- 7 saat önce
Kategori
🗞
HaberlerDöküm
00:00Müzik
00:00Sevgili izleyenler yayınımıza hoş geldiniz.
00:15Bildiğiniz üzere ülkemizde her geçen gün ekonomik sorunlar, çeşitli sorunlar artıyor.
00:20Her alanda tabii psikolojik olarak zorlanmamızı daha da fazla tetikleyecek olayları yaşıyoruz diyebiliriz.
00:26Bunun yanında elbette psikolojik destek almak da zorlaşıyor, ulaşılmaz hale geliyor.
00:31Bütün bunlarla beraber bu alanı konuşacağız bugün biraz.
00:35Psikologların yaşadığı sorunları konuşacağız.
00:37Temmuz ayında çıkan bir yönetmelik var ki çok tepki çekmişti.
00:40Neden tepki çekti? Neler yapılmalı? Hepsini değerlendireceğiz.
00:44Sizler için bugün klinik psikolog ve yazar Didem Doğan ağırlıyorum.
00:47Hoş geldiniz.
00:49Hoş bulduk. Merhaba.
00:51Efendim hemen yönetmelikle başlayalım isterim.
00:53Neden tepki çektiğini, bu yönetmeliğin neler içerdiğini, neleri de içermediğini elbette konuşalım.
01:00Neler var neler yoktu o belgede.
01:041 Temmuz'da yürürlüğe girecek bir yönetmelik bilgisiyle uyandık Mart ayında.
01:10Ve Mart ayı zaten oldukça karışık bir aydı ülke gündemi açısından da.
01:14Ve bu bir aslında yönetmelik değişikliği değil.
01:17Bu ilk defa yapılan bir yönetmelik.
01:19Diyeceksiniz ki sene 2025 nasıl bugüne kadar bir yönetmelik olmadığı, biz kimlere gidiyoruz, nasıl bir hizmet alıyoruz belki.
01:28Doğrusu bugüne kadar psikoterapi yapmak için psikiyatriler dışında herhangi bir kişinin özel bir yerde kendi hizmetini vermesi yeterli hiçbir yasal bağlantı yoktu diyebilirim.
01:42Yoktu yani.
01:43Dolayısıyla bu yönetmelik bize, aa iyi bundan sonra işler biraz yolunda olabilir.
01:49Mesleğin sınır aşımlarına bizim açımızdan da danışanlarımız, hastalarımız açısından da faydalı olur diye düşünerek baktığımızda hiçbir anlam veremediğimiz bir karşılık görmüş olduk.
02:03Yönetmelik şöyle dedi, özetle, ilk en önemli problemi söyleyeyim.
02:07Üç ay içinde şu alanlardan mezun kişiler şu koşulları yerine getirerek özel muayenehane açabilir.
02:20Açabilir güzel geliyor da ve atmak zorundadır.
02:23Başka türlü çalışamaz.
02:25Şimdi neden bunun çok maddesi var elbette.
02:29Uzun bir yönetmelik ama çok sorumlu bir yönetmelik olarak.
02:33Bir kere en önemli şey, biz yıllardır yani ben kaç, 25 senedir bu işin içindeyim.
02:40Hocalarım var, hocalarımın hocalarım var falan.
02:44Alanda çalışıyoruz, herkes bir şekilde bu işi yapıyor.
02:48Ama üç ay içinde bütün düzeni değiştirmemize ve bu koşullara uygun hale gelmemizi istediler.
02:53Bir kere zamanla ilgili bir problem vardı.
02:55İkincisi, bunu geçiyorum, zaman geniş bile olsa iki ana sorun etrafında biz çok zorlandık.
03:01Hala da zorlanıyoruz.
03:03Değişmedi henüz bir şeyler.
03:04Bunlardan bir tanesi mesleki tanımla ilgili bir sorundu.
03:10Klinik psikologlar için sadece verilmiş bir yönetmelikti.
03:15Ülkemizde de diploma konusunda, yani bütün dünyada öyle doğrusu bizim alanımız oldukça geniş ve zengin bir alan.
03:22Psikoloji mezunları, psikolojik danışmanlık mezunları veyahut işte başka alanlardan gelenlerin klinik psikoloji yüksek lisansı yapma olasılığı olmakla birlikte
03:33aynı zamanda bu kişilerin normalde psikoloji yüksek lisansları da var ya da işte uygulamalı psikoloji, travma psikolojisinin yüksek lisansları da var.
03:43Dolayısıyla beklenen tanım diploma anlamında büyük bir sorun yarattı.
03:48Alanda üstelik klinik psikoloji yüksek lisansları veya klinik psikologların terapi yapabilmesi
03:542011-2012'de çıkan bir ek yasayla ya da yönetmelikle daha doğrusu netleşmişti.
04:01Yani bundan öncesinde klinik psikoloji yüksek lisansı da yok.
04:04Yani daha geçmiş yıllarda yüksek lisansı yapmış olanlar için bu işi yapamamak anlamına geliyor.
04:10Bizim devam eden süreçlerimiz var, hastalarımız, danışanlarımız bir düzenimiz var.
04:15Hani korkunç bir diploma meselesi olmaya başladı.
04:18İkinci büyük mesele diplomayla ilgili şöyle deniyordu.
04:22Psikoloji mezunları psikoterapi yapamaz.
04:26Psikolojinin üzerine klinik yüksek lisansı yapmak gerekiyor dendi.
