00:15Bildiğiniz üzere son haftada hem kamuoyunu yakından tanıdığı ünlü isimlere yönelik hem de ünlü gazetecilere yönelik uyuşturucu operasyonu yapıldı.
00:22Bugün bütün bu operasyonlara biraz hukuki çerçeveden bakmaya çalışacağız.
00:26Sizler için hukukçu avukat Turgay Bilge'yi davet ettim.
00:29Turgay Bey merhaba hoş geldiniz.
00:31Merhaba Elman'ım iyi yayınlar olsun.
00:34Teşekkür ediyorum.
00:35Şimdi aslında şu kısmıyla başlayalım.
00:38Tabi ünlülere yapılan operasyon çok daha ayrı belki değerlendirilmeli.
00:42Geçmişte de gördük birkaç kişi bir anda gözaltına alınıyor ya da ifadeye çağrılıyor.
00:48Uyuşturucu kullandığı söyleniyor daha bir test olmadan.
00:52Bir anda kamuoyunun önüne atıldıkları bir durum var.
00:54Mesela geçmişte alınanların pek çoğunun testi negatif çıktı.
00:58Şimdi bugün ünlüler açısından yine aynı durumu gözler haldeyiz.
01:02Bir de bunun tabi gazeteciler tarafı var.
01:04Özellikle uzun zamandır iktidara yakın bir çizgide gazetecilik yaptıkları için çok savunan da çıkmadı.
01:11Ama neredeyse soruşturmayla alakası olmayan çok özel hayata ilişkin bilgilerin böyle kamuoyuna çarşaf çarşaf sunulduğunu gördük.
01:20Dolayısıyla biraz bu kısmı da konuşmayı isterim.
01:24Ne kadar hukuka uygundur?
01:25Ne kadar bu soruşturmaya katkısı vardır bizim bu öğrendiklerimizin?
01:30Öncelikle hukukçu olarak şunu ifade edeyim.
01:33Bu bir hukuk devleti fotoğrafı değil.
01:36Zaten hukuk devleti olduğumuz da sadece Adalet Bakanı tarafından iddia edilir hale geldi.
01:41Tam tersine Cumhurbaşkanı da, partili Cumhurbaşkanımız da Türkiye bir yargı devletidir dedi.
01:48Şu anda yürütülen şeyler yargı eliyle bir ahlak polisliği ya da siyasi gündemi dizayn etmek ya da toplum gündemini ve soruşturmalar eliyle topluma bir takım mesajlar vermek şeklinde yürütülüyor.
02:03Dolayısıyla bu ünler üzerinden yürütülen soruşturmaların hukuki yönden çok işin gösterişe ya da siyasete yönelik mesajlar içerdiği ya da toplumu dizayn etmeye yönelik bir takım amaçlar içerdiği en azından benim ve birçok kişinin ortak görüşü.
02:24Sonuçta devletin görevi insanların nasıl yaşadığını denetlemek değil, suç işleyip işlemediğini araştırmaktır.
02:35Ama bunları bir şov haline getirerek özellikle toplumun önünde fazlaca ses getireceği düşünülen insanlar üzerinden
02:44toptancı bir yaklaşımla ortada bir şikayet, bir mağduriyet yokken hemen hemen gündemde olan, popüler olan ünlerin böyle soruşturmalara dahil edilmesi biraz kuşku uyandırıcı.
03:03Yani bakıldığında hukukun bir kenara bırakılıp ahlakçı bir yargı düzeni kurulmaya çalışıldığını düşünüyorum ben açıkçası.
03:12Çünkü ahlak suçlaması en kolay hem ses getiren hem de toplumun ilgisini ve desteğini çekecek bir suçlamadır.
03:22Delil istemez, ispat istemez, itibar hemen zedelenir ve ardından da bakılır ki çoğunlukla soruşturmalar kapatılır
03:33ya da yürütülen yargılamalar beraatle ya da benzeri kararlarla sonuçlandırılır.
03:38Şöyle bakacak olursak özellikle bu soruşturmaların bir haberleştirme mantığı içerisinde sunulması, sosyal medyanın buna eşlik etmesi,
03:50ceza hukukunda temel ilki olan soruşturmanın gizli yürütüleceğine ilişkin kuralın ihlalini içerdiğini söyleyebiliriz.
03:58Çünkü kişiler yargı kararı olmadan teşhir edilemeyeceği gibi üzerinde kuvvetli suç şüphesi olmadan da insanların sırf haklarında bir soruşturma yapıldı diye
04:08adeta suçlularmış gibi değerlendirmesine yol açacak haberler yapılmamalı diye düşünüyorum.
