1 Aralık Dünya AIDS Günü öncesinde Gilead Türkiye’nin ev sahipliğinde düzenlenen "HIV Zor Değil / HİÇ Zor Değil" temalı basın toplantısında uzman hekimler ve sivil toplum temsilcileri bir araya gelerek erken tanının hayati önemine dikkat çekti. Toplantıda, HIV testine erişimin kolaylaştırılması, damgalamanın azaltılması ve toplumda açık diyaloğun güçlendirilmesi gerektiği vurgulandı.
00:04Çünkü yeni vakaları mümkün olan en kısa sürede tanı koymak zorundayız.
00:10Çünkü tanı koymadan iki şey alıyoruz.
00:12Sorununu çözersek biz hepimizle çıkacağız.
00:14Çünkü yine arkadaşlarım söylediğiniz gibi, yeni hedeflerimizle gireceği de toplum enerjisi taksiyonu koyduk.
00:21İngilizce, Orta Afrika ve bizim ülkemizde maalesef artmaya devam edilir olması lazım.
00:27En sonuncusunu bahsede söyleyeyim.
00:30İngilizce, Orta Afrika ve bizim ülkemizde maalesef artmaya devam edilir.
00:59Bu yıl yıla başlayan hafta Dünya AIDS Haftası ve 1 Aralık'ta Dünya AIDS Günü.
01:05Bu günün ve haftanın amacı HIV enfeksiyonu ve AIDS'in durumunu tartışmak.
01:13Neleri başardık, daha neler yapmamız gerekir bunu konuşmak.
01:18Ve hayatını HIV nedeniyle kaybetmiş olan kişileri de bu vesileyle anmak.
01:25Biz de Türkiye'de bu işi yapıyoruz.
01:29Bütün dünya aynı tarihlerde bu söylediklerimi yapıyorlar.
01:33Biz de Türkiye ayağını yapıyoruz.
01:35Çok boyutlu çalışmalar yapılıyor.
01:39Ben hekim olduğum için hekim ayağındayım bu işin daha çok.
01:44Bir miktar sosyal boyutu da var dernek aracılığıyla yaptığımız çalışmalar.
01:49Burada amacımız toplumun bilinçlenmesini sağlamak.
01:55Kendimiz bilimsel toplantılarda işin bilimsel boyutunu ayrıca tartışıyoruz.
02:00Ama bugünkü program gibi programlarla daha çok toplumu bilinçlendirmek.
02:07İnsanları risk grubunda olanları, riskli davranışları olanları teste yönlendirmek ve pozitif bulunan kişilere de çok korkulmayacak bir şey olduğunu,
02:23bununla yaşamanın mümkün olduğunu ve mutlaka sağlık kuruluşlarına başvurmaları gerektiğini hatırlatmak.
02:30Şöyle söyleyebiliriz, evet gerçekten bir salgın hastalık, bir pandemi olarak değerlendirebiliyoruz.
02:40Çünkü ilk olguların ortaya çıktığı 1980'den bugüne kadar ele alırsak aşağı yukarı 45 yıl geçmiş
02:49ve bugüne kadar 90 milyon kişiyi etkilemiş, hasta etmiş, infekte etmiş ve bunların 45 milyonu maalesef kaybedilmiş durumda.
03:01Şeyle karşılaştırdığımız zaman, en son yaşadığımız bir pandemi COVID'den resmi rakamlar 7 milyon kayıp var.
03:09Ama COVID ile ilişkili aşağı yukarı 14-15.
03:13Şimdi HIV infeksiyonu düşündüğümüz zaman, evet gerçekten bir salgın, bir pandemi.
03:17Peki değişiklikler oldu mu? Oldu.
03:22Eskiden öldürücü tedavi olmadığı dönemleri vardı, 80'li yıllar.
03:27Öldürücü bir hastalık, öldürücü bir infeksiyon hastalığı konumundan,
03:32yeni tedavilerden bugün artık kronik, kontrol edilebilir, baskılanabilir bir hastalık haline dönüştü.
03:41Artık hastaların yaşam süresi neredeyse HIV negatif kişilerle birbirine benzer bir hale geldi.
03:52O açıdan önemli bir gelişme bunlar.
03:55Tedaviler artık günde bir tabletle, iki tabletle çok rahat bir şekilde.
