- 4 saat önce
Kategori
🗞
HaberlerDöküm
00:00İNTRO
00:00Sevgili izleyenler yayınımıza hoş geldiniz.
00:14Hafta ortasında biraz ekonomi gündemlerini ele alacağız.
00:17Sizler için ekonomist Onur Çanakçı'yı ağırlıyorum.
00:19Hoş geldiniz.
00:21Hoş bulduk. İyi yayınlar diliyorum. Sağ olun.
00:23Şimdi birkaç başlık var.
00:25Dilerseniz bugünkü Merkez Bankası kararıyla başlayalım.
00:28Faiz 39,5'tan 38'e geriledi.
00:31Tabi sanıyorum yeni şafağın istediği kadar düşük bir oran değil hala.
00:35Ne dersiniz? Faizler yavaş yavaş düşürülmeye devam ediyor.
00:39Bir karara ilişkin yorum alayım.
00:43Şimdi 100 bas puan masadayken TÜİK öyle bir enflasyon çıkardı ki
00:49Merkez Bankası'nın açıkçası bu faiz indirimini yükseltmenin önünü açtı.
00:552100 bas puan masadayken de 150 bas puan aşağı indirdi.
00:59Yani şimdi şöyle bir şey var.
01:00İnsanlar şunu merak ediyorlar.
01:02Yani bunun bize faydası ne olacak?
01:04150 bas puan düştü.
01:06Ne olacak? Bunun bize faydası ne olacak?
01:08Ne olabilir?
01:09Yani 50'den 42'ye düştüğünde nasıl bir faydası oldu?
01:12Mesela insanlara hiç faydası olmadı.
01:15Yani bu politika faizi bankaların merkez bankasından fonlanma faizidir.
01:21Şimdi kalkıp insanlar bekliyorlar.
01:24Biliyorlar ki ya faiz düştü demek ki bizim acaba kredimizde de düşüyor olacak mı?
01:28Yani hani eser miktarda illaki bir yansıma olur ama kalkıp da insanlar böyle yapılandırma yapıp
01:34faizlerinin aşağı çekilip de daha düşük şeylerle kredili taksitleriyle bir taksitlendirme yapacağını düşünmesin.
01:42Zaten bunu da yaşadık yani hani daha öncesinde.
01:45Sadece şu var.
01:47Bugün aslında rasyonel olan sevgili İran faizin hiçbir şekilde düşürülmemesiydi.
01:51Bu enflasyon ortamında.
01:53Aa enflasyon siz mesela şöyle bir şey söylüyorsunuz.
01:55Diyorsunuz ki bizim enflasyonumuz %30.
01:58E düşür kardeşim o zaman %30'a düşür faizi.
02:01%31'e düşür.
02:02Hani bir puan yine yüksek olarak pozitif real faiz var onu da veremiyorsun.
02:07Bu şekilde hani insanların bir şekilde nabzını tutar bir vaziyette.
02:12faiz indiriminin herhangi bir şekilde piyasalara yansımasının insanlara daha doğrusu hane halkına yansıması yönünde herhangi bir beklentisinin olmamasını ben şey yapıyorum söylüyorum.
02:23Bir de şöyle bir şey var.
02:24Mesela bugün iki buçuk sene önceydi yani nebati zamanında nebati bir şey söyledi.
02:32Dedi ki hatta hatırlamıyorum galiba sen de yerini de yaptık bununla ilgili.
02:36Merkez Bankası politika faizini etkisizleştirdik dedi.
02:39Şimdi o günden beri bir ulus o etkisizleştirilen politika faizini pozitife dönmesi için çaba sarf ediyoruz.
02:50Bedel ödüyoruz.
02:51Vergi veriyoruz.
02:53Zanlarla ve enflasyonla karşılaşıyoruz.
02:55Yoksullukla mücadele ediyoruz.
02:57Yani Merkez Bankası politika faizini biz etkisizleştirdik dedikten sonra bunlar başımıza geldi aslında.
03:03Yani Merkez Bankası şimdi bir gün düşünüyorsunuz işte Fed'in faiz indirimi olacak veya işte ICB, Minabı, Merkez Bankası'nın önemli.
03:13Yani 0-25 bas puan bile önemli.
03:15Bizde 1.5-2 bas puan, şey 100-200 bas puan düşüyor.