04:17Aslında Turgay Bey şimdi uyuşturucu kullanmak, bulundurmak bu kadar fazla soruşturmaya ve operasyona konu olunca biraz merak edilen bir kısmı da oldu.
04:26Teknik bir soru soracağım sonra yine devam edelim.
04:29Şimdi Mehmet Akif'in dosyası biraz daha başka ona bir suç örgütü kurma kısmı da iliştirilmiş ama en genelde uyuşturucu kullanmak,
04:38bulundurmak, kullanılmasına olanak sağlamak gibi suçlamalar yöneltiliyor.
04:43Tutuklamayı gerektirecek, uzun yıllar hapis yatmayı gerektirecek suçlar mıdır bunlar?
04:49Nasıl bir karşılığı var?
04:50Yani hukuki olarak o suçlu ceza dengesini soruyorum aslında.
04:54Şöyle aslında İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı'nın son zamanlardaki genel eğilimi her suça bir örgüt neteliği kazandırmak üzerine bir pratikle gelişmeye başladı.
05:05Bunu İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin soruşturmasından tutun da işte son olarak örnek verdiğiniz Mehmet Akif Ersoy'la da olduğu gibi bir suçun örgüt kapsamında işlenmesi o suçu işlemek üzere insanların bir fikir birliği içerisinde örgütleşmesini gerektirir.
05:23Ben açıkçası Mehmet Akif Ersoy'un dosyasında örgüt olarak yani bir örgütsel suç olarak nitelendirilebilecek bir fikir ya da eylem birliği olduğunu düşünmüyorum ama
05:35tabii ki dosyayı bilmeden ya da ayrıntısı da bilmeden yorumlar da yanlış olabilir.
05:41Ama özellikle uyuşturucu açısından sorunuza cevap vermem gerekirse
05:45Türk Ceza Kanunu'nun 188. maddesi uyuşturucunun ticaretini düzenler ve cezalar 10 yıldan 30 yıla kadar artarak belirlenir.
05:56Yani şöyle söyleyeyim aslında uyuşturucu ülkemizde yani yasa dışı uyuşturucu kullanımı ya da imali önemli suçlardandır.
06:06Ancak burada tabii eğer gerçekten bir uyuşturucuyla mücadele varsa öncelikle bakılması gereken yer bunun ticari zinciri, finansman ve koruyucu mekanizmalarıdır.
06:18Kullanıcılar işin en zayıf halkası ve aslında en önemsiz yanıdır.
06:24Çünkü 191. maddede de uyuşturucu kullanımını düzenler.
06:30Uyuşturucuyu sadece kullanan yani tabii ki bunu övmek amaçlı söylemediğimi siz de kamuoyu da bilecektir.
06:37Kullanımı elbette son derece zararlı ve ahlaki yönü de tartışmalı bir konudur ama
06:44ceza hukuku anlamında kullanım doğrudan ceza gerektirmez.
06:49Yani bir hapis cezası gerektirmez.
06:51Burada tedavi ve denetimin serbestlik esası benimsenir.
06:55Yani bu madde çerçevesinde uyuşturucu madde kullandığı tespit edilen,
07:00bu tespit de ancak uygun adli tıp yöntemleriyle sağlanabilir.
07:05Bu madde otomatik bir cezalandırma değil, daha çok rehabilite etmeye yönelik tedbirleri düzenler.
07:14Burada asıl korunan kamu sağlığıdır, insan sağlığıdır.
07:19Ama bu ne zaman ticari amaçla uyuşturucuyu temin etmeye girerse,
07:27birilerine satmaya yönelirse o zaman cezalar oldukça ağır oranlara yükseltilir.
07:34Evet, siz de aslında konuşmanın sırasında biraz vurguladınız.
07:39Tabii bütün bu operasyonların bir başka motivasyonu da var ve başka bağlamları da var.
07:44Bunu da çokça tartışıyoruz.
07:46Şimdi aslında hem ünlülere yönelik,
07:48hem Mehmet Akif Ersoy ve arkadaşları diyebileceğimiz o gazeteci grubuna yönelik,
07:52hem de İstanbul Büyükşehir Belediyesi soruşturmasında yine ortak bir şey var ki,
07:55etkin pişmanlık ifadeleri.
07:57Yani aslında bütün dosyanın omurgasını oluşturan,
08:01etkin pişmanlıktan faydalanan kişilerin söyledikleri ve işaret ettikleri isimler,
08:06soruşturmalar onların söyledikleriyle genişliyor.
08:09Bu da biraz da İstanbul'da yoğunlaşmak üzere,
08:12bu çeşit operasyonlarda bir stil haline geldi sanıyorum değil mi?
08:16Evet, yani aslında gizli tanık ve etkin pişmanlık ifadeleri daha çok bize FETÖ yargısının mirası diyebilirim.