04:32Ve psikoloji mezunlarına klinik psikolojunda bir kişi çalışmak koşuluyla tekniker ünvanı verildi.
04:39Yani bir alandan mezun.
04:41Elbette psikoloji mezunu olmak psikoterapist olmaya yetmez.
04:44Çünkü deneyim ister, eğitimler ister, zaman ister.
04:49Ama mesleğin esas yani lisanstan mezuniyetin adı psikoloji olan bir alanda psikoterapi yapamıyor olması
04:57ya da bir klinik psikoloji gözetiminde yapıyor olması ikinci bir dayatma oldu.
05:03Dolayısıyla bir diploma krizi yaşandı.
05:05Üniversiteler, klinik psikoloji adı altında okul şeyler bölümler açmış ama diplomada klinik psikoloji yazmamışlar.
05:15Gök bunların hepsini biliyor.
05:17Buna rağmen işler böyle devam etmiş.
05:19Bir baktık ki çok az kişinin klinik psikolojiyi.
05:23Psikoloji var yani büyük bir çoğunluğu bu tanıma uymuyor.
05:27Ve ama klinik çalışıyorlar.
05:29Yani çeşitli eğitimleri, deneyimleri var bu konuda.
05:32Bu çok büyük bir sorun oldu.
05:34Hala işte buralara dair davalar sürüyor.
05:36Yani hem okullara davalar açıldı, yok ya açıldı, Sağlık Bakanlığı'na açıldı.
05:41Yani bunu bu meseleyi çözmeleri adına.
05:43Üstelik Sağlık Bakanlığı kendi sağlık versimeli olarak da çalıştırıyor devlet üniversitelerinde.
05:51Fakat özele geçemezsiniz, yapamazsınız denmiş oldu falan.
05:55Yani çok karışık bir diploma meselesi var bir.
05:58İkincisi de bizden beklenen, burası daha geniş bir grubu ilgilendiren bir konu.
06:04Bizden beklenen daireler, yani tutulacak daireler, fiziki koşullardan bahsediyorum.
06:15İşte zaten daha az kişi çalışacak dendi.
06:19Her, yani doktorlar gibi sadece bir oda ses kullanırsınız.
06:23Üç kişiyle aynı anda çalışırsınız.
06:25Üç kişi de ruhsat almak zorunda olur.
06:27Dördüncü olmaz.
06:29Yanınızda bir tane sadece psikolog çalıştırıyorsunuz.
06:32Yani bir ben, bir de psikolog çalışıp bütün o kirayı ödeyeceğiz.
06:36Öyle düşünün.
06:37Veya iki kişi çalışacağız, ikişer.
06:39Biz de gruplar haline çalışıyoruz.
06:41Psikologlar, psikolojik danışmanlar, sosyal hizmet uzmanları hatta bir arada çalışıyoruz.
06:46Bu işin çok, çocuk psikoloğu, aile terapisti, herkes birlikte çalıştığında çok daha bütünlüklü bir hizmet veriliyor.
06:53Yani bir aile çocuğunu da getirebiliyor oraya.
06:56İşte kadın kendisi de terapiye gelebiliyor gibi güvendiği bir yerde devam etmek istiyor.
07:00Bunların önüne, önünü kapanmış oldu.
07:02Ve fiziki koşullar şöyle, işte tabii metrekare baskısı, ondan sonra deprem yönetmeliyiz.
07:11En son çıkan, yani 2019'dan sonra olan bütün dairelere işte şey isteniyor, deprem, kalot falan isteniyor.
07:20Yani öyle imkansız bir şey.
07:21Biz o dönem, hakikaten bunun böyle bir yer var mı diye baktık.
07:28İstanbul'da bir iki tane yer tutabiliyorsunuz böyle.
07:30Çünkü inanılmaz pahiş fiyatlar.
07:32Yeni daire olacak.
07:33Tabii.
07:33Yangın'a işte tabii ki elbette engelli erişimi, yangın, deprem bunlar bizim dönemsediğimiz şeyler ve olması gerekiyor ama bir gerçeklik var yani bu ülkede.
07:43Böyle daireler yok.
07:44Varsa da 100, 150 bin, 200 bin, 400 bin gibi kiraları var.
07:50Hem çalışan sayısını azalttık hem de böyle çok pahalı yerlere bizi yönlendirmiş oldu.
07:56Bunun devamı da ne olur böyle giderse?
07:59Ne olur bu?
08:01Seans ücretleri şu anda bile çok yüksek geliyor insanları haliyle.
08:05Yani ben o zaman ya bu işi yapmayacağız ya merdiven altı yapacak insanlar ya da seans ücretlerini çok yüksek tutacak.
08:12O zaman çok elit, kaymak bir insan grubu bu işten hizmet alacak.
08:18Evet.
08:18Suresiz.
08:20Evet.
08:20Didem Hanım böldüm.
08:21Çok özür dilerim.
08:22O kısmı ayrıca açmak istiyorum çünkü ama ben şimdi sizin anlattıklarınızdan şöyle bir senaryo yazdım.
08:2715 yıl önce üniversiteye giren ama bu mesleği yapabilmesi için klinik psikoloji yüksek lisansı yapmasının zorunlu olmadığını bilen bir psikolog.
08:36Diyelim ki 5 senede üniversiteden mezun oldu ve 10 senedir çeşitli danışanlara psikoterapi hizmeti veriyor.