03:19Herhangi bir şekilde yerinden kımıldamıyor.
03:21Yani 50 liralık mazot almak gibi bir şey arabanıza, benzin almak gibi bir şey.
03:25Yani bizim artık ayarlarımız biraz bozuldu.
03:27Bunları yapmak için de mutlaka mutlaka yapısal reformlar yapılması gerekiyor.
03:34Yani sadece para politikasıyla faizi indirdik, faizi yükselttik veya faiz ütkünü otaya çektik veya yapısal reformlar adına devamlılık esastır gibi cümlelerden ziyade örnek veriyorum.
03:46Pardon.
03:48ÖTV ondan 5'e çekildi.
03:51Bu yapısal reform değildir.
03:52ÖTV'nin kaldırılması da yapısal reform.
03:55Budur yani.
03:56E şimdi siz bugün baktığınızda herhangi bir şekilde hala mutfak tüpünde bir ÖTV var.
04:02Dolaylı vergi çok yüksek %65 seviyesinde.
04:05Bugün bir akaryakıt istasyonuna gittiğimizde holding patronu da bir yerde muhasebede çalışıp asgari ücret alan bir vatandaş da aynı vergiyi veriyor.
04:13Yani 3 bin liralık bir yakıt alıyorsanız 600 lira ikisi de vergi veriyor.
04:18E bunlar şimdi vergi adaletinden bahsetmek mümkün değil.
04:21Bir de insanların merakla beklediği bir asgari ücret konusu var.
04:25Asgari ücret ne olacak?
04:26Asgari ücret ne olacak?
04:27Asgari ücret herkes birbirine soruyor.
04:29Şu anda asgari ücret zaten sadece geçen seneden %15 kayıpla başladı.
04:33Yani %44'lük bir enflasyon varken siz bugün %30'dan verdiğiniz insanlara.
04:39Bu sene de %30 geldi.
04:40Zaten %45'lik bir kaybımız var.
04:43Bir de büyümenin etkisi var biliyorsunuz.
04:443.7 büyüdük.
04:45E bunu da halkına bir yansıması olacaktır.
04:48Bugün %45-50 civarında bir asgari ücreti normal şartlarda bir artış sağlanması lazım ki
04:53bir buçuk sene önce, iki sene önce gelmiş olduğu noktaya tekrardan gelsin diye aynı noktaya dönsün diye.
05:00Yani bugün düşünebiliyor musunuz?
05:02Asgari ücreti 22 bin 104 lira %50 zam yapsanız eğer %50 zam yapsanız 33 bin lira oluyor.
05:0833 bin lira dediğiniz nedir?
05:10Bunu Şubat ayında alacak maaşı.
05:12E Şubat ayında aldığında aşık sınırı.
05:15Ve aşık sınırından sonra da 12 ay boyunca bu maaşı dönem edecek.
05:19Tek haneli enflasyon olduğu dönemlerde bile
05:21Temmuz 1'de bir şekilde bir enflasyon telafisi yapılırdı.
05:27Ama o da kaldırıldı ortadan.
05:28Onun için de bizim bugün politika faizinden ziyade konuşmamız gereken şey
05:33maaş zamları ve bunun sürekli olarak açılması.
05:36Yani bugün %30'luk enflasyon olduğunu varsayıyorum.
05:40TÜİK enflasyonu.
05:42Bir de böyle bir şey var.
05:42TÜİK enflasyonu.
05:44Hani insanların enflasyonuna da TÜİK enflasyonu.
05:47%30 olduğunu varsayıyorum.
05:48Peki kardeşim %30 enflasyon var.
05:51Senin hedefin nedir?
05:52İki sene sonra hedefin %9.
05:54İki sene sonra.
05:55Yani bugün Avrupa'daki ülkelerin ortalama enflasyonu 4-4,5'ken
05:59bizim iki sene sonraki hayalimiz %30.
06:02İsviçre'de %0 ölçülmüş.
06:05Ben gördüm çok kalbim kırıldı.
06:08Tabii İsviçre'ye.
06:09Ben geçenlerde İsviçre dedim mesela.
06:11Yani kiralarda düşük oldu.
06:13Kiralarda düşüş oldu.
06:15Şimdi çünkü negatif bir enflasyon var.
06:18Bunun da yansıması vatandaşlarına oluyor.
06:21İsviçre vatandaşlarıma.
