşabilirsiniz.
06:51Fakat videoyu bitirmeden önce şunu söylemek lazım.
06:54Dünya bundan bir 10-20 sene sonra Türkiye'ye baktığında zamanında neleri yanlış, neleri doğru yaptığımızı ya da neleri yapmadığımızı görecek.
07:01O noktada nasıl bir örnek olmak istiyoruz buna bugün karar vermemiz lazım.
İlk yorumu siz yapın