08:42Ve artık devlet eğer benim kurumumda çalışmıyorsan, özelde yapıyorsan bu işi yapamayacaksın ya da bu sete, sana sunmuş olduğum bu sete uyacaksın diyor değil mi?
08:54Tam olarak böyle dedi.
08:55Biz de birkaç tane dernek, benim de başkan olduğum bir dernekle 3 psikoterapi ve psikososyal çalışmalar derneği,
09:05TODAP, Halk İçin Psikoterapi Derneği bir dava açtık.
09:09Birçok dernek dava açtı Sağlık Bakanlığı'na ve bu gerekçelerle yani fiziki koşulları karşılamak imkansız,
09:16diploma ile ilgili koşulları bu ülkede bu şekilde karşılamak imkansız diye ve davalar hala da sürüyor.
09:24Davalardan bir tanesi, bizim açtığımız davaya şöyle bir yanıt geldi hızlıca.
09:293 ay şeyi iptal edildi danışlar tarafından.
09:323 ay içinde bu uygulanması gerekiyor, acilen bu iptal edildi ve biz birkaç gün içinde işte 4 Temmuz'da galiba
09:41ki ödüm ispatları ne yapacağız, yer bulamadık, taşınamadık, kimse bir şey yapamadık, bir rahatladık.
09:47Tamam bir 3 ay daha var, bu 3 ayda ne yapılacak acaba diyor.
09:50Hala davalar sürüyor.
09:51Sağlık Bakanlığı bizim bu şeyimize, davamıza çok uzun ve hiçbir şey söylen,
09:57neredeyse hiçbir uzlaşmada anlaşamayacağımız bir yanıt verdi.
10:01Fakat bundan birkaç ay sonra da şöyle bir yeni yönetmelik çıkardı.
10:07Bir geri adım atmış oldu.
10:09Deprem maddesini yumuşattı.
10:15Birkaç, bir iki tane daha yani en önemlisi deprem maddesiydi.
10:20Yine de ama diğer koşullar bizim yine çok böyle işte az fişiyle çok pahalı yerler tutmamızı gerektiren koşullar oldu.
10:28Yani Sağlık Bakanlığı da herhalde şey dedi ya hakikaten biraz abarttık mı fakat tam olarak bir uzlaşma sanki bir savaş halinde gibiyiz.
10:38Davalar sürüyor, henüz neticelenmedi fakat 31 Aralık'ta verilen süre bitmiş oluyor.
10:44Yine aynı 1 Temmuz'daki gibi bir sıkışıklığın içinde herkes ne yapacağını bilmiyor.
10:50Herkesin böyle bir derdi var.
10:52Peki Didem Hanım şimdi konuşmanızın başında siz de vurguladığınız aslında çok önemli bir alan.
10:57Daha bu yılın Temmuz ayında bir yönetmelik düşünülmüş ve ilk kez hayata geçmiş.
11:04Aslında derli toplu bir meslek kanununun gerektiğini sizlerin de bunu talep ettiğini biliyorum.
11:09Çünkü bir yandan önemli bir alan dedim ya bu alanda kendisini psikolog olarak tanıtıp belki iş yapabilme olasılığı bile korkutucu.
11:18Bütün bunları kontrol altına alabilecek derli toplu bir kanuna ihtiyaç olduğu çok ortada.
11:23O yüzden o kanunun bir taslağı olacak olsa psikologlar yapacak olsa bunu muhtemelen öyle olmaz ama nasıl bir kanun nasıl bir ihtiyaç var bu alanda nasıl bir kanun yapılması gerekiyor?
11:37Şimdi çok önemli bir yere değindiniz ben de oraya gelmek üzereydim.
11:40Bizim esas meselemiz bir psikoterapistler kanunun olması yani bir ruh sağlığı yasasının olmaması.
11:481923'te var olan bir yasayla idare ediyoruz biz oraya bir ekleme yapıldı sadece dediğim gibi.
11:532011-2012'de yanılmıyorsam.
11:56Bu yasada şunu diyor aslında yıllarca bakın şunu söyledi.
12:00Psikiyatrist dışında ve psikiyatristin sen birazcık şunları yapabilirsin dediği klinik psikolog dışında kimse psikoterapi yapamaz.
12:09Yani dünya nerelerde ve biz bunlarla uğraşıyoruz hala ve başka bir yasa çıkmadı o günden bugün.
12:16Bizim istediğimiz bir ruh sağlığı yasası aslında ideal olan bu.
12:22Neden böyle söylüyorum?
12:24Birçok alandan psikoterapi yani psikanalizm mesela psikanalizm için koşullar farklı.
12:29Bir işte kısa süreli terapi yapacak kişi için koşullar farklı.
12:34Bolca ekoy var.
12:36Çalışma biçimi çok farklı.
12:38Ve aynı zamanda da çok farklı meslek grupları kendini geliştirerek eğitimler alarak bir alanda uzmanlaşıyor.
12:43Örneğin sosyal hizmet uzmanı bir arkadaşımız psikolojiyle ilgili eksiklerini veya tamamlayacak olan kısımlarını tamamlayabiliyor.
12:54Yüksek lisansını yapıyor.
12:56Çok uzun yıllar süren psikoterapi eğitimlerinden geçiyor.
12:59Süpervizyon alıyor.
13:00Ve çok iyi bir psikoterapist olabiliyor.