06:22Bununla beraber şimdi iki sene sonra %9 enflasyon eğer beklentimiz varsa
06:27iki yıllık tamir faizi %38'lerde gezliyor.
06:31Beş yıllık tamir faizi %34-35'lerde geziyor.
06:35On yıllık tamir faizi %31-32'lerde geziyor.
06:37Yani iki sene sonra sizin eğer tek hamileye düşme bir hayaliniz varsa
06:41bir hedefiniz diyeyim hadi.
06:43Varsa eğer sizin kalkıp da 5 yıl boyunca veya 10 yıl boyunca insanlara bu bedelleri ödetmek
06:48bu faizin resmen yükünü milletin sırtına yüklemek
06:52bence açıkçası çok da rasyonel bir şey değil yani.
06:56Yani ya eğer enflasyonun iki sene sonra düşeceğine inanmıyorsunuz
06:59ya da farklı bir ajanda var yani dükkanı bile bile kalkıp da 10 yıl boyunca %31'lik bir faizden tamir ihraç etmek
07:07ve yabancıların da buna bir şekilde talep göstermemesi eser miktarda gelmesi bu da öyle bir konu.
07:13Onun için de hani bizim yapmamız gereken açıkçası enflasyonun ziyade bu konuşmamız gereken
07:19politika faizi vesaire konulardan ziyade bu enflasyon ne olacak?
07:23Hadi enflasyonu sıfıra düşürdün.
07:24Bak sıfır sıfır enflasyonun sıfıra düştün.
07:27Eee ücretlerle fiyatlar arasındaki bu makas nasıl kapanacak?
07:32Yani bugün orta direkt bir ev alamıyor.
07:34Orta direkt nisani şartlarla yaşayamıyor.
07:37Bugün 16 milyon emekli var.
07:3916 milyon emeklinin sadece 640 bin kişisi 25 bin liranın üzerinde maaş alıyor.
07:47Yani böyle bir şey olabilir mi?
07:50Açlık sınırının bu kadar altına düştüğünüz 30 bin lira olmuş açlık sınırı,
07:53100 bin lira olmuş yoksulluk sınırı, 105 bin lira olmuş 4 kişilik bir ailenin yaşam maliyeti.
07:5938 bin lira olmuş bekar bir insanın yaşam maliyeti.
08:03Yani 38 bin lira yaşam maliyeti olan Ankara'da yaşayan bir insanın maaşı alıyor asgari ücret.
08:10Her aya 16 bin lira eksiyle başlıyor.
08:13Maaşını aldığı gün.
08:15Evet.
08:15Buna kadar ne kadar sürdürebilirsiniz bunu?
08:17Buyurun.
08:18Onur Bey şimdi asgari ücret konusunda tabii ben de biraz açmak istiyorum.
08:21Geçtiğimiz senelerin aksine biliyorsunuz bu sene Türk İş dedi ki ben o komisyona katılmayacağım.
08:26Şimdi Bakan Işıkhan da en son Türk İş Başkanı Atalay'a yeni bir öneriyle gitti.
08:31Öneri de şöyle.
08:32Geçmişte beşer üyesi oluyordu işveren, hükümet ve işçi tarafının.
08:36Bu kez işveren ve işçi taraflarından beşer üye bir hükümet temsilcisi olsun gibi bir öneriyle gitmiş ama
08:42bakınca sonuç yine değişmiyor.
08:44Şimdi biraz bu gündem asgari ücret nasıl hesaplanmalı gibi tartışmalara da yol açtı.
08:49O yüzden sizin bu konudaki fikrinizi ve önerinizi alayım.
08:52Örneğin şu anda dünyada asgari ücretin bir şekilde insanların bakmakla yükümlü olduğu kişileri de
08:58yani ailelerini de dikkate alarak hesaplanması gündemi var.
09:01Türkiye'de nasıl hesaplanmalı sizce?
09:04Demin işte hesabı yaptık beraber yüzde 40-45'in altında olmamalı.
09:08Çünkü neden?
09:09Sizin bir kere geçmiş seneden bir kaybınız var.
09:11Ondan öncesini bıraktım.
09:13Bir kaybınız var.
09:14Bu sene enflasyon ne kadar?
09:15Yüzde 30.
09:16Önümüzdeki senenin beklentisi ne kadar?
09:18Yüzde 16.