08:26Bunlar kural olarak sadece Türkiye Cumhuriyeti Hukuk kurallarında değil,
08:32diğer bazı gelişmiş ülkelerin hukuklarında da olan müesseseler.
08:35Ama bunlara başvurulması sürekli kural haline ya da uygulama haline gelmemeli.
08:42Yani bir dosyanın ya da bir isnadın, bir suçlamanın ispatı için en son çare gizli tanık ya da etkin pişmanlık ifadesi olmalı.
08:52Bunun yanında ondan öncelikle suçun ispatında somut deliller ve bilgiye, gerçek görgeye dayalı tanık ifadeleri yer almalıdır.
09:02Halbuki gizli tanık uygulamaları ve etkin pişmanlık uygulamaları,
09:07bunların meydana getirdiği anlatımları kuşkulu kılar.
09:12Çoğunlukla da ceza tehdidi altında etkin pişmanlık ifadeleri alınmaya çalışılır.
09:17Kişi kendisini cezadan kurtarmak amaçlı üçüncü kişiler hakkında bir takım suçlamalar üretir ya da olaylar yaratır kafasında.
09:27Ve bunları tanık beyanı olarak ifade ederek kendisini kurtarıp bir takım kişileri de aynı dosya içerisinde,
09:35soruşturma içerisinde karalar.
09:37Gerek İstanbul Büyükşehir Belediyesi, gerekse bu tür uyuşturucu suçları ya da şu günlerde yapılan operasyonlar çerçevesinde bunlara rastlıyoruz.
09:47Bunların tanık değeri ya da hukuki anlamda delil yeterli tartışmalıdır.
09:52Niye bunlar yapılıyor?
09:54Çünkü sonuçta uyuşturucu ya da işte fuhuş da bu soruşturmaların ana konularından birisini oluşturuyor.
10:02Bu suçlarda insanlar sadece ceza almaktan değil suçlanmaktan da korkarlar.
10:08Çünkü toplum önünde itibarları da zedenelecek olduğu için bundan bir an önce kurtulmak telaşıyla çok kolaylıkla,
10:16tabii karakter meselesi bu, üçüncü kişiler hakkında bir takım gerçek suçlamalar ya da olmamış olayları üretebilirler.
10:25Şu anda görünen ya da şu ana kadar birçok dosyada görünen savcılık ise kolaycılık yaparak ya da işine öyle geldiği için
10:33bunları bile bile bu kişilerin bu tür ifadelerini gerçekmiş gibi kullanmak eğiliminde.
10:40Ama yargılama safahatinde çoğunlukla bunların yapılan, hakim tarafından yapılan sorgularda gerçek olmadığı
10:47ya da üzerinde durulacak ya da ısrar edilebilecek ifadeleri olmadığı rahatlıkla görülür.
10:51Evet, peki son olsun.
10:54Aslında bütün bu soruşturmalar İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ne yapılan operasyonlar da dahil.
11:00İktidar tarafından şöyle bir projeksiyonla önümüze getiriliyor.
11:05Bir arınma, hem uyuşturucuya yönelik bir mücadele, hem yolsuzluklara yönelik,
11:11hem bütün bu çürümüşlere yönelik kapsamlı bir mücadele gibi sunuluyor.
11:17İş öyle mi, size öyle geliyor mu?
11:18İşin sonunda biz gerçekten bir arınma mı yaşayacağız Türkiye olarak?
11:22Onu da sormak isterim.
11:24Keşke öyle olsaydı.
11:25Yani ne yazık ki siyasal iktidarının, daha doğrusu AK Parti'nin ya da AKP'nin pek çok isminin uyuşturucuyla,
11:34hatta ticaretiyle anıldığını ve bunların bir yargı eliyle sonuna kadar gidilen bir mücadeleyle karşılaşmadığının örneklerini tek tek sayabiliriz.
11:45Ama bu ayrıntıya girmeden önce şunu söylemek istiyorum.
11:49Yani bugün iki madde, yani gerek anayasanın, gerekse hukukumuzun temel ilkeleri anlamında iki önemli hukuk ilkesi sürekli ilal ediliyor.
11:59Bunlardan bir tanesi özel hayatın gizliliği, lekelenmeme hakkı.
12:04İkincisi de masumiyet kar iğnesi.
12:05Bunlar üzerinde giderek bilincimizi, duyarlılığımızı yitiriyoruz.
12:11Yargı da bu duyarlılığı zaten taşımadığı gibi bunların yitirilmesine adeta alet ediliyor.
12:18Sonuçta devlet, aynen Avrupa İnsan Haklarıma bir kararından alıntılayarak söylüyorum.