13:02Ama eğer kanun burayı da ele almazsa ve sadece psikologlar ya da psikolojik danışmanlar ya da psikiyatristler üzerinden gitmeye devam ederse
13:11bir sürü nitelikli çalışmanın önüne geçilmiş olacak ve bir tekel olmuş olacak.
13:16Biz bununla bir mücadele içindeyiz ve alanda birçok grup defalarca bir yasa taslağı hazırlamış oldu.
13:24Hiçbiri kabul edilmedi.
13:25Çoğu zaman da bir seçim oldu.
13:28Tastak kadip oldu.
13:29Yeni başkan yapıldı falan.
13:31Olması mutlaka gereken şeyler var.
13:33Bir kere her meslek yani psikoterapi kimler yaparla ilgili bir Türkiye gerçeğini ortaya çıkarmak lazım.
13:40Ve dünyada nasıl yapılıyor?
13:41Bu sadece bize bizim ülkemize ait bir zenginlik değil.
13:45Dünyada da psikolojik danışmanlar, psikologlar, sosyal hizmet uzmanları, psikiyatri hemşireleri bunların terapi yapabilmesi için çeşitli yollar var.
13:55Yani sadece psikologlar yapar demek ki sadece psikiyatriler yapar demek ki tekerleştirilmiş bir süreci başlatabilir, riskli.
14:04Kimler yapar, hangi eğitimleri aldıktan sonra yaparın devlet tarafından ama bu mesleklerin uygulayıcıları, akademisyenleri, alandaki uygulayıcıları tarafından bir araya gelecek çeşitli birimlerle, komisyonlarla hazırlanmış.
14:19Yani o kadar zor bir şey değil. Dünyada bir sürü bir düzgün örneği var.
14:23Diyor ki mesela İngiltere'de bir sekinlik psikolog olmak için şunları yaparsın ve sadece o alanda çalışıyorsun.
14:30Aile terapisti olmak için şunları yaparsın, o alanda çalışıyorsun.
14:33Ama psikoterapist olmak için başka bir şey yaparsın.
14:36Her şey yazılı çizili bunlara hiç gerek yok yani kim ne yapacak.
14:39O zaman hem alandaki etik çerçeve netleşmiş oluyor.
14:45Hem insanlar da bunu öğreniyor diyor ki benim kime gitmem lazım.
14:49Benim birazcık psikososyal desteğe ihtiyacım var.
14:51O zaman ben bir klinik psikolojiye bir küçük işe gideceğim.
14:55Ya da ben psikanalizi biliyorum, psikanalizli gitmek istiyorum.
14:58Ona bakacaktır ki hangi eğitimleri almış, nereden sertifikalanmış ya da nasıl olmuş.
15:04Yani bu çok zor bir şey değil.
15:06Uygulayıcıları ve akademisyenleri dünyadaki örneklerle birlikte, yasa çıkarıcılarla da birlikte bir araya geçirip iyi niyetli bir yaklaşım.
15:14Bunu çözer yani bu çözülmesi bunun birkaç aylık bir mesele aslında.
15:182025'te hala bizim bir meslek yasamız yok.
15:21Meslek yasamız olmayınca odamız da yok.
15:24Odamız olmayınca kimin ne yapacağı, hangi diplomayla ne yapacağı yani yönetmelik iyi bir şey olacak aslında istediğimiz gibi çıkarsa.
15:32Çünkü kimin ne yaptığı belli değil bugün.
15:35Bugün televizyon dizilerinde hiçbir ekole, hiçbir etik çerçeve, yani ekolden ekole farklılıklar vardır ama
15:44hiçbirine uymayan örneklerle insanlar psikoterapinin o olduğunu düşünüyor.
15:48Ben olsam psikoterapiye gitmem ama psikoterapi o değil ya da klinik çalışma o değil.
15:56Onlar değil der yani.
15:57Ya da dediğiniz gibi bir oda bir meslek odası olsa buna belki tepki gösterir.
16:02Ya da en azından bir güvence veya hak demektir bir odaya, belki bir sendikaya bağlı çalışmak.
16:08Evet sendikalaşma da ne yazık ki mümkün olmuyor meslek odası da olmadığı için.
16:12Yani olmazsa olmaz kurallar, kim nereden mezun olup, hangi, ben çocuk alanda çalışacak mıyım, klinik mi çalışacağım, ne diyor yasa diyeceğim.
16:21Ha bunu yapamam o zaman, gidip eğitimini almam lazım diyeceğim, başka bir şey diyeceğim.
16:25Fakat eğitimle ilgili de karşımızda şöyle bir şey var.
16:29Çok az üniversitede, devlet üniversitesinde klinik psikoloji yüksek siyansı var.
16:35Altını çizmek istiyorum.
16:36Yani bu yasa bir şey çıktığında bu kime hizmet ediyor diye düşünüyorsunuz, niye hizmet ediyor diye.
16:42Yani bu kadar tuhaf bir şey neye hizmet ediyor diye.
16:44O kadar çok özel üniversite var ki ve orada da iyi eğitimler veren çok az yer var.
16:50100 kişiyi yüksek siyansı psikoterapist olmayı öğretemezsiniz, 100 kişi alırsanız.
16:55Bizim mesleğimiz öyle bir meslek değil yani.
16:58Dolayısıyla bu işin içinde sadece bilmezlik yok yani.