09:19Al sana yüzde 46'lık bir artış.
09:21Mecbursun bunu yapmaya ya.
09:23Başka bir çözüm yok.
09:24Bizde çünkü yapışkan hale gelmiş bir enflasyon var.
09:27Çekirdek enflasyonu hala çok yüksek seyrediyor.
09:30Yani yüzde 60'larda bir kira enflasyonu var.
09:33Barınma var yani yüzde 50'lerde özür dilerim.
09:37Yüzde 60'larda bir eğitim enflasyonu var.
09:40Yüzde 35-40'lara da yapmış bir gıda enflasyonu var.
09:43Şimdi bu kadar yüksek bir enflasyon hala yapışkan halde insanların sırtında dururken
09:47kalkıp da Avrupa'nın hesaplama şekillerinin bize çok uyduğunu düşünmüyorum açıkçası.
09:51Bizim bir gerçeğimiz var.
09:53Ve bu gerçekte maalesef TÜİ'nin açıkladığı enflasyon insanların hissedilen enflasyonunu yansıtmamakta.
09:59Yani bu iki kere iki dört.
10:01Şimdi bugün sokağa çıkalım yoldan 10 tane adam çevirelim.
10:05Diyelim ki senin kardeşim geçen ay aldığın 10 liraya aldığın bir şeyin fiyatı düştü mü gıda olarak?
10:10Düştü de mi hiç hiçbir tanesi?
10:12Ama gıda düştü baktığında.
10:15Nereden alıyorsun onu söylemiyor.
10:17Biz kendi aramızda bunu sürekli su döküş gözler gibi bir şekilde muhakeme etmek zorunda kalıyoruz.
10:22Fiyatlardaki bu açıklık da otomatik olarak yani enak enflasyonuna göre yaşayıp
10:27TÜİK enflasyonuna göre maaş alıyorsunuz.
10:30Bunun da sürdürülebilir bir şansı yok artık insanlar açısından.
10:33Neden?
10:33Çünkü icra ve iflas dosyaları 25 milyona dayanmış.
10:37Ocak ayından Kasım ayına Concordata'da iflas ile neticelenen firma sayısı %101 artarak 217 tane firma olmuş.
10:46Bunların bu kadar sıkıntılı olduğu bir dönemde hala biz iyi bir noktadayız demek.
10:50Açıkçası tolyanlacılık oluyor.
10:51Onu da açıkçası yapmayı ben kendimize yakıştıramıyorum.
10:57Çünkü ha şöyle bir şey var bunu da söylemek istiyorum İlhan.
11:00Türkiye Cumhuriyeti Devleti çok büyük bir devlet.
11:02Türkiye Cumhuriyeti Devleti hakikaten çok büyük bir devlet.
11:05Bak bunun altından bu krizin altından kalkabilecek bir devlet.
11:09Sadece bizim sorunumuz israf ve yanlış öncelikler.
11:12Her yerde her platformda her fırsat olduğunda bunu vurguluyorum.
11:16Şimdi sen kalkıp da 168 milyar TL tarımı ödediğin bir dönemde eğer 2 trilyon 741 milyar lira faiz ödemesini bütçeye yazıyorsan bunda bir yanlış öncelik vardır.
11:28Çünkü senin bugün asıl önemli olan ve insanlarının bir şekilde rahatlayacağı sektör tarım sektörü.
11:34Sen tarım sektörüne bu kadar eser miktarda bir destek olduktan sonra 190 milyar TL'de yan destekleri var 168'in haricinde.
11:42Destek olduğunuz zaman otomatik olarak karşına şu çıkıyor.
11:46Yani yanlış tarafa doğru yöneliyoruz ve yanlış bir tercihde bulunuyoruz.
11:512.7 trilyon bütçede bir bütçe açığımız var 2026 senesinde.
11:563.6 trilyonluk bir muafiyetimiz var belge harcamamızı var.
12:00Bunların hepsi olurken kalkıp da asıl tarıma 168 milyar lira para ayırmak veya 917 milyar lira 917 milyar lira sosyal yardımı ayırmak ne kadar vicdana sığar?
12:15Bu tartışılacak bir şey yani bu iktisadi olarak açıklanacak bir şey değil.
12:18Düşünebiliyor musunuz bir sosyal yardım milyonların 15-16 milyon insanın aldığı yardım toplam 917 milyar.