04:00Hatta yavaş yavaş önümüzdeki yıllarda işte 3 ayda bir, 6 ayda bir yapılacak bir enjeksiyonla kişi hayatını rahat rahat sürdürebilecek hale gelebilecek.
04:12Bu açıdan evet bir pandemi ama kontrol altına alınabilir pandemi.
04:16Ama bizi rahatlatan bir şey mi? Bu değil.
04:20Çünkü geçen sene Türkiye'de 6 bin yeni tanımız vardı.
04:24Bazı ülkelerde, Türkiye'nin içinde bulunduğu bazı ülkelerde yeni tanılar artıyor.
04:30Afrika ki HIV infeksiyonun kaynağı orada artık yeni tanılar azalmaya başladı.
04:37Önceki yıllara göre Avrupa'da, Amerika'da gelişmiş ülke azalırken biz de Kuzey Afrika'da,
04:44Orta Asya ülkelerine artmaya devam etmekte.
04:46Şimdi 6 bin yeni tanı dedik Türkiye'de, 6 binde çünkü %50 farkındalık var.
04:536 binde hastalığını bilmeden yaşayan, hastalığı ilerleyen ve bilmediği için de bulaştırmaya devam eden bir 6 bin kişi anlamına gelmekte.
05:05Zaten bütün hedef Türkiye olarak bir an evvel o tanı alan hastaların sayısını %100'lere çıkartmak.
05:15Zaten bir ülkede, bir bölgede siz tanıları, hastaların %100'ünü, %95'le en az bulabiliyorsanız,
05:27farkındalık %90'ların, %95'lerin üzerine çıktığı zaman ve onların da %90'la, %95'le tedavi verdiğiniz zaman hastalık duruyor.
05:37Valla bütün dünyadan başlayalım isterseniz.
05:41Bütün dünyada tepeyi gördükten sonra yavaş yavaş düşmeye başladığı oranlar, dünyanın pek çok bölgesinde böyle.
05:48Sadece bizim içinde olduğumuz Doğu Avrupa, Rusya, Ukrayna, bizim güneyimizdeki MENA, Middle East, North Afrika ve bizim olduğumuz bölgede artmaya devam ediyor.
05:58Şimdi söyleyeceğim rakamlar tabii daha yakın takip etmek, daha iyi takip etmek gibi faktörler de olabilir ya da vatandaşın farkındalığının artması da olabilir.
06:08Ama mesela 2024 yılında ilk defa 7 binli rakamları bir yıl içerisinde geçtik.
06:12Yılda 4-5 bin giderken, 2025'de daha son rakamlar açıklanmadı ama yine yüksek olacağını tahmin ediyoruz.
06:19Tabii o 7 binde daha önceki pandemi zamanında tanının biraz gecikmesi, pandemi nedeniyle hastanelere gidememek nedeniyle bir artış olduğu söyleyebilir ama
06:28bizim ülkemizde diğer bölgelerin aksine düşük seviyeli de desek düzenli bir artış şeklinde gidiyor.
06:36Bir bu, rakamlar artıyor. Bunun pek çok faktörü var tabii tartışılabilir.
06:44İkinci önemli işte bu farkındalığın artmasıyla beraber sayının artması doğru ama ikinci önemli işte biz de halen daha gerektiği kadar çok test yapamıyoruz.
06:56Bunda da pek çok faktör var. Esas faktör vatandaştaki farkındalığın azlığı.
07:00Çünkü şüpheli davranışlardan sonra özellikle test yaptırması gerektiğini bilse bu rakamlar artabilir.
07:06Ve pek çok modelleme çalışmaları var biliyorsunuz.
07:10Türkiye'deki mevcut bulaşma dinamiği ve mevcut vaka sayısını dikkate alarak matematiksel modelleme ile hesaplandığında
07:16biz şu anda ancak %50'sine tanı koyabiliyoruz.
07:21Yani bugün ülkemizdeki son Sağlık Bakanı rakamları 54-55 bin civarında bir rakam açıklandı.
07:27En az 100 bin kişilik bir hasta potansiyelinden bahsediyor oluyoruz.
07:36Ama zaman içerisinde tanımlı gelişmesi, yeni tedavi yöntemlerinin gelişmesiyle şu an için artık ölümcü bir hastalık olmaktan çıkmıştır.
İlk yorumu siz yapın