17:02Evet bilimselden uzak bir dönemdeyiz, bunlar bunları anlıyorum falan, o kadar kıymet verilmiyor.
17:08Ama başka şeyler de mutlaka var bu işin içinde.
17:11Yani birileri bir daha iyi faydalanıyor bu işten çünkü sonuç olarak.
17:15Dolayısıyla bir yasa çıktığında etik ilkeler, dünyadaki örnekleri,
17:23işanı hastayı, koruyucu tarafı, psikologların kim olacağını ya da işte yaşam koçlarının ya da ben evde birdenbire kendimi,
17:32herhangi birisi birdenbire kendini ben terapistim diye ifade şey yapıp internetten bir sayfa açar.
17:38Paralar oluyor bunlar bir de ya, o kadar çok oluyor ki.
17:41Dolayısıyla mesleğin etiği demek, hem önce hastaya zarar vermeyeceksin danışana,
17:46hem de mesleğe zarar vermeyeceksin.
17:49Bu birazcık tehditliğe girmiş durumda.
17:51O yüzden yasa çok adil.
17:52Biz de bir şeyler yapmaya çalışıyoruz.
17:54Bir yasa yani bir sürü zamanda bir sürü kişi çeşitli olmazsa olmazları söyleyerek bir şeyler yapmaya çalışıyoruz.
18:03O zaman inanın çok açık bir şey söyleyeceğim yani belki konumuz o değil ama muhalif bir yerdeyseniz hiçbir şeye ilerleyemeyeceğiniz o kadar belli ki bu ülkede.
18:14Bir yasa çıkarmak için bile.
18:16İş oralara varıyor ne yazık ki.
18:18Didem Hanım zaten söylediklerinizden klinik psikolog yüksek lisansı yapma olanağı sunan devlet olanağı, devlet üniversitelerinin azlığından biz ilk etapta en azından özel üniversitelerin, özel üniversite sahiplerinin çokça kazanabileceğini bu yönetmek sayesinde anlıyoruz.
18:36Şimdi şuraya geleceğim.
18:37Aslında bütün bu konuştuklarımızın en kritik noktası hem sebepleri hem sonuçları biraz buna bağlanıyor.
18:43En temelde sizleri mağdur eden bütün bu başlıklar aslında danışanlarınızı ve potansiyel danışanlarınızı mağdur ediyor.
18:51Çünkü Türkiye'de bir ekonomik gerçeklik var, bir toplumsal gerçeklik var.
18:56Her geçen gün daha fazla sıkışmış hissettiğimiz böyle pürip aksap sağlıklı bir insanken bile ruh sağlığına ilişkin problemler yaşayabileceğimiz zamanlar bunlar.
19:06Dolayısıyla aslında en çok ihtiyaç duyduğumuz zamanlar size ve meslektaşlarınıza.
19:09Ve siz de söylediniz gerçekten terapi pahalı.
19:14Bazı gelir grupları için neredeyse ulaşılmaz.
19:17Ulaşılabilir tek noktası psikiyatrlar, devlet hastanelerinin sunduğu hizmetle.
19:23Orada da çok uzun süreler görüşme imkanının olmadığı, birkaç dakika yalnızca psikiyatrın danışanı dinleyebildiği ve çoğu zamanda aslında bir ilaç verdiği bir durum yaşıyoruz.
19:37Halk İçin Psikoterapi Derneği dediniz, Cemal Hoca ile çokça tartışırız.
19:42Mesela bu ilaç kullanımının artışı sizin meslektaşlarınız tarafından da çok eleştirilen bir şey.
19:47Artık verilerle de çok sabit, ciddi bir artış oldu.
19:51Dolayısıyla aslında insanlar bu hizmete ulaşamadığından belki psikiyatrik ilaçlara yöneliyorlar.
19:57Belki de gerçekten hayat kaliteleri çok ciddi anlamda düşüyor.
20:00Bütün bu konuştuklarımızı biraz buraya bağlayalım.
20:04Ruh sağlığı hizmetine erişememek nelere yol açar?
20:08Ne kadar erişilmez şu an Türkiye'de?
20:11Şimdi sizi dinlerken yine kendi sorduğum soruyla burayı düşündüm.
20:17Bu neye hizmet ediyor yine?
20:20Sağlık sektörü önemli bir sektör dünyada.
20:23Bütün iş finans ve para.
20:25Beni onun için çağırmadınız ama o tarafı düşünmeden edemiyorum.
20:30Şimdi eğer siz psikoterapiye ulaşılmaz tutarsanız,
20:33yani 5 dakika görüşmeler psikoterapi olmuyor.
20:36Doktora gitmek oluyor.
20:37Doktor da bir faydası olması açısından belki ilaç, yani kötü niyetle yapmıyor.
20:42Çünkü arkada 100 tane, 200 tane daha hastası var.
20:45Yani orada bir terapi yapacak kişinin terapi dediğimiz şey,
20:48seneler süren iki kişi arasındaki o güvenilir ilişkinin olmasını istediğimiz
20:54bir sürü başka aktarımsal meselelerin de ortaya çıktığı uzun bir süreç yani.
20:59Ve eğer psikoterapi hizmetine sıradan bir insan,
21:02ne bileyim yani normal bir halk, benim gibi bir vatandaş,
21:06gidip ücretsiz bir şekilde alamayacaksa
21:09ve çok kötü hissediyorsa kendisini,
21:11bir şeyler yapması gerekiyorsa, sağda solda da duyduysa,
21:13doktora gitse iyi yani bir de doktora gitmeyen büyük bir grup var.