12:27Diğer taraftan faizi ödediğiniz para 2.7 trilyon.
12:31Tarıma harcadığınız şey 168 milyar.
12:34Yani bizim açıkçası politika faizine gelene kadar konuşmamız gereken çok fazla konu var.
12:39Yani şey hiçbir şey değil yani politika faizi şu anda bizim enflasyonumuzu toparlayacak bir durumu yok.
12:46Dediğim gibi bizim sadece para politikası değil yapısal reformların yapılacağı maliye politikasına ihtiyacımız var.
12:52Kamuda tasarrufa ihtiyacımız var.
12:54Şimdi mesela geçenlerde bir yasa çıktı 2008'den sonra sigortalı olan insanların bir emekli olduktan sonra bir işte çalışması halinde emeklilik maaşının kesilmesiyle ilgili.
13:04Yani diyorlar ki 2 maaş alamazsın.
13:06E tamam kardeşim 2 maaş alınmasın tamamdır onu söylüyorsun haklısın.
13:10E peki kamuda sağdan soldan diğer şirketlerden 3-5 maaş alan huzur hakkı adı altında maaş alan insanların böyle bir kesinti yoraması söz konusu mu?
13:20E böyle bir şey olabilir mi?
13:21Yani sana yasal olan bana yasak olabilir mi? Veya bana yasak olan sana yasal olabilir mi?
13:26Bir de bunu yaptıklarında çalışmayacaklar mı yoksa kayıt dışı mı çalışacaklar? Bu da tabii başka bir taraf.
13:32E tabii işte geçenlerde 75 yaşındaki bir amcamız taş ocağında çalışırken vefat etti.
13:38Bu adam gerçekten Allah rahmet eylesin bu amcamız kalkıp da kendi kendine yetebilecek durumu olsaydı emekli maaşıyla kalkıp da orada çalışmak ister miydi?
13:47Veya çocuk ölümlerine bakıyoruz çalışırken yani insan üzülüyor gerçekten.
13:52Bununla ilgili tedbirler alınması lazım. Bunu yapacak olan ki bir iktidar partisi.
13:56Bunu yapacak kalibresi ve potansiyeli var mı? Var ama dediğim gibi yani sistematik bir takım değişiklikler yapılması lazım.
14:03Bunu da mutlaka ekonomiye bunu da mutlaka hane halkına yansınması lazım.
14:07Çünkü iktisat dediğimiz şey hayat kalitesi optimizasyondur. Yani hayatınızın kalitesini ilgilenir.
14:14Siz evinizin kirasını ödeyebiliyor musunuz? Evinizde et yiyebiliyor musunuz?
14:17Çocuklarınızı okula gönderebiliyor musunuz? Sağlık harcamalarını rahatlıkla yapabiliyor musunuz?
14:22Sosyalleşebiliyor musunuz? Bunlarla ilgilenir.
14:24Ama şu anda Mehmet Şimşek'in yapmış olduğu politika tamamıyla kar maksimizasyonla ilgili olan finans hareketleriyle alakalı.
14:30Yani hane halkına bir şey yansıtmıyor.
14:31Hane halkını şöyle düşün ortada bir para varsa eğer bir gelir paylaşılması gerekiyorsa bir şekilde paylaşan bir gürüv var.
14:39Bir de eğer borç olacaksa da tabana yayılıyor.
14:42Bu sürdürülebilir bir şey değil insani olarak yani.
14:45Ama dediğim gibi umuyorum ki buradan devlet büyüklerine sesleniyorum her platformda olduğu gibi.
14:51Umuyorum ki hane halkının içine katıldığı bir programla gerçekten çünkü daha seçime var.
14:56İnsanlar bir işte erken seçim olacak.
14:58Ya hiçbir şey olmasa bile 2028'de işte bir seçim var.
15:01Önümüzde.
15:02O tarihe kadar en azından bunun o toprağa bir şeyleri ekmemiz lazım.
15:07Hani eğer ülkemizi seviyorsak, ülkemizi gitmüyorsak ha dur bakalım ben bir daha kazanırsam gibi düşünmek yerine
15:13ya ben kazanamasam bile benden sonraki için en azından ben bir adım atayım dememiz lazım.
15:18Bunu atmadığımız müddetçe er gelen, er gelen derken yani işte göreve gelenden bahsediyorum.