12:25Devlet bireyin cinsel yaşamı üzerinden siyaset kuramaz der.
12:28Fuhuş'la ilgili suçlamaları hatırlatarak söylüyorum.
12:32Aynı şekilde özel yaşam üzerinden de bir siyaset kurulamaz.
12:36Çünkü devlet ahlak yargıcı değildir.
12:39Yaşam aracı denetimi olarak ceza hukuku kullanılamaz.
12:43Yine gerek uyuşturucu, gerekse fuhuş isnatları gerçekten suça dönük ispatları bir kenara bırakarak bunların cezalandırılmasını tabii ki isteriz.
12:52Ama somut ve güçlü delil olmadan bunlar ileri sürülemez.
12:56Çünkü ceza hukuku ahlak polisi değildir.
13:00Diğer yandan şunlara dikkat çekmek istiyorum.
13:04Şu anda suçla mücadele değil, yaşam tarzıyla bir mücadele var.
13:08Toplumun izlediği, bazen hatayla bazen hak ettiği için örnek aldığı kişiler üzerinden bir takım mesajlar verilmek isteniyor.
13:18Ve bu kişiler üzerinden bir korku iklimi yaratılıyor.
13:23Bunlar genellikle siyaseten zorda olan, ekonomik krizde olan, tüm dünyadaki iktidarların son sığınağı olan ahlak üzerine çırpılması ya da bunu kullanarak bir siyasi rant elde etmesine yönelik davranışlardır.
13:41Bizde de olan bu.
13:42Ama şunu hatırlatmak istiyorum, şunu herkes bilmelidir.
13:47Bugün ahlaksız diye gösterilenler, yarın muhalif diye hedef gösterilir.
13:52Çünkü hukuk bir kez eğildi mi bir daha doğrulamaz.
13:57Bugün onu yaşıyoruz.
13:58Daha önce bu tür operasyonlara adeta alkış tutan ya da bunlardan yana olduğu görüntüsünü veren, örneğin Mehmet Akif Ersoy, bugün kendisine siyasi bir operasyon yapıldığını söylemek ihtiyacını duyuyor.
14:12Keşke gününde de, o günlerde de daha objektif düşünebilseydi.
14:18Tabii ki onun üzerinden kurgulamak istemiyorum bir kişi üzerinden.
14:22Ne yazık ki şu anda toplumumuzda gerek sosyal medya, gerekse medya eliyle insanlar karalanırken biz kendi mahallemiz tarafından bakmayı tercih ediyoruz.
14:33Ama hukuksuzluğun bir gün herkesin maruz kalabileceği bir korkunçluk olduğunu, bir tehdit olduğunu düşünmekten şu an için belki de çoğumuz kendimizi alık koyuyoruz ama gün gelir bunu hatırlarız diyor.
14:48Evet, biraz ayarı kaçan kantar meselesi oldu.
14:52Tam aslında Mehmet Akif'in başına gelenler.
14:54Ama bir yandan da tabii siz hukukçu olarak, biz de gazeteci olarak ona yönelik yürütülen bu itibar suikastinin de daha ne kadarının doğru olduğunu bilmiyoruz elbette.
15:04Ve ağır suçlamalar çoğu dosyayla ilgisiz.
15:06Bunların da yanlış olduğuna vurgu yapmak sanıyorum yine o hukuku, o kantarın ayarını savunmak açısından çok önemli.
15:12Vicdanın gereği ama bir yandan da tabii tamamen boş bir dosyadan da bahsetmiyoruz.
15:18Önemli olan işte doğrularla yanlışların bir araya getirilip gerçekten toplumun ihtiyacı olan gerçeğe ulaşmak ve yargının da görevi olan maddi gerçeği tespit etmek gibi bir işlevi bu kadar karmaşa içinde yitirmememiz.
15:33Umarım bu soruşturmalar daha önceki pek çokunda olduğu gibi gerçeklerle bir takım yalanların ya da işte spekülasyonların karıştırılarak sonuca varmayan bir sürecin benzeri olmaz.
15:48Evet. Turgay Bey çok teşekkür ederim vakit ayırdığınız için. Çok sağ olun.
15:52Ben teşekkür ederim. İyi çalışmalar diliyorum.
15:54Hoşçakalınız.
15:55Sevgili izleyenler son zamanlarda biliyorsunuz hem gazetecilere hem de ünlü isimlere yönelik uyuşturucu operasyonları sürüyor.
16:03Bugün yine gözaltına alınanlar oldu.
16:06Şimdi bu soruşturmalar ne kadar devam edecek?
16:09Bu yöreltilen suçlamalar hangi sonuçları doğurabilir?
16:12Sizler için biraz hukuki perspektifi konuşmaya çalıştık.
İlk yorumu siz yapın