21:17Yani komşum kullanıyor, arkadaşım kullanıyor diye bilmeden alıp ilaç kullanan insanlar var.
21:23Neticede bu beş dakikalık görüşmeler ya da psikoterapinin erişilmez olması
21:27ilaç şirketlerine yarıyor yani değil mi?
21:30Yani neticede herkes şu anda inanılmaz düzeyde,
21:34dünyanın sadece burada değil, Amerika'da da, Avrupa'da da,
21:37daha çok Amerika'da demeliyim herhalde.
21:39İnanılmaz bir ilaç kullanım var.
21:41Bilinçsiz bir kullanım da bizim gibi ülkelerde çok çok daha fazla.
21:44Yani kötü bir şey değil ama gerekli olduğunda çok iş gören bir şey.
21:48Ama gerekli olmadığında yani bir sene psikoterapiye gidebilme imkanı olsa diyelim,
21:53bir sene, iki sene, altı ay bile olsa,
21:55o kişinin hayatında önemli şeyler değiş, kalıcı olarak belki değişebilecektim.
22:00İlaçla, ilaç kullandığı zaman iyi gelen bir hal.
22:03Yani ilacı kötülemiyorum ama her duruma ilaç gerekmiyor.
22:07Ben klinikte çalışıyorum.
22:08Yüzde kaç hastamı danışan psikiyatriste yönlendiriyorum.
22:13Sayısı hep düşüktür.
22:14Psikiyatristler de aslında bunu ister.
22:16Yani psikoterapi yapabilenler,
22:18psikoterapi yaparak ilerlemeyi daha çok ister.
22:20Herkes ilaç vermeye hevesli değil ama çaresizlikten böyle oluyor.
22:24Ekonomik koşulların getirdiği ve dünya düzeninin bizi getirdiği,
22:28sıkıştırdığı yerde böyle oluyor.
22:29O beş dakikalık psikiyatriste gideceksin,
22:32sana ilaç yazacak, eve geleceksin ve destek alıyorum diye düşüneceksin.
22:36Ama almayacaksın.
22:37Dediğiniz gibi bu dünyada yaşamak her zaman zor.
22:41Her dönemde zor.
22:43Bugün de zor.
22:44Hele hele büyük kentlerde yaşamak,
22:47güne eksi onlarda başlamak anlamına geliyor.
22:51Şehirden uzak yerlerde yaşamanın bir dolu başka dezavantajı var.
22:56Dünyada yaşamakla baş etmek için insanların başka türlü şeylere ihtiyacı var
23:01veya bulabildikleri en kolay yol gibi ilaç kullanmak oluyor.
23:04Çünkü bu bir hem devlet tarafından verilen bir hizmet olmadığı için
23:10hem de insanlara yansıtmaların böyle olmamasından kaynaklanıyor.
23:16İlerle doktora git, ilacını al rahatla.
23:18Oysa ki yapılabilecek çok çok daha farklı şeyler var.
23:21Bir halk sağlığı meselesinden bahsediyorum.
23:23Örneğin mahallelerde veya ilçelerde bir sürü devletin imkanları var.
23:29Kullanabilir insanlara takım psiko eğitimler, destekler,
23:33ücretsiz terapiler veya ücretsiz grup çalışmaları yapabilir.
23:37Niye bu kadar insan ilaç kullanıp, bir de bir yere varılmıyor ilaç kullandığınızda.
23:41Bir farkındalık kazanamıyorsunuz.
23:43Öyle bir şey değil ki ilaç için.
23:45Ama kurup çalışmalara yapılabilir.
23:46Örneğin menopoz konusu mesela.
23:48Çok bilinmeyen bir konu.
23:49Kadınlar depresyona girdiğini düşünüyor.
23:52Huysuz diyorlar falan.
23:53Halbuki mahallelerde, ilçelerde, orada burada böyle eğitimlerin çok olduğu bir düzen düşünelim.
23:59Niye bu kadın gidip ilaç alsın?
24:01Ben bir menopoz öncesi dönem yaşıyorum.
24:04Demek ki bunda böyle şeyler oluyor.
24:06Bunu takip edeyim, öğreneyim, nasıl yapabilirim?
24:09Anlatabiliyor muyum?
24:10Evet.
24:11Çok daha kalıcı ve anlamlı yolları var ama halkta sakınılıyor.
24:15İnsanlardan, vatandaştan sakınılıyor bizim ülkemizde.
24:20Yani bir ruh sağlığı yasasının olması demek aynı zamanda elbette ücretsiz psikoterapi hizmetinin
24:28tıpkı Avrupa'daki bir sürü ülkede olduğu gibi verilmesi anlamı var.
24:32Şimdi tekrar düzen üstünden bir şey.
24:33Niye bu ruh sağlığı yasası çıkmıyor?
24:35Yine bu neye hizmet ediyor?
24:38Avrupa'da birçok yerde siz terapiye gidersiniz bildiğiniz gibi.
24:43Terapi parasını devletten alır, siz para ödemezsiniz.
24:47Bu kadar basittir yani.
24:49Terapist de kazanacağını kazanır.
24:51İnsanlar da düzenli olarak rahat rahat uzun süreli terapilere gidebilirler.