15:23Mesela Mehmet Şimşek göreve geldi bir önceki yönetimi eleştirdik.
15:26Kardeşim bir önceki yönetim başka bir partinin yönetimi miydi?
15:29Değildi genel bir partinin de, iktidar partisinde ama dediğim gibi yani mutlaka şunun yapılması lazım.
15:35Masası olan insanlar sınırsız yetki ama sıfır sorumluluk.
15:39Yani iliyet bağı yok yetkiyle sorumluluk arasında bunun sağlanması lazım.
15:43Bu sağlanmadan Türkiye'de gerçekten özellikle milletin yaşayacağı ekonomik sıkıntıların aşılması pek mümkün gözükmüyor 2026'ta.
15:51Evet, vergilerden bahsettiniz, bütçeye de biraz değindiniz.
15:55Şimdi 2026 bütçesinde tabii en çok tartışılanlardan biri de vergi yükü de ciddi şekilde artıyor.
16:01Zaten en genelde vergi gelirlerinin dolaylı vergilerden oluştuğunu biliyoruz %60-65 oranında.
16:07Dolayısıyla bizim daha ne kadar para alacağımız belli değil ama ne kadar ödeyeceğimiz aşağı yukarı belli.
16:12Son sorum olsun şimdi zaman zaman böyle tartışılan bir başlık var.
16:18Vatandaşlık maaşı diye yeniden gündeme geldi.
16:21Geçen gün Cumhurbaşkanı yardımcısı Cevdet Yılmaz yeniden pilot uygulamayı 2026'da başlatacaklarını, 2027'de de genelleştirileceklerini söyledi.
16:31Dünyanın çeşitli yerlerinde denenmiş, uygulanmış, hala uygulanmaya devam edenler var.
16:36Sıkıntı şu ki 2024 ve 2025 için de hedeflemiş iktidar bunu.
16:40Ne dersiniz? Vatandaşlık maaşı Türkiye'nin şu anda yaşadığı ekonomik sorunlara bir çözüm müdür?
16:47Bir boş vaat midir? Size ne düşündürdü?
16:49Boş vaat demeyeyim de ben. Yani şöyle hadi diyelim ki yaptılar.
16:54Evet başarılı olan ülkeler var. Uygulayan ülkeler de var bunu hala.
16:59Ama şunu anlatmaya çalışıyorum. Bizim diyelim ki sıfırdan bir maliye politikası yazdık.
17:05Yazılabilir miyiz? Evet yazabiliriz.
17:06Hukuku sokakta tartışılmayacak bir duruma getirdik.
17:10Yapabilir miyiz? Kesinlikle yapabiliriz.
17:12Para politikasında gereken çalışmalar yapılır mı? Evet yapılır.
17:15Hepsi sıfırdan güzel bir şekilde yazıldı.
17:18Hukuk tesis edildi. Güven gene aynı şekilde.
17:20Maliye politikası adına reformlar yapacaksınız.
17:23Para politikası adına çalışma yapacaksınız.
17:25Ama aynı siyasi hataları yaptığınız müddetçe ne verirseniz verin vatandaşa.
17:29Enflasyonun altında ezilmesini ve satın alma gücünü kaybedip yoksullaşmasının önüne geçemezsiniz.
17:35Onun için gerçekten dediğim gibi siyasilere burada çok iş düşüyor.
17:40Buradan devlet büyüklerine tekrar sesleniyorum.
17:42Bir siyasi kavganın içinde olmak yerine bir koltuk kavgasının veya bir iktidar şeyinin yerine
17:50hakikaten el ele verip bir şekilde milletin asıl sorunlarıyla ilgilenmelerini canı gönülden diliyorum.
17:57Yani sadece vatandaşlık maaşı.
17:58Yani şöyle düşünün.
18:00Sosyal şey yapılıyor.
18:02Ne derler ona?
18:03Hisse veriliyor mesela.
18:04Ev alacaksın hisse veriliyor.
18:05Diyorlar ki bundan işte bilmem ne projesinden hisse alıyorsun.
18:08Dört tane birleştirince şey oluyor falan.
18:10Yani kardeşim sizin gerçekten insanlara hak ettiği maaşı, hissettiği enflasyonu karşılayacak şekilde
18:17hak ettiği maaşı verdiğimizde bu ülke zaten tasarrufun ne olduğunu bilir.
18:22Bu millet tasarrufun ne olduğunu bilir.
18:23Kendi başında her türlü tasarrufını da yapar.
18:26Her türlü harcamasını da yapar.
18:27Ayağını da yorganına göre uzatır.
18:29Ay sonunda rahatlıkla getirir.
18:31Ama hissedilen enflasyonla bir şekilde açıklanan enflasyon arasında bir fark olduğunda
18:37otomatik olarak da insanların davranışları bozuluyor bu yönde.
18:42Yani bu davranış bozuklukları, o davranışlar ekonomik anlamda söylüyorum harcama şeyleri bozuluyor.
18:49Ne yapacaksın sen?
18:50Para bir şekilde fiyat koyma gücü, fiyat davranışları bozulduğunda fiyat koyma gücü olan insanlar ne yapıyor?
18:56Şimdi mesela hane halkı anketi yapılmış.
18:58Hane halkı anketi yapılmış.
18:59Geçen ay oranla 1.69 artarak 75.17 olmuş.
19:04Enflasyonun döküldüğüne inanmayanlar ankette.
19:08Yani hane halkının anketi.
19:09Bir de Merkez Bankası'nın katılımcıları anketi var.
19:12Merkez Bankası katılımcıları anketinin kim olduğunu bilmiyorum.
19:17Kimler katılıyor bilmiyorum.
19:18Ama rakamları görünce biz gülmekten katılıyoruz sadece mevzuya.
19:22Yani Merkez Bankası katılımcılar anketinin.
19:26Şimdi hane halkı dediğiniz zaten piyasanın gerçeği.
19:30O hane halkı dediğiniz insan aynı zamanda sanayici.
19:33Hane halkı dediğiniz aynı zamanda üretici.
19:35Yani fiyatlama davranışları demin söylediğim gibi bozulduğunda fiyat koyma gücü olan tüyün açıkladığı enflasyonu değil, kendi hissettiği enflasyonu mal ve hizmetlerine ekliyor mu?
19:45Bu da bir maliyet enflasyonu alıp duruyor.
19:47Fiyat gücü koyma gücü olmayan insanlar da ona göre talepleri belirliyor.
19:53Yani piyasa aslında kendi enflasyonu belirleyip ona göre şekil alırken TÜİK'te açıkladığı enflasyonla insanların alacağı ücreti belirliyor.
20:01Yani onun için de bu makasın mutlaka kapatılması ve insanların gerçek enflasyonunun hissettiği enflasyon üzerinden bir şekilde maaşının telafi edilmesi gerekiyor.
20:11Bunu yaptığımızda ne olur?
20:13Bunu yaptığımızda yavaş yavaş, yıllara oranla yavaş yavaş bu makasın kapandığını göreceğiz.
20:18Ama o bugünden yarın olacak bir şey değil.
20:21Bu bir zaman gerektiriyor, bu bir kilometre gerektiriyor.
20:25Bunları yaptığımız müddetçe eğer her şey yoluna girer.
20:27Ama şu andaki mevcut duruma baktığınızda demin de söyledim.
20:30Yani 2.7 trilyonluk faiz ödemeniz var.
20:33168 milyar TL'lik bir tarıma ayırdığınız bütçe var.
20:37Şimdi 2026 senesini anlatırken şu iki tane veriyi yan yana koymanız yetiyor.
20:41Yani bu önceliklerin insanların ne kadar yorduğunun, ne kadar bunalttığının aslında en ciddi kanatı.
20:48Pazara gidiyorsunuz, çarşıya gidiyorsunuz, markete gidiyorsunuz.
20:52Orada insanların yaşadığı şeyleri görüyorsunuz.
20:54Bir de bir şey daha söylemek istiyorum bununla ilgili.
20:56Şimdi mesela diyorlar ki işte restoranlar dolu, yollar dolu, araba kaynıyor, her taraf.
20:59Ya kardeşim Türkiye'nin nüfusu, Türkiye'nin nüfusu bugün 85 milyon yaklaşık olarak.
21:065 de sığınmacılar vardı 90 milyon.
21:09Ya 5 milyon kişi bu ülkede hunharca para harcasa her yeri doldurur zaten.