24:55Şimdi ben yasa çıkaracak olursam bu da gündeme gelecek.
24:58Değil mi?
24:59Bir sürü bir sigorta alanı açmak zorunda kalacak devlet.
25:03Ama olmak zorunda yani.
25:06En bir sonunda olmak zorunda.
25:08Bunun için diretmemiz gerekiyor.
25:09Şimdi öbür taraftan da hem bu yönetmeliğin, hem garip yollardan dolayı bu noktaya gelinmesine sebep olan terapi fiyatları daha da artacak.
25:22Terapisti yaşamak zorunda ve başka bir işi yok yani terapistin, psikoterapistin başka bir işi olamaz.
25:31Zihnini temiz tutacak, kendisini akşam toparlayacak, bilmem ne yapacak.
25:35Yarın gidip orada ve üç kişiyi, beş kişiyi, on kişi neyse yani bütün bir dikkatiyle ve mesleki tecrübesiyle ya da dinlesin.
25:44Bir de psikoterapist olmanın az önce dediğim gibi yasada olmayınca dışarıdan açılan bir sürü paralı eğitimlere gitmek zorundayız.
25:51Hayatımız boyunca eğitime gidiyoruz.
25:54Yani eğitime harcadığımız parayı size izah edemem yani.
25:57Bunun karşılığını alıyor muyuz bilmiyorum ölerek haber çalışarak.
26:00Bir de sürekli kendimizi de geliştirmemiz gereken bir alan.
26:04Dolayısıyla terapist kendi terapisine gitmek durumunda, ideal durumları söylüyorum.
26:09Süpervizyon alması gerekiyor uzunca yıllar.
26:12Yaptığı hizmetle ilgili iyi bir noktaya gelebilmesi için.
26:16Bir de öyle yerlere kira verecek, az kişi çalışacak falan.
26:20Bu terapist nasıl yaşayacak?
26:22Fahiş fiyatların, onları kabul etmiyorum ama fiyatların düşük olmamasının bir sebebi var.
26:28Terapist sadece başka bir iş yapmaması için danışanlardan bu parayı alıyor.
26:34Sadece bu işi yapabilmesi, kira ödeyecek, çocuklarına bakacak.
26:40Dolayısıyla bu sorunun, yani çok fahiş, anormal fiyatlar duyuyorum.
26:45Onları söylemiyorum ama terapistin kendi hayatını idame ettirmesi için bu koşullarda bir paraya ihtiyacı var herkes gibi.
26:53Bu parayı devlet kazanmasını zorlaştırıyorsa vereceği kiralar, koşullar, şunlar bunlarla ya da vatandaş gidip bunu ücretsiz bir şekilde alamıyorsa da ben de gidip o zaman devletten alırım paramı.
27:08Vatandaş da benden ücretsiz alıyor.
27:10Bunu da yapamıyorsa fiyatlar yükseliyor.
27:12Ama fiyatların fahiş olmasını asla savunmıyorum öyle bir şey düşünemesini.
27:15Peki Didem Hanım, son olarak şunu da sormayı çok isterim.
27:22Şimdi bir yandan da bir sosyal bilim olarak kabul gördüğü ve aslında geliştiği tarihsel süreçte çokça fazla yöntemin, ekolün ortaya çıktığı bir sosyal bilim dalından söz ediyoruz.
27:35Dolayısıyla aslında şunu da biliyorum çeşitli olarak psikologların üzerine çalıştığı belli başlı daha niş konular olabiliyor.
27:43Kullandıkları yöntemler, işte dikkate aldıkları ekoller.
27:47Bütün bu yöntemlerin ve ekollerin aslında kültüre, coğrafya göre değişip değişmediğini ya da çağa göre yaşadığımız, içinde yaşadığımız olağanüstü durumlara göre değişip değişmediğini merak ediyorum.
27:59Çünkü aslında toplumların yapısına bağlı olarak bazen bireylerin de yapısı farklı olabiliyor.
28:05Yani işte Avrupa'daki bir gencin yaşam tarzı ile Türkiye'deki bir gencin yaşam tarzı ya da maruz kaldıkları sosyal çevresi çokça farklı olabiliyor.
28:15Tabii biraz Avrupa'da, Amerika'da da aslında gelişen, kuramsal anlamda bir sosyal bilimden söz ettiğimiz için orada da aslında nasıl tartışmalar var?
28:24Türkiye'de bir psikolog olmanın aslında bir farkı var mı?
28:27Temelde sormak istediğim şey bu.
28:29Çok güzel bir soru ve çok geniş bir soru.
28:33Yani böyle bir panel yapılabilir gerçekten ama şöyle kısaca söyleyeyim.
28:37Aslında bilimsel diyeceğim yaklaşımlar, ekoller, yani kabul görmüş, yıllarca üstüne çalışılmaya ve araştırılmaya devam edilmiş,
28:48psikanaliz gibi, işte bilimsel davranışlı terapi gibi ekoller.
28:54Aslında her ekoller kendi etik ve teorik ilkelerine bağlı olarak çalışıldığında her kültüre hizmet edecek şekilde gelişiyor zamanla.
29:04Yani dolayısıyla Amerikalı biriyle çalışırken de, Türkiye'li biriyle çalışırken de, eğer kendi ekol ve şeyine, eğitim kuramına sadıksa birisi, etiğe sadık kalıyorsa,
29:19televizyonlar bunun için var, gidip daha deneyimi olan biriyle konuşuruz seanslarımızı, ondan sonra kendi terapimize gideriz falan.
29:29Yani aslında ekoller kültür farkına, farklı değişikliğini içeriyorlar ama burada en önemli şey uygulayıcı faktörü aslında.
29:39Yani ben Amerika'da doğdum, büyüdüm, yetiştim ve hiç başka bir kültür görmedim.
29:44Geldim burada terapi yapıyorum ve bayağı bir şeyden çıkmış gibi olurum yani.
29:49Hani böyle neredeyim ben, ne yaşıyorsunuz siz falan olurum.
29:53Böyle farklılıklar var elbette.
29:55Ya da işte buradan birinin gidip mesela Gazze'de psikolojik destek vermeye çalıştığını düşünüyorum.
30:01Elbette burada tarihle ilgili, yaşantılarla ilgili, kültürle ilgili ya da işte mezheplerle ilgili farklılıklar bile var.
30:10Türkiye'de doğmuş, büyümüş, burada yaşayan bir terapistin yine buradan biriyle çalıştığını düşünüyorum ama
30:15başka bir mezhep, başka bir etnik kimlikten gelen birisiyle.
30:21Burada terapistin kendi şeyine bağlı, uygulayıcı faktörüne çok bağlı.
30:25Ben bu farklılıkları ne kadar yani gözetebiliyorum, sağ duyusuna bağlı, gidip destek alabilmesine bağlı.
30:32Yani bu grupla çalışmayı bilmiyorum.
30:34Şimdi değişik değişik gruplar oluşuyor zamanla Türkiye'de.
30:40İşte deprem bölgesinde çalışırken orada başka bir gerçeklik oluyor.
30:43Kültür farkı değil ama koşul farkı veyahut işte bir ne bileyim Türkiye'de bir terör örgütü olarak görülen bir grup oldu bir yerden sonra.
30:55Onların bir mağduriyeti var veya işte bir KYK'lıyla çalışırken onun gerçeğini bilmek, aslında kişinin gerçeğini bilmek, kişinin kendi hikayesini bilmek en önemli konulardan biri.
31:07Ama daha genel bir yerden söyleyecek olsak, Amerika'da işte gestightingler, mansplaining, hepsine bizim hep konuştuğumuz şiddet veya duygusal istismar gibi meseleleri.
31:20Böyle yapıştırıp, etiketleyip, getirip, koyma kültürü falan.
31:25Sonra onu bir şey yapma kültürü.
31:27Ben gestighting ile çalışıyorum falan gibi şeyler.
31:29Oralarda terapistin biraz hassas olması lazım.
31:33Yani bu yeni bir şey, yeni bir şey çıkmış olabilir mi yani?
31:37Kaç yıldır tabii ki yenilikleri takip edelim ama niye bunun altı çiziliyor?
31:42Bunun pazarlaması mı olacak?
31:44Ne var bunun altında?
31:46Falan gibi yerlerden de gördüğünüz gibi aslında biz her ne kadar odada yalnız danışanla baş başa çalışsak da bir dışsal gerçekliğin içinde çalıştığımızı unutmamamız lazım.
31:55Sorunuzun cevabı da burada yani kültür farkları veya işte arka plan farkları, tarihsel farklar var ama terapistin sağ duyusuna eğitimini ve mesleğine gösterdiği saygı ve özenle ilgili bir faktör.
32:09Yoksa kendi içinde tutarlılığı olan bir kuram, bir ekol bütün bunlara izin edebilir.
32:15Evet.
32:16Didem Hanım çok teşekkür ederim.
32:18Çok keyifli bir sohbet oldu benim açımdan ve çok önemli bir konuya da değindiğimizi düşünüyorum.
32:22O yüzden iyi ki kabul ettiniz, katıldınız.
32:24Ben teşekkür ederim.
32:26Bu alanda yüzlerce, binlerce, kaç binlerce psikoloğu ya da ruh sağlığı çalışanını etkileyen ve bir onun da katları kadar da insanları, danışanları etkileyen bir konunun daha çok gündem olmasını diliyorum ben de.
32:42Sizin de buraya yaptığınız bu katkıdan dolayı yeniden teşekkür ediyorum.
32:46Rica ediyorum. Hoşçakalınız.
32:48Hoşçakalın.
32:49Sevgili izleyenler, sizler için klinik psikolog ve yazar Didem Doğan'ı ağırladım efendim.
32:55Psikoloji alanında çalışan yurttaşların çeşitli sorunları vardı.
32:59Temmuz ayında yürürlüğe girmiş olan bir yönetmelik.
33:02Aslında gerekliydi ama yeterli değildi.
33:04Ve çokça mesleği icra edenleri de mağdur eden yönleri vardı.
33:09Bütün bunlar eleştirildi.
33:09Hem yönetmeliği konuştuk, hem psikologların, psikoterapistlerin uzun zamandır talep ettiği meslek yasasının nasıl olabileceğini konuştuk.
33:18Elbette Türkiye'de psikoloji, psikolojik destek almak neden bu kadar ulaşılmaz?
33:23Hangi sorunlar, hangi başka sorunları doğuruyor?
33:25Hepsini derlemeye çalıştık.
33:27Çok teşekkür ediyorum.
33:28Bir sonraki yayında görüşürüz.
İlk yorumu siz yapın