21:13E 90 milyon yaşayan bir ülkede kalkıp da 5 milyon kişinin restoranda yemek yemesi,
21:20araba alması, sağa sola gitmesi, tatile gitmesi veya eğlenmesi bunlar ıslas değiller ki.
21:26Yani bunu söyleyen insanlardan bir tanesi ya restoranlar dolu diyen adama de ki
21:30ya o restoranda gidip yiyebiliyor musun kardeşim sen de sen?
21:34Ya ben nerede yiyeceğim der yani benim maaşım yok.
21:36E ne konuşuyorsun?
21:37E onu anlatıyoruz işte yani gelir dağılımındaki adaletsizlikten bahsediyoruz.
21:41Ya sen kalkıp da eğer o işaret ettiğin yerde herhangi bir şekilde yemek yiyemiyorsan
21:46insanların şu bak ne arabalar alınıyor, sen alabiliyor musun?
21:49E ben alamıyorum nasıl alayım ben işte maaşım mı yetiyor mu ki?
21:52E yetmiyorsa ona göre işte ben de bunu anlatıyorum zaten.
21:54Yani maaşın yetmiyorsan bahsediyorum.
21:56Onun için de hani işte her restoranın dolu olması bilmem ne bunlar ekonominin gidişatı
22:04veya mevcut yapısı için herhangi bir bize kılavuz veya yol gösteren bir örnek değildir.
22:09Yanlış bir örnektir.
22:10E umuyorum ki bu yanlıştan da dönülür.
22:12Onur Bey şimdi kapatmadan şunu da konuşmak isterim aslında bana da ilginç geliyor.
22:16Tabii psikoloji aslında ekonominin biraz psikolojiye yansımaları da oluyor.
22:21Aslında insanların birikim yapması için bir gerekçesi de yok.
22:25Yani birikimi neden yaparsın?
22:26İşte atıyorum 3 sene sıkı çalıştığında biriktirdiğinde araba alabileceksen, 5 sene çalışıp ev alabileceksen yaparsın.
22:33Ve bugün çok acil ihtiyacın olmasa da bir ay sonra ihtiyacın olacağını bildiğin bir şey,
22:39bir ay sonra daha pahalı olacağını bilirsen bugün alırsın gibi.
22:42Aslında talebi de etkileyen bir yönü var.
22:45Biraz herhalde insanların hem enflasyonun düşeceğine inanmaması,
22:48hem de kazandığı parayı biriktirip bir şey elde edebileceğine inanmamasıyla da ilgili olabilir bu harcamalar.
22:55Tabii ki şimdi mesela örnek veriyorum adam, örnek veriyorum şunu alacak, şu kulaklığı alacak.
22:59Bu kulaklığı adam diyor ki ben bunu 10 liraya almazsam yarın öbür gün 11 lira olacak, 12 lira da olacak.
23:05Benim maaşım, maaşımı atıyorum bunun maaşımın %15 ile bunu karşılarken şimdi karşılayamayacağım diyor.
23:13Onun için de dediğim gibi talebi öne çekiyor.
23:17İnsanların demin söylediğim işte fiyat koyma gücü olmayan insanların talebi ayarlaması dediğim şey zaten buydu aslında.
23:24Yani bir şekilde insanların taleplerini öne çekmesi, gücü olanların alım yapması.
23:29Çünkü adam diyor ki ya kardeş işte ben bunu alamıyorum, yarın da alamayabilirim.
23:33Onun için ben şimdiden elimde fırsat varsa alayım çünkü ben tasarruf yapamıyorum.
23:37Dolar'a koyuyorum, dolar bir şekilde baskılanıyor.
23:39Altına koyduğum zaman sürekli sirkülü alacak bir şey değil, ikide bir bozup alacağım bir şey değil.
23:45Borsaya dönüyorum, ben girdiğimde borsada dayak yiyorum.
23:48Onun için de almak istediğim şeyi alıp bir şekilde en azından bir metaya sahip olmak diye düşünüyordur genel itibariyle.
23:55Evet, Onur Bey çok teşekkür ederim, iyi ki vakit ayırdınız.
23:59Ben teşekkür ediyorum, çok teşekkür ederim, sağ olun, gelinlerle.
24:02Hoşçakalın.
24:03Sevgili izleyenler, ekonominin öne çıkan başlıklarını konuştuk sizler için.
24:07İlerleyen günlerde yine konuşuruz, hoşçakalın.
İlk yorumu siz yapın